V CZ 132/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:05-12-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I CZ 59/11 I CZ 71/08 I UZ 35/08 III CZ 35/08 IV CZ 111/08 I CK 597/04 I CKN 28/96 I CZ 23/97 II CZ 45/06
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 132/11
POSTANOWIENIE
Dnia 23 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku Wernera W.
przy uczestnictwie Joanny W.
o podział majątku wspólnego ,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 lutego 2012 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Okręgowego w G.
z dnia 7 lipca 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Na skutek apelacji uczestniczki postępowania, Sąd Okręgowy w G.
postanowieniem z dnia 17 marca 2011 r. uchylił postanowienie Sądu Rejonowego
w R. z dnia 30 czerwca 2009 r. i przekazał sprawę Sądowi R. do ponownego
rozpoznania. Postanowienie to zaskarżył skargą kasacyjną wnioskodawca. Skargę
2
tę Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 7 lipca 2011 r. odrzucił. W uzasadnieniu
Sąd Okręgowy wskazał, że skarga jest niedopuszczalna, została bowiem
wywiedziona od orzeczenia, które nie jest orzeczeniem co do istoty sprawy.
Takiego bowiem charakteru nie ma postanowienie sądu drugiej instancji uchylające
postanowienie sądu pierwszej instancji i przekazujące sprawę do ponownego
rozpoznania, nie kończy bowiem postępowania w sprawie. Ponadto skarga
kasacyjna, pomimo dołączenia pełnomocnictwa dla adwokata, została podpisana
przez wnioskodawcę osobiście, co uzasadnia wniosek, że została wniesiona z
naruszeniem wymogów wynikających z art. 871
§ 2 k.p.c.
W zażaleniu na to postanowienie wnioskodawca zarzucił naruszenie art. 87¹
§ 1 k.p.c. w związku z art. 130 § 5 k.p.c. w związku z art. 3986
§ 2 k.p.c. w związku
z art. 13 § 2 k.p.c. oraz art. 519¹ § 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W aktualnym stanie prawnym, obowiązującym do dnia 2 maja 2012 r.
(por. art. 1 pkt 39 b) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy – kodeks
postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw – Dz. U. z 2011 r. Nr 233,
poz. 1381), orzeczenia sądu drugiej instancji uchylające wyrok (postanowienie –
art. 5191
§ 1 k.p.c.) sądu pierwszej instancji i przekazujące sprawę sądowi
pierwszej instancji do ponownego rozpoznania nie podlegają kontroli Sądu
Najwyższego. Zgodnie z treścią obowiązującego, powołanego wyżej, art. 5191
§ 1
k.p.c., skarga kasacyjna w postępowaniu nieprocesowym przysługuje m.in. od
wydanego przez sąd drugiej instancji postanowienia co do istoty sprawy. Za takie
rozstrzygnięcie uważa się postanowienie kończące postępowanie w sprawie
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2009 r. IV CZ 111/08,
z dnia 23 listopada 2004 r. I CK 597/04, z dnia 3 października 2008 r. I CZ 71/08,
z dnia 23 listopada 2004 r. I CK 597/04 – niepubl. a także wyrok z dnia 18 grudnia
1996 r. I CKN 28/96, OSNC 1997, nr 4, poz. 44 ). Zważywszy, że skarga kasacyjna
została wniesiona od postanowienia, które nie było postanowieniem kończącym
postępowanie w sprawie, jej odrzucenie, jako niedopuszczalnej, nie mogło być
poczytane za nieprawidłowe art. 3986
§ 2 k.p.c.).
3
Biorąc pod uwagę wynikającą z ustawy niedopuszczalność skargi złożonej
przez wnioskodawcę, pozostałe zarzuty zażalenia ocenić należy jako
bezprzedmiotowe. W szczególności nie ma racji skarżący, że Sąd obowiązany był
wezwać pełnomocnika wnioskodawcy do podpisania skargi kasacyjnej. Jeżeli
skarga kasacyjna, jak w sprawie niniejszej, podlega odrzuceniu a limine, nie istnieje
potrzeba wzywania do usunięcia jej braków formalnych.
W okolicznościach sprawy już tylko ubocznie można zauważyć, że Sąd
Najwyższy nie podziela stanowiska skarżącego, że dołączenie do skargi
kasacyjnej, podpisanej osobiście przez stronę, pełnomocnictwa udzielonego
adwokatowi, nakładało na sąd obowiązek wezwania tego pełnomocnika do
podpisania skargi, w trybie przewidzianym dla usuwania braków formalnych skargi.
Brak podpisu stanowi niewątpliwie brak formalny pisma procesowego.
Skarga kasacyjna jest pismem procesowym, stąd brak podpisu stanowi jej brak
formalny (art. 3984
§ 3 w związku z art.126 § 1 pkt 4 k.p.c.) podlegający usunięciu
w reżimie właściwym dla tego pisma. W okolicznościach sprawy nie mieliśmy
jednak do czynienia z brakiem podpisu. Skarga została podpisana, przez
wnioskodawcę osobiście. W postępowaniu przed Sądem Najwyższym obowiązuje
zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych (art. 87¹ §1 k.p.c.), co
oznacza, że skarga kasacyjna powinna być sporządzona i podpisana przez
adwokata lub radcę prawnego. Nie dociekając, czy w sprawie skarga została
sporządzona przez adwokata, którego pełnomocnictwo do niej dołączono,
stwierdzić należy, że podpisanie skargi przez samą stronę (tu: wnioskodawcę)
powoduje, iż podpisu tego, z uwagi na funkcje jakie pełni podpis pod pismem
procesowym, nie można uznać za nieistniejący, czy też niewywołujący skutków
prawnych. Podpis pod pismem procesowym konstytuuje to pismo jako oznaczony
dokument, identyfikuje osobę składającą zawarte w nim oświadczenie, potwierdza
stanowczość decyzji wywołania skutków złożonego oświadczenia, wskazuje, że
oświadczenie zostało zakończone. Podpis, wskazując przeto osobę, od której
pochodzi zawarte w skardze kasacyjnej oświadczenie, powoduje, że skarga
kasacyjna musi być traktowana jako złożona przez stronę osobiście. Skarga
kasacyjna złożona przez stronę nie mającą zdolności postulacyjnej przed Sądem
Najwyższym, jest skargą niedopuszczalną, podlegającą odrzuceniu a limine.
4
W orzecznictwie Sądu Najwyższego wielokrotnie wyrażono już pogląd, iż
sporządzenie środka odwoławczego do Sądu Najwyższego osobiście przez stronę
pozbawioną zdolności postulacyjnej jest dotknięte brakiem nieusuwalnym,
skutkującym odrzuceniem środka zaskarżenia jako niedopuszczalnego, bez
wzywania od uzupełnienia tego braku i bez możliwości jego usunięcia samodzielnie
przez stronę lub jej pełnomocnika (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
14 lipca 2006 r. II CZ 45/06, a także postanowienia z 6 listopada 2008 r. III CZ
35/08, z dnia 21 września 2011 r. I CZ 59/11 – niepubl., z dnia 14 stycznia 1997 r.
I CZ 23/97, OSNC 6-7/1997 poz. 77). Sąd Najwyższy, w składzie orzekającym, nie
podziela tym samym stanowiska wyrażonego w postanowieniu Sądu Najwyższego
z dnia 24 lutego 2009 r. I UZ 35/08 (OSNP 20101/19-20/251) o dopuszczalności
wzywania pełnomocnika do podpisania skargi kasacyjnej już podpisanej przez
stronę.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 1 i 3 k.p.c. oddalił zażalenie jako pozbawione
uzasadnionych podstaw.
d
POSTANOWIENIE
Dnia 23 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku Wernera W.
przy uczestnictwie Joanny W.
o podział majątku wspólnego ,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 lutego 2012 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Okręgowego w G.
z dnia 7 lipca 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Na skutek apelacji uczestniczki postępowania, Sąd Okręgowy w G.
postanowieniem z dnia 17 marca 2011 r. uchylił postanowienie Sądu Rejonowego
w R. z dnia 30 czerwca 2009 r. i przekazał sprawę Sądowi R. do ponownego
rozpoznania. Postanowienie to zaskarżył skargą kasacyjną wnioskodawca. Skargę
2
tę Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 7 lipca 2011 r. odrzucił. W uzasadnieniu
Sąd Okręgowy wskazał, że skarga jest niedopuszczalna, została bowiem
wywiedziona od orzeczenia, które nie jest orzeczeniem co do istoty sprawy.
Takiego bowiem charakteru nie ma postanowienie sądu drugiej instancji uchylające
postanowienie sądu pierwszej instancji i przekazujące sprawę do ponownego
rozpoznania, nie kończy bowiem postępowania w sprawie. Ponadto skarga
kasacyjna, pomimo dołączenia pełnomocnictwa dla adwokata, została podpisana
przez wnioskodawcę osobiście, co uzasadnia wniosek, że została wniesiona z
naruszeniem wymogów wynikających z art. 871
§ 2 k.p.c.
W zażaleniu na to postanowienie wnioskodawca zarzucił naruszenie art. 87¹
§ 1 k.p.c. w związku z art. 130 § 5 k.p.c. w związku z art. 3986
§ 2 k.p.c. w związku
z art. 13 § 2 k.p.c. oraz art. 519¹ § 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W aktualnym stanie prawnym, obowiązującym do dnia 2 maja 2012 r.
(por. art. 1 pkt 39 b) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy – kodeks
postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw – Dz. U. z 2011 r. Nr 233,
poz. 1381), orzeczenia sądu drugiej instancji uchylające wyrok (postanowienie –
art. 5191
§ 1 k.p.c.) sądu pierwszej instancji i przekazujące sprawę sądowi
pierwszej instancji do ponownego rozpoznania nie podlegają kontroli Sądu
Najwyższego. Zgodnie z treścią obowiązującego, powołanego wyżej, art. 5191
§ 1
k.p.c., skarga kasacyjna w postępowaniu nieprocesowym przysługuje m.in. od
wydanego przez sąd drugiej instancji postanowienia co do istoty sprawy. Za takie
rozstrzygnięcie uważa się postanowienie kończące postępowanie w sprawie
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2009 r. IV CZ 111/08,
z dnia 23 listopada 2004 r. I CK 597/04, z dnia 3 października 2008 r. I CZ 71/08,
z dnia 23 listopada 2004 r. I CK 597/04 – niepubl. a także wyrok z dnia 18 grudnia
1996 r. I CKN 28/96, OSNC 1997, nr 4, poz. 44 ). Zważywszy, że skarga kasacyjna
została wniesiona od postanowienia, które nie było postanowieniem kończącym
postępowanie w sprawie, jej odrzucenie, jako niedopuszczalnej, nie mogło być
poczytane za nieprawidłowe art. 3986
§ 2 k.p.c.).
3
Biorąc pod uwagę wynikającą z ustawy niedopuszczalność skargi złożonej
przez wnioskodawcę, pozostałe zarzuty zażalenia ocenić należy jako
bezprzedmiotowe. W szczególności nie ma racji skarżący, że Sąd obowiązany był
wezwać pełnomocnika wnioskodawcy do podpisania skargi kasacyjnej. Jeżeli
skarga kasacyjna, jak w sprawie niniejszej, podlega odrzuceniu a limine, nie istnieje
potrzeba wzywania do usunięcia jej braków formalnych.
W okolicznościach sprawy już tylko ubocznie można zauważyć, że Sąd
Najwyższy nie podziela stanowiska skarżącego, że dołączenie do skargi
kasacyjnej, podpisanej osobiście przez stronę, pełnomocnictwa udzielonego
adwokatowi, nakładało na sąd obowiązek wezwania tego pełnomocnika do
podpisania skargi, w trybie przewidzianym dla usuwania braków formalnych skargi.
Brak podpisu stanowi niewątpliwie brak formalny pisma procesowego.
Skarga kasacyjna jest pismem procesowym, stąd brak podpisu stanowi jej brak
formalny (art. 3984
§ 3 w związku z art.126 § 1 pkt 4 k.p.c.) podlegający usunięciu
w reżimie właściwym dla tego pisma. W okolicznościach sprawy nie mieliśmy
jednak do czynienia z brakiem podpisu. Skarga została podpisana, przez
wnioskodawcę osobiście. W postępowaniu przed Sądem Najwyższym obowiązuje
zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych (art. 87¹ §1 k.p.c.), co
oznacza, że skarga kasacyjna powinna być sporządzona i podpisana przez
adwokata lub radcę prawnego. Nie dociekając, czy w sprawie skarga została
sporządzona przez adwokata, którego pełnomocnictwo do niej dołączono,
stwierdzić należy, że podpisanie skargi przez samą stronę (tu: wnioskodawcę)
powoduje, iż podpisu tego, z uwagi na funkcje jakie pełni podpis pod pismem
procesowym, nie można uznać za nieistniejący, czy też niewywołujący skutków
prawnych. Podpis pod pismem procesowym konstytuuje to pismo jako oznaczony
dokument, identyfikuje osobę składającą zawarte w nim oświadczenie, potwierdza
stanowczość decyzji wywołania skutków złożonego oświadczenia, wskazuje, że
oświadczenie zostało zakończone. Podpis, wskazując przeto osobę, od której
pochodzi zawarte w skardze kasacyjnej oświadczenie, powoduje, że skarga
kasacyjna musi być traktowana jako złożona przez stronę osobiście. Skarga
kasacyjna złożona przez stronę nie mającą zdolności postulacyjnej przed Sądem
Najwyższym, jest skargą niedopuszczalną, podlegającą odrzuceniu a limine.
4
W orzecznictwie Sądu Najwyższego wielokrotnie wyrażono już pogląd, iż
sporządzenie środka odwoławczego do Sądu Najwyższego osobiście przez stronę
pozbawioną zdolności postulacyjnej jest dotknięte brakiem nieusuwalnym,
skutkującym odrzuceniem środka zaskarżenia jako niedopuszczalnego, bez
wzywania od uzupełnienia tego braku i bez możliwości jego usunięcia samodzielnie
przez stronę lub jej pełnomocnika (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
14 lipca 2006 r. II CZ 45/06, a także postanowienia z 6 listopada 2008 r. III CZ
35/08, z dnia 21 września 2011 r. I CZ 59/11 – niepubl., z dnia 14 stycznia 1997 r.
I CZ 23/97, OSNC 6-7/1997 poz. 77). Sąd Najwyższy, w składzie orzekającym, nie
podziela tym samym stanowiska wyrażonego w postanowieniu Sądu Najwyższego
z dnia 24 lutego 2009 r. I UZ 35/08 (OSNP 20101/19-20/251) o dopuszczalności
wzywania pełnomocnika do podpisania skargi kasacyjnej już podpisanej przez
stronę.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 1 i 3 k.p.c. oddalił zażalenie jako pozbawione
uzasadnionych podstaw.
d