Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 36/11
POSTANOWIENIE
Dnia 8 marca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kwaśniewski
w sprawie z powództwa E. Operator Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
o ochronę konkurencji i nałożenie kary pieniężnej,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 8 marca 2012 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia
17 marca 2011 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 30 września 2008 r., Nr RPZ 34/2008, Prezes Urzędu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: Prezes UOKiK) w punkcie I umorzył
postępowanie antymonopolowe wszczęte w sprawie podejrzenia stosowanie przez
E. Operator Spółkę z o.o. praktyk ograniczających konkurencję określonych w art. 9
ust 2 pkt 5 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów
(Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.), polegających na nadużywaniu pozycji dominującej
na lokalnym rynku dystrybucji energii elektrycznej, obejmującym obszar
województw: wielkopolskiego, zachodniopomorskiego, lubuskiego i kujawsko-
pomorskiego, przez przeciwdziałanie rozwojowi konkurencji na krajowym rynku
wytwarzania energii elektrycznej przez stosowanie uciążliwych procedur
przyłączania farm wiatrowych do sieci energetycznej, które mogą utrudniać i
bezzasadnie opóźniać uzyskanie warunków przyłączenia do sieci przez:
2
- domaganie się od wnioskodawcy, przed złożeniem przez niego wniosku o
określenie zakresu i warunków ekspertyzy wpływu projektowanej farmy wiatrowej
na system elektroenergetyczny - wystąpienia o przekazanie informacji niezbędnych
do przygotowania kompletnego „wniosku o określenie warunków przyłączenia",
której nie przewiduje rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w
sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego,
- nałożenie na wnioskodawcę obowiązku wystąpienia o określenie zakresu i
warunków ww. ekspertyzy za pośrednictwem upoważnionego przez niego
wykonawcy ekspertyzy, co skutkuje koniecznością dokonania wyboru wykonawcy i
zawarcia z nim umowy bez wiedzy na temat zakresu tej ekspertyzy.
W punkcie II decyzji Prezes UOKiK uznał za ograniczającą konkurencję i
naruszającą zakaz określony w art. 9 ust. 2 pkt 5 ustawy o ochronie konkurencji i
konsumentów praktykę stosowaną przez E. Operator Spółkę z o.o. w P.,
polegającą na nadużywaniu pozycji dominującej na lokalnym rynku dystrybucji
energii elektrycznej, obejmującym obszar województw: wielkopolskiego,
zachodniopomorskiego, lubuskiego i kujawskopomorskiego, przez przeciwdziałanie
rozwojowi konkurencji na krajowym rynku wytwarzania energii elektrycznej przez
rażące naruszanie określonych w przepisach rozporządzeń wydanych na
podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, terminów
wydania warunków przyłączenia oraz określenia zakresu ekspertyzy wpływu
projektowanej farmy wiatrowej na system elektroenergetyczny i nakazał
zaniechania jej stosowania.
W punkcie III decyzji, w związku ze stwierdzonym naruszeniem, Prezes
UOKiK nałożył na E. Operator Spółkę z o.o. w P., karę pieniężną w wysokości
11.626.160 zł.
Od powyższej decyzji E. Operator Spółka z o.o. wniosła odwołanie.
Wyrokiem z dnia 23 marca 2010 r. Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony
Konkurencji i Konsumentów w Warszawie oddalił odwołanie.
Wyrok Sądu Okręgowego – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
zaskarżyła apelacją powodowa Spółka.
Wyrokiem z dnia 17 marca 2011 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie: w pkt I
zmienił zaskarzony wyrok w całości w ten sposób, że: 1. uchylił decyzję Prezesa
3
UOKiK z dnia 30 września 2008 r. w punktach drugim i trzecim; 2. zasądził od
pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.360 zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania; w pkt II zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.270 zł
tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
Wyrok Sądu Apelacyjnego Prezes UOKiK zaskarżył skargą kasacyjną.
Skargę oparto na obydwu podstawach określonych w art. 3983
§ 1 pkt 1 i 2 k.pc.
We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wskazano na
przyczyny przyjęcia skargi do rozpoznania określone w art. 3989
§ 1 pkt 1 i 4 k.p.c.
Istotne zagadnienie sprawy dotyczy następującej kwestii: “czy
przedsiębionca wyodrębniony ze struktur innego przedsiębiorcy, w wykonaniu
dyspozycji z art. 9 d ust. 1 prawa energetycznego, ponosi, na podstawie art. 55(4)
k.c. odpowiedzialność za działania stanowiące praktyki ograniczające konkurencję
przedsiębiorcy, z którego struktur został wyodrębniony w sytuacji gdy
wyodrębnienie nastąpiło poprzez wniesienie do utworzonej spółki zorganizowanej
części przedsiębiorstwa w postaci oddziału samodzielnie sporządzającego bilans, z
którego działaniami związane były zarzuty stosowania ww. praktyk, a jednocześnie
po wyodrębnieniu praktyki są kontynuowane przez przedsiębiorcę
wyodrębnionego?”.
“Oczywista zasadność” skargi kasacyjnej – według skarżącego – wynika z
naruszenia art. 47931a
§ 3 k.p.c. w związku z art. 386 § 1 k.p.c. oraz art. 233 § 1
k.p.c. w związku z art. 382 k.p.c. przez uchylenie się Sądu Apelacyjnego od
merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy, pomimo braku przesłanek do zmiany
wyroku Sądu pierwszej instancji i uchylenia decyzji Prezesa UOKiK z 30 września
2008 r. w zaskarżonej części.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną strona przeciwna – powodowa
przedsiębiorstwo energetyczne wniosła o wydanie postanowienia o odmowie
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania – w
zakresie przedstawienia występującego w sprawie istotnego zagadnienia prawnego
4
(art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c.) – sprowadza się w istocie do pytania o możliwość
zastosowania przepisu art. 554
k.c., przewidującego solidarną odpowiedzialność
nabywcy przedsiębiorstwa z jego zbywcą za zobowiązania tego ostatniego
związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, do ponoszenia przez przedsiębiorcę
odpowiedzialności karnoadministracyjnej (określonej w ustawie o ochronie
konkurencji o konsumentów) za działania innego przedsiębiorcy, od którego nabył
zorganizowaną część majątku (przedsiębiorstowo). Autor rozpatrywanej skargi
kasacyjnej nie przedstawia istotnego zagadniena prawnego sprawy w rozumieniu
przepisu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. Jeżeli – czego w uzasadnieniu wniosku o
przyjęcie skargi do rozpoznania się nie kwestionuje – odpowiedzialność
karnoadministracyjna za nadużywanie pozycji dominującej określona w art. 106 ust.
1 pkt 1 w związku z art. 9 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie
konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.), nie jest
odpowiedzialnością cywilnoprawną, która może być także odpowiedzialnością
solidarną kilku zobowiązanych podmiotów, to wskazane we wniosku okoliczności
dotyczące powstania powodowego przedsiębiorstwa nie przełamują odrębności
zasad odpowiedzialności zobowiązaniowej i odpowiedzialności o charakterze
karnoadministracyjnym. W każdym razie uzasadnienie wniosku nie zawiera w tym
zakresie wystarczającego wywodu prawnego, który ujawniłby zagadnienie
solidarnej odpowiedzialności za naruszenie zakazu nadużywania pozycji
dominującej i w konsekwencji możliwość zastosowania do takiej sytuacji przepisu
art. 554
k.c.
Wykazanie oczywistej zasadności skargi kasacyjnej (art. 3989
§ 1 pkt 4
k.p.c.) wymaga przedstawienia tego, w czym wyraża się „oczywista zasadność”
skargi oraz argumentacji wykazującej, że rzeczywiście skarga jest oczywiście
uzasadniona. Chodzi tu o wykazanie kwalifikowanej postaci naruszenia prawa
materialnego lub procesowego polegającej na jego oczywistości widocznej prima
facie, przy wykorzystaniu podstawowej wiedzy prawniczej (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK 38/08 – LEX nr 494134; z dnia 9
maja 2008 r., II PK 11/08 – LEX nr 490364). W niniejszej sprawie stan taki nie
występuje. Wydając wyrok kasatoryjny Sąd drugiej instancji zastosował,
przewidujący taką formę rozstrzygnięcia, przepis art. 47931a
§ 3 k.p.c. zgodnie z
5
którym, w razie uwzględnienia odwołania, sąd ochrony konkurencji i konsumentów
zaskarżoną decyzję albo uchyla, albo zmienia w całości lub w części i orzeka co do
istoty sprawy. Ustalenie w zaskarżonym rozpatrywaną skargą kasacyjną wyroku
naruszenia prawa w postępowaniu przed Prezesem UOKiK, że przypisano
powodowemu przedsiębiorstwu czyn popełniony przez inne przedsiębiorstwo,
uzasadnia uchylenie zaskarżonej decyzji, skoro istotne podstawy decyzji Prezesa
UOKiK – te dotyczące zdarzeń faktycznych i jak i te dotyczące zastosowanej kary –
okazały się (według wyroku), co do istoty, błędne. Nie wdając się w ocenę podstaw
wyroku można w każdym razie stwierdzić, że kwestionowane kasatoryjne
rozstrzygnięcie na pewno nie pozostaje w oczywistej niekonsekwencji do podstaw
zaskarżonego wyroku Sądu drugiej instancji. Ponadto “oczywiste” naruszenie
przepisu art. 47931a
§ 3 k.p.c. w związku z art. 386 § 1 k.p.c. oraz art. 233 § 1 k.p.c.
w związku z art. 382 k.p.c. autor skargi opiera na twierdzeniu o dokonaniu przez
Sąd w zaskarżonym wyroku wadliwych ustaleń faktycznych i wadliwej oceny
dowodów chociaż, zgodnie z art. 398 3
§ 3 k.p.c., podstawą skargi kasacyjnej nie
mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów.
Stwierdzając, że nie zachodzą przyczyny przyjęcia skargi, określone w art.
3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy postanowił zgodnie z art. 3989
§ 2 k.p.c.