Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 206/11
POSTANOWIENIE
Dnia 12 kwietnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Maria Szulc
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z powództwa M. J. i G.K. - J .
przeciwko W. S. i S. S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 12 kwietnia 2012 r.,
zażalenia powodów na postanowienie o kosztach
zawarte w pkt. I. 2 i II. wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 19 sierpnia 2011 r.,
1) odrzuca zażalenie skierowane do orzeczenia o kosztach
zastępstwa procesowego w pierwszej instancji (punkt
I ppkt 2)
2) oddala zażalenie w pozostałej części.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 19 sierpnia 2011 r., Sąd Okręgowy, uwzględniając apelację
pozwanych W. S. i S. S., w pkt I. zmienił wyrok Sądu Rejonowego z dnia 25 lutego
2011 r., w ten sposób, że w ppkt 1. oddalił powództwo M. J. i G. K. – J. o zapłatę
solidarnie kwoty 18.469,75 zł wraz z bliżej określonymi odsetkami oraz w ppkt. 2.
zasądził od powodów na rzecz pozwanych kwotę 2.434 zł tytułem kosztów
zastępstwa procesowego, a w pkt II. zasądził od powodów na rzecz pozwanych
kwotę 2.124 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w instancji odwoławczej.
Za podstawę rozstrzygnięcia o kosztach Sąd Okręgowy przyjął art. 98 § 1 i 3 k.p.c.
Na postanowienia zawarte w pkt I. ppkt 2. oraz w pkt II powyższego wyroku
pozwani wnieśli zażalenie, podnosząc błędne niezastosowanie art. 103 § 1 k.p.c.
w sytuacji niesumiennego i oczywiście niewłaściwego zachowania pozwanych,
którzy dali powód do wytoczenia powództwa, odmawiając zapłaty za usługi prawne,
pomimo propozycji wystawienia faktury VAT, a następnie dopiero tuż przed końcem
procesu, w piśmie z dnia 19 listopada 2010 r., wskazali na brak wystawienia tej
faktury jako na przyczynę braku wymagalności zapłaty za świadczone usługi,
ewentualnie błędne niezastosowanie art. 102 k.p.c. w sytuacji, gdy pozwani sami
wywołali sytuację (brak wystawienia faktury VAT przez powodów), na którą powołali
się później w celu oddalenia powództwa z uwagi na jego rzekomą przedwczesność.
Z tych przyczyn pozwani wnieśli o uchylenie zaskarżonych postanowień
i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3941
pkt 2 k.p.c. zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje
na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które nie były
przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. W judykaturze Sądu
Najwyższego utrwalony został pogląd, podzielany także w niniejszej sprawie,
zgodnie z którym ścisła wykładnia tego przepisu nie dopuszcza zaskarżenia
zażaleniem do Sądu Najwyższego rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji o kosztach
procesu poniesionych przed sądem pierwszej instancji w razie zmiany przez sąd
drugiej instancji rozstrzygnięcia do istoty sprawy. W takim wypadku uprawnienie
strony do poddania kontroli instancyjnej orzeczenia o kosztach procesu
3
poniesionych przed sądem pierwszej instancji, wynikające z art. 176 ust. 1
Konstytucji RP, wyczerpuje się w możliwości zaskarżenia tego rozstrzygnięcia
jedynie do sądu drugiej instancji (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia
23 czerwca 2010 r., II CZ 45/10, OSNC 2010, nr 12, poz. 171; z dnia 24 września
2010 r., IV CZ 60/10, nie publ.; z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CZ 103/10, nie publ.;
z dnia 1 czerwca 2011 r., II CZ 18/11, nie publ.). W rozpoznawanej sprawie
powodowie zaskarżyli zażaleniem także postanowienie zawarte pkt I. ppkt 2.
wyroku Sądu Okręgowego, dotyczące kosztów zastępstwa procesowego przed
Sądem Rejonowym. Rozstrzygnięcie to niewątpliwie wchodzi w zakres kosztów
procesu poniesionych przed sądem pierwszej instancji i wobec tego zażalenie w tej
części, jako niedopuszczalne, podlega odrzuceniu na podstawie art. 373 w zw.
z art. 370, 39821
i 3941
§ 3 k.p.c.
Błędne niezastosowanie art. 103 § 1 k.p.c., także przez Sąd Okręgowy,
powodowie wiązali ze zbyt późnym powołaniem się przez pozwanych na brak
wymagalności dochodzonego roszczenia, co ostatecznie stało się przyczyną
zmiany wyroku Sądu Rejonowego i oddalenia powództwa. Stanowisko to należy
uznać za nietrafne. Dowód w postaci odpisu dokumentu obejmującego umowę
łączącą strony, zawierającą w § 5 postanowienie, z którego Sąd Okręgowy wywiódł
brak wymagalności dochodzonego roszczenia, został powołany już w pozwie i do
niego załączony. Nie wchodziło zatem w rachubę podnoszone w uzasadnieniu
zażalenia celowe powoływanie przez pozwanych dowodów z opóźnieniem. Z kolei
w piśmie procesowym z dnia 19 listopada 2010 r., w którym pozwani podnieśli
zarzut braku wymagalności dochodzonego roszczenia, powołali się nie tylko na
stosowany zapis umowy, ale także na treść wyjaśnień powoda złożonych na
rozprawie w dniu 5 października 2010 r. Powodowie mieli możliwość
wypowiedzenia się odnośnie do tego zarzutu i uczynili to na rozprawie w dniu
18 lutego 2011 r., na co wskazuje treść pisma procesowego złożonego przez nich
na tej rozprawie. Z tych względów brak jest podstaw do przyjęcia, że uwzględnienie
przez Sąd Okręgowy wniesionej przez pozwanych apelacji, zarzucającej
nieprawidłową ocenę co do spóźnionego powołania zarzutu braku wymagalności
dochodzonego roszczenia, i wynikająca stąd zmiana wyroku Sądu Rejonowego
polegająca na oddaleniu powództwa, związane były z niesumiennym lub oczywiście
4
nieprawidłowym postępowaniem pozwanych, mogącym uzasadniać zastosowanie
art. 103 § 1 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.
Odnosząc się z kolei do podniesionego w zażaleniu ewentualnego
naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 102 k.p.c. wskazać należy, przepis ten
zawiera uprawnienie sądu o charakterze dyskrecjonalnym (por. postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007 r., I CZ 110/07, nie publ. oraz z dnia
1 grudnia 2010, I CZ 142/10, nie publ.). Ocena co do tego, czy w danej sprawie
zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony w rozumieniu art. 102 k.p.c. oparta jest
na kryteriach słusznościowych. W niniejszej sprawie nie można przyjąć, aby
wywołanie przez pozwanych sytuacji, w której powodowie nie wystawili faktury za
świadczone usługi, stanowić mogło okoliczność przemawiającą za naruszeniem
tego przepisu przez Sąd Okręgowy przez jego niezastosowanie.
Z tego względu Sąd Najwyższy oddalił w tej części zażalenie powodów na
podstawie do art. 39814
zd. pierwsze w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13