Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 356/11
P O S T A N O W I E N I E
Dnia 10 maja 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
Przewodniczący: SSN Tomasz Grzegorczyk
w sprawie Macieja K.
uniewinnionego od popełnienia czynu z art. 13 § 1 w zw. z art. 209 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
w dniu 10 maja 2012 r.,
kasacji wniesionej przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej subsydiarnej
Elżbiety O.
od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 17 czerwca 2011 r.,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w S.
z dnia 10 marca 2011 r.,
oddala kasację jako oczywiście bezzasadną,
Uzasadnienie
W sprawie tej, prowadzonej w oparciu o subsydiarny akt oskarżenia,
wytoczony przez Elżbietę O., jako przedstawicielkę ustawową małoletniego
Stanisława O., a zarzucającego popełnienie przez ojca pokrzywdzonego -
Macieja K., w okresie od grudnia 2007 r. do maja 2008 r. i od lutego 2009 r. do
października 2009 r. przestępstwa z art. 13 § 1 w zw. z art. 209 § 1 k.k., Sąd
Rejonowy w S., wyrokiem z dnia 10 marca 2011 r., uniewinnił oskarżonego od
popełnienia zarzucanego mu czynu. Po rozpoznaniu apelacji subsydiarnej
2
oskarżycielki posiłkowej, zarzucającej błąd w ustaleniach faktycznych oraz
obrazę art. 7 k.p.k. przez jednostronną ocenę dowodów, Sąd Okręgowy w K.,
wyrokiem z dnia 17 czerwca 2011 r., zaskarżone orzeczenie utrzymał w mocy,
uznając apelację za oczywiście bezzasadną. W kasacji od tego wyroku,
wniesionej przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej, zarzucono rażącą
obrazę art. 4, 167 i 366 § 1 k.p.k., polegającą na tym, że Sąd Okręgowy nie
skorygował uchybień Sądu Rejonowego, polegających na braku dążenia do
wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy, mogących przemawiać na
niekorzyść oskarżonego, przez zaniechanie szczegółowego zbadania sytuacji
finansowej i zdrowotnej oskarżycielki posiłkowej i przyjęcie, że zaspokajanie
przez nią potrzeb życiowych syna jest czynione bez uszczerbku dla własnego
zdrowia, własnych potrzeb i bez znacznego wysiłku. Wywodząc w ten sposób,
skarżący wniósł o uchylenie obu wydanych w tej sprawie wyroków i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji.
Rozpoznając tę kasację Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja ta jest oczywiście bezzasadna, dlatego też rozpoznano ją na
posiedzeniu, o którym mowa w art. 535 § 3 k.p.k.
Już na wstępie należy przypomnieć skarżącemu, że podstawą kasacji,
poza uchybieniami z art. 439 § 1 k.p.k., może być tylko rażąca obraza prawa,
która przy tym w istotny sposób mogła mieć wpływ na treść wyroku. Zauważyć
też należy, że w apelacji od tego wyroku podnoszono jedynie jednostronną
ocenę zebranych dowodów przez niesłuszną odmowę przyznania waloru
wiarygodności zeznaniom oskarżycielki posiłkowej i jej matki oraz błędu w
ustaleniach faktycznych przez przyjęcie, iż oskarżony nie naraził małoletniego
na niemożność zaspokajania jego podstawowych potrzeb oraz nie zbadanie jego
sytuacji finansowo-majątkowej i sytuacji majątkowej oraz zdrowotnej
oskarżycielki posiłkowej. Obecnie zaś w kasacji to, co było jednym z
elementów zarzucanego błędu w ustaleniach faktycznych, skarżący ubiera w
3
postać rażącego naruszenia prawa, nie podnosząc bynajmniej, iżby Sąd nie
odniósł się lub odniósł niewłaściwie do zarzutów apelacji.
Nie jest przy tym prawdą, że w sprawie tej nie badano sytuacji
oskarżycielki posiłkowej, skoro Sąd I instancji ustalił i to w oparciu o zeznania
samej oskarżycielki posiłkowej, gdzie jest ona zatrudniona i jakie posiada
dochody, przyjmując następnie w ustaleniach faktycznych, że sięgają one
13.000-14.000 zł. Skarżący nie zauważył też, że uniewinniając oskarżonego
wyraźnie wskazano, iż w jego zachowaniu brak jest znamion przestępstwa
usiłowania uporczywego uchylania się od obowiązku łożenia na utrzymanie
osoby najbliższej ze skutkiem narażenia jej na niemożność zaspokajania
podstawowych potrzeb życiowych wykazując, że w zaniechaniu oskarżonego
nie ma cechy uporczywości, gdyż nieregularnie, ale płacił on jednak w
określonych kwotach zasądzone alimenty oraz, że obecnie toczy się wobec
niego postępowanie egzekucyjne urzędu skarbowego z racji poważnych
zadawnionych zadłużeń w zakresie podatku VAT i podatku dochodowego od
osób fizycznych, łącznie na ponad 1. 000.000 zł. Wskazano też, że mimo
nieregularnego wywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego, nie doszło do
narażenia na niemożność zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych syna.
Żaden z przeprowadzonych w sprawie dowodów nie wykazał przy tym, aby w
zakresie utrzymania syna przez oskarżycielkę posiłkową nastąpiło to z
poważnym uszczerbkiem dla jej zdrowia lub własnych potrzeb.
Nie można też zapominać, że proces toczący się w oparciu o subsydiarny
akt oskarżenia, w którym jako dowody oskarżycielka wskazywała jedynie
zeznania swoje i swojej matki oraz określone dokumenty, miał charakter
procesu kontradyktoryjnego, a w jego toku i przed zamknięciem przewodu
sądowego, oskarżycielka nie występowała z żadnymi dodatkowymi wnioskami
dowodowymi, zaś w uzasadnieniu apelacji podnoszono jedynie nadmierne
przeciążenie jej pracą oraz zły stan zdrowia jej matki, cierpiącej na dysfunkcję
układu ruchu (w zakresie kończyn dolnych), która to matka pomaga jej w opiece
4
nad synem. Sam skarżący nie wskazał zresztą w jaki sposób Sąd miałby
skorygować z urzędu braki w zakresie podnoszonych okoliczności tej sprawy.
Zapomina też, że to na oskarżycielu ciąży obowiązek przeprowadzenia
dowodów w celu realizacji ciążącego na nim, tzw. ciężaru dowodu dla obalenia
domniemania niewinności, z którego korzysta oskarżony. Cała ta skarga
dowodzi w istocie i to wyraźnie, że jej autor dąży do podważenia ustaleń
faktycznych, jakie dokonane zostały przez Sądy w tej sprawie, co jednak nie ma
nic wspólnego z rażącą obrazą prawa, jak wymaga się tego dla zasadnej kasacji.
Powyższe wskazuje, że kasacji tej nie można ocenić inaczej, niż jako
bezzasadnej w oczywistym stopniu, a oddalając ją z tego powodu, Sąd
Najwyższy, z uwagi na sposób formułowania zarzutów, i to w ponad 15 lat od
ponownego wprowadzenia instytucji kasacji do prawa polskiego, zdecydował o
sporządzeniu z urzędu uzasadnienia niniejszego postanowienia. Stosownie zaś
do art. 636 § 1 w zw. z art. 518 k.p.k., z racji owego oddalenia skargi, obciążył
oskarżycielkę posiłkową subsydiarną kosztami sądowymi postępowania
kasacyjnego.
Z tych wszystkich względów orzeczono jak na wstępie.