Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Ewa Chądzyńska

Sędziowie: SSA Jolanta Wolska (spr.)

SSO del. Jacek Chrostek

Protokolant: stażysta Przemysław Trębacz

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2013 r. w Łodzi

sprawy K. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł.

o świadczenie przedemerytalne,

na skutek apelacji K. P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 12 czerwca 2012 r., sygn. akt: VIII U 1751/12;

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1284/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 marca 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych - II Oddział w Ł. odmówił K. P. prawa do świadczenia przedemerytalnego z uwagi na niespełnienie wszystkich warunków do przyznania tego świadczenia, określonych w art. 2 ust. 1 pkt 4 i ust. 3 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych. Organ rentowy ustalił i wywiódł w szczególności, że wnioskodawczyni zarejestrowała się w Urzędzie Pracy w okresie dłuższym niż 30 dni od ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy oraz na wymagany 5 - letni okres nieprzerwanego pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, pobierała rentę jedynie przez 2 lata i 3 miesiące ( tj. od 1 maja 2009 r. do 31 lipca 2011 r. ).

W odwołaniu od powyższej decyzji K. P. wniosła o jej zmianę i przyznanie świadczenia przedemerytalnego, podnosząc że pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy nieprzerwanie od dnia 16 lipca 1994 r. do 30 listopada 2004 r. i ostatnio od 1 maja 2009 r. do 30 lipca 2011 r. Wskazała ponadto, że posiada orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności w okresie od 2008 r. do dnia 31 października 2014 r., nadal jest osobą bezrobotną, a wniosek o świadczenie przedemerytalne złożyła w dniu 19 marca 2012 r., a więc w ciągu 30 dni od zakończenia pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

W piśmie procesowym z dnia 8 maja 2012 r., stanowiącym odpowiedź na odwołanie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych – II Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 12 czerwca 2012 r. Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołanie.

Rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji zapadło w następującym stanie faktycznym i jego prawnej ocenie:

K. P., urodzona (...), w dniu 19 marca 2012 r. złożyła wniosek o świadczenie przedemerytalne.

Wnioskodawczyni w okresie od dnia 11 lipca 1995 r. do dnia
30 listopada 2004 r. pobierała świadczenie rentowe - początkowo rentę trzeciej grupy inwalidzkiej, a od dnia 1 maja 1999 r. rentę z tytułu niezdolności do pracy. Ubezpieczona pobierała jeszcze rentę z tytułu niezdolności do pracy w kolejnych okresach, a mianowicie: od dnia 1 marca 2005 r. do dnia
31 października 2008 r. oraz od dnia 1 maja 2009 r. do dnia 31 lipca 2011 r.

K. P. nie składała odwołania od decyzji ZUS z dnia 5 września 2011 r. odmawiającej jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres, tj. od 1 sierpnia 2011 r.

Od dnia 8 września 2011 r. odwołująca się jest zarejestrowana jako bezrobotna.

Zaświadczeniem Powiatowego Urzędu Pracy w P., wydanym w dniu 19 marca 2012 r., poświadczono sześciomiesięczny okres pobierania przez wnioskodawczynię zasiłku dla bezrobotnych od dnia 16 września 2011 r. do dnia 15 marca 2012 r.

W okresie od dnia zarejestrowania, tj. od dnia 8 września 2011 r. do dnia 15 marca 2012 r., skarżąca nie otrzymywała żadnych ofert odpowiedniej pracy, zatrudnienia w ramach robót publicznych, prac interwencyjnych oraz propozycji przekwalifikowania lub przyuczenia do zawodu.

K. P. posiada łączny okres ubezpieczenia w wymiarze 20 lat, 3 miesięcy i 25 dni, w tym 18 lat i 10 miesięcy okresów składkowych oraz 1 rok, 5 miesięcy i 25 dni okresów nieskładkowych.

W konsekwencji powyższych ustaleń, Sąd Okręgowy w Łodzi stwierdził, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. K. P. nie przysługuje prawo do świadczenia przedemerytalnego przewidzianego w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych ( Dz. U. z 2004 r., Nr 120, poz. 1252 z późn. zm.), ponieważ nie spełniła ona wszystkich przesłanek wymaganych do nabycia prawa do świadczenia, gdyż nie pobierała nieprzerwanie renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej 5 lat przed zarejestrowaniem jako osoba bezrobotna oraz nie zarejestrowała się we właściwym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Przed dniem rejestracji wnioskodawczyni w urzędzie pracy, tj. przed 8 września 2011 r., ustał okres ostatnio pobieranej przez nią nieprzerwanie renty od dnia 1 maja 2009 r. do 31 lipca 2011 r., co stanowi 2 lata i 3 miesiące. Skoro zaś ostatnio pobierana renta, do której prawo wnioskodawczyni ustało przed datą rejestracji w urzędzie pracy, była pobierana do dnia 31 lipca 2011 r., to 30 - dniowy termin do rejestracji we właściwym urzędzie pracy upływał w dniu 30 sierpnia 2011 r. Tymczasem K. P. dokonała rejestracji w urzędzie pracy w dniu 8 września 2011 r., a więc po terminie.

W apelacji ubezpieczona zaskarżyła powyższy wyrok w całości, zarzucając mu niewłaściwą interpretację przepisów ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych, a w szczególności art. 2 ust. 1 pkt 4 tej ustawy.

Apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie odwołania, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelacji skarżąca podniosła, że nie przekroczyła 30 - dniowego terminu na zarejestrowanie się we właściwym powiatowym urzędzie pracy, albowiem termin ten winien być liczony od 5 września 2011 r. W ocenie apelującej, jej prawo do renty w przestrzeni prawnej było kwestią otwartą do 5 września 2011 r., gdyż dla stron postępowania dopiero tego dnia zaistniała sytuacja braku uprawnień wnioskodawczyni do renty. Gdyby - jak sugeruje Sąd Okręgowy - skarżąca wcześniej złożyła wniosek o rejestrację jako osoba bezrobotna, ale gotowa do pracy, to jej roszczenia o rentę byłyby bezprzedmiotowe. W okresie od 1 sierpnia do 5 września 2011 r., ani wnioskodawczyni, ani organ ZUS nie byli w stanie świadomości, ani obiektywnie nie istniał stan zamykający uprawnienia do renty. Wymaganie od ubezpieczonej złożenia wniosku do PUP do dnia 30 sierpnia 2011 r. jest równoznaczne z zabraniem jej praw do procedury uzyskania renty i zabraniem prawa do renty „ z góry ”, bez względu na stan zdrowia, gdyż wniosek do PUP byłby równoznaczny z dyskwalifikacją wnioskodawczyni jako osoby starającej się o świadczenie.

Apelująca podniosła również, że spełnia wymóg posiadania co najmniej 5 - letniego nieprzerwanego okresu pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, to jest w okresie od 11 lipca 1995 r. do 30 listopada 2004 r. Jej zdaniem, ustawodawca nie sformułował wymogu 5 - letniego okresu ciągłego, jako trwającego do dnia ustania prawa do renty ( czyli, że okres ostatni uprawnień musi być okresem pięcioletnim ). Istnieje wyłącznie wymóg, by wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego poprzedzony był pięcioletnim ciągłym okresem świadczenia rentowego, żadna jednak wykładnia nie zakłada wymogu bezpośredniego styku dni ukończenia 5 - letniego okresu pobierania renty z dniem, od którego można zwracać się o przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie może odnieść skutku. Sąd Okręgowy wydał trafne rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie w zgromadzonym materiale dowodowym oraz w treści obowiązujących przepisów.

W myśl art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych ( Dz. U. Nr 120, poz. 1252 ze zm. ), prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat kobieta i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący dla kobiet co najmniej 20 lat.

Zauważyć w pierwszej kolejności należy, że regulacja prawna ubezpieczenia społecznego cechuje się tym, że ma ona charakter regulacji ścisłej, na którą składają się normy bezwzględnie obowiązujące. Z określonymi elementami stanu faktycznego przepisy prawa wiążą powstanie określonych skutków prawnych, niezależnie od woli stron. Stanowisko to jest przyjmowane zarówno w piśmiennictwie, jak i w judykaturze. W prawie ubezpieczeń co do zasady nie ma miejsca na przyznawanie uprawnień w drodze uznania. Dotyczy to także przepisów ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, które wymagają ścisłej interpretacji.

Uzyskanie prawa do świadczenia przedemerytalnego przez osobę ubezpieczoną zostało uzależnione od spełnienia określonych przesłanek, których realizacja musi nastąpić w określonym porządku chronologicznym. Prawo do świadczenia można uzyskać wówczas, gdy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, osoba ubezpieczona zarejestruje się jako bezrobotna. Wyjaśniając pojęcie „ dzień ustania prawa do renty ”, należy dodać, że jest to pierwszy dzień miesiąca przypadającego po miesiącu, do którego przysługiwała renta okresowa. Może to być także inny dzień, wskazany w decyzji ZUS, szczególnie w tych przypadkach, w których prawo do renty nie ustało z powodu upływu okresu, na jaki renta była przyznana, ale z innych przyczyn i powodów. Natomiast przez warunek pobierania renty przez co najmniej 5 lat należy rozumieć nieprzerwany 5 - letni okres, w którym renta była wypłacana. Jeśli wystąpiły przerwy w jej pobieraniu, to może się w rezultacie okazać, że nie zostanie spełniony wymóg 5 - letniego pobierania tego rodzaju świadczenia.

Z prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego, które Sąd Apelacyjny w pełni podziela, wynika, że K. P. nie pobierała nieprzerwanie renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej 5 lat przed zarejestrowaniem jako osoba bezrobotna oraz nie zarejestrowała się we właściwym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, co powoduje, iż nie spełnia wszystkich przesłanek do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Ostatnio pobierana przez wnioskodawczynię renta z tytułu niezdolności do pracy, do której prawo ustało bezpośrednio przed datą rejestracji w urzędzie pracy, przypadała na okres od dnia 1 maja 2009 r. do dnia 31 lipca 2011 r. Zatem 30 - dniowy termin do rejestracji we właściwym urzędzie pracy upływał w dniu 30 sierpnia 2011 r. K. P. dokonała rejestracji w urzędzie pracy w dniu 8 września 2011 r., a więc uchybiła ustawowemu terminowi. W apelacji ubezpieczona podnosiła, że nie mogła zachować tego terminu, gdyż kolidował on z procedurą o ponowne uzyskanie prawa do renty na dalszy okres. Określony w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych termin do zarejestrowania się w urzędzie pracy może w wyjątkowych okolicznościach ulegać przywróceniu. Nawet gdyby przyjąć, że w przypadku wnioskodawczyni zachodziły przesłanki do przywrócenia przedmiotowego terminu, to sytuacja ubezpieczonej nie uległaby zmianie i nadal nie nabyłaby prawa do świadczenia przedemerytalnego. K. P. nie spełniła bowiem również przesłanki posiadania co najmniej 5 - letniego nieprzerwanego okresu pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy. Wprawdzie wnioskodawczyni w apelacji podnosiła, że pobierała rentę nieprzerwanie w okresie 5 lat od dnia 11 lipca 1995 r. do dnia 30 listopada 2004 r., ale okres ten nie był bezpośrednim przed dniem rejestracji skarżącej w urzędzie pracy w dniu 8 września 2011 r. Analiza zaś cytowanego wyżej art. 2 ust. 1 ustawy o świadczeniach emerytalnych wyraźnie wskazuje, że okres 5 - letniego pobierania renty winien przebiegać bezpośrednio przed dniem złożenia wniosku o rejestrację jako osoba bezrobotna. Natomiast okres ostatnio pobieranej przez skarżącą renty z tytułu niezdolności do pracy od 1 maja 2009 r. do 31 lipca 2011 r., obejmuje tylko 2 lata i 3 miesiące.

W tej sytuacji Sąd Okręgowy zasadnie uznał, że wobec niespełnienia przez K. P. wszystkich przesłanek do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego, nie może ona uzyskać żądanego świadczenia.

W związku z powyższym, nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji, Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji swojego wyroku.