Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 181/11
POSTANOWIENIE
Dnia 11 lipca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Zbigniew Kwaśniewski
w sprawie z powództwa A. Z.
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej "W.”
o uchylenie uchwały ewentualnie
o ustalenie nieważności uchwały organu spółdzielni,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 11 lipca 2012 r.,
zażalenia powoda na postanowienie
o kosztach zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 30 czerwca 2011 r.,
1) uchyla postanowienie zawarte w punkcie II wyroku Sądu
Apelacyjnego i zasądza od powoda na rzecz pozwanej
kwotę 470 (czterysta siedemdziesiąt) złotych tytułem
zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą,
2) odrzuca zażalenie w pozostałej części,
3) zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 120
(sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2011 r., Sąd Apelacyjny w pkt I.1. zmienił pkt I.
wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia 15 grudnia 2010 r., w ten sposób że oddalił
powództwo A.Z. przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej „W.” o uchylenie,
ewentualnie o ustalenie nieważności uchwały Komisji Rewizyjnej nr 11/2010 z dnia
25 marca 2010 r., w pkt I.2. i I.3. zmienił rozstrzygnięcie o kosztach procesu
zawarte w pkt III., IV. i V. wyroku Sądu Okręgowego, oraz w pkt II. zasądził od
powoda na rzecz pozwanej kwotę 670 zł tytułem kosztów procesu za instancję
odwoławczą. Za podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu za obie instancje
Sąd Apelacyjny przyjął art. 98 § 1 i 3 k.p.c.
Postanowienie zawarte w pkt I.2 i pkt II. wyroku Sądu Apelacyjnego powód
zaskarżył zażaleniem, wnosząc o uchylenie pkt I.2. oraz o obniżenie kwoty
zasądzonej w pkt II. do kwoty 470 zł. W zażaleniu zarzucił naruszenie art. 328 § 2
w zw. z art. 361 k.p.c. polegające na braku wskazania, na jakich podstawach
prawnych Sąd Apelacyjny oparł rozstrzygnięcie o kosztach procesu oraz
naruszenie art. 3 ust. 2 pkt 1 u.k.s.c. w zw. z art. 365 § 1 k.p.c. polegające na
przyjęciu, że od żądania ewentualnego pobiera się opłatę sądową oraz na
obciążeniu go wadliwie obliczoną i uiszczoną opłatą od apelacji pozwanej w kwocie
400 zł, zamiast 200 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie w części zaskarżającej postanowienie
o kosztach procesu zawarte w pkt II. wyroku Sądu Apelacyjnego. Natomiast
w pozostałej części zażalenie jest niedopuszczalne.
Z uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego jednoznacznie wynika,
że rozstrzygając o kosztach procesu powstałych w postępowaniu apelacyjnym Sąd
Apelacyjny zastosował przewidzianą w art. 98 § 1 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. regułę
odpowiedzialności za wynik sprawy. Wskazanie przepisu art. 98 § 1 k.p.c. uznać
należy za wystarczające, gdy chodzi o przytoczenie podstawy prawnej
rozstrzygnięcia o kosztach opartego na tej regule, inaczej niż w przypadkach
przewidzianych w art. 100-105 k.p.c. Z tego względu nie jest trafne podniesione
3
w zażaleniu naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. Zasadny okazał się natomiast zarzut
wskazujący na nieprawidłowe obciążenie powoda kwotą 400 zł, zamiast 200 zł,
odpowiadającą wartości opłaty należnej od apelacji wniesionej przez pozwaną.
Podkreślić należy, że wyrokiem Sądu Okręgowego w pkt I. stwierdzona została
nieważność § 2 i 3 uchwały Komisji Rewizyjnej nr 11/2010 z dnia 25 marca 2010 r.,
natomiast postanowieniem zawartym w pkt II. tego wyroku umorzone zostało
postępowanie w przedmiocie żądania uchylenia ewentualnie ustalenia nieważności
uchwały Komisji Rewizyjnej nr 3/2010 z dnia 27 stycznia 2010 r. W apelacji
pozwana wskazała, że zaskarża wyrok Sądu Okręgowego w całości i opłaciła
apelację kwotą 400 zł, wyjaśniając, że wyrok ten dotyczył dwóch odrębnych uchwał.
Rozpoznając apelację pozwanej Sąd Apelacyjny nie objął jednak rozstrzygnięciem
postanowienia zawartego w pkt II. wyroku Sądu Okręgowego, dotyczącego
wspomnianej uchwały nr 3/2010 z dnia 27 stycznia 2010 r. Uwzględniając apelację
pozwanej, Sąd Apelacyjny zmienił bowiem jedynie pkt I. wyroku Sądu Okręgowego.
To wskazuje, że apelacja pozwanej potraktowana została przez Sąd Apelacyjny
jako nie obejmująca zakresem zaskarżenia rozstrzygnięcia zawartego w pkt. II.
Ocena taka była zresztą prawidłowa, bowiem na postanowienie umarzające
postępowanie zawarte w pkt II. przysługiwało zażalenie jako na postanowienie
kończące postępowanie w sprawie w części dotyczącej uchwały nr 3/2010 (art. 394
§ 1 k.p.c.). W związku z tym przy ustalaniu opłaty należnej od apelacji wniesionej
przez pozwaną należało wziąć pod uwagę jedynie zaskarżenie rozstrzygnięcia
dotyczącego uchwały nr 11/2011. Uwzględniając art. 27 pkt 8a w zw. z art. 18 ust. 2
u.k.s.c. oraz art. 98 § 1 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., należało zatem przyjąć, że
w ramach zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego pozwanej należy się od
powoda równowartość opłaty od apelacji w kwocie 200 zł. Natomiast podnoszona
w zażaleniu okoliczność, że powództwo obejmowało dwa żądania – główne
i ewentualne, z których opłacie sądowej podlegało tylko to pierwsze, nie miała
znaczenia dla rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego,
skoro pozwana kwestionowała w apelacji rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego
ustalające nieważność uchwały nr 11/2011, a więc uwzględniające sformułowane
w pozwie żądanie ewentualne, nie zaś żądanie główne o uchylenie tej uchwały.
4
Odnosząc się z kolei do zażalenia w części zaskarżającej postanowienie
zawarte w pkt I.2 wyroku Sądu Apelacyjnego należy wskazać, że zgodnie z art. 394
§ 1 pkt 2 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 3 maja 2012 r. zażalenie
do Sądu Najwyższego przysługuje na postanowienie sądu drugiej instancji co do
kosztów procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej
instancji. W judykaturze Sądu Najwyższego utrwalony został pogląd, podzielany
w niniejszej sprawie, że norma ta powinna być wykładana ściśle i na jej podstawie
nie jest dopuszczalne zaskarżenie zażaleniem do Sądu Najwyższego
rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji o kosztach procesu poniesionych przed
sądem pierwszej instancji w sytuacji, gdy sąd drugiej instancji orzeka o tych
kosztach zmieniając rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji, co do istoty sprawy.
W takim wypadku uprawnienie strony do poddania kontroli instancyjnej orzeczenia
o kosztach procesu poniesionych przed sądem pierwszej instancji, wynikające z art.
176 ust. 1 Konstytucji RP, wyczerpuje się w możliwości zaskarżenia tego
rozstrzygnięcia jedynie do sądu drugiej instancji (por. postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 23 czerwca 2010 r., II CZ 45/10, OSNC 2010, nr 12, poz. 171;
z dnia 24 września 2010 r., IV CZ 60/10, niepubl.; z dnia 26 stycznia 2011 r.,
IV CZ 103/10, niepubl.; z dnia 1 czerwca 2011 r., II CZ 18/11, niepubl.).
Z tych względów Sąd Najwyższy postanowił w pkt 1), na podstawie art. 39816
zd. pierwsze w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c., zasądzoną na rzecz pozwanej kwotę
tytułem kosztów postępowania apelacyjnego obniżyć do 470 zł, w pkt 2), na
podstawie art. 373 w zw. z art. 370, 39821
i 3941
§ 3 k.p.c., odrzucić jako
niedopuszczalne zażalenie powoda w części dotyczącej rozstrzygnięcia o kosztach
procesu poniesionych przed Sądem Okręgowym, oraz w pkt 3) orzec o kosztach
postępowania zażaleniowego w oparciu o art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 391 § 1, art.
39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz § 13 ust. 2 pkt 2 i § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).
jw