III CZ 51/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-12-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 51/12
POSTANOWIENIE
Dnia 8 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Maria Szulc
SSA Andrzej Niedużak (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa D. J.
przeciwko B. N., J. N. i S. N.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 sierpnia 2012 r.,
zażalenia powódki na postanowienie o kosztach zawarte
w wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 2 grudnia 2011 r.,
1. odrzuca zażalenie;
2. nie obciąża powódki obowiązkiem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego na rzecz pozwanych;
3. przyznaje adwokatowi J. C. od Skarbu Państwa - Sądu
Apelacyjnego kwotę 900 (dziewięćset) zł, powiększoną o należną
stawkę podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej powódce z urzędu w postępowaniu
zażaleniowym.
Uzasadnienie
2
Sąd Okręgowy oddalił powództwo D. J. o zapłatę kwoty 500.000 zł z tytułu
zadośćuczynienia i odszkodowania. Apelację powódki od tego wyroku, Sąd
Apelacyjny oddalił i zasądził od powódki na rzecz pozwanych kwotę 5.400 zł
tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
W złożonym zażaleniu powódka zarzucała naruszenie art. 102 k.p.c. przez
obciążenie jej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanych, mimo że
sytuacja materialna i życiowa powódki jest szczególnie trudna. Wniosek zażalenia
zmierzał do uchylenia zaskarżonego postanowienia i nieobciążania powódki
obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
W odpowiedzi na zażalenie, pozwani kwestionowali prawidłowość
postanowienia Sądu Apelacyjnego o przywróceniu powódce terminu do wniesienia
zażalenia i domagali się oddalenia tego zażalenia oraz zasądzenia na ich rzecz
kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sąd rozpoznający sprawę na skutek złożonego środka odwoławczego,
sprawdza ponownie czy spełnione zostały wymogi formalne tego środka,
w granicach kontroli zachowania warunków formalnych, mieści się również
sprawdzenie zasadności przywrócenia uchybionego terminu do wniesienia tego
środka (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 1968 r., III CZP 77/67,
OSNCP 1968/12/201, postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1997 r.,
I CKN 45/97, OSNC 1997/9/122, z dnia 21 maja 1998 r., III CKN 471/97, OSP
1999/4/83, z dnia 5 stycznia 2001 r., I CKN 1156/00 – niepubl., z dnia 16 lipca
2009 r., II UZ 23/09 – niepubl.).
W rozpoznawanej sprawie, termin do wniesienia zażalenia na zawarte
w wyroku Sądu Apelacyjnego postanowienie o kosztach procesu, został
przywrócony powódce bez uzasadnionych podstaw. Powódka w postępowaniu
przed sądami pierwszej i drugiej instancji była reprezentowana przez pełnomocnika
będącego radcą prawnym. Na wniosek tego pełnomocnika sporządzone zostało
uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego. We wniosku o przywrócenie terminu do
dokonania czynności procesowej nie zostały wskazane żadne okoliczności mogące
3
usprawiedliwiać uchybienie terminu do wniesienia zażalenia. Nie wskazano również
kiedy ustała domniemana przeszkoda do złożenia wniosku, a co za tym idzie nie
została podjęta próba wykazania, że ustawowy termin do złożenia wniosku,
przewidziany w art. 169 § 1 k.p.c., został zachowany. Brak uzasadnionych przyczyn
przywrócenia powódce terminu do złożenia trafnie został wytknięty w odpowiedzi
na zażalenie. Stwierdzenie wadliwości przywrócenia terminu skutkuje odrzuceniem
środka odwoławczego, jako złożonego z uchybieniem przepisanego terminu (art.
373 k.p.c. w związku z art. 39821
k.p.c. i art. 3941
§ 3 k.p.c.).
Orzekając o kosztach postępowania zażaleniowego, Sąd Najwyższy
uwzględnił szczególną sytuację powódki uwarunkowaną stanem jej zdrowia.
Choroba wiążąca się z pobytami w szpitalach psychiatrycznych nie pozostaje bez
wpływu na trudną sytuację w sferze materialnej. Przejawia się to między innymi
zaległościami w opłatach za mieszkanie. Ta sytuacja powinna być uznana za
uzasadniającą zastosowanie art. 102 k.p.c. W judykaturze Sądu Najwyższego
przyjmuje się, że do przesłanek nie obciążenia strony przegrywającej kosztami
procesu należą nie tylko te związane z samym przebiegiem postępowania, ale
również dotyczące sytuacji życiowej strony (por. postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 7 grudnia 2011 r., II CZ 105/11 – niepubl., z dnia 1 grudnia 2011 r., I CZ
26/11 – niepubl.).
O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu
w postępowaniu zażaleniowym orzeczono na podstawie §13 ust. 2 pkt 2 oraz § 6
pkt 4 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb
Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163,
poz. 1348 ze zm.).
POSTANOWIENIE
Dnia 8 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Maria Szulc
SSA Andrzej Niedużak (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa D. J.
przeciwko B. N., J. N. i S. N.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 sierpnia 2012 r.,
zażalenia powódki na postanowienie o kosztach zawarte
w wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 2 grudnia 2011 r.,
1. odrzuca zażalenie;
2. nie obciąża powódki obowiązkiem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego na rzecz pozwanych;
3. przyznaje adwokatowi J. C. od Skarbu Państwa - Sądu
Apelacyjnego kwotę 900 (dziewięćset) zł, powiększoną o należną
stawkę podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej powódce z urzędu w postępowaniu
zażaleniowym.
Uzasadnienie
2
Sąd Okręgowy oddalił powództwo D. J. o zapłatę kwoty 500.000 zł z tytułu
zadośćuczynienia i odszkodowania. Apelację powódki od tego wyroku, Sąd
Apelacyjny oddalił i zasądził od powódki na rzecz pozwanych kwotę 5.400 zł
tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
W złożonym zażaleniu powódka zarzucała naruszenie art. 102 k.p.c. przez
obciążenie jej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanych, mimo że
sytuacja materialna i życiowa powódki jest szczególnie trudna. Wniosek zażalenia
zmierzał do uchylenia zaskarżonego postanowienia i nieobciążania powódki
obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
W odpowiedzi na zażalenie, pozwani kwestionowali prawidłowość
postanowienia Sądu Apelacyjnego o przywróceniu powódce terminu do wniesienia
zażalenia i domagali się oddalenia tego zażalenia oraz zasądzenia na ich rzecz
kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sąd rozpoznający sprawę na skutek złożonego środka odwoławczego,
sprawdza ponownie czy spełnione zostały wymogi formalne tego środka,
w granicach kontroli zachowania warunków formalnych, mieści się również
sprawdzenie zasadności przywrócenia uchybionego terminu do wniesienia tego
środka (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 1968 r., III CZP 77/67,
OSNCP 1968/12/201, postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1997 r.,
I CKN 45/97, OSNC 1997/9/122, z dnia 21 maja 1998 r., III CKN 471/97, OSP
1999/4/83, z dnia 5 stycznia 2001 r., I CKN 1156/00 – niepubl., z dnia 16 lipca
2009 r., II UZ 23/09 – niepubl.).
W rozpoznawanej sprawie, termin do wniesienia zażalenia na zawarte
w wyroku Sądu Apelacyjnego postanowienie o kosztach procesu, został
przywrócony powódce bez uzasadnionych podstaw. Powódka w postępowaniu
przed sądami pierwszej i drugiej instancji była reprezentowana przez pełnomocnika
będącego radcą prawnym. Na wniosek tego pełnomocnika sporządzone zostało
uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego. We wniosku o przywrócenie terminu do
dokonania czynności procesowej nie zostały wskazane żadne okoliczności mogące
3
usprawiedliwiać uchybienie terminu do wniesienia zażalenia. Nie wskazano również
kiedy ustała domniemana przeszkoda do złożenia wniosku, a co za tym idzie nie
została podjęta próba wykazania, że ustawowy termin do złożenia wniosku,
przewidziany w art. 169 § 1 k.p.c., został zachowany. Brak uzasadnionych przyczyn
przywrócenia powódce terminu do złożenia trafnie został wytknięty w odpowiedzi
na zażalenie. Stwierdzenie wadliwości przywrócenia terminu skutkuje odrzuceniem
środka odwoławczego, jako złożonego z uchybieniem przepisanego terminu (art.
373 k.p.c. w związku z art. 39821
k.p.c. i art. 3941
§ 3 k.p.c.).
Orzekając o kosztach postępowania zażaleniowego, Sąd Najwyższy
uwzględnił szczególną sytuację powódki uwarunkowaną stanem jej zdrowia.
Choroba wiążąca się z pobytami w szpitalach psychiatrycznych nie pozostaje bez
wpływu na trudną sytuację w sferze materialnej. Przejawia się to między innymi
zaległościami w opłatach za mieszkanie. Ta sytuacja powinna być uznana za
uzasadniającą zastosowanie art. 102 k.p.c. W judykaturze Sądu Najwyższego
przyjmuje się, że do przesłanek nie obciążenia strony przegrywającej kosztami
procesu należą nie tylko te związane z samym przebiegiem postępowania, ale
również dotyczące sytuacji życiowej strony (por. postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 7 grudnia 2011 r., II CZ 105/11 – niepubl., z dnia 1 grudnia 2011 r., I CZ
26/11 – niepubl.).
O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu
w postępowaniu zażaleniowym orzeczono na podstawie §13 ust. 2 pkt 2 oraz § 6
pkt 4 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb
Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163,
poz. 1348 ze zm.).