II CZ 103/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:09-01-2013
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 103/12
POSTANOWIENIE
Dnia 26 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Iwona Koper
SSA Władysław Pawlak (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa A. O.
przeciwko I. Towarzystwu Ubezpieczeń
Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. Oddział w Ł.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 26 września 2012 r.,
zażalenia powódki
na postanowienie w przedmiocie kosztów procesu zawarte w pkt. 2 wyroku
Sądu Okręgowego z dnia 14 marca 2012 r.,
oddala zażalenie i zasądza od powódki na rzecz strony
pozwanej kwotę 150 (sto pięćdziesiąt) zł tytułem kosztów
postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 14 marca 2012 r. Sąd Okręgowy oddalając apelację od
wyroku Sądu Rejonowego, którym zasądzono na rzecz powódki kwotę 20 000 zł. z
ustawowymi odsetkami od dnia 15 stycznia 2010 r. do dnia zapłaty oraz ustawowe
odsetki od kwoty 20 000 zł. za okres od 15 stycznia 2010 r. do dnia 6 czerwca 2010
r., zasądził od powódki A. O. na rzecz strony pozwanej I. Towarzystwa
Ubezpieczeń S.A. w W. Oddział w Ł. kwotę 1 200 zł. tytułem kosztów postępowania
odwoławczego.
W motywach prawnych powołując przepis art. 98 § 1 k.p.c. wskazał, że na
zasądzone koszty procesu złożyło się wynagrodzenie za zastępstwo procesowe
ustalone w oparciu o § 6 ust. 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych.
W zażaleniu powódka zaskarżając orzeczenie w zakresie rozstrzygnięcia
o kosztach postępowania odwoławczego, wniosła o jego zmianę poprzez
nieobciążanie jej tymi kosztami.
Zarzuciła naruszenie art. 102 k.p.c. przez błędne przyjęcie, iż jest ona
w stanie ponieść koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym
w kwocie 1 200 zł., pomimo, że ze złożonych oświadczeń wynika, iż znajduje się
w trudnej sytuacji finansowej i osobistej uzasadniającej zwolnienie jej od tego
obowiązku.
W odpowiedzi na zażalenie strona pozwana wniosła o jego oddalenie
z zasądzeniem kosztów postępowania zażaleniowego.
W uzasadnieniu wskazała, że ze sporu w tej sprawie powódka otrzymała już
kwotę 45 916 zł., a ponadto w innej sprawie z jej powództwa przeciwko stronie
pozwanej została zasądzona na jej rzecz kwota 140 000 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Podstawową zasadą rozstrzygania o kosztach procesu jest wyrażona w art.
98 § 1 k.p.c. zasada odpowiedzialności za wynik procesu. Jedynie w wypadkach
szczególnie uzasadnionych, sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko
część kosztów lub nie obciążać jej w ogóle tymi kosztami (art. 102 k.p.c.).
3
Powódka domagając się zastosowania art. 102 k.p.c. przy orzekaniu
o kosztach procesu za drugą instancję powołała się na trudną sytuację majątkową
i osobistą. Taka jednak sytuacja co do zasady sama przez się nie decyduje
o możliwości skorzystania z przewidzianego tym przepisem dobrodziejstwa dla
strony, która uległa w swoich żądaniach. Stosownie do art. 108 ustawy z dnia
28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. nr 167, poz.
1398, z poź. zm.) zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od
obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi.
W niniejszej sprawie przeciwko zastosowaniu art. 102 k.p.c. w zw. z art. 391
§ 1 k.p.c. przy orzekaniu o kosztach postępowania apelacyjnego przemawia
okoliczność, że powódka w toku procesu przed Sądem pierwszej instancji uzyskała
od strony pozwanej świadczenie w kwocie 20 000 zł., a ponadto zasądzona została
na jej rzecz dodatkowa kwota 20 000 zł. wraz z ustawowymi odsetkami. Zważywszy
zatem na powyższe kwoty w kontekście wysokości kosztów postępowania
apelacyjnego odpada argument za zastosowaniem powołanego przepisu, bowiem
powódka dysponuje środkami finansowymi na pokrycie tych kosztów. Ewentualnie
może doprowadzić do wygaśnięcia zobowiązania z tego tytułu wskutek potrącenia
z zasądzoną na jej rzecz wierzytelnością, o ile strona pozwana nie wykonała
dobrowolnie w całości wyroku w tej sprawie.
W postępowaniu apelacyjnym nie powinien być – co do zasady - stosowany
przepis art. 102 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., w sytuacji gdy strona, która uległa
w tym postępowaniu w związku w wynikiem procesu, przed Sądem pierwszej
instancji, uzyskała od przeciwnika w wyniku dobrowolnej zapłaty w całości lub
w części zasądzone tym wyrokiem świadczenie, które wielokrotnie przewyższa
kwotę należnych przeciwnikowi kosztów za drugą instancję.
Mając na względzie powyższe Sąd Najwyższy oddalił zażalenie na
podstawie art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c., a o kosztach postępowania
zażaleniowego orzekł w oparciu o przepisy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99
k.p.c., 3941
§ 3 k.p.c., art. 39821
k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 26 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Iwona Koper
SSA Władysław Pawlak (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa A. O.
przeciwko I. Towarzystwu Ubezpieczeń
Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. Oddział w Ł.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 26 września 2012 r.,
zażalenia powódki
na postanowienie w przedmiocie kosztów procesu zawarte w pkt. 2 wyroku
Sądu Okręgowego z dnia 14 marca 2012 r.,
oddala zażalenie i zasądza od powódki na rzecz strony
pozwanej kwotę 150 (sto pięćdziesiąt) zł tytułem kosztów
postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 14 marca 2012 r. Sąd Okręgowy oddalając apelację od
wyroku Sądu Rejonowego, którym zasądzono na rzecz powódki kwotę 20 000 zł. z
ustawowymi odsetkami od dnia 15 stycznia 2010 r. do dnia zapłaty oraz ustawowe
odsetki od kwoty 20 000 zł. za okres od 15 stycznia 2010 r. do dnia 6 czerwca 2010
r., zasądził od powódki A. O. na rzecz strony pozwanej I. Towarzystwa
Ubezpieczeń S.A. w W. Oddział w Ł. kwotę 1 200 zł. tytułem kosztów postępowania
odwoławczego.
W motywach prawnych powołując przepis art. 98 § 1 k.p.c. wskazał, że na
zasądzone koszty procesu złożyło się wynagrodzenie za zastępstwo procesowe
ustalone w oparciu o § 6 ust. 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych.
W zażaleniu powódka zaskarżając orzeczenie w zakresie rozstrzygnięcia
o kosztach postępowania odwoławczego, wniosła o jego zmianę poprzez
nieobciążanie jej tymi kosztami.
Zarzuciła naruszenie art. 102 k.p.c. przez błędne przyjęcie, iż jest ona
w stanie ponieść koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym
w kwocie 1 200 zł., pomimo, że ze złożonych oświadczeń wynika, iż znajduje się
w trudnej sytuacji finansowej i osobistej uzasadniającej zwolnienie jej od tego
obowiązku.
W odpowiedzi na zażalenie strona pozwana wniosła o jego oddalenie
z zasądzeniem kosztów postępowania zażaleniowego.
W uzasadnieniu wskazała, że ze sporu w tej sprawie powódka otrzymała już
kwotę 45 916 zł., a ponadto w innej sprawie z jej powództwa przeciwko stronie
pozwanej została zasądzona na jej rzecz kwota 140 000 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Podstawową zasadą rozstrzygania o kosztach procesu jest wyrażona w art.
98 § 1 k.p.c. zasada odpowiedzialności za wynik procesu. Jedynie w wypadkach
szczególnie uzasadnionych, sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko
część kosztów lub nie obciążać jej w ogóle tymi kosztami (art. 102 k.p.c.).
3
Powódka domagając się zastosowania art. 102 k.p.c. przy orzekaniu
o kosztach procesu za drugą instancję powołała się na trudną sytuację majątkową
i osobistą. Taka jednak sytuacja co do zasady sama przez się nie decyduje
o możliwości skorzystania z przewidzianego tym przepisem dobrodziejstwa dla
strony, która uległa w swoich żądaniach. Stosownie do art. 108 ustawy z dnia
28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. nr 167, poz.
1398, z poź. zm.) zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od
obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi.
W niniejszej sprawie przeciwko zastosowaniu art. 102 k.p.c. w zw. z art. 391
§ 1 k.p.c. przy orzekaniu o kosztach postępowania apelacyjnego przemawia
okoliczność, że powódka w toku procesu przed Sądem pierwszej instancji uzyskała
od strony pozwanej świadczenie w kwocie 20 000 zł., a ponadto zasądzona została
na jej rzecz dodatkowa kwota 20 000 zł. wraz z ustawowymi odsetkami. Zważywszy
zatem na powyższe kwoty w kontekście wysokości kosztów postępowania
apelacyjnego odpada argument za zastosowaniem powołanego przepisu, bowiem
powódka dysponuje środkami finansowymi na pokrycie tych kosztów. Ewentualnie
może doprowadzić do wygaśnięcia zobowiązania z tego tytułu wskutek potrącenia
z zasądzoną na jej rzecz wierzytelnością, o ile strona pozwana nie wykonała
dobrowolnie w całości wyroku w tej sprawie.
W postępowaniu apelacyjnym nie powinien być – co do zasady - stosowany
przepis art. 102 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., w sytuacji gdy strona, która uległa
w tym postępowaniu w związku w wynikiem procesu, przed Sądem pierwszej
instancji, uzyskała od przeciwnika w wyniku dobrowolnej zapłaty w całości lub
w części zasądzone tym wyrokiem świadczenie, które wielokrotnie przewyższa
kwotę należnych przeciwnikowi kosztów za drugą instancję.
Mając na względzie powyższe Sąd Najwyższy oddalił zażalenie na
podstawie art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c., a o kosztach postępowania
zażaleniowego orzekł w oparciu o przepisy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99
k.p.c., 3941
§ 3 k.p.c., art. 39821
k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c.