Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 96/12
POSTANOWIENIE
Dnia 4 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie ze skargi K. O. o wznowienie postępowania
w sprawie z powództwa K. O.
przeciwko Skarbowi Państwa - Prezesowi Sądu Okręgowego
i J. K. o zapłatę, zakończonego wyrokiem Sądu Apelacyjnego
z dnia 25 maja 2011 r., po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 4 października 2012 r.,
zażalenia skarżącego na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 lipca 2011 r.,
1) oddala zażalenie,
2) przyznaje adwokatowi A. K. od Skarbu Państwa Sądu
Apelacyjnego kwotę 5400,- (pięć tysięcy czterysta) złotych,
powiększoną o podatek VAT z tytułu wynagrodzenia za
udzielenie skarżącemu pomocy prawnej z urzędu,
3) nie obciąża skarżącego kosztami postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 12 lipca 2011 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
powoda K. O. o wznowienie postępowania w sprawie przeciwko Skarbowi
Państwa - Prezesowi Sądu Okręgowemu i J. K., zakończonego wyrokiem Sądu
Apelacyjnego z dnia 25 maja 2011 r. Sprawa dotyczyła roszczenia powoda o
odszkodowanie za bezprawne działania komornika sądowego J. K.; powództwo
zostało prawomocnie oddalone. Odrzucenie skargi powoda o wznowienie
postępowania zostało uzasadnione brakiem podstawy do wznowienia, zawartej w
art. 401 k.p.c.
W zażaleniu na postanowienie Sądu Apelacyjnego powód zarzucił naruszenie
przepisów postępowania, tj. art. 4011
w związku z art. 410 § 1 k.p.c. poprzez ich
błędne zastosowanie polegające na merytorycznej ocenie zasadności skargi,
na etapie formalnego badania jej dopuszczalności. Powód wniósł o uchylenie
zaskarżonego postanowienia w całości i zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej powodowi z urzędu.
W odpowiedzi na zażalenie Skarb Państwa - Prokuratoria Generalna Skarbu
Państwa wniósł o oddalenie zażalenia w całości i zasądzenie kosztów
postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest niezasadne i podlega oddaleniu.
Wbrew twierdzeniom powoda Sąd Apelacyjny nie dokonywał w zaskarżonym
postanowieniu merytorycznej oceny zasadności skargi, lecz odniósł się do jej
formalnej dopuszczalności. W tym celu, zgodnie z art. 410 k.p.c. winien był
stwierdzić, czy występuje ustawowa podstawa wznowienia. Jak trafnie wskazał
pozwany w odpowiedzi na zażalenie, przytaczając wiele orzeczeń Sądu
Najwyższego na poparcie tego twierdzenia, Sąd Najwyższy ustala, badając stronę
formalną dopuszczalności skargi o wznowienie postępowania, czy podstawa
wznowienia rzeczywiście występuje. Jeżeli w okolicznościach konkretnej sprawy
podstawa ta nie występuje, to skarga podlega odrzuceniu.
W niniejszej sprawie jest taka właśnie sytuacja i dlatego jest prawidłowe
rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego w zaskarżonym postanowieniu. Wyrok Sądu
Apelacyjnego z dnia 25 maja 2011 r., którego dotyczy skarga został wydany na
3
skutek wcześniejszej skargi powoda o wznowienie postępowania. Gdyby nie treść
art. 4011
§ 2 k.p.c., to niedopuszczalna byłaby co do zasady skarga o wznowienie
postępowania w sprawie, w której postępowanie zostało zakończone
prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o wznowienie (art. 416 § 1
k.p.c.).
Według art. 4011
§ 2 k.p.c. wznowienie postępowania jest możliwe, mimo
wcześniejszego wydania orzeczenia wynikającego ze skargi o takie wznowienie,
gdyż jako przyczynę wznowienia powód podał stwierdzenie przez Trybunał
Konstytucyjny niezgodności z Konstytucją RP przepisu, na podstawie którego
wydane zostało zaskarżone orzeczenie. Jednakże konieczne jest dla wznowienia
zakończonego postępowania w takim wypadku, aby orzeczenie, o które chodzi
w skardze było wydane przed ogłoszeniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
W niniejszej sprawie, wyrok Trybunału pochodzi z dnia 15 marca 2011 r.,
opublikowany został dnia 5 kwietnia 2011 r., a zaskarżony skargą o wznowienie
wyrok Sądu Apelacyjnego został wydany dnia 25 maja 2011 r. To sprawia, mając
na uwadze przytoczone przepisy oraz art. 407 § 2 k.p.c., że oparcie skargi
o wznowienie postępowania na wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15
marca 2011 r. nie może stanowić podstawy skargi o wznowienie, jako
niedopuszczalnej według art. 4011
k.p.c. Sąd Apelacyjny podał w uzasadnieniu,
jakie środki prawne ma strona w przypadku orzeczenia sądowego niezgodnego
z prawem wskutek stwierdzenia tego w wyroku Trybunału Konstytucyjnego, jeżeli
nie ma zastosowania art. 4011
k.p.c. Jeśli natomiast z samego uzasadnienia skargi
o wznowienie postępowania wynika, że skarga nie jest oparta na podstawie
prawnej (art. 401 k.p.c.), to należy ją odrzucić (art. 410 § 1 k.p.c.), nie ma bowiem
w ogóle podstaw do badania jej zasadności merytorycznej, jak oczekiwał tego
powód.
Z tych względów na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
należało zażalenie oddalić, rozstrzygając o kosztach postępowania na podstawie
art. 102 w związku z art. 391 § 1, art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c. przez uznanie
wyjątkowości sytuacji powoda, w której przepis, na podstawie którego zostało
wydane kwestionowane przez niego rozstrzygnięcie sprawy został uznany za
niezgodny z Konstytucją; przyznanie wynagrodzenia za udzielenie powodowi
4
nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu ma podstawę w § 6, § 19 i § 20
Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze
zm.).