Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 238/12
POSTANOWIENIE
Dnia 17 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Roman Sądej
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 17 października 2012 r.
sprawy T. Z.,
o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe
aresztowanie
z powodu kasacji wniesionej przez pełnomocnika T. Z.
od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 15 marca 2012 r., utrzymującego w mocy
wyrok Sądu Okręgowego z dnia 14 listopada 2011 r.,/…/ postanowił:
I. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną;
II. zwolnić skazanego od kosztów sądowych postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Kasacja pełnomocnika T. Z. od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 15 marca
2012r., była bezzasadna w stopniu oczywistym, uzasadniającym jej oddalenie w
trybie art. 535 § 3 k.p.k.
Do początku postępowania w niniejszej sprawie T. Z. i jego pełnomocnik
żądanie odszkodowania i zadośćuczynienia z tytułu niewątpliwie niesłusznego
tymczasowego aresztowania opierali na twierdzeniu, że sam fakt umorzenia wobec
wnioskodawcy postępowania o czyn z art. 148 § 1 k.k. dawał podstawę do
zasądzenia odszkodowania na podstawie art. 552 § 4 k.p.k. Kategorycznie
formułując swoje żądanie, skarżący odrzucali stanowisko Sądów obu instancji, że
jest ono niezasadne, gdyż tymczasowe aresztowanie T. Z. stosowane było nie tylko
w związku z zarzutem popełnienia czynu z art. 148 § 1 k.k., ale jednocześnie w
2
związku z zarzutem popełnienia innego czynu – z art. 197 § 1 k.k. Już
postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania dotyczyło obu
zarzutów (postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 1 czerwca 2009r.) i stan ten
utrzymywał się do czasu określenia przez Sąd Rejonowy okresu trwania
tymczasowego aresztowania w dniu 26 listopada 2009r., kiedy to, po wyłączeniu
stosownego materiału dowodowego, prokurator skierował akt oskarżenia wyłącznie
o czyn z art. 197 § 1 k.k. Tak więc od 26 listopada 2009r. tymczasowe
aresztowanie T. Z. związane było już wyłączne z zarzutem z art. 197 § 1 k.k. W
dniu 17 marca 2010r. zapadł wyrok Sądu Rejonowego, skazujący T. Z. za czyn z
art. 197 § 1 k.k. na karę 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Na poczet tej kary,
na podstawie art. 63 § 1 k.k., zaliczono T. Z. cały okres tymczasowego
aresztowania, wraz z zatrzymaniem – od dnia 29 maja 2009r. do dnia wyroku, w
którym to dniu przedłużono stosowanie najsurowszego środka zapobiegawczego.
Wyrok Sądu Rejonowego został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w
dniu 7 czerwca 2010r.
Przedstawiona skrótowo sekwencja wydarzeń (szczegółowo opisana w
uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego zapadłego w niniejszej sprawie) już prima
facie czyni całkowicie bezpodstawnym żądanie T. Z., oparte na treści art. 552 § 4
k.p.k. O niewątpliwie niesłusznym tymczasowym aresztowaniu w ogóle nie może
być mowy, gdy było ono stosowane także w związku z zarzutem z art. 197 § 1 k.k.,
za które to przestępstwo wnioskodawca został prawomocnie skazany na karę 4 lat i
6 miesięcy pozbawienia wolności, na poczet której w całości zaliczono stosowanie
tego środka zapobiegawczego. Fakt, że w początkowej fazie stosowania
tymczasowego aresztowania zarzucano T. Z. również popełnienie czynu z art. 148
§ 1 k.k., w którym to zakresie prawomocnie umorzono postępowanie (wobec
stwierdzenia, iż nie popełnił on tego czynu), dla oceny zasadności zgłoszonego
żądania nie ma znaczenia, skoro tymczasowe aresztowanie wnioskodawcy, w
świetle prawomocnego skazania, było w pełni uzasadnione.
Stwierdzić zatem należy, że rozumowanie Sądu a quo, które legło u podstaw
wyroku oddalającego żądanie T. Z., a które w pełni zostało zaakceptowane
zaskarżonym kasacją wyrokiem przez Sąd ad quem, było w pełni prawidłowe,
wynikające z prawidłowej interpretacji dyspozycji art. 552 § 4 k.p.k.
3
Podniesione w kasacji zarzuty rażącego naruszenia prawa procesowego,
zmierzające do zakwestionowania istoty powyższego stanowiska, były oczywiście
bezzasadne.
Pierwszy zarzut – naruszenia art. 457 § 2 k.p.k. (zapewne omyłkowo
wskazano ten paragraf, gdyż z treści zarzutu wynika, że idzie o § 3.), poprzez
nierozważenie przez Sąd Apelacyjny zarzutów i wniosków apelacyjnych, był
całkowicie chybiony. Kiedy porówna się lakoniczną treść uzasadnienia apelacji, z
uzasadnieniem wyroku Sądu Apelacyjnego, nie można mieć wątpliwości, że był to
zarzut zupełnie gołosłowny.
Drugi zarzut kasacji – naruszenia art. 552 § 4 k.p.k., poprzez niezasądzenie
odszkodowania i zadośćuczynieni na rzecz T. Z., sprowadzał się wyłącznie do
forsowania tezy, że tymczasowe aresztowanie wnioskodawcy nosiło cechy
„niewątpliwej niesłuszności”. Obszerne wywody uzasadnienia kasacji, opisujące
przebieg czynności procesowych dotyczących stosowania wobec T. Z.
tymczasowego aresztowania i zmierzające do wykazania, że gdyby nie początkowo
stawiany zarzut także z art. 148 § 1 k.k., to do zastosowania najsurowszego środka
by nie doszło, były całkowicie chybione, już choćby wobec prawomocnego skazania
wnioskodawcy za czyn z art. 197 § 1 k.k. na krę 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia
wolności.
Trzeci zarzut kasacji – naruszenia art. 258 k.p.k., poprzez przyjęcie, że
słusznym było stosowanie wobec T. Z. tymczasowego aresztowania,
nierozerwalnie wiązał się z zarzutem drugim i także zmierzał do wykazania, że w
przypadku wnioskodawcy, przesłanki do stosowania tymczasowego aresztowania,
o których mowa w tym przepisie, nie znajdowałyby zastosowania, gdyby nie
stawiany mu zarzut również z art. 148 § 1 k.k. Zatem i w tym zakresie poprzestać
należy na stwierdzeniu, że oczywista bezzasadność i tego zarzutu wynika już z
samej wysokości sankcji przewidzianej w art. 197 § 1 k.k. (od 2 do 12 lat
pozbawienia wolności), która znalazła przecież surowe odzwierciedlenie w
prawomocnym skazaniu T. Z., a do tych przesłanek wprost nawiązuje dyspozycja
art. 258 § 2 k.p.k.
Kierując się powyższą argumentacją, Sąd Najwyższy wszystkie zarzuty
podniesione w kasacji pełnomocnika T. Z. ocenił jako oczywiście bezzasadne,
czego implikacją było orzeczenie, jak w części dyspozytywnej postanowienia.
4
Zawarty w kasacji wniosek o zwrot kosztów udzielonej z urzędu pomocy
prawnej został już rozpoznany przez Sąd Apelacyjny.
Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. T. Z., przebywający w zakładzie karnym,
został zwolniony od kosztów sądowych postępowania kasacyjnego.