Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 225/12
POSTANOWIENIE
Dnia 25 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Dołhy (przewodniczący)
SSN Krzysztof Cesarz (sprawozdawca)
SSA del. do SN Dariusz Czajkowski
Protokolant Danuta Bratkrajc
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Barbary Nowińskiej
w sprawie B. G.
skazanego z art. 275 § 1 kk i innych
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 25 października 2012 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich
od wyroku Sądu Rejonowego
z dnia 13 maja 2009 r.,
1) oddala kasację,
2) zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. Ż., Kancelaria
Adwokacka, kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) zł, w tym
23% podatku VAT, za obronę z urzędu skazanego przed Sądem
Najwyższym,
3) obciąża Skarb Państwa kosztami sądowymi postępowania
kasacyjnego.
U Z A S A D N I E N I E
Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 13 maja 2009 r., wydanym w trybie art. 387 § 2
k.p.k., skazał B. G.:
I. za czyn z art. 278 § 1 k.k., 275 § 1 k.k. i 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,
64 § 1 i 31 § 2 k.k., popełniony w dniu 12 maja 2008 r., na karę roku
pozbawienia wolności i grzywnę,
2
II. za czyn z art. 275 § 1 k.k. i 276 k.k. w zw. z 11 § 2 k.k., 64 § 1 k.k. i 31 §
2 k.k., opisany w ten sposób, że „w okresie od 15 września 2006 r. do 30
czerwca 2008 r., przywłaszczył dowód osobisty nr /…/ i ukrył dokument w
postaci prawa jazdy nr /…/, którym nie miał prawa wyłącznie
rozporządzać, na szkodę Ł. K., przy czym zarzucanego mu czynu
dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6-ciu miesięcy kary
pozbawienia wolności, za umyślne przestępstwo podobne, mając w
znacznym stopniu ograniczoną zdolność pokierowania swoim
postępowaniem”, na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,
III. za czyn z art. 275 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i 31 § 2 k.k., opisany w
ten sposób, że „w okresie od nieustalonego dnia miesiąca czerwca 2007
r. do 30 czerwca 2008 r., przywłaszczył dowód osobisty nr /…/ na szkodę
G. W., przy czym zarzucanego mu czynu dopuścił się w ciągu 5 lat po
odbyciu co najmniej 6-ciu miesięcy kary pozbawienia wolności, za
przestępstwo umyślne podobne, mając w znacznym stopniu ograniczoną
zdolność pokierowania swoim postępowaniem”, na karę 5 miesięcy
pozbawienia wolności,
IV. za czyn z art. 271 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., 64 § 1 k.k. i 31 § 2 k.k.,
popełniony „w okresie od 18 czerwca 2008 r. do 30 czerwca 2008 r.”, na
karę 5 miesięcy pozbawienia wolności,
V. za czyn z art. 271 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., 64 § 1 k.k. i 31 § 2 k.k.,
popełniony od 10 do 11 czerwca 2008 r., na karę 5 miesięcy pozbawienia
wolności.
Następnie Sąd na podstawie art. 85 k.k. i 86 § 1 k.k. wymierzył karę łączną
pozbawienia wolności w wysokości roku i 8 miesięcy oraz wydał rozstrzygnięcia
akcesoryjne.
Wyrok ten uprawomocnił się w pierwszej instancji bez sporządzenia jego
uzasadnienia.
Kasację od tegoż wyroku złożył Rzecznik Praw Obywatelskich, sygnalizując
na wstępie, że zaskarża go w całości, i zarzucił „rażące i mogące mieć istotny
wpływ na jego treść naruszenie art. 387 § 2 k.p.k., polegające na niezasadnym
uznaniu, że istnieją podstawy do uwzględnienia wniosku oskarżonego o wydanie
wyroku skazującego i wymierzenie mu uzgodnionej z nim kary bez
przeprowadzenia postępowania dowodowego w sytuacji, gdy okoliczności
3
popełnienia czynów przypisanych skazanemu w punktach II i III wyroku, w zakresie
czasu ich popełnienia, w świetle danych o odbywaniu kar pozbawienia wolności,
budziły wątpliwości, co obligowało Sąd do przeprowadzenia postępowania
dowodowego i wyjaśnienia tych wątpliwości”.
Skarżący się w konkluzji wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Skarga kasacyjna mimo wstępnej deklaracji zaskarżenia wyroku w całości i
końcowego żądania, dotyczyła tylko dwóch (z pięciu) czynów przypisanych B. G., to
jest z pkt II i III. Zarzut wskazujący na taki zakres zaskarżenia, co potwierdza
uzasadnienie kasacji, nie zasługuje na uwzględnienie.
Powody wniesienia (dopuszczalności) kasacji są jednakowe dla wszystkich
uprawnionych podmiotów, w tym określonych w art. 521 k.p.k. Przyczyny te, to
uchybienia wymienione w art. 439 k.p.k., które w tej sprawie nie zostały wskazane i
nie wystąpiły, oraz inne rażące naruszenie prawa, jeśli mogło mieć istotny wpływ na
treść orzeczenia. W kasacji wskazano jako naruszony art. 387 § 2 k.p.k. bo chociaż
„okoliczności popełnienia czynów przypisanych skazanemu w pkt II i III wyroku w
zakresie czasu ich popełnienia, w świetle danych w odbywaniu kar pozbawienia
wolności budziły wątpliwości”, to jednak Sąd ich nie wyjaśnił. Zaś na uzasadnienie
zarzutu tylko podano, że przyjęty w wyroku czas popełnienia tych czynów „koliduje”
z terminami odbywania przez skazanego kar pozbawienia wolności, odnotowanymi
na k. 109, zaliczonej do materiału dowodowego.
W takiej sytuacji powinien być jednakże postawiony zarzut naruszenia art.
366 § 1 k.p.k. i art. 410 k.p.k., a przede wszystkim art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k.
Zakładanie, że przeprowadzenie postępowania dowodowego w szerszym
zakresie, praktycznie przez dokładniejsze wypytanie oskarżonego na rozprawie
głównej o czas popełnienia czynów z pkt II i III, doprowadziłoby do wyjaśnienia
wątpliwości w tej kwestii mija się z realiami sprawy. Raz B. G. datował te czyny na
2002 rok (wyjaśnienia – k. 173 - 174). Najpierw podał, że nie pamięta daty wejścia
w posiadanie dokumentów (k. 59 - 60). Jedynymi datami pewnymi były: czas utraty
dokumentów (15 czerwca 2006 r. – Ł. K., cz. II i czerwiec 2007 r. - G. W., cz. III) i
czas ich odnalezienia w miejscu zamieszkania oskarżonego (30 czerwca 2008 r. –
protokół przeszukania – k. 19). Precyzyjne ustalenie w dniu rozprawy (13 maja
4
2009 r.) daty czynów było więc praktycznie niemożliwe, a tym bardziej – obecnie.
Zatem naruszenie art. 387 § 2 k.p.k., jeśli w ogóle nastąpiło, nie było rażące.
Takiego charakteru nie miało również naruszenie art. 366 § 1 k.p.k.,
faktycznie zarzucone w kasacji, jak również dające się wywieść z niej uchybienie
art. 410 k.p.k. oraz art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k., jeśli dopuścić, że przy tej skardze
dopuszczalne jest „odkodowanie” z niej rzeczywistych zarzutów przy pomocy
normy interpretacyjnej z art. 118 § 1 k.p.k.
Rzecz najpierw w tym, że graniczne daty, zawarte w opisie czynów: II i III,
nie oznaczają w rzeczywistości czasu popełnienia tych czynów, ale przedział
czasowy, w którym doszło do ich dokonania. Czynność sprawcza z art. 275 § 1 k.k.,
polegająca na przywłaszczeniu dokumentu, ma charakter jednorazowy. Gdy zaś
chodzi o ukrywanie dokumentu z art. 276 k.k., to może to być przestępstwo trwałe,
lecz zachowanie oskarżonego zostało opisane w czasie przeszłym dokonanym i w
sposób sugerujący, że było ono jednorazowe („ukrył” a nie „ukrywał”). Pomimo więc
przebywania przez B. G. w zakładzie karnym od dnia 14 marca 2006 r. do 12
grudnia 2007 r., można odczytywać, że oskarżony dopuścił się czynów z pkt II i III
między datą utraty przez pokrzywdzonych dokumentów, a datą ich odebrania
oskarżonemu, co nie oznacza, że popełnił je w czasie pobytu w więzieniu, co było
przecież niemożliwe.
W świetle wymogu wynikającego z art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. i zasady
określonej w art. 5 § 2 k.p.k. właściwsze byłoby sprecyzowanie, że oskarżony
dopuścił się czynów z pkt II i III pomiędzy 12 grudnia 2007 r. a 30 czerwca 2008 r.,
a nawet, iż do popełnienia tych czynów doszło tego ostatniego dnia. Jeżeli jednak
nastąpiło rażące naruszenie art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k., czego wszak wprost kasacja
nie zarzuciła, a sięganie po dyspozycję art. 118 § 1 k.p.k. koliduje jednak z
ograniczeniem wynikającym z art. 536 k.p.k. (Sąd Najwyższy rozpoznaje kasację w
granicach wyartykułowanych zarzutów), to nie wykazano, że to naruszenie (art. 413
§ 2 pkt 1 k.p.k.) mogło mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku. Chodzi
przecież nie o jakikolwiek wpływ uchybienia, ale ważny, znaczący, a ponadto wpływ
na treść nie przyszłych, nieistniejących wyroków, ale orzeczenia zaskarżonego
kasacją.
Określenie dat czynów z pkt II i III na dzień 30 czerwca 2008 r. nie
wyeliminowałoby z opisu ani kwalifikacji prawnej art. 64 § 1 k.k. Skarga nie podjęła
5
też nawet próby wykazania, że określenie daty tych czynów mogłoby istotnie
wpłynąć na wymiar kar za te czyny.
Z wszystkich przytoczonych względów oddalono kasację jako bezzasadną.