IV CZ 125/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-03-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 125/12
POSTANOWIENIE
Dnia 6 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Wojciech Katner
SSN Anna Owczarek
ze skargi powódki
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego
z dnia 29 czerwca 2011 r.,
w sprawie z powództwa R. Ł.
przeciwko R. H.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 6 grudnia 2012 r.,
zażalenia powódki
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 marca 2012 r.,
1) oddala zażalenie,
2) przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego
adwokatowi K. B., kwotę 2970 (dwa tysiące dziewięćset
siedemdziesiąt) złotych powiększoną o należny
podatek od towarów i usług tytułem zwrotu kosztów pomocy
prawnej udzielonej z urzędu powódce w postępowaniu
zażaleniowym przed Sądem Najwyższym.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 12 marca 2012 r., Sąd Apelacyjny odrzucił skargę o
wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tego Sądu z
dnia 29 czerwca 2011 r., wniesioną przez powódkę R. Ł. w sprawie przeciwko R. H.
o zadośćuczynienie. Za podstawę odrzucenia skargi Sąd Apelacyjny przyjął art. 410
§ 1 k.p.c., uznając, że nie została ona oparta na ustawowej podstawie. W
uzasadnieniu wskazał, że w skardze powódka kwestionowała prawidłowość
pominięcia zgłoszonych przez nią wniosków dowodowych i podniosła, że po
wydaniu zaskarżonego wyroku powzięła informację, że dowody, których
przeprowadzenia się domagała, mogły wpłynąć na odmienne rozstrzygnięcie.
Jednak zgodnie z art. 403 § 2 k.p.c. podstawę wznowienia stanowić może jedynie
wykrycie takich środków dowodowych, z których strona nie mogła skorzystać w
poprzednim postępowaniu. Natomiast środki dowodowe powołane przez powódkę
były jej znane jeszcze przed prawomocnym zakończeniem postępowania.
Powódka wniosła zażalenie na postanowienie Sądu Apelacyjnego
odrzucające skargę o wznowienie postępowania. Zarzuciła w nim naruszenie
art. 117 § 1 i 5 k.p.c. polegające na niezasadnym nieuwzględnieniu wniosku
powódki o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu ze skargi
o wznowienie w sytuacji, gdy prawidłowe prowadzenie tego postępowania
wymagało znacznej wiedzy prawniczej oraz doświadczenia w występowaniu przed
sądem. Zarzuciła także nieprawidłowe zastosowanie art. 403 k.p.c. Reprezentujący
powódkę adwokat ustanowiony z urzędu wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów
zastępstwa procesowego według norm przepisanych, oświadczając, że nie zostały
one opłacone w całości ani w części.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Wobec obowiązującego w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem Najwyższym
związania zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa procesowego (art. 378 § 1
w zw. z art. 394 1
§ 3 i 398 21
k.p.c. – zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
8 grudnia 2009 r., I PZ 17/09, OSNP 2011/15-16/207) oraz wskazaniem
3
w zażaleniu naruszenia art. 117 § 1 i 5 k.p.c. przez ich błędne zastosowanie trzeba
podnieść, że uwzględnienie wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego
zależy od uznania, że jest potrzebny udział w sprawie profesjonalnych
pełnomocników. Potrzeba udzielenia profesjonalnej pomocy prawnej stronie
zachodzi zaś przede wszystkim w sytuacji, gdy strona ta jest nieporadna, przez co
należy rozumieć sytuację, w której strona nie potrafi w zrozumiały i poprawny
sposób przedstawić swojego stanowiska procesowego oraz nie ma podstawowej
orientacji w regułach rządzących procesem cywilnym, w związku z czym nie można
zasadnie oczekiwać, iż pouczenia sądu udzielane w trybie art. 5 k.p.c. będą
wystarczające dla zapewnienia tej stronie odpowiedniej wiedzy o możliwych
i celowych czynnościach procesowych. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z
dnia 20 sierpnia 2009 r. (sygn. akt II CSK 64/09, niepubl.) w sytuacji, gdy strona
swoim zachowaniem wykazuje wystarczającą znajomość reguł, według których
toczy się postępowanie sądowe - a tak należy rozumieć dokonywanie przez
powódkę dotychczasowych czynności procesowych - odmowa ustanowienia
adwokata nie może być oceniona jako prowadząca do nieważności postępowania
ze względu na pozbawienie strony możności obrony swych praw (por. też wyroki
Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2004 r., IV CK 218/03, niepubl.; z dnia
12 września 2007 r., I CSK 199/07, niepubl. oraz z dnia 19 czerwca 2008 r., V CSK
50/08, niepubl.).
Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 403 § 2 k.p.c., podzielając
stanowisko Sądu Apelacyjnego, należy zwrócić uwagę, że niemożliwość
skorzystania z okoliczności faktycznych i środków dowodowych, jako podstawa
wznowienia postępowania, jest oceniana z punktu widzenia strony, a nie ze
względu na wadliwości dotychczasowego postępowania w zakresie uwzględnienia
przez sąd przytaczanych w tym postępowaniu okoliczności i wskazywanych dowodów.
Jak trafnie przyjął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 października 2011 r.
(sygn. akt I CZ 115/11, niepubl.), podstawą skargi o wznowienie postępowania
nie może być negatywna ocena skarżącego dotycząca ustaleń faktycznych, oceny
dowodów ani zastosowania prawa przez sądy w sprawie, której skarga dotyczy.
Celem wznowienia postępowania, w odróżnieniu od środków odwoławczych i skargi
kasacyjnej, nie jest usunięcie błędów dotychczasowego postępowania w oparciu
4
o ten sam materiał dowodowy (zob. też wyrok Sądu Najwyższego w wyroku z dnia
z dnia 29 marca 2007 r., II UZ 3/07 OSNP 2008/11-12/178)
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c., postanowił jak w sentencji, rozstrzygając o kosztach pomocy prawnej
udzielonej powódce w postępowaniu zażaleniowym przez adwokata ustanowionego
z urzędu stosownie do § 19 i 20 w zw. z § 13 ust. 2 pkt 2, § 11 ust. 1 pkt 2, § 6 pkt 6
i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2002 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie... (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.)
POSTANOWIENIE
Dnia 6 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Wojciech Katner
SSN Anna Owczarek
ze skargi powódki
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego
z dnia 29 czerwca 2011 r.,
w sprawie z powództwa R. Ł.
przeciwko R. H.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 6 grudnia 2012 r.,
zażalenia powódki
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 marca 2012 r.,
1) oddala zażalenie,
2) przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego
adwokatowi K. B., kwotę 2970 (dwa tysiące dziewięćset
siedemdziesiąt) złotych powiększoną o należny
podatek od towarów i usług tytułem zwrotu kosztów pomocy
prawnej udzielonej z urzędu powódce w postępowaniu
zażaleniowym przed Sądem Najwyższym.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 12 marca 2012 r., Sąd Apelacyjny odrzucił skargę o
wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tego Sądu z
dnia 29 czerwca 2011 r., wniesioną przez powódkę R. Ł. w sprawie przeciwko R. H.
o zadośćuczynienie. Za podstawę odrzucenia skargi Sąd Apelacyjny przyjął art. 410
§ 1 k.p.c., uznając, że nie została ona oparta na ustawowej podstawie. W
uzasadnieniu wskazał, że w skardze powódka kwestionowała prawidłowość
pominięcia zgłoszonych przez nią wniosków dowodowych i podniosła, że po
wydaniu zaskarżonego wyroku powzięła informację, że dowody, których
przeprowadzenia się domagała, mogły wpłynąć na odmienne rozstrzygnięcie.
Jednak zgodnie z art. 403 § 2 k.p.c. podstawę wznowienia stanowić może jedynie
wykrycie takich środków dowodowych, z których strona nie mogła skorzystać w
poprzednim postępowaniu. Natomiast środki dowodowe powołane przez powódkę
były jej znane jeszcze przed prawomocnym zakończeniem postępowania.
Powódka wniosła zażalenie na postanowienie Sądu Apelacyjnego
odrzucające skargę o wznowienie postępowania. Zarzuciła w nim naruszenie
art. 117 § 1 i 5 k.p.c. polegające na niezasadnym nieuwzględnieniu wniosku
powódki o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu ze skargi
o wznowienie w sytuacji, gdy prawidłowe prowadzenie tego postępowania
wymagało znacznej wiedzy prawniczej oraz doświadczenia w występowaniu przed
sądem. Zarzuciła także nieprawidłowe zastosowanie art. 403 k.p.c. Reprezentujący
powódkę adwokat ustanowiony z urzędu wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów
zastępstwa procesowego według norm przepisanych, oświadczając, że nie zostały
one opłacone w całości ani w części.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Wobec obowiązującego w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem Najwyższym
związania zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa procesowego (art. 378 § 1
w zw. z art. 394 1
§ 3 i 398 21
k.p.c. – zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
8 grudnia 2009 r., I PZ 17/09, OSNP 2011/15-16/207) oraz wskazaniem
3
w zażaleniu naruszenia art. 117 § 1 i 5 k.p.c. przez ich błędne zastosowanie trzeba
podnieść, że uwzględnienie wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego
zależy od uznania, że jest potrzebny udział w sprawie profesjonalnych
pełnomocników. Potrzeba udzielenia profesjonalnej pomocy prawnej stronie
zachodzi zaś przede wszystkim w sytuacji, gdy strona ta jest nieporadna, przez co
należy rozumieć sytuację, w której strona nie potrafi w zrozumiały i poprawny
sposób przedstawić swojego stanowiska procesowego oraz nie ma podstawowej
orientacji w regułach rządzących procesem cywilnym, w związku z czym nie można
zasadnie oczekiwać, iż pouczenia sądu udzielane w trybie art. 5 k.p.c. będą
wystarczające dla zapewnienia tej stronie odpowiedniej wiedzy o możliwych
i celowych czynnościach procesowych. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z
dnia 20 sierpnia 2009 r. (sygn. akt II CSK 64/09, niepubl.) w sytuacji, gdy strona
swoim zachowaniem wykazuje wystarczającą znajomość reguł, według których
toczy się postępowanie sądowe - a tak należy rozumieć dokonywanie przez
powódkę dotychczasowych czynności procesowych - odmowa ustanowienia
adwokata nie może być oceniona jako prowadząca do nieważności postępowania
ze względu na pozbawienie strony możności obrony swych praw (por. też wyroki
Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2004 r., IV CK 218/03, niepubl.; z dnia
12 września 2007 r., I CSK 199/07, niepubl. oraz z dnia 19 czerwca 2008 r., V CSK
50/08, niepubl.).
Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 403 § 2 k.p.c., podzielając
stanowisko Sądu Apelacyjnego, należy zwrócić uwagę, że niemożliwość
skorzystania z okoliczności faktycznych i środków dowodowych, jako podstawa
wznowienia postępowania, jest oceniana z punktu widzenia strony, a nie ze
względu na wadliwości dotychczasowego postępowania w zakresie uwzględnienia
przez sąd przytaczanych w tym postępowaniu okoliczności i wskazywanych dowodów.
Jak trafnie przyjął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 października 2011 r.
(sygn. akt I CZ 115/11, niepubl.), podstawą skargi o wznowienie postępowania
nie może być negatywna ocena skarżącego dotycząca ustaleń faktycznych, oceny
dowodów ani zastosowania prawa przez sądy w sprawie, której skarga dotyczy.
Celem wznowienia postępowania, w odróżnieniu od środków odwoławczych i skargi
kasacyjnej, nie jest usunięcie błędów dotychczasowego postępowania w oparciu
4
o ten sam materiał dowodowy (zob. też wyrok Sądu Najwyższego w wyroku z dnia
z dnia 29 marca 2007 r., II UZ 3/07 OSNP 2008/11-12/178)
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c., postanowił jak w sentencji, rozstrzygając o kosztach pomocy prawnej
udzielonej powódce w postępowaniu zażaleniowym przez adwokata ustanowionego
z urzędu stosownie do § 19 i 20 w zw. z § 13 ust. 2 pkt 2, § 11 ust. 1 pkt 2, § 6 pkt 6
i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2002 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie... (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.)