Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 217/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 11 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Grzegorczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jerzy Steckiewicz
SSN Włodzimierz Wróbel
Protokolant Ewa Oziębła
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Krzysztofa Parchimowicza,
w sprawie D. K.
skazanego z art. 278 § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 11 kwietnia 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść skazanego w
części dotyczącej orzeczenia o karze
od wyroku Sądu Okręgowego w P.
z dnia 18 kwietnia 2012 r., zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w P.
z dnia 10 listopada 2011 r.,
- uchyla wyrok Sądu Okręgowego w P. w zaskarżonej części i
przekazuje sprawę w tym zakresie do ponownego rozpoznania
temu Sądowi w postępowaniu odwoławczym,
- zasądza na rzecz adw. M. B. (Kancelaria Adwokacka), jako
obrońcy z urzędu wyznaczonego oskarżonemu dla postępowania
kasacyjnego, kwotę 738 (słownie siedemset trzydzieści osiem) zł,
obejmującą już należny podatek od towarów i usług, tytułem
wynagrodzenia za udział w postępowaniu kasacyjnym.
UZASADNIENIE
2
D. K., w postępowaniu obejmującym także dwie inne osoby, będąc
oskarżonym o popełnienie dwóch przestępstw, a to czynu z art. 158 § 1 w zw. z art.
64 § 2 k.k. oraz z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. został, wyrokiem Sądu
Rejonowego w P. z dnia 10 listopada 2011 r., uniewinniony od popełnienia
pierwszego z tych czynów, zaś w zakresie drugiego z nich, uznany jedynie winnym
przestępstwa zakwalifikowanego z art. 278 § 1 w zw. z art. 64 § 2 k.k. i skazany za
to na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z zaliczeniem na poczet tej
kary okresu tymczasowego aresztowania w tej sprawie. Po rozpoznaniu apelacji
jednego ze współoskarżonych oraz obrońców każdego z nich, w tym D. K., Sąd
Okręgowy w P., wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2012 r., zmienił zaskarżone
orzeczenie jedynie wobec tego ostatniego oskarżonego w zakresie kwalifikacji
prawnej czynu i kary, w ten sposób, że zakwalifikował przypisany oskarżonemu
czyn z art. 278 § 1 w zw. z art. 64 § 1 k.k., zamiast art. 64 § 2 k.k. i złagodził karę
pozbawienia wolności do „1 (jednego) roku i 3 (dwóch) miesięcy”, utrzymując
zaskarżone orzeczenie w pozostałej części w mocy.
Kasację od prawomocnego wyroku Sądu odwoławczego, na niekorzyść
skazanego w części dotyczącej orzeczenia o karze, wywiódł w sierpniu 2012 r.
Prokurator Generalny, podnosząc obrazę art. 413 § 2 pkt 2 k.p.k., polegającą na
zmianie orzeczenia Sądu meriti i orzeczeniu wobec D. K. kary pozbawienia
wolności w sposób niezrozumiały i niejednoznaczny, powodujący jego wewnętrzną
sprzeczność, uniemożliwiającą wykonanie wyroku, co w konsekwencji stanowi też
naruszenie przewidziane w art. 439 § 1 pkt 7 k.p.k., z wnioskiem o uchylenie tego
wyroku w zaskarżonej części i przekazanie tej sprawy do ponownego rozpoznania
w postępowaniu odwoławczym. Na rozprawie kasacyjnej prokurator Prokuratury
Generalnej popierał tę skargę, zaś ustanowiony oskarżonemu w postępowaniu
kasacyjnym obrońca z urzędu, z uwagi na charakter zarzucanego naruszenia,
kwalifikowany z art. 439 § 1 k.p.k. popiera tę skargę, wnosząc jednak aby przy
ponownym rozpoznawaniu sprawy orzeczono karę tak jak w zapisie ustnym
zaskarżonego wyroku, a nie w zapisie podanym cyframi.
Rozpoznając tę kasację Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja ta jest zasadna. Nie budzi bowiem wątpliwości, że Sąd odwoławczy,
zmieniając wobec oskarżonego wyrok Sądu pierwszej instancji w części dotyczącej
kary, orzekł – jak już wyżej wskazano – o karze pozbawienia wolności, która w
3
cyfrach wskazywała, iż ma to być kara 1 roku i 3 miesięcy, natomiast słownie
określono ją jako karę - 1 roku i dwóch miesięcy. Tym samym jednak, wyrok ów
zawiera wewnętrzną sprzeczność, która – jak trafnie podnosi skarżący –
uniemożliwia jego wykonanie, jako że nie wiadomo, w jakim wymiarze ma być w
istocie wykonana kara pozbawienia wolności.
Wprawdzie, jak wynika z materiałów tej sprawy, w uzasadnieniu swego
wyroku Sąd Okręgowy, nie dostrzegając uchybienia zawartego w jego komparycji,
wskazał, że z racji zmian kwalifikacji prawnej, niezbędna stała się również zmiana
w zakresie kary pozbawienia wolności i podkreślił, iż: „karą sprawiedliwą będzie
kara 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności”, jako współmierna do szkodliwości
czynu, społecznego poczucia sprawiedliwości oraz celów zapobiegawczych i
wychowawczych kary (k. 1457). Oznaczałoby to, że zamiarem Sądu było
wymierzenie takiej właśnie kary, co jednak odbiega od treści samego wyroku, w
którym - jak wcześniej wskazano – tę reakcję karną słownie określono jako „jeden
rok i dwa miesiące pozbawienia wolności”. W orzecznictwie podnosi się zaś trafnie,
że uzasadnienie wyroku nie stanowi integralnego elementu tego orzeczenia, a tym
samym nie może ono być podstawą do występowania w trybie art. 13 § 1 k.k.w. o
wyjaśnienie przez sąd, który wydał orzeczenie, wątpliwości co do jego wykonania
(zob. np. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2010
r., II KK 42/10, OSNKW 2010, z. 11, poz. 101, LEX nr 653636). W judykaturze
wskazuje się w związku z tym, że zawarta w wyroku sprzeczność przy orzekaniu
kary lub środka karnego między reakcją karną wyrażoną cyfrą oraz wyrażoną
słownie, nie jest możliwa do usunięcia ani w trybie przepisów prawa karnego
wykonawczego, ani też w oparciu o art. 105 §1 k.p.k., jako tzw. oczywista omyłka
pisarska, albowiem dotyczy elementu merytorycznej treści wyroku (tak już np. w
wyrokach Sądu Najwyższego: z dnia 23 listopada 2005 r., IV KK 390/05, LEX nr
164378, czy z dnia 21 października 2008 r., IV KK 316/08, LEX nr 469190). Taka
właśnie sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie, w której poprzez naruszenie
przywoływanego w kasacji art. 413 § 2 pkt 2 k.p.k. doszło jednocześnie do
naruszenia, o jakim mowa w art. 439 § 1 pkt 7 k.p.k.
Powyższe wskazuje, że zaskarżony wyrok ostać się nie może i dlatego Sąd
Najwyższy uchylił to orzeczenie, w części w jakiej zostało ono zaskarżone, a więc
której dotyczy wskazane uchybienie i przekazał sprawę w tym zakresie Sądowi
odwoławczemu do ponownego rozpoznania. Przy ponownym orzekaniu w tej
4
materii, Sąd powinien baczyć, aby dopełnić w sposób należyty wymogów prawa
procesowego w zakresie rozstrzygania o rozmiarze orzekanej kary, tak aby
zarówno jej wymiar podawany cyfrą, jak i podawany słownie, nie różniły się od
siebie, jako że to wyrok ten, a nie jego uzasadnienie, będzie podlegał następnie
wykonaniu. Stosownie zaś do art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. w zw. z § 14 pkt 6 w zw. z §
2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności
adwokackie (…) z 2002 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.), zasądzono na
rzecz ustanowionego oskarżonemu w postępowaniu kasacyjnym obrońcy z urzędu
należne mu wynagrodzenie, obejmujące już także VAT.
Z tych wszystkich względów orzeczono, jak w wyroku.