Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KZ 19/13
POSTANOWIENIE
Dnia 26 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Stępka
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu bez udziału stron
w dniu 26 kwietnia 2013 r.,
w sprawie M. G.
zażalenia skazanego na zarządzenie Przewodniczącego II Wydziału Karnego
Sądu Apelacyjnego w L. z dnia 6 marca 2013 r., o odmowie przyjęcia wniosku
skazanego o wznowienie postępowania,
na podstawie art. 437 § 1 k.p.k.
utrzymać w mocy zaskarżone zarządzenie.
UZASADNIENIE
Wyrokiem Sądu Rejonowego w B. z dnia 3 listopada 2011 r., w sprawie
[…] M. G. został skazany za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12
k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności
oraz grzywnę w rozmiarze 60 stawek dziennych przy ustaleniu, że wysokość
jednej stawki wynosi kwotę 10 zł. Po rozpoznaniu apelacji oskarżonego Sąd
Okręgowy w L. wyrokiem z dnia 5 czerwca 2012 r., zmienił ten wyrok poprzez
eliminację sformułowania o działaniu przez oskarżonego w warunkach
recydywy z art. 64 § 1 k.k., a w pozostałym zakresie utrzymał w mocy
zaskarżony wyrok.
Pismem z dnia 26 listopada 2012 r. (data wpływu do Sądu Rejonowego
3 grudnia 2012 r.) skazany M. G. wystąpił z osobistym wnioskiem o
wznowienie postępowania w sprawie Sądu Rejonowego w B. o sygnaturze II
K […]. Zarządzeniem z dnia 11 grudnia 2012 r. został wezwany w trybie art.
2
120 § 1 k.p.k. w zw. z art. 545 § 1 i 2 k.p.k. do usunięcia w terminie 7 dni
braku formalnego poprzez sporządzenie i podpisanie wniosku o wznowienie
postępowania przez adwokata albo radcę prawnego, pod rygorem odmowy
przyjęcia wniosku. W odpowiedzi skazany wystąpił w dniu 17 grudnia 2012 r.
o przydzielenie adwokata z urzędu. Zarządzeniem Przewodniczącego II
Wydziału Karnego Sądu Apelacyjnego w L. z dnia 27 grudnia 2012 r.
wyznaczono skazanemu adwokata z urzędu do ewentualnego sporządzenia i
podpisania wniosku o wznowienie postępowania. W dniu 31 stycznia 2013 r.
ustanowiony obrońca z urzędu zawiadomił pisemnie Sąd Apelacyjny w trybie
art. 84 § 3 k.p.k., że nie znajduje podstaw prawnych do wystąpienia z
wnioskiem o wznowienie postępowania. W tej sytuacji obszernym pismem
Przewodniczącego II Wydziału Karnego Sądu Apelacyjnego z dnia 5 lutego
2013 r. skazany został wezwany do usunięcia w terminie 7 dni od daty
otrzymania pisma braku formalnego poprzez sporządzenie i podpisanie
wniosku o wznowienie postępowania przez adwokata albo radcę prawnego,
pod rygorem odmowy przyjęcia wniosku.
To wezwanie skazany odebrał osobiście w dniu 8 lutego 2013 r. Nie
usunął jednak w zakreślonym terminie powyższego braku formalnego, lecz
nadesłał 2 kolejne pisma z dnia 19 lutego 2013 r. (data wpływu do Sądu 25
lutego 2013 r.). Pierwsze z nich dotyczyło żądania skazanego wyznaczenia
obrońcy z urzędu celem sporządzenia i podpisania wniosku o wznowienie
postępowania i zostało pozostawione bez dalszego biegu. W drugim skazany
M. G. wystąpił do Sądu Apelacyjnego z ponownym wnioskiem o wznowienie
postępowania. Pismo to zawiera powtórzenie części argumentów wskazanych
w pierwszym piśmie z dnia 26 listopada 2012 r., a mających uzasadniać
potrzebę wznowienia postępowania, a nadto dołączono do niego Decyzję
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wskazującą okresy podlegania przez
skazanego obowiązkowemu ubezpieczeniu z tytułu prowadzenia działalności
gospodarczej oraz okres zawieszenia tej działalności.
W tej sytuacji, wobec nieusunięcia braku formalnego, zarządzeniem
Przewodniczącego II Wydziału Karnego Sądu Apelacyjnego z dnia 6 marca
2013 r., odmówiono na podstawie art. 120 § 2 k.p.k. w zw. z art. 429 § 1 k.p.k.
3
i art. 545 § 1 k.p.k. przyjęcia wniosku skazanego M. G. Odpis zarządzenie
doręczono skazanemu w dniu12 marca 2013 r. i w dniu 18 marca 2013 r. M.
G. złożył zażalenie na to zarządzenie.
W zażaleniu skrótowo przedstawił powody, dla których domaga się
wznowienia postępowania, a dodatkowo podniósł, że dołączona przez niego
do wniosku o wznowienie Decyzja ZUS stanowi nowy, uzasadniający
wznowienie dowód, z którym winien zapoznać się kolejny adwokat, gdyż
poprzedniemu dokument ten nie był znany. W konkluzji podniósł, że domaga
się przyznania kolejnego adwokata z urzędu, gdyż nie stać go na pokrycie
ustanowienia obrońcy z wyboru.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie skazanego M. G. nie zasługuje na uwzględnienie.
Przepis art. 545 § 2 k.p.k. stwierdza jednoznacznie, że jeśli wniosek o
wznowienie postępowania nie pochodzi od prokuratora, powinien być
sporządzony i podpisany przez adwokata albo radcę prawnego. W doktrynie
oraz orzecznictwie obowiązek ten określany jest powszechnie jako przymus
adwokacki, chodzi bowiem o to, by przedmiotowy wniosek opracował podmiot
fachowy. Użyte w tym przepisie sformułowanie „powinien” jest równoznaczne
z bezwzględną koniecznością realizacji nakazu w nim zawartego. A zatem
złożenie wniosku o wznowienie postępowania sporządzonego osobiście przez
samego wnioskodawcę (skazanego, ukaranego), jest czynnością prawnie
bezskuteczną. (zob. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego.
Komentarz, Warszawa 2008, s. 1153, postanowienia Sądu Najwyższego: z
dn. 13 września 2012 r., III KZ 67/12, Lex Nr 1220908, z dn. 21 listopada 2012
r., IV KZ 65/12, Lex Nr 1228644, z dn. 30 września 1996 r., V KZ 47/96,
OSNKW 1996, Nr 11 – 12, poz. 88).
A zatem w przedmiotowej sprawie M. G. nie był uprawniony do
sporządzenia osobiście wniosku o wznowienie postępowania. Brak formalny
wniosku polegający na niesporządzeniu i jego niepodpisaniu przez adwokata
mógł być usunięty przez skazanego tylko poprzez ustanowienie przez niego
pełnomocnika w osobie adwokata lub radcy prawnego z wyboru, gdyż został
prawidłowo do tego wezwany w trybie art. 120 § 1 k.p.k. Należy zauważyć, iż
4
wezwanie do usunięcia braku formalnego z dnia 5 lutego 2013 r. zawiera
wyczerpujące pouczenie także o treści art. 84 § 3 k.p.k. oraz konsekwencjach
nieusunięcia tego braku. Przypomnieć należy, że skazanemu umożliwiono
wcześniej skorzystanie z pomocy prawnej adwokata z urzędu. Fakt, że nie
znalazł on podstaw prawnych do sporządzenia wniosku o wznowienie
postępowania, a okoliczność ta nie satysfakcjonuje skazanego, nie może
prowadzić do wyznaczenia kolejnego adwokata z urzędu. Skazany nie może
oczekiwać, że zapewnienie mu pomocy prawnej ma polegać na wyznaczaniu i
opłacaniu ze środków Skarbu Państwa kolejnych adwokatów celem
znalezienia takiego obrońcy, który wreszcie podzieli przekonanie skazanego o
istnieniu podstaw do wznowienia postępowania. Należy podkreślić, że w
sporządzonej opinii adwokat przytoczył odpowiednie przepisy regulujące
podstawy wznowienia i szeroko uzasadnił swoje stanowisko.
Rozpoznając niniejsze zażalenie Sąd Najwyższy nie mógł badać
zasadności skazania M. G. za przypisane przestępstwo, czy też okoliczności
faktycznych i dowodowych przedstawionych w zażaleniu, podobnie jak też
istnienia przesłanek do wznowienia postępowania, gdyż stanowiłoby to
obejście przepisów ustanawiających przymus adwokacki.
Ponieważ M. G. nie usunął braku formalnego, lecz mimo wezwania
nadesłał do Sądu kolejne osobiste pismo, wydanie zaskarżonego zarządzenia
stało się konieczne.
Zarządzenie to jest w pełni zasadne i jako takie należało utrzymać w
mocy.