II CNP 74/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:09-08-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CNP 74/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Maria Szulc (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 lipca 2013r.,
skargi M. G.
o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 23 września 2010r., sygn. akt […] wydanego
w sprawie z powództwa M, G,
przeciwko Polskiemu Związkowi Działkowców - Rodzinnemu Ogrodowi
Działkowemu […]
o stwierdzenie nieważności uchwały,
odrzuca skargę.
2
UZASADNIENIE
Skarżący domagał się stwierdzenia, na podstawie art. 4241
§ 2 k.p.c.,
niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 23
września 2010 r., którym została oddalona jego apelacja od wyroku Sądu
Okręgowego w P. oddalającego powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały
Zarządu Rodzinnego Ogrodu Działkowego […] nr 3/2007 dnia 31 marca 2007 r. w
przedmiocie pozbawienia skarżącego członkostwa w Polskim Związku
Działkowców.
W skardze powód zarzucił naruszenie: - art. 31 § 1 k.c. oraz art. 27 i art. 40
ust. w ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U.
2005.169.1419) poprzez ich błędną wykładnię, - art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a i d ustawy
z dnia 7 lipca 1994 r.- Prawo budowlane (t.j. Dz. U. 2003.207.2016 ze zm.) poprzez
jego niezastosowanie; - art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. -Prawo
geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz. U. 2005.240.2027) w brzmieniu obowiązującym
w dniu 1 kwietnia 2006 r. poprzez jego niezastosowanie i wskazał, że skutkiem
naruszenia wyżej wymienionych przepisów prawa jest niezgodność zaskarżonego
wyroku z art. 37 § 1 k.c., art. 27 i art. 40 ust. w ustawy z dnia 8 lipca 2005 r.
o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. 2005.169.1419), art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a
i d ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.- Prawo budowlane (t.j. Dz. U. 2003.207.2016 ze
zm.) i art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r.- Prawo geodezyjne i
kartograficzne (t.j. Dz. U. 2005.240.2027) w brzmieniu obowiązującym w dniu 1
kwietnia 2006 r.
Sąd Najwyższy zważył:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
powinna odpowiadać szczególnym wymogom określonym w art. 4245
§ 1 k.p.c.
Są to wymagania konstrukcyjne skargi nie podlegające sanowaniu, ich zachowanie
podlega badaniu przez Sąd Najwyższy, zaś brak któregokolwiek z elementów
skutkuje jej odrzuceniem (art. 4248
§ 1 k.p.c.). Powołany przez skarżącego, jako
podstawa skargi, art. 4241
§ 2 k.p.c. uzależnia dopuszczalność skargi od
kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek: istnienia wyjątkowego przypadku
oraz występowania niezgodności z prawem o kwalifikowanym charakterze,
wynikającej z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub
3
konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela. Z brzmienia art. 4245
§ 1
pkt 5 k.p.c. wynika, że w wypadku powołania tej podstawy skargi skarżący powinien
wykazać istnienie wyjątkowego wypadku uzasadniającego jej wniesienie. Wymóg
ten dotyczy zarówno przyczyn niezgodności z prawem zaskarżonego orzeczenia
jak i przyczyn, dla których strona nie skorzystała z przysługujących jej środków
prawnych umożliwiających zaskarżenie orzeczenia. Brak jest podstaw do przyjęcia,
że wskazane przez skarżącego okoliczności stanowiące, w jego ocenie,
usprawiedliwioną przyczynę nie wniesienia skargi kasacyjnej, uzasadniają przyjęcie
zaistnienia przesłanki wyjątkowego przypadku. Zgodnie z ustalonym orzecznictwem
Sądu Najwyższego przyczyny te muszą mieć charakter wyjątkowy w znaczeniu
obiektywnym i wystąpić z powodów nadzwyczajnych, niezależnych od strony
i niemożliwych do przezwyciężenia. Jak się wskazuje, taką przyczyną może być
katastrofa, klęska żywiołowa, uzyskanie błędnej informacji od pracownika sądu,
ciężka choroba, czy wyjątkowe okoliczności leżące po stronie osób trzecich
uniemożliwiające zaskarżenie niekorzystnego dla niej orzeczenia (postanowienia
z dnia 2 lutego 2006 r., III CNP 4/06 (OSNC 2006/6/113); z dnia 14 października
2010 r. I CNP 52/10; z dnia 16 maja 2008 r. I CNP 21/08; z dnia 11 maja 2012 r.,
I CNP 1/12, niepubl.). Skarżący podaje jako przyczynę nie wniesienia skargi
kasacyjnej odmowę wniesienia jej przez pełnomocników profesjonalnych oraz
odmowę wniesienia przez Rzecznika Spraw Obywatelskich. W świetle art. 4245
§ 1
pkt 5 k.p.c. nie jest wystarczające wskazanie przyczyny nie wniesienia środka
prawnego umożliwiającego zaskarżenie orzeczenia, ale konieczne jest wykazanie
okoliczności ją uzasadniających. Skarżący spełnił to wymaganie jedynie w stosunku
do drugiej okoliczności przedstawiając odmowę wniesienia skargi przez Rzecznika,
natomiast nawet nie uprawdopodobnił, że istotnie z uwagi na odmowę, nie mógł
skorzystać z koniecznej pomocy pełnomocników profesjonalnych. Zważywszy na
długi, dwumiesięczny termin do wniesienia skargi kasacyjnej, liczony od daty
doręczenia odpisu wyroku z uzasadnieniem (art. 3985
§ 1 i 2 k.p.c.), brak jest
podstaw do uznania, że twierdzenie o niemożności znalezienia pełnomocnika
profesjonalnego do sporządzenia skargi kasacyjnej, uzasadnia przyjęcie zaistnienia
przesłanki wyjątkowego przypadku w postaci braku możności wniesienia środka
zaskarżenia z przyczyny noszącej charakter obiektywny, wyjątkowy i nadzwyczajny.
4
Powołanie omawianej podstawy skargi nie eliminuje nadto obowiązku
konieczności uprawdopodobnienia wyrządzenia szkody spowodowanej
zaskarżonym orzeczeniem (art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c.). Niezbędne jest zatem
dokonanie wyodrębnionego wywodu i uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody ze
wskazaniem, że już nastąpiła oraz określeniem jej zakresu i rozmiaru. Skarżący
powinien nadto wykazać w skardze istnienie związku przyczynowego pomiędzy
szkodą a zaskarżonym wyrokiem. Nie jest spełnieniem tego wymagania odwołanie
się do szkody przyszłej, hipotetycznej, czy mogącej powstać w przyszłości
(postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2011, III CNP 5/11; z dnia
25 sierpnia 2011, I CNP 12/11; z dnia 19 lipca 2012 r., I CNP 14/12 – niepubl.).
Skarżący wskazuje jako szkodę utratę własności wybudowanej altany o wartości
165.000 zł oraz szkodę w postaci pozbawienia go możliwości korzystania z działki
nr […] w Rodzinnym Ogrodzie Działkowym. Nie wykazuje natomiast związku
przyczynowego pomiędzy utratą własności altany a szkodą w kontekście
przysługującego mu roszczenia o zwrot poniesionych nakładów. Szkoda według
dominującej teorii różnicowej polega na różnicy pomiędzy obecnym stanem
majątkowym a stanem jaki byłby, gdyby nie wystąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.
Nie można zatem twierdzić, że powód już poniósł szkodę skoro służy mu
roszczenie o zwrot nakładów stanowiących równowartość altany, do której służyło
mu prawo własności. Szkoda majątkowa spowodowana brakiem możliwości
korzystania z altany nie została ani wskazana kwotowo, ani w żaden sposób
uprawdopodobniona. Jeżeli natomiast skarżący powołuje się na poniesienie szkody
niemajątkowej, to nie została ona w ogóle określona, a wymogu
uprawdopodobnienia nie spełnia samo twierdzenie, że został pozbawiony
możliwości korzystania z działki lub altany.
Brak spełnienia w skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia wymagań określonych w art. 4245
§ 1 pkt 4 i 5 k.p.c.
powoduje odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej (art. 4248
§ 1 k.p.c.), wobec
czego orzeczono jak w sentencji.
db
5
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Maria Szulc (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 lipca 2013r.,
skargi M. G.
o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 23 września 2010r., sygn. akt […] wydanego
w sprawie z powództwa M, G,
przeciwko Polskiemu Związkowi Działkowców - Rodzinnemu Ogrodowi
Działkowemu […]
o stwierdzenie nieważności uchwały,
odrzuca skargę.
2
UZASADNIENIE
Skarżący domagał się stwierdzenia, na podstawie art. 4241
§ 2 k.p.c.,
niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 23
września 2010 r., którym została oddalona jego apelacja od wyroku Sądu
Okręgowego w P. oddalającego powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały
Zarządu Rodzinnego Ogrodu Działkowego […] nr 3/2007 dnia 31 marca 2007 r. w
przedmiocie pozbawienia skarżącego członkostwa w Polskim Związku
Działkowców.
W skardze powód zarzucił naruszenie: - art. 31 § 1 k.c. oraz art. 27 i art. 40
ust. w ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U.
2005.169.1419) poprzez ich błędną wykładnię, - art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a i d ustawy
z dnia 7 lipca 1994 r.- Prawo budowlane (t.j. Dz. U. 2003.207.2016 ze zm.) poprzez
jego niezastosowanie; - art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. -Prawo
geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz. U. 2005.240.2027) w brzmieniu obowiązującym
w dniu 1 kwietnia 2006 r. poprzez jego niezastosowanie i wskazał, że skutkiem
naruszenia wyżej wymienionych przepisów prawa jest niezgodność zaskarżonego
wyroku z art. 37 § 1 k.c., art. 27 i art. 40 ust. w ustawy z dnia 8 lipca 2005 r.
o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. 2005.169.1419), art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a
i d ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.- Prawo budowlane (t.j. Dz. U. 2003.207.2016 ze
zm.) i art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r.- Prawo geodezyjne i
kartograficzne (t.j. Dz. U. 2005.240.2027) w brzmieniu obowiązującym w dniu 1
kwietnia 2006 r.
Sąd Najwyższy zważył:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
powinna odpowiadać szczególnym wymogom określonym w art. 4245
§ 1 k.p.c.
Są to wymagania konstrukcyjne skargi nie podlegające sanowaniu, ich zachowanie
podlega badaniu przez Sąd Najwyższy, zaś brak któregokolwiek z elementów
skutkuje jej odrzuceniem (art. 4248
§ 1 k.p.c.). Powołany przez skarżącego, jako
podstawa skargi, art. 4241
§ 2 k.p.c. uzależnia dopuszczalność skargi od
kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek: istnienia wyjątkowego przypadku
oraz występowania niezgodności z prawem o kwalifikowanym charakterze,
wynikającej z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub
3
konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela. Z brzmienia art. 4245
§ 1
pkt 5 k.p.c. wynika, że w wypadku powołania tej podstawy skargi skarżący powinien
wykazać istnienie wyjątkowego wypadku uzasadniającego jej wniesienie. Wymóg
ten dotyczy zarówno przyczyn niezgodności z prawem zaskarżonego orzeczenia
jak i przyczyn, dla których strona nie skorzystała z przysługujących jej środków
prawnych umożliwiających zaskarżenie orzeczenia. Brak jest podstaw do przyjęcia,
że wskazane przez skarżącego okoliczności stanowiące, w jego ocenie,
usprawiedliwioną przyczynę nie wniesienia skargi kasacyjnej, uzasadniają przyjęcie
zaistnienia przesłanki wyjątkowego przypadku. Zgodnie z ustalonym orzecznictwem
Sądu Najwyższego przyczyny te muszą mieć charakter wyjątkowy w znaczeniu
obiektywnym i wystąpić z powodów nadzwyczajnych, niezależnych od strony
i niemożliwych do przezwyciężenia. Jak się wskazuje, taką przyczyną może być
katastrofa, klęska żywiołowa, uzyskanie błędnej informacji od pracownika sądu,
ciężka choroba, czy wyjątkowe okoliczności leżące po stronie osób trzecich
uniemożliwiające zaskarżenie niekorzystnego dla niej orzeczenia (postanowienia
z dnia 2 lutego 2006 r., III CNP 4/06 (OSNC 2006/6/113); z dnia 14 października
2010 r. I CNP 52/10; z dnia 16 maja 2008 r. I CNP 21/08; z dnia 11 maja 2012 r.,
I CNP 1/12, niepubl.). Skarżący podaje jako przyczynę nie wniesienia skargi
kasacyjnej odmowę wniesienia jej przez pełnomocników profesjonalnych oraz
odmowę wniesienia przez Rzecznika Spraw Obywatelskich. W świetle art. 4245
§ 1
pkt 5 k.p.c. nie jest wystarczające wskazanie przyczyny nie wniesienia środka
prawnego umożliwiającego zaskarżenie orzeczenia, ale konieczne jest wykazanie
okoliczności ją uzasadniających. Skarżący spełnił to wymaganie jedynie w stosunku
do drugiej okoliczności przedstawiając odmowę wniesienia skargi przez Rzecznika,
natomiast nawet nie uprawdopodobnił, że istotnie z uwagi na odmowę, nie mógł
skorzystać z koniecznej pomocy pełnomocników profesjonalnych. Zważywszy na
długi, dwumiesięczny termin do wniesienia skargi kasacyjnej, liczony od daty
doręczenia odpisu wyroku z uzasadnieniem (art. 3985
§ 1 i 2 k.p.c.), brak jest
podstaw do uznania, że twierdzenie o niemożności znalezienia pełnomocnika
profesjonalnego do sporządzenia skargi kasacyjnej, uzasadnia przyjęcie zaistnienia
przesłanki wyjątkowego przypadku w postaci braku możności wniesienia środka
zaskarżenia z przyczyny noszącej charakter obiektywny, wyjątkowy i nadzwyczajny.
4
Powołanie omawianej podstawy skargi nie eliminuje nadto obowiązku
konieczności uprawdopodobnienia wyrządzenia szkody spowodowanej
zaskarżonym orzeczeniem (art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c.). Niezbędne jest zatem
dokonanie wyodrębnionego wywodu i uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody ze
wskazaniem, że już nastąpiła oraz określeniem jej zakresu i rozmiaru. Skarżący
powinien nadto wykazać w skardze istnienie związku przyczynowego pomiędzy
szkodą a zaskarżonym wyrokiem. Nie jest spełnieniem tego wymagania odwołanie
się do szkody przyszłej, hipotetycznej, czy mogącej powstać w przyszłości
(postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2011, III CNP 5/11; z dnia
25 sierpnia 2011, I CNP 12/11; z dnia 19 lipca 2012 r., I CNP 14/12 – niepubl.).
Skarżący wskazuje jako szkodę utratę własności wybudowanej altany o wartości
165.000 zł oraz szkodę w postaci pozbawienia go możliwości korzystania z działki
nr […] w Rodzinnym Ogrodzie Działkowym. Nie wykazuje natomiast związku
przyczynowego pomiędzy utratą własności altany a szkodą w kontekście
przysługującego mu roszczenia o zwrot poniesionych nakładów. Szkoda według
dominującej teorii różnicowej polega na różnicy pomiędzy obecnym stanem
majątkowym a stanem jaki byłby, gdyby nie wystąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.
Nie można zatem twierdzić, że powód już poniósł szkodę skoro służy mu
roszczenie o zwrot nakładów stanowiących równowartość altany, do której służyło
mu prawo własności. Szkoda majątkowa spowodowana brakiem możliwości
korzystania z altany nie została ani wskazana kwotowo, ani w żaden sposób
uprawdopodobniona. Jeżeli natomiast skarżący powołuje się na poniesienie szkody
niemajątkowej, to nie została ona w ogóle określona, a wymogu
uprawdopodobnienia nie spełnia samo twierdzenie, że został pozbawiony
możliwości korzystania z działki lub altany.
Brak spełnienia w skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia wymagań określonych w art. 4245
§ 1 pkt 4 i 5 k.p.c.
powoduje odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej (art. 4248
§ 1 k.p.c.), wobec
czego orzeczono jak w sentencji.
db
5