Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 264/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 7 listopada 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Gradzik (przewodniczący)
SSN Edward Matwijów (sprawozdawca)
SSN Barbara Skoczkowska
Protokolant Anna Kowal
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Barbary Nowińskiej,
w sprawie J. F.
skazanego z art. 56 § 1 kks w zb. z art. 60 § 2 kks
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 7 listopada 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść
od wyroku Sądu Okręgowego w Z.
z dnia 4 kwietnia 2013 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w Z.
z dnia 28 września 2012 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Okręgowemu do ponownego rozpoznania w postępowaniu
odwoławczym.
2
UZASADNIENIE
J. F. został oskarżony przez Inspektora Kontroli Skarbowej w Urzędzie
Kontroli Skarbowej w […] o to, że w okresie od 25 stycznia 2006 r. do 25 stycznia
2007 r. działając w warunkach czynu ciągłego i w ramach prowadzonej działalności
gospodarczej pod firmą „J.” J. F. […], składając Naczelnikowi Pierwszego Urzędu
Skarbowego deklarację VAT-7 dla podatku od towarów i usług, podawał w nich
nieprawdę w ten sposób, że bezpodstawnie korzystał z prawa do obniżenia kwoty
podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w związku z transakcjami
nabycia złomu, którego źródeł pochodzenia nie wskazał, jak również nie przedłożył
oryginałów lub duplikatów faktur nabycia ww. towarów, nie przechowywał co
najmniej do dnia 25 marca 2008 r. ewidencji zakupu VAT, co skutkowało
uszczupleniem podatku od towarów i usług w łącznej kwocie 1.322.023 zł, z
popełnionego przestępstwa skarbowego uczynił sobie stałe źródło dochodu, przy
czym kwota uszczuplonego podatku stanowiła wielką wartość, tj. o czyn z art. 56 §
1 k.k.s. w zb. z art. 60 § 2 k.k.s. w zb. z art. 62 § 3 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w
zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s. w zw. z art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s.
Wyrokiem z dnia 28 września 2012 r., Sąd Rejonowy oskarżonego J. F.
uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu stanowiącego umyślny
występek skarbowy z art. 56 § 1 k.k.s. w zb. z art. 60 § 2 k.k.s. w zb. z art. 62 §
3 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 2
k.k.s. w zw. z art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s. i za to na podstawie art. 56 § 1 k.k.s. w zw.
z art. 7 § 2 k.k.s. w zw. z art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s., skazał go na karę 2 lat
pozbawienia wolności oraz 100 stawek dziennych grzywny, z ustaleniem
wysokości jednej stawki dziennej grzywny na kwotę 50 zł.
Na podstawie art. 627 k.p.k. i art. 2 ust. 1 pkt 4 i art. 3 ust. 1 pkt 4 i art. 3
ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądził
od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego kwotę 1 390 zł
tytułem kosztów sądowych, w tym opłatę od skazania w łącznej wysokości 1 300
zł.
Od tego wyroku apelację wniósł obrońca oskarżonego, zarzucając obrazę
przepisów art. 41 § 1 k.p.k., art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s., art. 7 k.p.k. i art. 5 § 2 k.p.k.
oraz błąd w ustaleniach faktycznych i rażącą surowość kary, domagając się
3
uniewinnienia oskarżonego, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i
przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2013 r.:
1) zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 69 § 1 k.k. i
art. 70 § 1 pkt 1 k.k., warunkowo zawiesił oskarżonemu wykonanie
orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby 3 lat,
2) w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymał w mocy,
3) na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. i art. 634 k.p.k. zwolnił oskarżonego od
ponoszenia kosztów sądowych za postepowanie odwoławcze.
Od tego wyroku kasację złożył Prokurator Generalny. Zaskarżając wyrok w
całości zarzucił mu rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia
naruszenie przepisu prawa materialnego, a mianowicie art. 41 § 2 i 4 pkt 1 k.k.s.,
polegające na nie orzeczeniu obowiązku uiszczenia wymaganej należności
publicznoprawnej uszczuplonej przestępstwem.
Podnosząc ten zarzut Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja zasługuje na uwzględnienie.
Trafnie podnosi Prokurator Generalny, że zaskarżony wyrok został
wydany z rażącym naruszeniem przepisów prawa materialnego wskazanymi w
kasacji.
Zgodnie z treścią art. 41 § 2 i 4 pkt 1 k.k.s., w razie warunkowego
zawieszenia wykonania kary orzeczonej za przestępstwo skarbowe, w związku,
z którym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej w sytuacji, gdy
należność była wymagalna i nie została uiszczona, sąd jest zobligowany do
określenia obowiązku uiszczenia tej należności w całości w wyznaczonym
terminie.
Określenie przez sąd obowiązku, o którym mowa w art. 41 § 2 k.k.s., musi
być poprzedzone wydaniem przez organ podatkowy decyzji wymiarowej
ustalającej należność publicznoprawną nałożoną na podmiot zobowiązany.
Decyzja taka powinna posiadać cechy wykonalności na skutek jej
uprawomocnienia się lub nadania rygoru natychmiastowej wykonalności
4
orzeczeniu ustalającemu zobowiązanie podatkowe (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 4 stycznia 2012 r., sygn. V KK 327/11, LEX Nr 1109323).
W przedmiotowej sprawie wydane w dniu 21 listopada 2008 r. przez
Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej decyzje wymiarowe, wobec ich utrzymania
w mocy przez Dyrektora Izby Skarbowej, w dacie wyrokowania przez Sąd
Okręgowy były prawomocne.
Określona w łącznej kwocie 1.322.023 zł należność publicznoprawna stała
się wymagalna w dniu 19 lutego 2009 r. i do dnia 4 kwietnia 2013 r. nie została
przez oskarżonego J. F. uiszczona.
Sąd odwoławczy zmieniając wyrok Sądu I instancji poprzez warunkowe
zawieszenie wykonania orzeczonej wobec J. F. kary pozbawienia wolności
zobowiązany był do określenia wobec oskarżonego obowiązku uiszczenia
uszczuplonej należności publicznoprawnej.
Brak rozstrzygnięcia w tym zakresie nastąpił w rażącym i mającym istotny
wpływ na treść wyroku naruszeniem treści art. 41 § 2 pkt 1 k.k.s.
Jak trafnie zauważa kasacja Prokuratora Generalnego, analiza treści
uzasadnienia zaskarżonego wyroku, z punktu widzenia wymogów określonych w
art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k., prowadzi do wniosku, iż Sąd odwoławczy
nie rozpoznał podniesionego w apelacji zarzutu obrazy art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s., w
świetle, którego to przepisu, Sąd może zastosować nadzwyczajne obostrzenie
kary po uprzednim wykazaniu, że oskarżony uczynił sobie stałe źródło dochodu
z występku skarbowego.
Temu obowiązkowi Sąd odwoławczy nie uczynił zadość.
Rozpoznając ponownie przedmiotową sprawę, Sąd odwoławczy poza
kwestią określenia wobec J. F. obowiązku uiszczenia należności
publicznoprawnej, w związku z warunkowym zawieszeniem mu wykonania kary
pozbawienia wolności powinien, przy ocenie prawnej przypisanego mu czynu,
rozważyć zasadność zastosowania art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s. Jak słusznie wywodzi
kasacja, nie można wykluczyć, że wyeliminowanie z podstawy skazania art. 37 §
1 pkt 2 k.k.s., będzie skutkować w ponownym postępowaniu złagodzeniem
wymierzonej kary, do czego Sąd odwoławczy jest uprawniony na podstawie art.
434 § 2 k.p.k.
5
Mając przedstawione na względzie uwagi, Sąd Najwyższy orzekł jak na
wstępie.