Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 kwietnia 2013 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 3 kwietnia 2013 r. w Legnicy

sprawy z wniosku S. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania S. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 15 stycznia 2013 roku

znak (...)

I. zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.z dnia 15 stycznia 2013 roku znak (...)w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy S. S.prawo do emerytury od dnia(...) roku,

II. stwierdza, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

Sygn. akt VU 195/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 stycznia 2013r. znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy S. S. prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił żadnego okresu takiej pracy wobec wymaganych 15 lat.

Organ rentowy nie uznał wnioskodawcy za pracę w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w:

- Zakładach (...) w P. od 24 listopada 1972r. do 10 czerwca 1975r. na podstawie świadectwa wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii zatrudnienia z dnia 26 listopada 1999r. oraz od 15 czerwca 1981r. do 31 grudnia 1998r. na podstawie świadectwa pracy z dnia 30 listopada 1999r., ponieważ w dokumentach tych nie określono charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz nie określono zajmowanego stanowiska pracy zgodnie z wykazem, działem, pozycją i punktem zarządzenia resortowego lub uchwały właściwego ministra.

Od powyższej decyzji odwołał się wnioskodawca S. S., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury. W uzasadnieniu wniósł o zaliczenie mu do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia w Zakładach (...) w P. od 24 listopada 1972r. do 10 czerwca 1975r. oraz od 15 czerwca 1981r. do 30 listopada 1999r., uzasadniając, iż w tych okresach był zatrudniony jako formierz ręczny i maszynowy. Wnioskodawca podniósł ponadto, iż nie powinien ponosić negatywnych skutków z powodu wadliwie wystawionych przez pracodawcę świadectw pracy.

W odpowiedzi na odwołanie, ZUS wniósł o jego oddalenie, uzasadniając swoje stanowisko jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

S. S. urodził się (...) Na dzień 01 stycznia 1999r. wykazał 25 lat, 5 miesięcy i 19 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Nie przystąpił do OFE. Stosunek pracy rozwiązał z dniem 08 lutego 2013r.

Dowód: akta ZUS wnioskodawcy t. I.

W okresach od 24 listopada 1972r. do 10 czerwca 1975r. oraz 15 czerwca 1981r. do 31 grudnia 1998r. S. S. był zatrudniony w Zakładach (...) w P. na stanowisku, odpowiednio: formierza ręcznego zlewozmywaków oraz formierza ręcznego i maszynowego.

W obu okresach wnioskodawca pracował na wydziale odlewni i wykonywał takie same prace. Do jego obowiązków należało przygotowywanie mas formierskich i form odlewniczych oraz wykonywanie odlewów zlewozmywaków. W pierwszej kolejności, wnioskodawca wkładał odpowiedni model zlewozmywaka (stalowy) do skrzynki formierskiej, zasypywał go (przy użyciu łopaty) masą formierską i zagęszczał za pomocą ubijaka ręcznego lub młotka pneumatycznego. Po wykonaniu powyższych czynności, wnioskodawca wyjmował model ze skrzynki formierskiej, w której pozostawał kształt zlewozmywaka. W ten sposób powstawała forma, która następnie była zalewana żeliwem. Żeliwo było wlewane przez dwóch pracowników (stanowiska pracy pracowników wykonujących odlewy znajdowały się obok siebie) za pomocą łyżek odlewniczych do układów wlewowych znajdujących się po obu stronach formy. Po zastygnięciu żeliwa, wnioskodawca rozbierał formę, wybijał odlew zlewozmywaka i odstawiał do ostygnięcia. W tym celu polewał go wodą. Po ostygnięciu, odlew zlewozmywaka był zawożony przez innych pracowników do oczyszczalni.

Wskazane prace były przez większą część czasu zatrudnienia wnioskodawcy wykonywane ręcznie. Pod koniec lat 90-tych prace były częściowo zmechanizowane. Za pomocą maszyn były wykonywane takie prace jak: zasypywanie modelu w skrzynce formierskiej masą formierską, zagęszczanie (ubijanie) masy formierskiej oraz rozbieranie skrzynek formierskich. Pozostałe prace, w tym wyjmowanie modelu ze skrzynki, w dalszym ciągu były wykonywane ręcznie.

Opisane prace wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Dowód: zeznania świadka R. L. 00:04:32-00:12:27,

zeznania świadka J. W. 00:12:47-00:18:39,

wyjaśnienia wnioskodawcy 00:18:46-00:22:50,

akta osobowe wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w Zakładach (...) w P..

W dniu 04 stycznia 2013r. S. S. złożył wniosek o przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. Decyzją z dnia 15 styczeń 2013r. znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy S. S. prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Dowód: akta ZUS t. I - wniosek o emeryturę k. 1-2;

akta ZUS t. I - decyzja ZUS z dnia 04 stycznia 2013r. k. 43.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie S. S. zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 pkt 2., tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy- w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Stosownie do treści przepisu art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym artykule, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Przy czym, zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy, o których mowa powyżej, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Zgodnie z § 22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (DZ.U z 1983 r., Nr. 10, poz. 49) okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Przewidziane w § 22 powołanego rozporządzenia ograniczenia dowodowe dotyczą wyłącznie postępowania przed organami rentowymi. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, wnioskodawca może udowadniać okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego (por. wyrok SN z dnia 02.02.1996 r., II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239).

Bezspornie, wnioskodawca na dzień 01 stycznia 1999r. posiadał wymagane 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych (25 lat, 5 miesięcy i 19 dni). Na dzień złożenia wniosku o emeryturę nie przystąpił do OFE.

Dokonując ustaleń w zakresie charakteru pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, w spornych okresach zatrudnienia, Sąd oparł się na zeznaniach przesłuchanych w sprawie świadków, wyjaśnieniach samego wnioskodawcy, a także dokumentacji zawartej w aktach ubezpieczeniowych wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w Zakładach (...) w P. od 15 czerwca 1981r. do 31 grudnia 1998r.

Jak wynika z zebranego materiału dowodowego, wnioskodawca w okresach od 24 listopada 1972r. do 10 czerwca 1975r. oraz od 15 czerwca 1981r. do 31 grudnia 1998r. wykonywał prace określone w wykazie A, Dziale III, poz. 21 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. (przygotowywanie mas formierskich i prace formierzy).

Wprawdzie, brak akt osobowych odnośnie okresu zatrudnienia od 24 listopada 1972r. do 10 czerwca 1975r., jednakże przesłuchani w sprawie świadkowie byli zgodni co do tego, iż S. S. wykonywał opisane wyżej prace w obu spornych okresach zatrudnienia.

Niezależnie jednak od powyższego, zauważyć należy, iż do uznania, że ubezpieczony osiągnął wymagany w powołanych przepisach 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych, wystarczający jest drugi z kwestionowanych przez ZUS okresów, tj. od 15 czerwca 1981r. do 31 grudnia 1998r. Zarówno bowiem z zeznań świadków jak i akt osobowych jednoznacznie wynika, iż w okresie tym, wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace określone w wykazie A, Dziale III, poz. 21 powołanego rozporządzenia. Jednocześnie zauważyć należy, że zgodnie z brzmieniem powołanych na wstępie przepisów, uwzględnieniu podlega okres pracy w warunkach szczególnych do dnia wejścia w życia ustawy emerytalnej, tj. do 01 stycznia 1999r. Tym samym, Sąd nie uwzględnił okresu zatrudnienia wnioskodawcy po dniu 31 grudnia 1998r. Okoliczność powyższa nie wpłynęła jednakże na prawo ubezpieczonego do wcześniejszej emerytury.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności, uznać należało, że wnioskodawca, w oparciu o przeprowadzone w postępowaniu dowody wykazał co najmniej 15-lat pracy w warunkach szczególnych.

Z powyższych względów, Sąd, w punkcie I wyroku, na podstawie art. 477 [14] § 2 kodeksu postępowania cywilnego, zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.z dnia 15 styczeń 2013r. znak: (...)w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy S. S.prawo do emerytury od (...) (data ukończenia wymaganego wieku emerytalnego, tj. 60 lat).

W punkcie II wyroku, Sąd stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

Zgodnie z treścią art. 118 pkt. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – w przypadku ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego – organ rentowy wydaje decyzję w terminie 30 dni, przy czym za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się dzień wpływu do Zakładu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Przepis art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych - stanowi , że jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności .

W rozpoznawanej sprawie okoliczności niezbędne do przyznania wnioskodawcy prawa do żądanego świadczenia zostały wyjaśnione na etapie postępowania sądowego. Przedłożone bowiem przez wnioskodawcę: świadectwo wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii zatrudnienia z dnia 26 listopada 1999r. jak również świadectwo pracy z dnia 30 listopada 1999r. istotnie nie spełniały wymogów dotyczących określenia charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r., co uniemożliwiało organowi rentowemu przyznania wnioskodawcy świadczenia. Dopiero zatem w wyniku przesłuchania świadków i samego wnioskodawcy oraz analizy dokumentacji zawartej w aktach osobowych z okresu zatrudnienia w Zakładach (...) w P. od 15 czerwca 1981r. do 31 grudnia 1998r., możliwe było dokonanie oceny charakteru prac wykonywanych przez skarżącego w spornych okresach zatrudnienia i zakwalifikowania tych prac według obowiązującego wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Reasumując, Sąd uznał, iż - wydając decyzję w dniu 15 stycznia 2013r. - organ rentowy nie popełnił błędu, skutkującego odpowiedzialnością za opóźnienie w przyznaniu świadczenia.

W tym stanie rzeczy, Sąd orzekł jak w punkcie II sentencji wyroku.