V KO 8/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:24-02-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V KO 8/14
POSTANOWIENIE
Dnia 12 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Siuchniński (przewodniczący)
SSN Dorota Rysińska
SSN Andrzej Stępka (sprawozdawca)
w sprawie M. P.
skazanego za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. i innych,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w dniu 12 lutego 2014 r.,
podjętej z urzędu kwestii wznowienia na podstawie art. 542 § 3 k.p.k. postępowania
sądowego zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Apelacyjnego z
dnia 2 września 2013 r., sygn. akt … 1056/13, utrzymującym w mocy
postanowienie Sądu Okręgowego w O.
z dnia 22 maja 2013 r., sygn. akt … 1394/13/wz,
w przedmiocie odmowy udzielenia skazanemu warunkowego przedterminowego
zwolnienia,
p o s t a n o w i ł
stwierdzić brak podstaw do wznowienia postępowania z
urzędu.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w O. postanowieniem z dnia 22 maja 2013 r., sygn. akt …
1394/13/wz, odmówił udzielenia skazanemu M.P. warunkowego przedterminowego
zwolnienia. Po rozpoznaniu zażalenia skazanego, Sąd Apelacyjny, na posiedzeniu
w dniu 2 września 2013 r., w sprawie … 1056/13, utrzymał w mocy zaskarżone
postanowienie. W dniu 13 stycznia 2014 r. do Sądu Najwyższego wpłynął wniosek
2
skazanego o wznowienie w/w postępowań na podstawie art. 542 § 1 i 3 k.p.k. w zw.
z art. 439 § 1 k.p.k. Na uzasadnienie skazany podniósł, że:
- postanowienie Sądu Apelacyjnego nie zawiera podpisu, co stanowi obrazę art.
439 § 1 pkt 6 k.p.k.;
- nie rozpoznano w postępowaniu odwoławczym jego wniosku o ustanowienie
obrońcy z urzędu, a tym samym naruszono jego prawo do obrony, co stanowi
uchybienie określone w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.;
- skazany nie miał możliwości zapoznania się z aktami sprawy przed posiedzeniem;
- został zbyt późno powiadomiony o terminie posiedzenia, a zatem uniemożliwiono
mu skuteczne złożenie wniosku o odroczenie posiedzenia;
- Sąd Apelacyjny dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych, utrzymując
zaskarżone postanowienie w mocy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wniosek skazanego należało ocenić zgodnie z regułą z art. 118 § 1 k.p.k.
Podkreślenia wymaga, że wniosek ten zawiera zarzuty mogące ewentualnie
stanowić względne podstawy odwoławcze, jak i wskazuje na uchybienia
wymienione w art. 439 § 1 k.p.k., będące podstawą wznowienia postępowania z
urzędu. Wznowienie postępowania sądowego prowadzonego w trybie przepisów
Kodeksu karnego wykonawczego i zakończonego prawomocnym orzeczeniem jest
dopuszczalne, z wyłączeniem jedynie podstawy określonej w art. 540 § 1 pkt 2
k.p.k., skoro funkcję tę spełnia art. 24 § 1 k.k.w., regulujący tę kwestię odrębnie. Nie
ma zatem prawnych przeszkód do rozważenia, czy prawomocnie zakończone
postępowanie nie zostało dotknięte uchybieniem określonym w art. 439 § 1 k.p.k.
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 5 lutego 2003 r., V KK 241/02, Lex
Nr 77205; z dnia 15 kwietnia 2010 r., III KO 33/10, R-OSNKW 2010/Nr 1, poz. 788).
Należy jednak przypomnieć, iż wznowienie w oparciu o podstawę wymienioną w art.
542 § 3 k.p.k., a więc z powodu uchybień, o których mowa w art. 439 § 1 k.p.k., jest
możliwe wyłącznie z urzędu, a nie na wniosek strony. (por. uchwała Sądu
Najwyższego z dnia 24 maja 2005 r., I KZP 5/05, OSNKW 2005, z. 6, poz. 48). A
zatem wniosek skazanego w tym zakresie należało uznać za sygnalizację
możliwości wystąpienia przesłanki z art. 439 § 1 pkt 6 i 10 k.p.k. oraz potrzeby
wznowienia postępowania z urzędu w oparciu o przepis art. 542 § 3 k.p.k.
3
Natomiast pozostałe zarzuty, z zakresu tzw. względnych przyczyn odwoławczych
znalazły się poza zakresem oceny Sądu Najwyższego, gdyż co do wniosku strony o
wznowienie postępowania ustawa wprowadza przymus adwokacki (art. 1 § 2 k.k.w.
w zw. z art. 545 k.p.k.), a ten warunek w niniejszej sprawie nie został zachowany.
Należy zatem stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie nie zachodzą
żadne wskazywane przez skazanego przesłanki o charakterze bezwzględnym. W
pierwszej kolejności trzeba podnieść, że chybiony jest zarzut wystąpienia
uchybienia z art. 439 § 1 pkt 6 k.p.k. w postaci braku podpisu sędziego na
orzeczeniu Sądu Apelacyjnego. Analiza akt przedmiotowej sprawy dowodzi
zupełnie czegoś innego. Oryginały postanowień sądów obydwu instancji zostały
podpisane przez sędziów, którzy te orzeczenia wydali. Natomiast odpisy tychże
orzeczeń (podobnie jak kopie, czy kserokopie), nie muszą być podpisane przez
sędziów. Wystarczy wówczas pieczęć odpowiedniego sądu potwierdzająca
zgodność takiego dokumentu z oryginałem.
Nie wystąpiła także bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt
10 k.p.k. W postępowaniu wykonawczym problem udziału obrońcy w posiedzeniu
Sądu, a także sprowadzenia skazanego na posiedzenie, uregulowane zostało
wyczerpująco w art. 22 § 1 k.k.w. i w art. 23 § 1 k.k.w., które to przepisy mają także
zastosowanie w postępowaniu odwoławczym. Okoliczność ta w kontekscie art. 1 §
2 k.k.w. oznacza, że powyższa kwestia jest uregulowana w postępowaniu
wykonawczym odrębnie, eliminując tym samym możliwość stosowania przepisów
kodeksu postępowania karnego.
Nie mają zatem w postępowaniu wykonawczym zastosowania przepisy art.
451 k.p.k. oraz art. 464 k.p.k. Natomiast zgodnie z treścią art. 22 § 1 k.k.w.,
obligatoryjny udział obrońcy w posiedzeniu sądu ma miejsce tylko w wypadkach
określonych w art. 8 § 2 k.k.w. Nie ulega wątpliwości, że żaden z przewidzianych w
tym przepisie wypadków nie zachodził w niniejszej sprawie w odniesieniu do
skazanego P. Jakkolwiek obowiązkiem Sądu Apelacyjnego było rozpoznać wniosek
skazanego o wyznaczenie obrońcy z urzędu, to zaniechanie w tym zakresie
stanowiłoby przyczynę odwoławczą względną (art. 438 pkt 2 k.p.k.), a nie określoną
w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.
4
Również obecność skazanego na posiedzeniu Sądu odwoławczego nie była
obowiązkowa, ponieważ przepisy art. 23 k.k.w. zawierają postanowienia o
charakterze fakultatywnym. Natomiast przepisy art. 159 – 163 k.k.w., dotyczące
bezpośrednio instytucji warunkowego przedterminowego zwolnienia, nie przewidują
takiego obowiązkowego udziału skazanego w postępowaniu przed sądem II
instancji.
Przedstawione wyżej motywy uzasadniają stanowisko Sądu Najwyższego w
niniejszej sprawie.
POSTANOWIENIE
Dnia 12 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Siuchniński (przewodniczący)
SSN Dorota Rysińska
SSN Andrzej Stępka (sprawozdawca)
w sprawie M. P.
skazanego za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. i innych,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w dniu 12 lutego 2014 r.,
podjętej z urzędu kwestii wznowienia na podstawie art. 542 § 3 k.p.k. postępowania
sądowego zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Apelacyjnego z
dnia 2 września 2013 r., sygn. akt … 1056/13, utrzymującym w mocy
postanowienie Sądu Okręgowego w O.
z dnia 22 maja 2013 r., sygn. akt … 1394/13/wz,
w przedmiocie odmowy udzielenia skazanemu warunkowego przedterminowego
zwolnienia,
p o s t a n o w i ł
stwierdzić brak podstaw do wznowienia postępowania z
urzędu.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w O. postanowieniem z dnia 22 maja 2013 r., sygn. akt …
1394/13/wz, odmówił udzielenia skazanemu M.P. warunkowego przedterminowego
zwolnienia. Po rozpoznaniu zażalenia skazanego, Sąd Apelacyjny, na posiedzeniu
w dniu 2 września 2013 r., w sprawie … 1056/13, utrzymał w mocy zaskarżone
postanowienie. W dniu 13 stycznia 2014 r. do Sądu Najwyższego wpłynął wniosek
2
skazanego o wznowienie w/w postępowań na podstawie art. 542 § 1 i 3 k.p.k. w zw.
z art. 439 § 1 k.p.k. Na uzasadnienie skazany podniósł, że:
- postanowienie Sądu Apelacyjnego nie zawiera podpisu, co stanowi obrazę art.
439 § 1 pkt 6 k.p.k.;
- nie rozpoznano w postępowaniu odwoławczym jego wniosku o ustanowienie
obrońcy z urzędu, a tym samym naruszono jego prawo do obrony, co stanowi
uchybienie określone w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.;
- skazany nie miał możliwości zapoznania się z aktami sprawy przed posiedzeniem;
- został zbyt późno powiadomiony o terminie posiedzenia, a zatem uniemożliwiono
mu skuteczne złożenie wniosku o odroczenie posiedzenia;
- Sąd Apelacyjny dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych, utrzymując
zaskarżone postanowienie w mocy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wniosek skazanego należało ocenić zgodnie z regułą z art. 118 § 1 k.p.k.
Podkreślenia wymaga, że wniosek ten zawiera zarzuty mogące ewentualnie
stanowić względne podstawy odwoławcze, jak i wskazuje na uchybienia
wymienione w art. 439 § 1 k.p.k., będące podstawą wznowienia postępowania z
urzędu. Wznowienie postępowania sądowego prowadzonego w trybie przepisów
Kodeksu karnego wykonawczego i zakończonego prawomocnym orzeczeniem jest
dopuszczalne, z wyłączeniem jedynie podstawy określonej w art. 540 § 1 pkt 2
k.p.k., skoro funkcję tę spełnia art. 24 § 1 k.k.w., regulujący tę kwestię odrębnie. Nie
ma zatem prawnych przeszkód do rozważenia, czy prawomocnie zakończone
postępowanie nie zostało dotknięte uchybieniem określonym w art. 439 § 1 k.p.k.
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 5 lutego 2003 r., V KK 241/02, Lex
Nr 77205; z dnia 15 kwietnia 2010 r., III KO 33/10, R-OSNKW 2010/Nr 1, poz. 788).
Należy jednak przypomnieć, iż wznowienie w oparciu o podstawę wymienioną w art.
542 § 3 k.p.k., a więc z powodu uchybień, o których mowa w art. 439 § 1 k.p.k., jest
możliwe wyłącznie z urzędu, a nie na wniosek strony. (por. uchwała Sądu
Najwyższego z dnia 24 maja 2005 r., I KZP 5/05, OSNKW 2005, z. 6, poz. 48). A
zatem wniosek skazanego w tym zakresie należało uznać za sygnalizację
możliwości wystąpienia przesłanki z art. 439 § 1 pkt 6 i 10 k.p.k. oraz potrzeby
wznowienia postępowania z urzędu w oparciu o przepis art. 542 § 3 k.p.k.
3
Natomiast pozostałe zarzuty, z zakresu tzw. względnych przyczyn odwoławczych
znalazły się poza zakresem oceny Sądu Najwyższego, gdyż co do wniosku strony o
wznowienie postępowania ustawa wprowadza przymus adwokacki (art. 1 § 2 k.k.w.
w zw. z art. 545 k.p.k.), a ten warunek w niniejszej sprawie nie został zachowany.
Należy zatem stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie nie zachodzą
żadne wskazywane przez skazanego przesłanki o charakterze bezwzględnym. W
pierwszej kolejności trzeba podnieść, że chybiony jest zarzut wystąpienia
uchybienia z art. 439 § 1 pkt 6 k.p.k. w postaci braku podpisu sędziego na
orzeczeniu Sądu Apelacyjnego. Analiza akt przedmiotowej sprawy dowodzi
zupełnie czegoś innego. Oryginały postanowień sądów obydwu instancji zostały
podpisane przez sędziów, którzy te orzeczenia wydali. Natomiast odpisy tychże
orzeczeń (podobnie jak kopie, czy kserokopie), nie muszą być podpisane przez
sędziów. Wystarczy wówczas pieczęć odpowiedniego sądu potwierdzająca
zgodność takiego dokumentu z oryginałem.
Nie wystąpiła także bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt
10 k.p.k. W postępowaniu wykonawczym problem udziału obrońcy w posiedzeniu
Sądu, a także sprowadzenia skazanego na posiedzenie, uregulowane zostało
wyczerpująco w art. 22 § 1 k.k.w. i w art. 23 § 1 k.k.w., które to przepisy mają także
zastosowanie w postępowaniu odwoławczym. Okoliczność ta w kontekscie art. 1 §
2 k.k.w. oznacza, że powyższa kwestia jest uregulowana w postępowaniu
wykonawczym odrębnie, eliminując tym samym możliwość stosowania przepisów
kodeksu postępowania karnego.
Nie mają zatem w postępowaniu wykonawczym zastosowania przepisy art.
451 k.p.k. oraz art. 464 k.p.k. Natomiast zgodnie z treścią art. 22 § 1 k.k.w.,
obligatoryjny udział obrońcy w posiedzeniu sądu ma miejsce tylko w wypadkach
określonych w art. 8 § 2 k.k.w. Nie ulega wątpliwości, że żaden z przewidzianych w
tym przepisie wypadków nie zachodził w niniejszej sprawie w odniesieniu do
skazanego P. Jakkolwiek obowiązkiem Sądu Apelacyjnego było rozpoznać wniosek
skazanego o wyznaczenie obrońcy z urzędu, to zaniechanie w tym zakresie
stanowiłoby przyczynę odwoławczą względną (art. 438 pkt 2 k.p.k.), a nie określoną
w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.
4
Również obecność skazanego na posiedzeniu Sądu odwoławczego nie była
obowiązkowa, ponieważ przepisy art. 23 k.k.w. zawierają postanowienia o
charakterze fakultatywnym. Natomiast przepisy art. 159 – 163 k.k.w., dotyczące
bezpośrednio instytucji warunkowego przedterminowego zwolnienia, nie przewidują
takiego obowiązkowego udziału skazanego w postępowaniu przed sądem II
instancji.
Przedstawione wyżej motywy uzasadniają stanowisko Sądu Najwyższego w
niniejszej sprawie.