Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: WA 3/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Błuś (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marian Buliński
SSN Marek Pietruszyński
Protokolant : asystent SSN Anna Krawiec
przy udziale prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej płk. Jana Żaka,
w sprawie z wniosku A. R. o odszkodowanie i zadośćuczynienie po rozpoznaniu w
Izbie Wojskowej na rozprawie w dniu 27 lutego 2014 r. apelacji, wniesionej przez
pełnomocnika A. R. od wyroku Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 25
listopada 2013 r.,
uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazuje
Wojskowemu Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego
rozpoznania.
UZASADNIENIE
2
Postanowieniem z dnia 8 sierpnia 1984 r. prokurator Naczelnej Prokuratury
Wojskowej na zasadzie art. l pkt 3a, art. 2 ust. 2, art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 21
lipca 1984r. o amnestii (Dz. U. Nr 36, poz. 192) oraz na zasadzie art. 218 k.p.k.
umorzył śledztwo przeciwko A. R. podejrzanemu o to, że:
„jako członek b. KK NSZZ „Solidarność” i b. przewodniczący MKZ tego
związku w K., w okresie od połowy 1980 r. do dnia 12.12.1981 r. na terenie całego
kraju, wykorzystując swe funkcje w tych władzach, mając na celu obalenie
przemocą socjalistycznego ustroju PRL i osłabienie jej mocy obronnej, działając w
porozumieniu z innymi działaczami tego związku, a także członkami nielegalnych
ugrupowań politycznych - przedsiębrał czynności przygotowawcze - szczegółowo
opisane w postanowieniu o przedstawieniu zarzutów z dnia 22.12.1982 r. i jego
zmianie z dnia 7.11.1983 r. - zmierzające do realizacji zamierzonego celu, tj. o
przestępstwo z art. 128 § 1 k.k. w zw.
z art. 123 k.k.” (sygn. akt: V Pn. ŚI. II …/82).
Postanowieniem tym uchylono stosowany wobec podejrzanego środek
zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania oraz nakazano jego
niezwłoczne zwolnienie z Aresztu Śledczego.
Wojskowy Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z dnia 19 lipca 2013 r.
stwierdził nieważność postanowienia prokuratora Naczelnej Prokuratury
Wojskowej z dnia 8 sierpnia 1984 r. na podstawie przepisów ustawy z dnia 23
lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób
represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego
(Dz.U. Nr 34, poz.`149 ze zm., zwanej dalej ustawą lutową).
W dniu 8 sierpnia 2013 r. do Wojskowego Sądu Okręgowego w W. wpłynęło
pismo procesowe, datowane na dzień 20 lipca 2013 r., w którym pełnomocnik A. R.
wniosła o:
„zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz A. R. kwoty 266.760 zł tytułem
odszkodowania za utracony zarobek w okresie aresztowania, tj. za okres od
23.03.1983 r. do 8.08.1984 r. oraz za okres po zwolnieniu z aresztowania, aż do
opuszczenia kraju przez wnioskodawcę,
w którym to okresie nie miał on ze względu na naciski SB możliwości podjęcia
3
pracy, tzn. do dnia 1.01.1988 r. (łącznie za 57 miesięcy), kwoty 50.000 zł
odszkodowania w związku z konfiskatą mieszkania zakładowego wnioskodawcy w
dacie wyjazdu na przymusową emigrację do USA oraz kwoty 600.000 zł tytułem
zadośćuczynienia w związku z tymczasowym aresztowaniem w okresie
22.03.1983 r. do 08.08.1984 r. i dalszymi represjami po zwolnieniu z aresztu”.
Wyrokiem z dnia 25 listopada 2013 r. (sygn. akt: Żo. …/13) Wojskowy Sąd
Okręgowy w W. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy kwotę 67
666,29 zł tytułem odszkodowania oraz kwotę 160 000 zł tytułem zadośćuczynienia.
Apelację od tego orzeczenia wniosła, na podstawie art. 444 i art. 425 § 1 i 2
k.p.k., pełnomocnik wnioskodawcy A. R. w zakresie nieuwzględnienia żądania
zapłaty odszkodowania za utracony zarobek
w okresie tymczasowego aresztowania w wysokości 7 213,71 zł i kwoty 14 040 zł
(utrata zarobku w pierwszych 3 miesiącach aresztowania), co do nieuwzględnienia
żądania zapłaty odszkodowania za utracony zarobek w okresie po zwolnieniu z
tymczasowego aresztowania aż do przymusowej emigracji w kwocie 191 880 zł, co
do szkody wynikającej z konfiskaty mieszkania przysługującego wnioskodawcy o
wartości 50 000 zł oraz w części co do zadośćuczynienia - tj. ponad zasądzoną
kwotę 160 000 zł - w zakresie żądania zapłaty dodatkowo kwoty 440 000 zł.
Na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 1 i 2 k.p.k. wyrokowi
temu pełnomocnik wnioskodawcy zarzuciła:
„1) obrazę przepisów prawa materialnego, a to:
- art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń
wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego
bytu Państwa Polskiego w zw. z art. 361 k.c. w zw. z art. 558 k.p.k. przez jego
błędną wykładnię polegającą na uchybieniu zasadom ustalania normalnego
związku przyczynowego pomiędzy wykonaniem postanowienia o tymczasowym
aresztowaniu, a pozostawaniem wnioskodawcy bez pracy w okresie po zwolnieniu
z tymczasowego aresztowania przez okres 41 miesięcy aż do dnia przymusowej
emigracji co wiązało się z wyrządzeniem szkody w łącznej kwocie 191 880zł; utrata
wynagrodzenia za czas 41 miesięcy była bezpośrednim skutkiem represyjnych
działań podejmowanych przez ówczesne organy państwowe w związku z
wykonaniem postanowienia o tymczasowym aresztowaniu - wiązało się z
4
naciskami funkcjonariuszy SB, których działania uniemożliwiały wnioskodawcy
znalezienie pracy mimo licznych wysiłków w tym zakresie w całym okresie
pozostawania bez pracy; istniała wówczas tzw. „czarna lista” osób, których nie
wolno zatrudnić, a na której to znajdował się wnioskodawca,
- art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń
wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego
bytu Państwa Polskiego w zw. z art. 361 k.c. w zw. z art. 558 k.p.k. przez jego
błędną wykładnię polegającą na uchybieniu zasadom ustalania normalnego
związku przyczynowego pomiędzy wykonaniem postanowienia o tymczasowym
aresztowaniu, a konfiskatą mieszkania wnioskodawcy tuż przed wyjazdem do USA,
- mieszkania zakładowego położonego w D. przy
ul. C. […] o pow. 36 m kw., którego wartość aktualnie wynosiłaby co najmniej 72
000 zł. (2 000 zł / m kw.), gdyby wnioskodawca je wykupił na własność w latach 90-
tych, wnioskodawca domagał się odszkodowania w w/w kwocie 50 000 zł
zakładając, iż kwotę
22 000 zł musiałby przeznaczyć jego wykup; konfiskata wiązała się
z przymusową emigracją, a ta bezpośrednio z szykanami związanymi
z wcześniejszym tymczasowym aresztowaniem;
- art. 445 k.c. w zw. z art. 558 k.p.k. przez jego błędną wykładnię i uznanie, że
kwota 160 000 zł jest odpowiednia do rozmiaru cierpień doznanych przez
wnioskodawcę w okresie 20 miesięcy tymczasowego aresztowania
w spartańskich warunkach więzienia, rozmiaru doznanego uszczerbku na zdrowiu
(utrata zębów, włosów, choroby żołądka, stałe bóle głowy, brzucha, głowy,
chroniczne przeziębienia, ogólne osłabienie odporności) tym bardziej, iż w sprawie
doszło do naruszenia szeregu dóbr osobistych: czci wnioskodawcy (utraty dobrego
imienia wskutek pozbawienia wolności, poczucia godności, własnej wartości),
nietykalności cielesnej, prywatności, intymności, godności (uwłaczające ludzkiej
godności warunki w celach), zdrowia, tajemnicy korespondencji, utraty „radości
życia”, utraty możliwości wykonywania wyuczonego zawodu, wolności od obawy i
strachu, od użycia przemocy czy zrealizowania groźby, np. ze strony
funkcjonariuszy, prawa do swobodnego dysponowania wartościami osobistymi;
2) błąd w ustaleniach faktycznych przez bezzasadne przyjęcie, iż wnioskodawca
5
przed tymczasowym aresztowaniem zarabiał 1,09 średniej krajowej, podczas gdy
zarobki jego wynosiły 1, 20 średniej krajowej (czyli obecnie 4 680 zł) i za okres
tymczasowego aresztowania wnioskodawca utracił nie - kwotę zasądzoną ale o 7
213,71 zł wyższą tj. łącznie kwotę 74 880 zł; błąd wyniknął
z uwzględnienia przez Sąd I instancji zarobków jedynie za 1982r., a nie za
wcześniejszy - bardziej adekwatny okres roku 198l r.; w 1982r. wnioskodawca miał
niższe zarobki z uwagi na internowanie w okresie 13.12.1981 r. - 22.12.1982r.,
której to okoliczności Sąd I instancji nie wziął pod uwagę;
3) błąd w ustaleniach faktycznych (popełniony na skutek błędnych zaświadczeń
sporządzonych przez A.) przez bezzasadne przyjęcie, iż wnioskodawca uzyskał
wynagrodzenie za pierwsze 3 miesiące tymczasowego aresztowania co przy
przyjęciu, iż wnioskodawca zarabiał 1, 20 średniej krajowej (czyli obecnie 4 680 zł)
daje łącznie kwotę 14 040 zł, choć jak wynika z dokumentów uzyskanych przez Sąd
Okręgowy w K. (sprawa odszkodowania za internowanie XXI Ko …/12) już po
wydaniu wyroku przez Wojskowy Sąd Okręgowy, na listach płac nie ma podpisu
wnioskodawcy i znajduje się jednie adnotacja KP, co wskazuje na brak pobrania
wynagrodzenia przez wnioskodawcę za ten okres; wnioskodawca nie pamiętał tej
okoliczności i dopiero po uzyskaniu kopii oryginalnych list płac przez Sąd Okręgowy
w K. przypomniał sobie tę okoliczność; załączone do sprawy zaświadczenia A. o
wynagrodzeniu były błędne albowiem ujawniały dane znajdujące się na kartach
wynagrodzeń, które to dokumenty wskazywały jedynie należne (a nie faktycznie
wypłacone) wynagrodzenie i nie uwzględniały oryginalnych list płac z podpisami
pracowników, które są jedynym dowodem wskazującym czy wynagrodzenie to
faktycznie zostało wypłacone”.
Na zasadzie art. 452 § 2 k.p.k. pełnomocnik wnioskodawcy wniosła
o „zwrócenie się do A. w D. przy ul. P. […] o nadesłanie kopii oryginalnych list płac
wnioskodawcy za okres 22.12.1982r.- 22.03.1983r. i dopuszczenie dowodu z tych
dokumentów, które ujawnione zostały w trakcie postępowania przed Sądem
Okręgowym w K. w sprawie o odszkodowanie za internowanie XXI Ko …/12 już po
wydaniu wyroku przez Wojskowy Sąd Okręgowy”.
Ponadto, na zasadzie art. 452 § 2 k.p.k. pełnomocnik A. R. wniosła o
„dopuszczenie dowodu z dokumentów (załączone do apelacji) odnalezionych przez
6
wnioskodawcę po wydaniu wyroku przez Sąd
I instancji, a dotyczących spraw sądowych wnioskodawcy w zakresie żądania
nawiązania stosunku pracy, składania petycji o przyjęcie do pracy, odwołań oraz
dokumentów nakazujących wnioskodawcy opuszczenie mieszkania zakładowego,
odmowę zameldowania w nim żony i petycje wnioskodawcy
w tym zakresie, tj. :
1. z podania o przywrócenie do pracy z dnia 18.10.1984r. i odpowiedzi Kombinatu
Metalurgicznego Huta K. z dnia 25.10.1984r.,
2. z wniosku o nawiązanie stosunku pracy z dnia 2.11.1984r.,
3. z wezwania Terenowej Komisji Odwoławczej z dnia 12.11.1984r.
4. z orzeczenia - postanowienia Terenowej Komisji Odwoławczej z dnia 28.11.1984r.
5. z odwołania wnioskodawcy do Sądu Pracy od orzeczenia - postanowienia
Terenowej Komisji Odwoławczej z dnia 11.12.1984r.
6. z sentencji wyroku z dnia 28.01.1985r. sygn. akt: I.P. …/85
7. z kolejnych pism w sprawie zameldowania żony i dziecka wnioskodawcy
w mieszkaniu położonym przy ul. C. […] w D. z dnia 28.11.1984r. (pismo
Kombinatu Metalurgicznego Huta K.), z 15.02.1985r.(pismo Kombinatu
Metalurgicznego Huta K.), z 28.02.1985r. (pismo wnioskodawcy),
8. z zażalenia odnośnie kontroli przestrzegania prawa z dnia 1.03.1985r.,
9. z pisma do Marszałek Sejmu PRL z dnia 3.01.1985r.,
10. z pisma do Prokuratury Rejonowej w D. z marca 1985r.,
11. z odpowiedzi Prokuratury na w/w pismo z dnia 18.04.1985r.,
12. z pisma z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z dnia 2.05.1985r.,
13. z pisma Prokuratury Rejonowej w D. w sprawie zameldowania z dnia 15.03.1985r.,
14. z pisma z Urzędu Miejskiego w sprawie zameldowania z dnia 22.02.1985r.,
15. z pisma wnioskodawcy do Kierownika Wydziału Spraw Lokalnych Urzędu
Miejskiego i do Kierownika Wydziału Społeczno - Administracyjnego Urzędu
Miejskiego z dnia 22.02.1985r.,
16. z zaświadczenia Spółdzielni Mieszkaniowej „M.” z dnia 22.02.1985r.
na okoliczność szykan stosowanych względem wnioskodawcy”.
Podnosząc tak sformułowane zarzuty apelacji, pełnomocnik wnioskodawcy
wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie w całości żądania
7
wniosku ewentualnie uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy
Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
W toku rozprawy apelacyjnej prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej
wnosił o nieuwzględnienie apelacji i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy, a
pełnomocnik wnioskodawcy podtrzymała wnioski i zarzuty zawarte w apelacji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Apelacja pełnomocnika wnioskodawcy okazała się zasadna. Na ocenę
skuteczności wniesionego środka odwoławczego nie może wpływać, w
przekonaniu Sądu Najwyższego, niefortunny sposób sformułowania zarzutów
skargi apelacyjnej (zarzuty obrazy przepisów prawa materialnego w połączeniu z
zarzutami obrazy przepisów postępowania - uwaga SN), bowiem uważna lektura
zarzutów apelacyjnych, wniosków i wreszcie uzasadnienia apelacji, pozwala na
jednoznaczne ustalenie zakresu postępowania przed sądem odwoławczym. Zbyt
formalistyczne wykładanie przepisów procedury w tym przypadku mogłoby
doprowadzić do niepotrzebnego, kolejnego pokrzywdzenia wnioskodawcy.
Odnosząc się szczegółowo do poszczególnych zarzutów apelacji należy
zauważyć, że pierwszy z podniesionych zarzutów obrazy przepisów prawa
materialnego – art.8 ust.1 ustawy lutowej w zw. z art.361 k.c. w zw. z art. 558 k.p.k.
– będący w swojej istocie zarzutem błędu w ustaleniach faktycznych, jest zasadny.
Sąd pierwszej instancji ustalając wysokość odszkodowania przyjął, że czas za jaki
należy je obliczyć obejmuje tylko okres w jakim stosowano wobec wnioskodawcy
tymczasowe aresztowanie. Na poparcie tej tezy przywołał orzeczenie Sądu
Najwyższego z dnia 17 października 2012 r., IV KK 212/12, wskazując, iż „poza
odpowiedzialnością Skarbu Państwa pozostają inne przejawy represji za
działalność związaną z walką o niepodległy byt Państwa Polskiego, takie jak
zwolnienie z pracy, czy zmuszenie przez pracodawcę do przejścia na gorzej płatne
stanowisko”. Dla porządku należy zaznaczyć, że przytoczona z orzeczenia Sądu
Najwyższego teza jest w istocie cytatem z wyroku Sądu Apelacyjnego w
Katowicach z dnia 28 maja 2009 r., II AKa 138/09, LEX 553857, co Sąd Najwyższy
wyraźnie zaznaczył, a Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu swojego orzeczenia
pominął. Nie negując powyższego zapatrywania Sądu Najwyższego, pamiętać
wszakże wypada, iż odnosiło się ono do nieco odmiennej sytuacji faktycznej i
8
odczytując je w powiązaniu, w pierwszej kolejności z treścią ustawy lutowej , w
drugiej zaś z całością poglądów zaprezentowanych w tym orzeczeniu oraz w
powołanych tam judykatach sądów apelacyjnych można dojść do odmiennych
wniosków niż te, które przedstawił w swoim uzasadnieniu Wojskowy Sąd
Okręgowy w W. Wypada zatem przypomnieć, że zgodnie z treścią art.8 ust.1
ustawy lutowej osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia (…),
przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i
zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z wykonania orzeczenia (…). Jak
słusznie zauważył Sąd Apelacyjny w powołanym wyżej wyroku, powołując się przy
tym na orzecznictwo sądów powszechnych i doktrynę (glosa K.Sychty do
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2003 r., sygn. IV K.K. 46/03,
WPP 2005/3/145, odszkodowanie przysługujące osobie represjonowanej powinno
zrekompensować każdy uszczerbek w jej mieniu pozostający w związku
przyczynowym z pozbawieniem wolności i to zarówno w zakresie poniesionej straty
jak i utraconych przez wnioskodawcę korzyści. Fakt, że szkoda powstała na skutek
pozbawienia wolności powinna wynikać bezpośrednio z wykonania orzeczenia nie
oznacza ograniczenia wysokości szkody do skutków powstałych w wyniku
fizycznego pozbawienia wolności i tylko w czasie jego trwania, a skutki te mogą
wykraczać poza moment zwolnienia wnioskodawcy nie tracąc przymiotu
bezpośredniości. Zasadnie Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 13
listopada 2008 r., sygn. II AKa 239/08 (Biul.SA Ka 2009/1/12) wywiódł, że każda
szkoda ma charakter dynamiczny i obok pierwotnego uszczerbku mogą się
pojawiać dalsze, pozostające w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem
rodzącym odpowiedzialność odszkodowawczą, uszczerbki majątkowe zarówno o
charakterze utraconych korzyści jak i poniesionych strat. Zważywszy na
cywilnoprawny charakter tego odszkodowania Skarb Państwa ponosi
odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z
którego szkoda wynikła i w tych granicach uprawniony może dochodzić
naprawienia szkody obejmującej poniesione straty oraz utracone korzyści , które
mógł osiągnąć gdyby szkoda nie wystąpiła. Oznacza to konieczność wykazania
normalnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem rodzącym
odpowiedzialność odszkodowawczą , a szkodą powstałą na skutek tego zdarzenia.
9
W sprawie będącej przedmiotem apelacji Sąd pierwszej instancji tych
kwestii w ogóle nie rozważał, co okazało się błędem. Przecież już we wniosku o
odszkodowanie, a później w toku rozprawy szeroko dowodzono o działaniach
ówczesnych służb specjalnych skierowanych przeciwko A. R. Działania te, miały, w
ocenie Sądu Najwyższego, ścisły związek z postawionymi wnioskodawcy
zarzutami, i rozpoczęły się już w czasie trwania tymczasowego aresztowania. To
właśnie treść postawionych A. R. zarzutów była przyczyną zastosowania wobec
niego izolacyjnego środka zapobiegawczego, a jego nieustępliwa i
bezkompromisowa postawa w toku śledztwa spowodowała, po umorzeniu
postępowania na podstawie przepisów o amnestii i uchyleniu tymczasowego
aresztowania, działania służb specjalnych uniemożliwiające podjęcie pracy
zarobkowej. Faktem powszechnie znanym jest, że w latach osiemdziesiątych
dwudziestego wieku nie było najmniejszych problemów ze znalezieniem pracy.
Praca ta, nie zawsze była dobrze płatna i zgodna z oczekiwaniami, ale przecież
dostępna. Co więcej, ówczesne władze próbowały, stosując różnego rodzaju środki
administracyjne a nawet karne, zmuszać obywateli do podejmowania pracy.
Zestawienie treści zarzutów stawianych wnioskodawcy (przestępstwo przeciwko
podstawowym interesom politycznym i gospodarczym PRL) i stosowania wobec
niego tymczasowego aresztowania z brakiem możliwości podjęcia jakiegokolwiek
zatrudnienia po uchyleniu środka zapobiegawczego do czasu wyjazdu z Polski, w
państwie cierpiącym na brak rąk do pracy musi prowadzić, w przekonaniu Sądu
Najwyższego, do konieczności rozważenia przez Wojskowy Sąd Okręgowy w W.,
ponownie rozpoznający wniosek o odszkodowanie i zadośćuczynienie, tych
okoliczności w kontekście szkody jaką poniósł A. R. w wyniku wykonania wobec
niego orzeczenia o tymczasowym aresztowaniu. Ponadto Sąd pierwszej instancji,
zważywszy na treść zarzutów oznaczonych w apelacji jako 2) i 3) i złożonych na
ich poparcie wniosków dowodowych, których rozpoznanie przez Sąd Najwyższy w
toku apelacji było niemożliwe (art.452 § 1 k.p.k.) ponownie określi wysokość
szkody doznanej przez wnioskodawcę w okresie pozostawania w areszcie.
Sąd Najwyższy nie podzielił zarzutu apelacji polegającego na niezasadnym,
zdaniem autorki tego środka odwoławczego, przyjęciu przez Sąd pierwszej
instancji braku „normalnego związku przyczynowego pomiędzy wykonaniem
10
postanowienia o tymczasowym aresztowaniu, a konfiskatą mieszkania
wnioskodawcy” i w konsekwencji nie zasądzenie za to stosownego odszkodowania.
W związku z taką treścią tego zarzutu należy zauważyć, że w rozpoznawanej
sprawie nie może być mowy o konfiskacie mienia. Konfiskata mienia była wówczas
orzekaną przez sąd karą dodatkową (art.38 pkt 5. k.k. z 1969 r.) i skierowana była
do majątku skazanego. W rozpoznawanej sprawie nie było przecież orzeczonej
takiej kary, bowiem nie doszło w ogóle do procesu. Sprawa zakończyła się
postanowieniem prokuratora wydanego wobec podejrzanego, a nie skazanego, A.
R. o umorzeniu postępowania na podstawie przepisów o amnestii. W istocie
wnioskodawca musiał zdać właścicielowi mieszkanie zakładowe. W tej sytuacji
można by co najwyżej mówić o utracie ewentualnego prawa wnioskodawcy do
ubiegania się w przyszłości o wykupienie tego mieszkania. Utratę takiego prawa
należy jednak traktować w kategorii wyrządzonej A. R. kolejnej krzywdy
wynikającej z tymczasowego aresztowania. Zatem zachodzi potrzeba rozważenia
wpływu tej krzywdy na wysokość należnego mu zadośćuczynienia. W tym miejscu
należałoby się odnieść do zarzutu kwestionującego wysokość zasądzonego na
rzecz wnioskodawcy zadośćuczynienia. O wysokości tego świadczenia nie można
z całą pewnością powiedzieć, że jest rażąco niskie. Jednak nie sposób, na tym
etapie postępowania, przesądzić czy wysokość tego zadośćuczynienia jest
odpowiednia, bowiem nie wiadomo dokładnie jakimi kryteriami kierował się Sąd
pierwszej instancji ustalając jego kwotę. Uzasadnienie wyroku w tej części
sprowadza się do rozbudowanego ale jednego zdania, zawierającego ogólne
stwierdzenia dotyczące krzywd jakich doznał wnioskodawca. Są one na tyle
nieprecyzyjne, że nie wiadomo czy Sąd rozważył wszystkie aspekty krzywd
doznanych przez A. R., szczegółowo przez niego podnoszonych w zeznaniach jak
i zawartych we wniosku o odszkodowanie i zadośćuczynienie. Zdaniem Sądu
Najwyższego uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia w części dotyczącej kwoty
zadośćuczynienia jest tego rodzaju, że nie poddaje się kontroli instancyjnej,
dlatego też po ponownym rozpoznaniu sprawy w tym zakresie Sąd pierwszej
instancji szczegółowo przedstawi tok swojego rozumowania, stosownie do
wymagań określonych w art.424 k.p.k.
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone orzeczenie i
11
sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Wojskowemu Sądowi Okręgowemu
w W.