Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21.03.2013 r.

Sąd Okręgowy / Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Świdnicy

Wydział VII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący-Sędzia : SSO Maria Makara

Protokolant :st. sekretarz sądowy Monika Klęczar

przy udziale - - -

po rozpoznaniu w dniu 21.03.2013 r. w Świdnicy

sprawy T. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

o nieobciążanie obowiązkiem zwrotu nienależnie pobranego świadczenia

na skutek odwołania T. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

z dnia 07.11.2012 r. Nr (...)

I.  oddala odwołanie;

II.  przekazać wniosek wnioskodawcy T. C. z dnia 5 marca 2013 roku do rozpoznania organowi rentowemu.

Sygn. akt VII U 1676/12

UZASADNIENIE

Wnioskodawca T. C. odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. z dnia 07.11.2012 r. nakładającej obowiązek zwrotu nienależnie pobranego świadczenia tj. renty socjalnej za okres od 01.07.2012 r. do 31.08.2012 r. w łącznej kwocie 682,66 zł. W uzasadnieniu odwołania wnioskodawca podniósł, że nie pobrał renty socjalnej za sporny okres, gdyż w tym czasie przebywał w areszcie śledczym i nie wie komu to świadczenie zostało przekazane.

W odpowiedzi na odwołanie strona pozwana wniosła o jego oddalenie podnosząc, że nadpłata powstała z przyczyn zaistniałych po stronie świadczeniobiorcy z powodu zbyt późnego zawiadomienia o zmianie w uprawnieniach do renty socjalnej, tj. w związku z pobytem w areszcie śledczym od 13.07.2012 r., w związku z czym świadczenie nienależnie pobrane podlega zwrotowi.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca T. C., ur. (...) jest uprawniony do renty socjalnej na stałe, którą przyznano decyzją organu rentowego z dnia 03.03.2004 r. na podstawie orzeczenia nr (...) o stopniu niepełnosprawności na stałe wydane przez Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności z 1998 r.

W decyzji znajdowało się pouczenie o okolicznościach powodujących zawieszenie tego świadczenia oraz o obowiązku informowania organu rentowego m.in. o osiąganiu przychodów, z tytułu których jest objęty obowiązkiem ubezpieczeń społecznych a także o okresie, na jaki została zawarta umowa, z której osiągany jest przychód.

Wnioskodawca w okresie od 07.12.2004 r. do 30.01.2006 r. był pozbawiony wolności i przebywał w Zakładzie Karnym w K.. W związku z powyższym decyzją z dnia 03.03.2005 r. organ rentowy wstrzymał wnioskodawcy rentę socjalną, a następnie po rozpatrzeniu wniosku ubezpieczonego z dnia 29.06.2005 r. - decyzją z dnia 05.07.2005 r. przyznał rentę socjalna w wysokość 50% z uwagi na to, że wnioskodawca jest osobą samotnie gospodarująca i zobowiązał się do regulowania opłat za lokal mieszkalny.

W dniu 24.11.2006 r. do organu rentowego wpłynęła rejestr finansowy osadzonego wnioskodawcy zatrudnionego z Zakładu Karnego w K., w związku z czym ujawniono nadpłatę nienależnie pobranej renty socjalnej w kwocie 472,58 zł za październik i grudzień 2005 r. do zwrotu której wnioskodawca został zobowiązany w decyzji z dnia 12.12.2006 r. Wnioskodawca od tej decyzji nie złożył odwołania i zwrócił się do organu rentowego o rozłożenie tej kwoty na raty.

Decyzją z dnia 29.06.2007 r. organ rentowy ponownie wstrzymał wnioskodawcy wypłatę renty socjalnej z uwagi na jego pobyt w Areszcie Śledczym w Ś. w okresie od 17.06.2007 r. do 17.09.2007 r., decyzją z dnia 23.07.2007 r. przyznał rentę socjalną w wysokości 50%, a następnie decyzją z dnia 30.08.2007 r. zobowiązano wnioskodawcę do zwrotu nienależnie pobranej renty socjalnej za okres od 01.06.2007 r. do 30.06.2007 r. w kwocie 250, 93 zł.

W związku z pobytem w Areszcie Śledczym w Ś. w okresie od 21.04.2008 r. do 15.04.2010 r. organ rentowy decyzją z dnia 06.05.2008 r. wstrzymał wnioskodawcy prawo do renty socjalnej i decyzją z dnia 20.06.2008 r. przyznał rentę socjalną w wysokości 50%. Ze względu na to, że za kwiecień 2008 r. wnioskodawcy została wypłacona pełna kwota świadczenia, tj. 534,48 zł brutto decyzją z dnia 26.06.2008 r. ustalono, że 50% tej kwoty, tj. 267,24 zł jest nienależnie pobranym świadczeniem, a wnioskodawca jest zobowiązany do jego zwrotu.

Podaniem z dnia 09.12.2011 r. wnioskodawca zwrócił się do organu rentowego o przesłanie świadczenia rentowego na podany nr konta bankowego.

Od 13.07.2012 r. wnioskodawca został osadzony w Areszcie Śledczym w Ś. jako skazany i aktualnie obliczony koniec kary przypada na dzień 12.05.2015 r. Decyzją z dnia 04.09.2012 r. organ rentowy od dnia 01.09.2012 r. wstrzymał wnioskodawcy wypłatę renty socjalnej, natomiast decyzją z dnia 23.10.2012 r. przyznał mu rentę socjalną w wysokości 50% od dnia 01.10.2012 r.

W dniu 08.10.2012 r. została ujawniona nadpłata renty socjalnej dla wnioskodawcy za okres od 01.07.2012 r. do 31.08.2012 r. w kwocie 682,66 zł z powodu zbyt późnego zawiadomienia o zmianie w uprawnieniach do renty socjalnej. Renta została przesłana na konto bankowe, wskazane przez wnioskodawcę.

Decyzją z dnia 07.11.2012 r. organ rentowy zobowiązał wnioskodawcę do zwrotu nienależnie pobranej renty socjalnej za okres od 01.07.2012 r. do 31.08.2012 r. w kwocie 682,66 zł.

dowód: akta rentowe ZUS

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd zważył:

Odwołanie nie podlega uwzględnieniu.

Wnioskodawca w odwołaniu twierdzi, że nie pobrał spornego świadczenia, do zwrotu którego został zobowiązany w zaskarżonej decyzji organu rentowego Ubezpieczony twierdzi, że w tym czasie przebywał w Areszcie Śledczym w Ś. i nie wie kto wypłacił pieniądze z konta.

Przepis art. 138 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r., nr 39 poz. 1227 z późn. zm.) stanowi, że osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. W ustępie 2 cytowanego przepisu wskazano, że za nienależnie pobrane świadczenia uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania,

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd przez osobę pobierającą świadczenia. W ustępie 4 przepisu wskazano, że nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła o okolicznościach powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane, w pozostałych zaś wypadkach - za okres nie dłuższy niż 3 lata z zastrzeżeniem ust. 5. ustęp 5 stanowi natomiast, że kwoty nienależnie pobranych świadczeń w związku z osiągnięciem przychodów o których mowa w art. 104 ustawy, podlegają zwrotowi za okres nie dłuższy niż 1 rok kalendarzowy poprzedzający rok, w którym wydano decyzję o rozliczeniu świadczenia - jeśli osoba zawiadomiła o osiągnięciu przychodu, w pozostałych przypadkach - za okres nie dłuższy niż 3 lata kalendarzowe poprzedzające rok wydania decyzji.

Zgodnie z treścią art. 8 ustawy z dnia 27.06.2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. w 2003 r. Nr 135 poz. 1268) renta socjalna nie przysługuje za okres tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności (art. 8 ust. 1)

Osoba tymczasowo aresztowana lub odbywająca karę pozbawienia wolności jest obowiązana niezwłocznie powiadomić właściwy organ wypłacający rentę socjalną o tymczasowym aresztowaniu lub o odbywaniu kary pozbawienia wolności. Obowiązek ten spoczywa również na dyrektorze aresztu lub zakładu karnego (art. 8 ust 2)

Osobie, o której mowa w ust. 2, samotnie gospodarującej, nieposiadającej innego przychodu i niemającej prawa do renty rodzinnej, która jest właścicielem lokalu mieszkalnego (domu jednorodzinnego), której przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu lub która jest najemcą lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy, innych jednostek samorządu terytorialnego albo stanowiącego własność Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych, może być wypłacane 50 % kwoty renty socjalnej, jeżeli zobowiąże się pisemnie, że z kwoty tej będzie dokonywała opłat z tytułu czynszu lub innych należności za lokal mieszkalny (dom jednorodzinny), a w lokalu (domu jednorodzinnym) nie przebywają inne osoby (art. 8 ust 3).

Twierdzenia wnioskodawcy w okolicznościach niniejszej sprawy nie są zasadne, bowiem jak wynika z akt rentowych ubezpieczony, w okresie pobierania renty socjalnej był już trzy razy pozbawiany wolności w związku z pobytem w zakładzie karnym lub areszcie śledczym i z tego tytułu organ rentowy wstrzymywał mu wypłatę świadczenia, a następnie na wniosek ubezpieczonego podejmował wypłatę renty socjalnej w wymiarze 50%. Z powyższego wynika, iż wnioskodawca został pouczony i wie jakie okoliczności powodują zawieszenie wypłaty świadczenia oraz o obowiązku informowania organu rentowego o zaistnieniu tych okoliczności. Ponadto były już takie sytuacje, iż ubezpieczony mimo przebywania w zakładzie karnym lub areszcie śledczym pobrał rentę socjalną, a następnie został zobowiązany przez organ rentowy do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia.

Zatem skoro wnioskodawca po raz czwarty został pozbawiony wolności, to na podstawie wcześniejszych doświadczeń powinien wiedzieć, że o tej okoliczności należy bezzwłocznie powiadomić organ rentowy celem wstrzymania wypłaty nienależnego w tej sytuacji świadczenia. Jednakże skoro ubezpieczony tego nie uczynił, a renta trafiła na wskazane przez wnioskodawcę konto bankowe, z którego pieniądze zostały pobrane, to odwołujący ponowi winę za tę sytuację i musi zwrócić nienależne świadczenie.

W stanie dowodowym niniejszej sprawy nie ulega wątpliwości, że wnioskodawca był pouczony o okolicznościach dotyczących zasad wypłaty świadczenia i o spoczywającym na wnioskodawcy obowiązku zawiadamiania o wskazanych w decyzjach okolicznościach oraz, że wnioskodawca temu obowiązkowi uchybił albowiem nie zawiadomił o pobycie w areszcie śledczym.

Na marginesie należy wskazać, iż to nie rzeczą Sądu jest prowadzenie dochodzenia, kto pobrał z konta wnioskodawcy pieniądze pochodzące z wypłacanej renty socjalnej, ponieważ to wnioskodawca odpowiada za to komu udziela pełnomocnictwa do obsługi konta oraz udostępnia kartę bankomatową wraz z nr (...). Nadto z pisma Banku (...) z dnia 19.02.2013 r. wynika, że sprawa toczące się z powództwa T. C. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o nieobciążanie obowiązkiem zwrotu nienależnie pobranego świadczenia wykracza poza zakres przedmiotu przepisu art. 105 ust 1 pkt. 2 lit. d Prawa bankowego (Dz.U. z 2002 r., nr 72, poz. 665 z późn. zm.), w związku z czym bank nie ma obowiązku udzielenia informacji stanowiącej tajemnicę bankowa, a dotycząca obsługi konta należącego do wnioskodawcy.

W takiej sytuacji Sąd uznał, zgodnie z przepisem art. 138 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, iż organ rentowy miał prawo dochodzić nienależnie pobranej renty socjalnej za okres od 01.07.2012 r. do 31.08.2012 r., z związku z czym zaskarżona decyzja odpowiada prawu i tym samym odwołanie jako niezasadne oddalił na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c.

Wniosek ubezpieczonego z dnia 05.03.2013 r., w którym zgłosił nowe żądanie Sąd na podstawie art. 477 ¹⁰ k.p.c. przekazał do rozpoznania organowi rentowemu.