Pełny tekst orzeczenia

152/4/B/2007

POSTANOWIENIE
z dnia 16 maja 2007 r.
Sygn. akt Tw 9/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Zbigniew Cieślak,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Polskiej Federacji Biotechnologii o zbadanie zgodności:
art. 57 ust. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie (Dz. U. Nr 137, poz. 1299, ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 9, art. 73, art. 83, art. 87 ust. 1 i art. 91 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.

UZASADNIENIE

W skierowanym do Trybunału Konstytucyjnego wniosku z 15 lutego 2007 r. Polska Federacja Biotechnologii (dalej: Federacja), domaga się stwierdzenia niezgodności art. 57 ust. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie (Dz. U. Nr 137, poz. 1299, ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 9, art. 73, art. 83, art. 87 ust. 1 i art. 91 ust. 1 Konstytucji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 12 marca 2007 r. wnioskodawca wezwany został do usunięcia braków formalnych wniosku.
Wnioskodawca ustosunkował się do zarządzenia pismem z 22 marca 2007 r. Powołując się na postanowienia statutu, wskazał, iż jest ogólnokrajową organizacją zawodową, działającą w oparciu o przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855, ze zm.), zrzeszającą naukowców biotechnologów, której terenem działania jest obszar Rzeczypospolitej Polskiej (§ 4 Statutu). Wnioskodawca wskazał ponadto na swoje statutowe cele, takie jak „promowanie opracowywania innowacyjnych rozwiązań biotechnologicznych”, „wspomaganie kooperacji między środowiskiem naukowym i przemysłowym”, „stymulacja wdrażania nowych rozwiązań inżynieryjnych i technologicznych w zakresie biotechnologii w Polsce”. Dowodzi ponadto, iż jego celem jest reprezentowanie całego środowiska osób zawodowo zajmujących się problematyką biotechnologii. Przestawione argumenty mają uzasadniać tezę, iż zostały spełnione warunki z art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, a w konsekwencji Polska Federacja Biotechnologii jest legitymowana do wystąpienia z wnioskiem w przedmiotowej sprawie do Trybunału Konstytucyjnego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. W swoim orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie zajmował się interpretacją pojęcia – „organizacja zawodowa”, użytego w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Zdaniem Trybunału, organizacja taka powinna spełniać łącznie trzy kryteria: kryterium podmiotowe, kryterium przedmiotowe oraz kryterium funkcjonalne (por. postanowienia TK z: 30 maja 2000 r., sygn. U 5/99, OTK ZU nr 4/2000, poz. 114; 12 lutego 2003 r., sygn. Tw 59/02, OTK ZU nr 1/B/2003, poz. 8 oraz 26 marca 2003 r., sygn. Tw 60/02, OTK ZU nr 1/B/2003, poz. 10; 24 października 2006 r., sygn. Tw 53/05, OTK ZU nr 5/B/2006, poz. 162).

2. „Organizacja zawodowa” jest szczególną formą realizacji wolności zrzeszania się jednostek. Nie każde jednak zrzeszenie jednostek można uznać za organizację zawodową. Musi ono bowiem, zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego poglądem, spełniać dodatkowe przesłanki.
W zakresie kryterium podmiotowego organizacja zawodowa winna skupiać osoby fizyczne wykonujące dany zawód, rozumiany jako stałe wykonywanie jakiejś pracy w celach zarobkowych, związane z koniecznością posiadania odpowiedniego wykształcenia i stosownych kwalifikacji.
W zakresie kryterium przedmiotowego prawo inicjowania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, nie ma charakteru ogólnego. Jest ono wyjątkowym uprawnieniem przyznanym w związku ze szczególnym charakterem zadań powierzonych poszczególnym podmiotom przez obowiązujące regulacje konstytucyjne i ustawowe.

3. Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje w obecnym składzie dotychczasowe stanowisko, iż funkcjonowanie podmiotu w formie stowarzyszenia nie decyduje automatycznie o wykluczeniu z grona organizacji zawodowych w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Podmiot taki można, w wyjątkowych sytuacjach, uznać za uprawniony do inicjowania postępowania w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm, konieczne jest jednak, aby spełniał konstytucyjne przesłanki pozwalające uznać go za „organizację zawodową”. Ponadto kwestionowane przepisy muszą należeć do zakresu jego działania, w rozumieniu art. 191 ust. 2 Konstytucji.

4. Analiza przedstawionego przez wnioskodawcę odpisu aktualnego z Krajowego Rejestru Sądowego oraz Statutu Polskiej Federacji Biotechnologii nie pozwala stwierdzić, iż organizacja ta spełnia wskazane wyżej konstytucyjne przesłanki organizacji zawodowej. Rozdział III, a w szczególności § 11, Statutu Stowarzyszenia nie uzależnia członkostwa w Federacji od przesłanki posiadania szczególnych kwalifikacji zawodowych lub wykonywania określonego zawodu w celach zarobkowych. Przepis § 11 Statutu w ogóle nie przewiduje żadnych przesłanek zawodowych ani szczególnych kwalifikacji dla członkostwa w Federacji. Co za tym idzie Statut nie ogranicza członkostwa do jednej grupy zawodowej. Sam fakt, iż wśród członków wnioskodawcy znajdują się osoby o określonych, podobnych kwalifikacjach lub prowadzące zbliżoną działalność zawodową nie wystarcza bowiem do uznania, iż spełnione zostaje kryterium przedmiotowe organizacji zawodowej, co Trybunał Konstytucyjny podkreślał wielokrotnie.

5. Niezależnie od powyższych argumentów należałoby odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi Polskiej Federacji Biotechnologii z jeszcze innej przyczyny. Chodzi mianowicie o to, że sprawa, która jest jego przedmiotem, nie należy do zakresu legitymacji wnioskowej w postępowaniach przed Trybunałem Konstytucyjnym w rozumieniu art. 191 ust. 2 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje dokonaną we wcześniejszych orzeczeniach ścisłą interpretację pojęcia „spraw objętych zakresem działania” z art. 191 ust. 2 Konstytucji (zob. np. postanowienie z 7 lipca 2003 r., sygn. Tw 74/02, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 1 i tam wymieniane). Do zakresu takich „spraw”, w przypadku organizacji zawodowej, należą jedynie takie, które odnoszą się do interesów bezpośrednio związanych z wykonywaniem zawodu, a nie np. inne interesy gospodarcze. Skarżone przez Polską Federację Biotechnologii przepisy w sposób oczywisty nie są bezpośrednio związane z wykonywaniem zawodu. Dlatego też uczynienie ich przedmiotem wniosku Federacji należy uznać za niedopuszczalne.

W świetle powyższych okoliczności należy stwierdzić, iż Polska Federacja Biotechnologii nie jest organizacją zawodową, uprawnioną do inicjowania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji.

W związku z powyższym należało orzec jak w sentencji.