Pełny tekst orzeczenia

92/2/B/2010

POSTANOWIENIE

z dnia 18 czerwca 2009 r.

Sygn. akt Ts 179/08



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Andrzej Rzepliński,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Bogdana J. w sprawie zgodności:

art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych (Dz. U. Nr 34, poz. 293, ze zm.) z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 oraz art. 20 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej złożonej 6 czerwca 2008 r. skarżący zarzucił, że art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych (Dz. U. Nr 34, poz. 293, ze zm.) jest niezgodny z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji. W ocenie skarżącego przepis ten wprowadza nieuzasadnioną sankcję w postaci zwrotu wojewódzkiemu inspektorowi inspekcji handlowej kwoty stanowiącej równowartość kosztów przeprowadzonych badań w przypadku, gdy paliwo to nie spełniało wymagań określonych odpowiednimi przepisami. Zdaniem skarżącego regulacja art. 16 powyższej ustawy nie jest sprawiedliwa, gdyż wprowadza sankcję dla osoby, która nie ponosi winy za złą jakość paliwa, stwierdzoną w czasie przeprowadzonych badań, tym samym – jak twierdzi skarżący – osoba ta odpowiada za czyn rzeczywistego sprawcy. W ocenie skarżącego, prowadzi to do naruszenia zasady demokratycznego państwa prawnego i związanej z nią zasady sprawiedliwości społecznej. Wprowadza również nieuzasadnioną nierówność pomiędzy osobą będącą w posiadaniu wadliwego paliwa a rzeczywistym sprawcą czynu.

Skarga konstytucyjna została wniesiona na podstawie następującego stanu faktycznego. Postanowieniem z 22 września 2006 r. Lubelski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej w Lublinie w sprawie LPU-42-141/06 obciążył skarżącego, będącego właścicielem stacji paliw, kwotą 823,50 zł, stanowiącą koszt przeprowadzonych badań laboratoryjnych benzyny bezołowiowej Pb 95. Postanowieniem z 15 lutego 2007 r. (sygn. akt BPO-027-54/06/MO) Główny Inspektor Inspekcji Handlowej w Warszawie utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. Na powyższe postanowienie skarżący wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Ten w dniu 21 czerwca 2007 r. oddalił skargę (sygn. akt VI SA/Wa 641/07).Wniesiona skarga kasacyjna została wyrokiem z 17 marca 2008 r. (sygn. akt II GSK 455/07) oddalona przez Naczelny Sąd Administracyjny. Powyższe rozstrzygnięcie zostało doręczone skarżącemu wraz z uzasadnieniem 21 kwietnia 2008 r.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 17 października 2008 r. pełnomocnik skarżącego został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, w szczególności przez dokładne określenie wzorca kontroli, a to przez wskazanie, jakie wolności lub prawa konstytucyjne zostały zdaniem skarżącego naruszone, a także wskazanie sposobu naruszenia wolności lub praw; wskazanie ostatecznego orzeczenia, z którym skarżący wiąże naruszenie wolności lub praw, oraz daty jego doręczenia (wraz z uzasadnieniem) skarżącemu. W piśmie nadanym 27 października 2008 r. pełnomocnik skarżącego odniósł się do powyższych braków, w szczególności wskazał, iż zaskarżony przepis narusza art. 20 Konstytucji.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo na zasadach określonych w ustawie wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.

Skarga konstytucyjna jako środek ochrony wolności lub praw wymaga precyzyjnego określenia przez osobę występującą ze skargą jej podstawy. Stanowią ją unormowania konstytucyjne wyrażające konkretne prawa podmiotowe przysługujące skarżącemu, naruszone kwestionowaną regulacją prawną. Powyższy obowiązek wynika z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z tym przepisem skarżący winien wskazać, jakie konstytucyjne wolności i prawa, i w jaki sposób – jego zdaniem – zostały naruszone przez przepisy ustawy lub innego aktu normatywnego stanowiące przedmiot wnoszonej skargi.

2. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, w przypadku niniejszej skargi konstytucyjnej powyższe wymagania nie zostały spełnione.



2.1. Przede wszystkim stwierdzić należy, iż ani z treści skargi konstytucyjnej, ani z jej uzupełnienia, nie wynika wskazanie takich unormowań konstytucyjnych, które statuowałyby podmiotowe prawa skarżącego, mogące stanowić podstawę wnoszonej skargi. W tym zakresie skarżący konsekwentnie powołuje się na naruszenie zasad sprawiedliwości społecznej i równości wobec prawa, wyrażonych w art. 2 oraz art. 32 Konstytucji. Trybunał w swoim orzecznictwie w sprawie skargi konstytucyjnej wielokrotnie już wskazywał na ograniczoną dopuszczalność powoływania się na te zasady, jako na wzorzec kontroli przepisów kwestionowanych za pomocą skargi. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego jest to bowiem możliwe dopiero w sytuacji, gdy skarżący sprecyzuje, w zakresie jakich konkretnie praw i/lub wolności statuowanych w przepisach konstytucyjnych zasady te doznały niedozwolonego uszczerbku lub ograniczenia (zob. postanowienia z: 27 kwietnia 1998 r., Ts 47/98, OTK ZU z 1999 r. SUP., poz. 41; 17 czerwca 1998 r., Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59; 3 listopada 1998 r., Ts 116/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 10; 1 marca 2000 r., Ts 57/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 72; 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225 oraz 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60).



2.2. W piśmie z 27 października 2008 r. skarżący wskazał, iż przepis będący przedmiotem wniesionej do Trybunału skargi narusza również konstytucyjną zasadę swobody działalności gospodarczej. W uzasadnieniu zarzutu wskazał, że przez domniemanie winy osoby będącej w posiadaniu wadliwego paliwa zasada ta doznaje niedozwolonego ograniczenia. To ograniczenie prowadzi do naruszenia konstytucyjnej zasady domniemania niewinności.



2.3. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zarzut ten jest niezasadny, a wskazany wzorzec kontroli nieadekwatny. Należy podkreślić, że zasada swobody działalności gospodarczej określona w art. 20 Konstytucji nie ma charakteru absolutnego. W świetle art. 22 Konstytucji ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. W uzasadnieniu zarzutu brak jest jakichkolwiek argumentów świadczących, iż ograniczenie tej swobody jest niedopuszczalne. Trybunał Konstytucyjny zwraca również uwagę, że wzorzec kontroli wyznaczony być winien przepisami konstytucyjnymi, stanowiącymi podstawę dla dekodowania podmiotowych praw skarżącego, których naruszenie nastąpiło wskutek zastosowania kwestionowanych w skardze przepisów ustawy bądź innego aktu normatywnego. W niniejszej sprawie – jako wzorzec dla kontroli zaskarżonego aktu – wskazany został przepis niestatuujący tego rodzaju prawa bądź wolności. Z art. 20 Konstytucji nie można wywodzić zasady domniemania niewinności i w tym zakresie wskazany w skardze konstytucyjnej wzorzec jest w stosunku do stawianych zarzutów wzorcem nieadekwatnym.



2.4. Jednocześnie Trybunał zwraca uwagę, iż w myśl art. 47 ust. 1 ustawy o TK, skarga konstytucyjna winna przytaczać okoliczności uzasadniające zarzucaną niezgodność zaskarżonych norm z Konstytucją. Sformułowanie przez skarżącego zarzutu niezgodności z Konstytucją przepisu, na podstawie którego zostało wydane ostateczne rozstrzygnięcie, jest najważniejszym elementem treściowym skargi konstytucyjnej. Nie chodzi przy tym o zarzut jakiejkolwiek niezgodności, ale o wskazanie sposobu, w jaki przepis skarżonego aktu prawnego narusza przepis Konstytucji regulujący podstawę praw podmiotowych konkretnego skarżącego.



2.5. Właściwe sprecyzowanie w skardze zarzutu niekonstytucyjności zakwestionowanych przepisów ma również znaczenie materialne, wiąże się ono bowiem z proklamowaną w art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym zasadą związania Trybunału granicami wniosku, pytania prawnego lub skargi. Jej konsekwencją jest niedopuszczalność samodzielnego precyzowania przez Trybunał, a tym bardziej uzasadniania, ogólnikowo jedynie sformułowanego zarzutu niekonstytucyjności (por. orzeczenie TK z 24 lutego 1997 r., K. 19/96, OTK ZU nr 1/1997, poz. 6, s. 44).



Biorąc wszystkie powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym postanowił jak w sentencji.