Pełny tekst orzeczenia

212/2/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 26 października 2011 r.

Sygn. akt Ts 87/11



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Piotr Tuleja,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej PKS Tychy Sp. z o.o. w sprawie zgodności:

art. 681 § 1 i art. 69 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 22 marca 2011 r. zakwestionowana została konstytucyjność przepisów art. 681 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.), w zakresie zwrotu ˝niezmieniających istotnie˝, i art. 69 k.c. Zdaniem skarżącej wskazane wyżej regulacje naruszają art. 2 Konstytucji, tworzą bowiem stan niepewności co do oczywistych i jednoznacznych czynności prawnych, stanowiąc tym samym naruszenie zasad przyzwoitej legislacji koniecznych w demokratycznym państwie prawa. Jak podnosi skarżąca, wbrew zasadom przyzwoitej legislacji oraz wbrew zasadom logiki ustawodawca w art. 69 k.c. określił, że do zawarcia umowy między stronami, w tym także przedsiębiorcami, nie dochodzi w chwili osiągnięcia konsensusu i wymiany oświadczeń woli co do zawarcia umowy, lecz dopiero po przystąpieniu stron do wykonania umowy.

Skarga konstytucyjna została skierowana w oparciu o następujący stan faktyczny sprawy. Skarżącą z kontrahentem łączyła umowa przewozu, zgodnie z którą skarżąca miała przewieźć ładunek z Polski do Francji. Strony pozostawały w sporze co do treści łączącego je stosunku prawnego, w szczególności w zakresie istnienia zastrzeżenia kary umownej. W konsekwencji sporna pozostawała kwestia zasadności odmowy zapłaty części wynagrodzenia należnego skarżącej za przewóz, w związku z dostarczeniem towaru na miejsce rozładunku z opóźnieniem. Skarżąca wniosła przeciwko kontrahentowi pozew o zapłatę do Sądu Rejonowego w Tychach. Sąd Rejonowy w Tychach wyrokiem z 13 lipca 2010 r, (sygn. akt VI GC 447/09/6) zasądził od kontrahenta na rzecz skarżącej kwotę 680,29 zł wraz z ustawowymi odsetkami, oddalając powództwo w pozostałej części i obciążając kontrahenta kosztami procesu. Na skutek apelacji uwzględnionej przez Sąd Okręgowy w Katowicach – XIX Wydział Gospodarczy wyrokiem z 7 grudnia 2010 r. (sygn. akt XIX Ga 471/10) zmieniono orzeczenie Sądu Rejonowego w Tychach w ten sposób, że oddalono powództwo skarżącej. Sąd Okręgowy, zgadzając się z wyrokiem sądu pierwszej instancji co do nieważności postanowień umowy łączącej strony w zakresie zastrzeżenia kar umownych, uznał, że do stosunków umownych pomiędzy stronami w niniejszej sprawie miały zastosowanie postanowienia Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów, sporządzonej w Genewie 19 maja 1956 r. (Dz. U. z 1962 r. Nr 49, poz. 238, ze zm.; dalej: Konwencja CMR).

Zarządzeniem z 19 kwietnia 2011 r. pełnomocnik skarżącej został wezwany do usunięcia braków formalnych skargi przez wskazanie ostatecznego orzeczenia o przysługujących skarżącej prawach lub wolnościach konstytucyjnych, które wydane zostało na podstawie zakwestionowanych w skardze konstytucyjnej przepisów, tj. art. 681 § 1 i art. 69 k.c., oraz wskazanie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności skarżącej wynikające z art. 2 Konstytucji i w jaki sposób zostały naruszone ostatecznym rozstrzygnięciem wydanym na podstawie zaskarżonych przepisów, a także nadesłanie odpisów wyroku Sądu Rejonowego w Tychach z 13 lipca 2010 (sygn. akt VI GC 447/09/6).

Pismem z 9 maja 2011 r. (nadanym 11 maja 2011 r.) pełnomocnik skarżącej wniósł o przedłużenie o pięć miesięcy terminu do złożenia odpisów wyroku Sądu Rejonowego w Tychach. Jednocześnie, jako ostateczne orzeczenie w sprawie skarżącej, wskazano wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z 7 grudnia 2010 r. (sygn.. akt XIX Ga 471/10).



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych praw i wolności. Przepis ten określa samoistnie niektóre elementy skargi konstytucyjnej, w szczególności zakres podmiotowy i przedmiotowy skargi. W zakresie nieuregulowanym odsyła do ustawy. Zgodnie z art. 197 Konstytucji tryb postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym określa ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Ustawa ta w art. 47 ust. 1 i 2 określa w szczególności zasady wnoszenia skarg konstytucyjnych, w tym warunki formalne, jakim muszą one odpowiadać, w pozostałym zakresie odsyłając (art. 20 ustawy o TK) do przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.). Jeżeli skarga konstytucyjna nie odpowiada warunkom formalnych, sędzia Trybunału, działając na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 2 ustawy o TK, wzywa skarżącego do usunięcia braków formalnych skargi konstytucyjnej, wskazując termin jego dokonania. Zgodnie z art. 36 ust. 2 ustawy o TK wynosi on 7 dni od daty doręczeni zarządzenia. Uchybienie temu terminowi, a więc nieusunięcie braków w terminie określonym w zarządzeniu sędziego Trybunału Konstytucyjnego, stanowi – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o TK – bezwzględną przesłankę wydania postanowienia o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

Na konieczność odmowy przekazania niniejszej skargi konstytucyjnej do dalszego rozpoznania, w ocenie Trybunału, miały wpływ następujące okoliczności.

Po pierwsze, zaskarżone w skardze konstytucyjnej przepisy nie stanowiły podstawy rozstrzygnięcia, wskazanego przez skarżącą jako ostateczne, z którego wydaniem skarżąca wiąże naruszenie jej konstytucyjnych wolności lub praw. Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach – XIX Wydział Gospodarczy z 7 grudnia 2010 r. (sygn. akt XIX Ga 471/10) został bowiem wydany – co jednoznacznie wynika z jego sentencji i uzasadnienia – co do meritum na podstawie postanowień Konwencji CMR, a w zakresie kwestii proceduralnych na podstawie art. 98 oraz art. 386 § 1 k.p.c. Nie została spełniona zatem przesłanka z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, co skutkuje odmową nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

Po drugie, skarżąca wzorcem kontroli zaskarżonych przepisów uczyniła jedynie art. 2 Konstytucji. Należy jednak przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym stanowiskiem TK art. 2 Konstytucji nie może stanowić samodzielnego wzorca kontroli w postępowaniu w trybie skargi konstytucyjnej (por. postanowienie TK z 14 stycznia 2008 r., Ts 247/06, OTK ZU nr 1/B/2008, poz. 28). Przepis ten gwarantuje określony standard kreowania przez ustawodawcę wolności i praw oraz ogólny standard korzystania z nich przez podmioty, jednak nie statuuje żadnej konkretnej wolności czy prawa, W konsekwencji może on stanowić wzorzec kontroli tylko w razie określenia przez skarżącego, jaka jego wolność lub prawo, wynikające z innych przepisów Konstytucji, są uregulowane wbrew zasadom demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji). Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w skardze inicjującej niniejsze postępowanie zabrakło takiego wskazania (por. wyrok TK z 13 stycznia 2004 r., SK 10/03, OTK ZU nr 1/A/2004, poz. 2). Ani w petitum skargi, ani w treści uzasadnienia skarżąca nie sprecyzowała żadnego wzorca kontroli umożliwiającego dokonanie przez Trybunał Konstytucyjny merytorycznej oceny stawianych zarzutów. Okoliczności te, zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, przesądzają o niedopuszczalności nadania biegu skardze konstytucyjnej w zakresie zbadania zgodności art. 681 § 1 i art. 69 k.c. z art. 2 Konstytucji.

Niezależnie od powyższego należy podnieść, że w niniejszej sprawie pismo sporządzone przez pełnomocnika skarżącej, zawierające częściowe tylko uzupełnienie braków formalnych skargi, nadane zostało 11 maja 2011 r., tj. w ustawowo przewidzianym terminie. Zarządzenie sędziego Trybunału Konstytucyjnego nie zostało jednak wykonane w nakazanym terminie w całości. Pełnomocnik nie uzupełnił m.in. braków w zakresie załączenia odpisów orzeczenia zapadłego w sprawie skarżącej, wskazując, że nie zostały mu one doręczone, wnosząc jednocześnie o wydłużenie terminu na ich przesłanie. Wydłużenie terminu na uzupełnienie braków formalnych nie jest jednak środkiem znanym w postępowaniu przed TK. Z tego względu na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o TK należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



Mając na względzie powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.