Pełny tekst orzeczenia

231/2/B/2012

POSTANOWIENIE
z dnia 21 października 2011 r.
Sygn. akt Ts 222/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Stanisław Rymar,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Marka G. w sprawie zgodności:
art. 40 § 3 i 4 oraz art. 91a § 6 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.) z
1) art. 2, art. 32, art. 45 i art. 178 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
2) art. 6 i art. 13 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.),

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej skierowanej do Trybunału Konstytucyjnego 15 lipca 2011 r., sędzia Sądu Rejonowego w Kołobrzegu Marek G. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 40 § 3 i 4 oraz art. 91a § 6 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.; dalej: p.u.s.p.) z art. 2, art. 32, art. 45 i art. 178 Konstytucji oraz z art. 6 i art. 13 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.).
Skarga została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. Postanowieniem z 9 czerwca 2011 r. (sygn. akt V Ka 211/11) Sąd Okręgowy w Koszalinie udzielił wytyku judykacyjnego składowi orzekającemu Sądu Rejonowego w Kołobrzegu, któremu przewodniczył skarżący.
Pismem z 6 lipca 2011 r. (nr K-120-191/11) Prezes Sądu Okręgowego w Koszalinie poinformował skarżącego, że wytyk judykacyjny został załączony do akt osobowych skarżącego.
Pod adresem zakwestionowanych w skardze konstytucyjnej przepisów skarżący sformułował zarzut naruszenia art. 2, art. 32, art. 45 i art. 178 Konstytucji. Nie wyjaśnił jednak, na czym niezgodność ta polega. Szeroko i krytycznie odniósł się natomiast do instytucji wytyku oraz możliwości dołączenia go do akt osobowych sędziego. Ponadto, skarżący sformułował krytyczne uwagi pod adresem Prezesa Sądu Okręgowego w Koszalinie. W skardze przedstawił również polemikę z polityką karną tego sądu.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Podmiotem uprawnionym do wniesienia skargi konstytucyjnej – zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz uszczegóławiających go art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) – jest każdy, czyje wolności lub prawa zostały naruszone przez wydanie ostatecznego orzeczenia organu władzy publicznej, którego podstawą prawną jest przepis aktu normatywnego. Z przepisów tych wynika, że jednostki podlegają ochronie przed nadmierną ingerencją organów władzy publicznej, organy te są natomiast zobowiązane do podjęcia działań gwarantujących realizację konstytucyjnych wolności i praw. Podmioty realizujące władztwo publiczne nie mogą więc składać skarg konstytucyjnych, gdyż nie są adresatami uprawnień wynikających z poszczególnych praw konstytucyjnych, lecz adresatami obowiązków związanych z realizacją praw innych podmiotów.
Ponadto, skarga konstytucyjna jest dopuszczalna tylko pod warunkiem spełnienia łącznie następujących przesłanek. Po pierwsze, zaskarżony przepis stanowi podstawę prawną ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej, wydanego w indywidualnej sprawie skarżącego. Po drugie, orzeczenie to prowadzi do naruszenia wskazanych w skardze konstytucyjnych wolności lub praw przysługujących skarżącemu. Po trzecie wreszcie, źródłem naruszenia jest normatywna treść kwestionowanych przepisów, zaś sposób naruszenia powinien być wskazany przez samego skarżącego w uzasadnieniu wnoszonej skargi (art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o TK).
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego rozpatrywana skarga konstytucyjna powyższych wymogów nie spełnia.
W pierwszej kolejności należy przypomnieć, że wytyk udzielany w trybie art. 40 § 1 p.u.s.p. jest instytucją skierowaną zawsze do sądu I instancji. Jego podstawą może być przy tym tylko obraza przepisów prawa stwierdzona przy rozpoznawaniu sprawy przez sąd odwoławczy. Przedmiotem oceny formułowanej przez sąd II instancji nie jest więc zachowanie osoby, która korzysta z konstytucyjnie gwarantowanych wolności lub praw, lecz działanie organu władzy publicznej. Z tego względu próba weryfikacji tej oceny za pomocą skargi konstytucyjnej byłaby sprzeczna z ratio legis skargi oraz jej podstawową funkcją – tj. ochroną jednostki przed działaniami władzy publicznej, wkraczającymi w jej indywidualne publiczne prawa podmiotowe, gwarantowane konstytucyjnie. Skarga konstytucyjna nie służy kształtowaniu wzajemnych relacji organów władzy publicznej, w tym wypadku sądów (zob. postanowienie TK z 6 września 2006 r., Ts 103/05, OTK ZU nr 5/B/2006, poz. 185). Zarówno zakres podmiotowy, jak i cel postępowania wytykowego kształtują wytyk jako instytucję o charakterze ustrojowym, funkcjonującą między poszczególnymi organami władzy sądowniczej, zmierzającą do zapewnienia jednolitości orzecznictwa. Postępowanie, które legło u podstaw rozpatrywanej skargi konstytucyjnej, dotyczy materii ustrojowej, odnosi się do sfery sprawowania wymiaru sprawiedliwości, o której mowa w art. 173 Konstytucji. Rozszerzenie zakresu podmiotowego praw konstytucyjnych mogłoby doprowadzić do utożsamienia podmiotów ingerujących w te prawa z ich nosicielami. Już sama ta okoliczność przesądza o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
Niezależnie od powyższego należy podkreślić, że skarżący nie wyjaśnił, jakie przysługujące mu prawa podmiotowe zostały naruszone oraz w jaki sposób doszło do ich uszczuplenia. Nie spełnił więc podstawowego warunku merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej określonego w art. 47 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o TK. Krytyczne oceny dotyczące tak organów sądowych, jak i samych sądów, dezaprobata dla sposobu regulacji instytucji wytyku oraz załączania go do akt osobowych w żadnej mierze nie mogą zastąpić jurydycznej argumentacji, mającej wykazać treściową niezgodność normy ustawowej i konstytucyjnej. Trybunał Konstytucyjny jest sądem nad prawem i poza zakresem jego kognicji pozostaje – co do zasady – ocena procesu stosowania prawa.
Trybunał Konstytucyjny przypomina także, że z jednoznacznego brzmienia art. 79 ust. 1 Konstytucji wynika, iż za pomocą skargi konstytucyjnej chronione mogą być jedynie prawa i wolności o charakterze konstytucyjnym. Z tego względu poza zakresem rozważań należało pozostawić rozważania skargi poświęcone Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Mając na uwadze powyższe, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o TK postanowił jak w sentencji.