Pełny tekst orzeczenia

410/5/B/2012

POSTANOWIENIE
z dnia 11 października 2012 r.
Sygn. akt Ts 115/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Maria Gintowt-Jankowicz – przewodnicząca


Piotr Tuleja – sprawozdawca


Andrzej Wróbel,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 maja 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Przedsiębiorstwa Komunikacyjno Spedycyjne TYCHY Sp. z o.o.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 4 maja 2010 r. Przedsiębiorstwo Komunikacyjno Spedycyjne TYCHY Sp. z o.o. (dalej: skarżąca) zarzuciła niezgodność art. 217 § 2 i art. 299 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 45 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem skarżącej zaskarżone przepisy pozwalają na dowolne przyjmowanie lub odrzucanie wniosków dowodowych stron w toku postępowania sądowego i przez to czynią prawo strony do obiektywnego i sprawiedliwego rozpoznania sprawy przed sądem jedynie pozornym.
Postanowieniem z 24 maja 2012 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Powodem wydania takiego orzeczenia było w pierwszej kolejności ustalenie, że zaskarżone przepisy nie stanowiły podstawy wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie skarżącej. Niezależnie od powyższego, Trybunał wskazał, że odmowę nadania skardze dalszego biegu uzasadnia także to, że sformułowane w skardze zarzuty należą do sfery stosowania prawa – wskazują na nieprawidłowe, zdaniem skarżącej, zastosowanie art. 217 § 2 oraz art. 299 k.p.c. w jej sprawie, nie zaś na niekonstytucyjność tych przepisów.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł pełnomocnik skarżącej. W jego ocenie treść postanowienia z 25 maja 2012 r. wskazuje, że stanowi ono rozpoznanie skargi konstytucyjnej, które – zgodnie z art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) – powinno nastąpić w składzie pięciu sędziów Trybunału, nie zaś w składzie jednoosobowym. Poczynione w zaskarżonym postanowieniu ustalenia wykraczają bowiem – zdaniem skarżącej – poza zbadanie jedynie zagadnień formalnych skargi, do którego powinno ograniczać się jej wstępne rozpoznanie. Ponadto w zażaleniu zarzucono, że Trybunał niesłusznie uznał, iż zarzuty skargi dotyczą stosowania prawa. W przekonaniu skarżącej przedmiotem zaskarżenia są normy procesowe, które uprawniają sąd do pomijania wniosków dowodowych złożonych przez strony w toku postępowania. Skarżąca podkreśliła, że przesądzając w art. 299 k.p.c., iż przesłuchanie strony jest uprawnieniem a nie obowiązkiem sądu, ustawodawca naruszył prawo skarżącej do uzyskania rozstrzygnięcia w sprawiedliwym procesie. Dodała, że wniesione zażalenie zawiera nowe okoliczności i fakty niewskazane w skardze konstytucyjnej, co – zdaniem skarżącej – jest dopuszczalne na tym etapie postępowania na podstawie art. 394 § 3 k.p.c. w związku z art. 20 ustawy o TK.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności Trybunał wskazuje, że ze względu na upływ terminu do wniesienia zażalenia na postanowienie z 24 maja 2012 r. Trybunał Konstytucyjny zwrócił skarżącemu nadesłane w niniejszej sprawie załączniki, stwierdzając, że powodem dokonania ich zwrotu jest prawomocne zakończenie postępowania (pismo z 20 lipca 2012 r.). Wobec powyższego w piśmie z 3 sierpnia 2012 r., organ reprezentujący skarżącą zwrócił się do Trybunału z zapytaniem o podstawę uznania postępowania za zakończone. Wskazał przy tym, że 1 czerwca 2012 r. pełnomocnik skarżącej wniósł zażalenie na postanowienie z 24 maja 2012 r. Na dowód tego załączył odpis zażalenia skarżącej z 1 czerwca 2012 r. Pismo to zostało jednak oznaczone jako zażalenie wniesione w sprawie o sygnaturze Ts 116/10, również zainicjowanej wniesieniem skargi konstytucyjnej przez Przedsiębiorstwo Komunikacyjno Spedycyjne TYCHY Sp. z o.o., w której przedmiotem zaskarżenia, podobnie jak w niniejszej sprawie, były art. 217 § 2 i art. 299 k.p.k. oraz dodatkowo – niezaskarżony w niniejszej sprawie – art. 681 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.). Pismo to zostało wniesione do Trybunału 1 czerwca 2012 r. Z uwagi na jego oznaczenie sygnaturą Ts 116/10, błędne podanie przez skarżącą w jego nagłówku daty wydania postanowienia o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu (nieodpowiadającej żadnemu postanowieniu wydanemu w sprawach skarżącej) oraz fakt, że jego treść w zdecydowanej większości pokrywa się z treścią zażalenia wniesionego przez skarżącą na postanowienie z 18 kwietnia 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej wniesionej w sprawie o sygn. Ts 116/10, pismo to zostało przez Trybunał uznane za drugie zażalenie wniesione w sprawie o sygnaturze Ts 116/10. Znalazło to swoje odzwierciedlenie w wydanym w tej sprawie postanowieniu Trybunału z 12 lipca 2012 r., w którym Trybunał wskazał, że wniesiono dwa zażalenia – w tym zażalenie z 1 czerwca 2012 r. Biorąc jednak pod uwagę treść pisma skarżącej z 3 sierpnia 2012 r. oraz okoliczność, że przedmioty obu spraw w znacznym stopniu pokrywają się, Trybunał uznał zażalenie z 1 czerwca 2012 r. za wniesione w niniejszej sprawie i przystąpił do jego rozpoznania.
Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe a zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.
Nie znajduje w szczególności uzasadnienia zarzut skarżącej, że postanowienie z 24 maja 2012 r. zostało wydane w nieprawidłowym składzie. Powoływany przez skarżącą art. 25 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK dotyczy etapu merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej w składzie pięciu sędziów. Wbrew twierdzeniom skarżącej, powołane postanowienie nie zostało wydane w wyniku takiego rozpoznania. Dotyczy ono przesłanek nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, których spełnienie jest przedmiotem wstępnego rozpoznania skargi dokonywanego na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ustawy o TK. Zagadnienie składu Trybunału Konstytucyjnego na tym etapie postepowania skargowego zostało uregulowane w art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy o TK oraz art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o TK; ponadto również w § 16 ust. 1 i § 19 ust. 1 Regulaminu Trybunału Konstytucyjnego (uchwała Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 października 2006 r. w sprawie Regulaminu Trybunału Konstytucyjnego, M. P. Nr 72, poz. 720; dalej: regulamin), wydanego na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 16 ust. 1 i art. 40 ustawy o TK. Zgodnie z art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy o TK (oraz w myśl § 16 ust. 1 regulaminu) skargę konstytucyjną, z uwzględnieniem kolejności jej wpływu, Prezes Trybunału kieruje do wyznaczonego sędziego Trybunału w celu wstępnego rozpoznania. Postanowienie z 18 kwietnia 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej zostało zatem wydane we właściwym składzie – jednego sędziego.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza również, że skarżąca nie podważyła zawartego w zakwestionowanym postanowieniu ustalenia, iż to nie treść przepisów, ale ich zastosowanie przez sądy orzekające mogło prowadzić do ewentualnego ograniczenia przysługujących skarżącej konstytucyjnych praw i wolności. Argumenty sformułowane w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej odnoszą się do wadliwie – zdaniem skarżącej – przeprowadzonego postępowania dowodowego w jej sprawie. Powyższe świadczy o zakwestionowaniu sposobu procedowania sądów powszechnych. Stosowanie prawa przez sądy (z wyjątkiem przypadków, gdy linia orzecznicza jest ustalona w orzeczeniach najwyższych instancji sądowych) nie podlega zaś kontroli w postępowaniu skargowym. Nie zasługuje na uwzględnienie podniesiony w uzasadnieniu zażalenia argument, że o jednolitości linii orzeczniczej świadczy liczba skarg konstytucyjnych wniesionych przez skarżącą, w których zarzuca ona niezgodność z Konstytucją art. 217 § 2 i art. 299 k.p.c. Skarżąca bowiem, co jest wiadome Trybunałowi Konstytucyjnemu z urzędu, wielokrotnie kwestionowała orzeczenia sądów powszechnych zapadłe w sprawach, w których była stroną sporu, jeżeli nie satysfakcjonowało jej rozstrzygnięcie sprawy.
Nie znajduje także uzasadnienia teza skarżącej o dopuszczalności powołania w zażaleniu na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu nowych twierdzeń i dowodów na poparcie tych twierdzeń, która – zdaniem skarżącej – miałaby wynikać z art. 394 § 3 k.p.c. w związku z art. 20 ustawy o TK. Należy podkreślić, że przedmiotem kontroli dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny w wyniku złożenia zażalenia na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej jest jedynie prawidłowość dokonanego w nim rozstrzygnięcia, co nie tylko determinuje zakres zarzutów i argumentów, jakie można podnieść w zażaleniu, lecz również określa zakres kognicji Trybunału Konstytucyjnego w tym względzie. Na tym etapie postępowania skargowego Trybunał bada, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Poddaje więc analizie zarzuty zażalenia, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia, i do tego ogranicza rozpoznanie tego środka odwoławczego.
Skarżąca nie zakwestionowała natomiast we wniesionym zażaleniu wskazanego jako pierwsza podstawa odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu ustalenia, że zaskarżone art. 217 § 2 i art. 299 k.p.c. nie stanowiły podstawy ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego w sprawie, która legła u podstaw wniesienia skargi. Trybunał w obecnym składzie uznaje, że również to ustalenie było prawidłowe.
Niezrozumiałe są ponadto zawarte we wniesionym zażaleniu zarzuty, jakoby Trybunał błędnie przyjął w zaskarżonym postanowieniu, że skarżąca nieprecyzyjnie oznaczyła zaskarżone normy prawne oraz niewystarczająco uzasadniła skargę, jak również odniesienie się do rzekomego uznania przez Trybunał, że wniesione w celu uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej pismo skarżącej nie usunęło wszystkich jej braków. W postanowieniu z 24 maja 2012 r. Trybunał nie zajmował się bowiem w ogóle kwestią precyzyjności wskazania przedmiotu zaskarżenia. W niniejszej sprawie nie wydano również żadnego zarządzenia wzywającego skarżącą do usunięcia braków formalnych skargi, a w konsekwencji nie wpłynęło żadne pismo skarżącej, którego celem byłoby wykonanie takiego zarządzenia i do którego Trybunał mógłby odnieść się w zaskarżonym postanowieniu. Kwestia niewykonania w prawidłowy sposób zarządzenia wzywającego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej była natomiast przedmiotem rozważań Trybunał w sprawie o sygn. Ts 116/10. Jak się wydaje, ta część argumentacji zażalenia – identyczna z treścią zażalenia wniesionego w sprawie o sygn. Ts 116/10 – dotyczy tamtej sprawy i omyłkowo znalazła się w rozpatrywanym zażaleniu.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.