Pełny tekst orzeczenia

121/2/B/2013



POSTANOWIENIE

z dnia 18 lipca 2012 r.

Sygn. akt Tw 4/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Małgorzata Pyziak-Szafnicka,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych OBPON.ORG o zbadanie zgodności:

1) art. 1 pkt 10 lit. b w zw. z art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 226, poz. 1475) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

2) art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 226, poz. 1475) z art. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 w zw. z art. 69 Konstytucji;

3) art. 22 ust. 1 pkt 2 w części rozpoczynającej się od słów „osobami niewidomymi”, a kończącej się myślnikiem, art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b oraz art. 31 ust. 1 zdanie wstępne i ust. 3 zdanie wstępne w częściach zawierających sformułowanie „lit. b” ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, ze zm.) z art. 30 w zw. z art. 32 ust. 2 w zw. z art. 47 w zw. z art. 51 ust. 1, 2 i 5 w zw. z art. 69 i w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji;

4) art. 2, art. 3 i art. 5 w zw. z art. 14 ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 226, poz. 1475) z art. 2 Konstytucji;

5) art. 12 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969, ze zm.), art. 7 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 513, ze zm.), art. 7 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. Nr 200, poz. 1682, ze zm.) oraz art. 31 ust. 1 zdanie wstępne i ust. 3 zdanie wstępne ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, ze zm.) z art. 2 w zw. z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 i w zw. z art. 69 Konstytucji,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.



UZASADNIENIE



W dniu 23 stycznia 2012 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął wniosek Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych OBPON.ORG (dalej: OBPON) o zbadanie zgodności, po pierwsze, art. 1 pkt 10 lit. b w zw. z art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 226, poz. 1475; dalej: ustawa zmieniająca) z art. 2 Konstytucji; po drugie, art. 13 ust. 1 ustawy zmieniającej z art. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 w zw. z art. 69 Konstytucji; po trzecie, art. 22 ust. 1 pkt 2 w części rozpoczynającej się od słów „osobami niewidomymi”, a kończącej się myślnikiem, art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b oraz art. 31 ust. 1 zdanie wstępne i ust. 3 zdanie wstępne w częściach zawierających sformułowanie „lit. b” ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, ze zm.; dalej: ustawa o rehabilitacji) z art. 30 w zw. z art. 32 ust. 2 w zw. z art. 47 w zw. z art. 51 ust. 1, 2 i 5 w zw. z art. 69 i w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji; po czwarte, art. 2, art. 3 i art. 5 w zw. z art. 14 ustawy zmieniającej z art. 2 Konstytucji; art. 12 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969, ze zm.; dalej: ustawa o podatku rolnym), art. 7 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 513, ze zm.; dalej: ustawa o podatkach i opłatach lokalnych), art. 7 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. Nr 200, poz. 1682, ze zm.; dalej: ustawa o podatku leśnym) oraz art. 31 ust. 1 zdanie wstępne i ust. 3 zdanie wstępne ustawy o rehabilitacji z art. 2 w zw. z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 i w zw. z art. 69 Konstytucji.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skuteczne wszczęcie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym na podstawie wniosku możliwe jest jedynie wówczas, gdy złożony wniosek pochodzi od uprawnionego podmiotu. W rozpatrywanej sprawie uznanie podmiotu za uprawniony do inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm uzależnione jest od spełnienia przesłanki podmiotowej – wniosek pochodzi od podmiotu wskazanego w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji oraz przedmiotowej – kwestionowany przez wnioskodawcę akt normatywny dotyczy spraw objętych jego zakresem działania (tzw. ograniczona rzeczowo zdolność wnioskowa – art. 191 ust. 2 Konstytucji).



2. Trybunał Konstytucyjny przypomina na wstępie, że niezbędną przesłanką posiadania zdolności wnioskowej przez podmiot, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, jest jego ogólnokrajowy charakter. W obowiązującym stanie prawnym kontroli legitymacji OBPON, która uznaje się za ogólnopolską organizację pracodawców, nie można ograniczyć jedynie do odczytania jej nazwy, czy też wywiedzenia ogólnokrajowego charakteru ze względu na statutowo określony terytorialny zakres działania, obejmujący obszar Rzeczypospolitej Polskiej (art. 4 statutu).



2.1. Stwierdzenie, że władze danej organizacji pracodawców są uprawnione do występowania z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego, musi być poprzedzone oceną merytoryczną, czy organizacja ta ma rzeczywiście charakter ogólnokrajowy. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, badania takiego należy dokonywać, korzystając przede wszystkim z danych ujawnionych w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji i publicznych zakładów opieki zdrowotnej, w szczególności z wpisów zawartych w rubryce 3 działu 1, informujących o jednostkach terenowych lub oddziałach organizacji. Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że organizacje, które faktycznie posiadają takie struktury, mają możliwość ich ujawnienia zgodnie z § 148 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 listopada 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia rejestrów wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowej treści wpisów w tych rejestrach (Dz. U. Nr 273, poz. 1616).



2.2. Trybunał Konstytucyjny ustalił na podstawie odpisu pełnego z rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji i publicznych zakładów opieki zdrowotnej (numer Krajowego Rejestru Sądowego: 0000343443), dołączonego do akt niniejszej sprawy, że OBPON nie posiada jednostek terenowych ani oddziałów, co potwierdza brak wpisów w rubryce 3 działu 1 rejestru.



2.3. Trybunał Konstytucyjny stwierdza zatem, że wnioskodawcy nie można przypisać przymiotu organizacji ogólnokrajowej w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Tym samym należy uznać, że wniosek złożony do Trybunału Konstytucyjnego przez Zarząd pochodzi od podmiotu, któremu nie przysługuje legitymacja do występowania o dokonanie abstrakcyjnej kontroli norm. Okoliczność powyższa uzasadnia odmowę nadania wnioskowi dalszego biegu (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).



3. Niezależnie od powyższego, Trybunał Konstytucyjny zbadał, czy OBPON, kwestionując zgodność zaskarżonych przepisów, spełnia kryterium wyznaczone przez art. 191 ust. 2 Konstytucji, tzn. występuje o kontrolę aktów normatywnych, które dotyczą spraw objętych jej zakresem działania.



4. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, pojęcie „spraw objętych zakresem działania”, użyte w art. 191 ust. 2 Konstytucji, powinno być wykładane w sposób ścisły, a interpretacja rozszerzająca jest niedopuszczalna. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że prawo organizacji pracodawców do składania wniosków do Trybunału Konstytucyjnego służy reprezentowaniu ich członków w perspektywie obowiązków i uprawnień pracodawcy w ich relacji z pracownikami. Uprawnienie to stanowi niejako odbicie uprawnień związków zawodowych, a wspólne wymienienie związków zawodowych (perspektywa pracownika) i organizacji pracodawców (perspektywa pracodawcy) w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji potwierdza jednoznacznie, że wolą ustrojodawcy było ograniczenie zdolności wnioskowej tych podmiotów do spraw z zakresu stosunku pracy (zob. postanowienia TK z 10 października 2003 r., Tw 11/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 203 oraz 3 lutego 2010 r., Tw 25/09, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 4).



5. Przedmiotem niniejszego wniosku są, po pierwsze, art. 1 pkt 10 lit. b w zw. z art. 14 pkt 1 ustawy zmieniającej.



5.1. Zaskarżony art. 14 pkt 1 ustawy zmieniającej ustala dzień wejścia w życie kwestionowanego art. 1 pkt 10 lit. b ustawy zmieniającej, który dodał w art. 26a ustawy o rehabilitacji ust. 1a1 w brzmieniu: „miesięczne dofinansowanie nie przysługuje na pracowników zaliczonych do umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności, którzy mają ustalone prawo do emerytury” (dalej: art. 26a ust. 1a1 ustawy o rehabilitacji).



5.2. Zdaniem wnioskodawcy „wycofanie się państwa ze wspierania tej kategorii osób niepełnosprawnych stanowiło dla przedsiębiorców (…) bodziec do rozpoczęcia dostosowywania prowadzonej działalności gospodarczej do warunków rynkowych”. Wnioskodawca twierdzi, że art. 1 pkt 10 lit. b w zw. z art. 14 pkt 1 ustawy zmieniającej naruszają „zasadę zaufania jednostki do państwa i stanowionego przez nie prawa i zasadę ochrony interesów w toku, nie ustanawiając odpowiedniego okresu pozwalającego (…) dostosować się do zmienionej sytuacji prawnej”.



5.3. Analiza art. 26a ust. 1a1 ustawy o rehabilitacji w kontekście przywołanej argumentacji pozwala stwierdzić, że odnosi się on nie tyle do relacji pracodawca – pracownik, ile przedsiębiorca – fundusz („przygotowanie się do nowych warunków ekonomicznych” a „dofinansowanie”). Tym samym nie dotyczy zakresu działania wnioskodawcy inicjującego postępowanie z pozycji organizacji pracodawców (art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji). Okoliczność ta stanowi samoistną przesłankę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu w odniesieniu do badania zgodności art. 1 pkt 10 lit. b w zw. z art. 14 pkt 1 ustawy zmieniającej, a tym samym art. 26a ust. 1a1 ustawy o rehabilitacji, z art. 2 Konstytucji (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).

W odniesieniu do art. 14 pkt 1 ustawy zmieniającej należy zasygnalizować, że samo przypuszczenie, iż „vacatio legis trwająca do dnia 1 marca 2011 r. [3 miesiące] mogła w szeregu wypadków okazać się niedostateczna”, nie dowodzi jeszcze, że w stosunku do członków OBPON takowa się rzeczywiście okazała. Tym samym wnioskodawca stawia zarzut o charakterze zaledwie hipotetycznym. Natomiast w myśl obowiązujących w Polsce uregulowań dotyczących sądowej kontroli konstytucyjności prawa, to na podmiocie kwestionującym hierarchiczną zgodność norm ciąży obowiązek udowodnienia istnienia sprzeczności między przepisami zajmującymi różną pozycję w hierarchii źródeł prawa (zob. postanowienie z 8 sierpnia 2006 r., Tw 41/05, OTK ZU nr 5/B/2007, poz. 181).



6. Wnioskodawca domaga się także kontroli konstytucyjności art. 13 ust. 1 ustawy zmieniającej z 2009 r. Zgodnie z zaskarżonym przepisem środki funduszu rehabilitacji pochodzące ze zwolnień podatkowych oraz kwoty pobranych zaliczek na podatek dochodowy od określonych osób fizycznych uzyskane przed 1 stycznia 2011 r., które nie zostały wykorzystane do 31 grudnia 2011 r., podlegają wpłacie do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (dalej: Fundusz) w terminie do 20 stycznia 2012 r.



6.1. Przedmiot kontroli ma charakter ściśle finansowy i określa powinność przedsiębiorcy polegającą na zwrocie do Funduszu niewykorzystanych środków, a tym samym bezpośrednio nie nakłada na pracodawcę żadnego obowiązku, któremu odpowiadałoby jakieś uprawnienie pracownika.

OBPON zarzuca, że „państwo zmieniło reguły i to w taki sposób, że ugodziło w jedną z podstawowych zasad jakimi kieruje się przedsiębiorca na rynku, tj. zasadę długookresowego planowania gospodarczego. Dla wielu przedsiębiorców pozbawienie ich środków finansowych, których przeznaczenie zostało już zaplanowane, może spowodować usunięcie z rynku”.

W odniesieniu do przywołanego stanowiska należy przypomnieć, że wystąpienie z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego nie stanowi szczególnego środka ochrony interesów gospodarczych organizacji pracodawców, choć interesy te są w naturalny sposób związane z funkcjonowaniem przedsiębiorców zrzeszonych w takiej organizacji (por. postanowienie TK z 10 września 2007 r., Tw 27/07, OTK ZU nr 5/B/2007, poz. 196 i powołane tam orzeczenia).

Przywołana argumentacja prowadzi do konkluzji, że OBPON domaga się, aby Trybunał dokonał oceny zaskarżonych przepisów w aspekcie celowości, tzn. zbadał faktyczny wpływ zwrotu niewykorzystanych przez przedsiębiorców środków pieniężnych na ich sytuację finansową. Okoliczność ta stanowi samoistną podstawę odmowy nadania wnioskowi OBPON dalszego biegu z uwagi na przesłankę niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK). Należy bowiem pamiętać, że ustawa zasadnicza przyznała Trybunałowi Konstytucyjnemu status „sądu prawa”, nie zaś „sądu faktu” (por. postanowienie TK z 25 stycznia 2008 r., Tw 43/07, OTK ZU nr 4/B/2008, poz. 131).



6.2. Zdaniem wnioskodawcy art. 13 ust. 1 ustawy zmieniającej „jest niezgodny z art. 2 w związku z art. 31 ust. 3 i w związku z art. 69 Konstytucji RP przez to, ze narusza zasadę zaufania jednostki do państwa i stanowionego przez nie prawa i zasadę ochrony interesów w toku, a także nadmiernie i bez konieczności ochrony w demokratycznym państwie prawnym wartości wymienionych w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, ogranicza prawo osób niepełnosprawnych do pomocy ze strony władz publicznych w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej”.

Oceniając wniosek ze względu na treść art. 13 ust. 1 ustawy zmieniającej oraz powołane wzorce kontroli, Trybunał Konstytucyjny zauważa, że są one immanentnie związane z ochroną interesu ogólnospołecznego, w szczególności „interesów samych osób niepełnosprawnych, w tym również (…) uprawnień do świadczeń z (…) funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych”, a tym samym nie dotyczą bezpośrednio obrony praw pracodawcy.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że ustalony przez OBPON zakres zaskarżenia wykracza poza granice przyznanej ogólnokrajowym władzom organizacji pracodawców ograniczonej rzeczowo zdolności inicjowania postępowania przed sądem konstytucyjnym (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji), „konsumując” cechy wniosku, który mogą złożyć jedynie podmioty legitymowane generalnie, wymienione w art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji (ewentualnie ogólnokrajowe organy związków zawodowych). Stanowisko powyższe uzasadnia nie tylko treść art. 13 ust. 1 ustawy zmieniającej, ale przede wszystkim powołane wzorce kontroli, tzn. art. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 w zw. z art. 69 Konstytucji. Okoliczność ta stanowi samoistną podstawę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu we wskazanym zakresie z uwagi na niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).



7. Wnioskodawca domaga się także zbadania konstytucyjności art. 22 ust. 1 pkt 2, art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b oraz art. 31 ust. 1 i 2 ustawy o rehabilitacji.

Zgodnie z art. 31 ust. 1 i 2 ustawy o rehabilitacji prowadzący zakład pracy chronionej, spełniający warunek, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b, jest zwolniony z określonych podatków i opłat oraz przekazuje środki uzyskane z tytułu zwolnień, po pierwsze, na Fundusz, po drugie, na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych. W myśl art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji wpłaty na Fundusz ulegają obniżeniu z tytułu zakupu usługi, z wyłączeniem handlu, lub produkcji pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, który osiąga wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych będących niewidomymi, psychicznie chorymi lub upośledzonymi umysłowo lub osobami z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi lub epilepsją – zaliczonymi do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności – w wysokości co najmniej 30%. Stosownie zaś do art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o rehabilitacji pracodawca prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy, zatrudniający nie mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o których mowa w pkt 1, przez okres co najmniej 6 miesięcy, uzyskuje status pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej, jeżeli wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 30% niewidomych lub psychicznie chorych, albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.



7.1. Zdaniem OBPON kwestionowane przepisy są niezgodne „z art. 30 w związku z art. 32 ust. 2 w związku z art. 47 w związku z art. 51 ust. 1, 2 i 5 w związku z art. 69 i w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, przez to, że naruszają przyrodzoną i niezbywalną godność człowieka niepełnosprawnego i dyskryminują w życiu społecznym i gospodarczym osoby niepełnosprawne niewidome, psychicznie chore, upośledzone umysłowo, z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi lub epilepsją – zaliczane do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, w zakresie dotyczącym nawiązania i kontynuowania stosunków pracy, zmuszając je, bez konieczności ochrony w demokratycznym państwie prawnym wartości wymienionych w art. 31 ust. 3 Konstytucji do ujawniania przed pracodawcą niebędącym podmiotem władzy publicznej, informacji dotyczących szczególnie wrażliwej sfery życia prywatnego”.



7.2. Oceniając wniosek ze względu na treść zaskarżonych regulacji oraz powołane wzorce kontroli, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że są one immanentnie związane z ochroną interesu ogólnospołecznego, w szczególności osób niepełnosprawnych jako (potencjalnych) pracowników, a tym samym nie dotyczą bezpośrednio zagrożenia praw pracodawcy.

W zakresie działania ogólnokrajowych władz organizacji pracodawców nie mieści się zwłaszcza wnioskowanie o hierarchiczną kontrolę norm, jeżeli stawiane zarzuty wskazują na naruszenie przepisów Konstytucji, które mają charakter gwarancyjny w stosunku do obywateli, czy też świadczą o występowaniu w obronie interesów i wartości, których ochrona należy do związków zawodowych, czyli organizacji pracowników, nie zaś pracodawców.

Z tego względu należy stwierdzić niedopuszczalność występowania przez wnioskodawcę w niniejszej sprawie o zbadanie zgodności art. 22 ust. 1 pkt 2, art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b oraz art. 31 ust. 1 i 2 ustawy o rehabilitacji z art. 30 w zw. z art. 32 ust. 2 w zw. z art. 47 w zw. z art. 51 ust. 1, 2 i 5 w zw. z art. 69 i w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Okoliczność ta stanowi samoistną podstawę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu we wskazanym zakresie (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).



7.3. Trybunał Konstytucyjny odniósł się także do argumentacji mającej uzasadnić naruszenie art. 51 ust. 5 Konstytucji.

OBPON podnosi, że „ustawa o rehabilitacji, ze względu na specyficzny sposób uregulowania prawa do ingerencji w sferę prywatności, nie unormowała w żaden sposób procedury uzyskiwania danych o schorzeniach od osób niepełnosprawnych, ani też zasad ich ochrony przed ujawnieniem. Tym samym jest ona niezgodna z art. 51 ust. 5 Konstytucji”.

Przywołana argumentacja świadczy o tym, że OBPON domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją zaniechania prawodawczego. Przedstawiony zarzut nie może być rozpatrywany przez Trybunał z uwagi na brak kognicji w tym zakresie. Należy bowiem pamiętać, że Trybunał Konstytucyjny pełni rolę jedynie „ustawodawcy negatywnego”, eliminując z systemu prawnego normy naruszające Konstytucję. Nie ma natomiast kompetencji do stanowienia norm, a taki charakter miałoby orzekanie w sprawie zaniechań ustawodawczych (por. wyrok TK z 2 lipca 2002 r., U 7/01, OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 48).



8. OBPON wnosi o zbadanie zgodności art. 2, art. 3 i art. 5 w zw. z art. 14 ustawy zmieniającej z art. 2 Konstytucji.



8.1. Jak zauważa wnioskodawca, „wskutek nowelizacji (…) przepisy ustaw podatkowych zostały zmienione”. Zdaniem OBPON, „znosząc zwolnienie podatkowe dla przedsiębiorców (…) ustawodawca powinien ustanowić taki okres vacatio legis, by ingerencja ta nie godziła w interesy tych osób”.



8.2. Oceniając wniosek ze względu na treść kwestionowanych przepisów oraz powołane wzorce kontroli, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że są one immanentnie związane z ochroną interesu ogólnospołecznego, a w szczególności ekonomicznego przedsiębiorców-podatników z punktu widzenia ich relacji z fiskusem. Nie dotyczą tym samym bezpośrednio uprawnień lub obowiązków pracodawcy jako strony stosunku pracy.

W konsekwencji ustalony przez OBPON zakres zaskarżenia wykracza poza granice ograniczonej rzeczowo zdolności wnioskowej przyznanej ogólnokrajowym władzom organizacji pracodawców (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji). Okoliczność ta, z uwagi na niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK) stanowi samoistną podstawę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu w odniesieniu do badania zgodności z art. 2 Konstytucji art. 2, art. 3 i art. 5 w zw. z art. 14 ustawy zmieniającej.



9. OBPON wnosi o kontrolę art. 12 ust. 2 pkt 4 ustawy o podatku rolnym, art. 7 ust. 2 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, art. 7 ust. 2 pkt 4 ustawy o podatku leśnym oraz art. 31 ust. 1 zdanie wstępne i ust. 3 zdanie wstępne ustawy o rehabilitacji.

Wnioskodawca stawia zarzuty naruszenia zasad sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji) i zasady równości (art. 32 ust. 1 Konstytucji) w kwestii „prawa do zwolnień” podatkowych, odnosząc je do relacji podatnik (zwolniony od podatku) – fiskus. W konsekwencji, kwestionowane przepisy podatkowe nie ingerują jako takie w wiązkę uprawnień czy sferę obowiązków pracodawcy w stosunku do pracownika. Co więcej, określony wskaźnik procentowy zatrudnienia danej kategorii osób niepełnosprawnych (nie zaś samo prowadzenie zakładu pracy chronionej) – jako cecha relewantna – stanowi kryterium fiskalne, nie zaś czynnik, który powoduje dyferencjację katalogu uprawnień pracodawczych zależną od stopnia i kategorii niepełnosprawności drugiej strony stosunku pracy. Wymaga nadto podkreślenia, że nie mieści się w kognicji Trybunału ocena, czy taki stan rzeczy „nie jest zgodny z celem, dla którego zostało wprowadzone (…) finansowanie”. Natomiast pozostałe przepisy Konstytucji tzn. art. 31 ust. 3 i art. 69 Konstytucji, mające służyć ocenie systemu „pomocy osobom niepełnosprawnym, [którym] powinien [on] (…) zabezpieczać ich egzystencję, przysposobienie do pracy oraz komunikacji społecznej”, są immanentnie związane z ochroną interesu społecznego, którego ochrona wykracza poza zakres ograniczonej rzeczowo zdolności wnioskowej organizacji pracodawców.

Okoliczność ta stanowi samoistną podstawę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu we wskazanym zakresie z uwagi na niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).



Na marginesie Trybunał Konstytucyjny sygnalizuje wątpliwość co do tego, czy radca prawny, który podpisał wniosek, był do tego uprawniony, skoro wykonanie uchwały nr 1/2011 (§ 2) Zarząd OBPON powierzył prezesowi Zarządu, upoważniając go jednocześnie do udzielenia pełnomocnictwa wyłącznie do reprezentowania wnioskodawcy przed Trybunałem, co statut wyraźnie odróżnia od czynności sporządzania wniosku (art. 12 ust. 7a).

Trybunał zwraca ponadto uwagę na rozbieżność pomiędzy dokumentem uchwały a protokołem w kwestii oznaczenia jej numeru.



W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.