Pełny tekst orzeczenia

474/5/B/2013

POSTANOWIENIE
z dnia 22 kwietnia 2013 r.
Sygn. akt Ts 72/12

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Rzepliński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej M.B. w sprawie zgodności:
1) punktów 2, 4, 6 i 8 załącznika nr 2 do uchwały Nr 366/2000 Zarządu Miasta Bolesławiec z dnia 13 lipca 2007 r. (niepubl.),
2) punktów 2, 4, 6 i 8 załącznika nr 2 do uchwały Nr XLI/328/01 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 20 sierpnia 2001 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 140, poz. 1793),
3) punktów 2, 3, 4, 6 i 8 załącznika nr 2 do uchwały Nr VI/63/03 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 26 marca 2003 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 113, poz. 2064),
4) § 4 ust. 1, § 6 ust. 1 i 2 oraz § 7 ust. 1 i 2 uchwały Nr XXX/296/05 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 26 stycznia 2005 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 69, poz. 1452),
5) § 4 ust. 1, § 6 ust. 1 i 2 oraz § 7 ust. 1, 2 i 4 uchwały Nr XLIV/435/06 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 1 lutego 2006 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 82, poz. 1315),
6) § 7 ust. 1, § 9 ust. 1 i 2 oraz § 10 ust. 1-3 uchwały Nr V/32/07 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 14 lutego 2007 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 75, poz. 850),
7) § 5 ust. 1, § 7 ust. 1 i 2 oraz § 8 uchwały Nr XIX/169/08 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 29 stycznia 2008 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 52, poz. 696),
8) przepisów regulaminów szkolnych w sprawie przyznawania dodatku motywacyjnego dla nauczycieli, stanowiących wykonanie uchwał, o których mowa w punktach 1-7,
– w związku z art. 30 oraz art. 32 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, ze zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. Nr 22, poz. 181, ze zm.) z:
art. 2, art. 32 oraz art. 77 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

1) podjąć zawieszone postępowanie;
2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

1. W sporządzonej przez radcę prawnego skardze konstytucyjnej, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 20 marca 2012 r. (data nadania), M.B. (dalej: skarżąca) zarzuciła niezgodność:
1) punktów 2, 4, 6 i 8 załącznika nr 2 do uchwały Nr 366/2000 Zarządu Miasta Bolesławiec z dnia 13 lipca 2007 r. (niepubl.),
2) punktów 2, 4, 6 i 8 załącznika nr 2 do uchwały Nr XLI/328/01 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 20 sierpnia 2001 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 140, poz. 1793),
3) punktów 2, 3, 4, 6 i 8 załącznika nr 2 do uchwały Nr VI/63/03 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 26 marca 2003 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 113, poz. 2064),
4) § 4 ust. 1, § 6 ust. 1 i 2 oraz § 7 ust. 1 i 2 uchwały Nr XXX/296/05 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 26 stycznia 2005 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 69, poz. 1452),
5) § 4 ust. 1, § 6 ust. 1 i 2 oraz § 7 ust. 1, 2 i 4 uchwały Nr XLIV/435/06 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 1 lutego 2006 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 82, poz. 1315),
6) § 7 ust. 1, § 9 ust. 1 i 2 oraz § 10 ust. 1-3 uchwały Nr V/32/07 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 14 lutego 2007 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 75, poz. 850),
7) § 5 ust. 1, § 7 ust. 1 i 2 oraz § 8 uchwały Nr XIX/169/08 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 29 stycznia 2008 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 52, poz. 696),
8) przepisów regulaminów szkolnych w sprawie przyznawania dodatku motywacyjnego dla nauczycieli, stanowiących wykonanie wyżej wymienionych uchwał
– w związku z art. 30 oraz art. 32 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, ze zm.; dalej: Karta Nauczyciela) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. Nr 22, poz. 181, ze zm.; dalej: rozporządzenie MENiS) z art. 2, art. 32 oraz art. 77 ust. 1 Konstytucji.

2. Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 19 października 2011 r. (sygn. akt III APa 28/11), oddalającym apelację skarżącej od wyroku Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze – VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28 marca 2011 r. (sygn. akt VII P 16/10), w którym oddalono powództwo skarżącej przeciwko Miejskiemu Zespołowi Szkół Nr 2 w Bolesławcu o odszkodowanie i zadośćuczynienie z tytułu mobbingu i dyskryminacji w pracy.

3. W uzasadnieniu skargi skarżąca wskazała, że kwestionowane regulacje aktów prawa miejscowego oraz regulaminów szkolnych „stanowią próbę obejścia przepisów wyższych rangą, ponieważ systematycznie zawężały zasady przyznawania dodatków motywacyjnych, pozbawiając tychże dodatków znaczne grupy nauczycieli lub zaniżając im znacznie ich wysokość”. I dalej: „Z tych powodów należy uznać, że obowiązujące przepisy zawarte w uchwałach Rady Miasta i regulaminach szkolnych wykraczają poza kompetencje określone Kartą Nauczyciela i rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej. W myśl treści przedmiotowych uchwał i regulaminów dodatek motywacyjny stał się świadczeniem dowolnym i fakultatywnym, a nie świadczeniem stanowiącym składnik treści konkretnego stosunku pracy w zakresie określającym wynagrodzenie nauczyciela. Dlatego, w konsekwencji tak określonych zasad przyznawania dodatków motywacyjnych, stało się możliwe dyskryminowanie skarżącej poprzez jej pomijanie w sposób ciągły w systemie wynagrodzenia w zakresie tego dodatku w latach 2002-2008 (okres sporu), jak i w latach 1993-1996, zawsze, gdy jego przyznanie było zależne od bezpośredniej przełożonej skarżącej”. Ponadto – według skarżącej – „[s]ąd I instancji, jak i sąd apelacyjny niewłaściwie określił skutki prawne wynikające z błędnie zastosowanych przepisów, tj. w oparciu o wewnętrzne regulaminy szkolne oraz załączniki do uchwał Rady Miasta”, a „[o]parcie się przez Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze oraz przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyłącznie na wyżej wymienionych przepisach kolejnych uchwał Rady Miejskiej Bolesławca oraz postanowieniach regulaminów szkolnych, w sposób zupełnie dowolny i z pominięciem właściwego celu ustawodawczego, doprowadziło do pozbawienia skarżącej prawa do odszkodowania tytułem dyskryminacji w zakresie prawa skarżącej do dodatku motywacyjnego. Tym samym orzeczenia Sądu Okręgowego i Sądu Apelacyjnego naruszyły konstytucyjne prawa i wolności skarżącej zapisane w art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 1 Konstytucji”.

4. Działając na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), w dniu 29 maja 2012 r. Trybunał Konstytucyjny uzyskał informację z Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu oraz Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego, że skarżąca wniosła od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 19 października 2011 r. (sygn. akt III APa 28/11) skargę kasacyjną, która została zarejestrowana przez Sąd Najwyższy pod sygn. akt II PK 99/12. Na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) w związku z art. 20 ustawy o TK, postanowieniem z 25 czerwca 2012 r. Trybunał zawiesił postępowanie w niniejszej sprawie.

5. W dniu 31 października 2012 r. wpłynęło do Trybunału Konstytucyjnego pismo skarżącej, w którym poinformowała, że postanowieniem Sądu Najwyższego – Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 11 września 2012 r. (sygn. akt II PK 99/12) jej skarga kasacyjna nie została przyjęta do rozpoznania. Do pisma skarżąca załączyła kopię tego orzeczenia.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 180 § 1 pkt 4 k.p.c., który ma odpowiednie zastosowanie do postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym na zasadzie art. 20 ustawy o TK, zawieszone postępowanie podejmuje się, gdy toczące się równolegle inne postępowanie sądowe (które może mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy) zostanie prawomocnie zakończone.
Postanowieniem z 11 września 2012 r. (sygn. akt II PK 99/11) Sąd Najwyższy – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych odmówił przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej skarżącej od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 19 października 2011 r. (sygn. akt III APa 28/11). Tym samym wskazane orzeczenie Sądu Apelacyjnego utrzymało walor prawomocności i stanowi w dalszym ciągu ostateczne rozstrzygnięcie w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 46 ust. 1 w związku z art. 47 ust. 2 ustawy o TK, co przekładało się na podjęcie przez Trybunał zawieszonego postępowania.

2. Przechodząc do wstępnego rozpoznania skargi konstytucyjnej (art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy o TK), Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że nie spełnia ona konstytucyjnych i ustawowych kryteriów, warunkujących jej merytoryczne rozpoznanie.

3. W pierwszej kolejności Trybunał odniósł się do sposobu uzasadnienia skargi konstytucyjnej, z którego wynika, że skarżąca w istocie kwestionuje – w jej ocenie – nieprawidłową praktykę ustalania wobec niej uposażenia w zakresie dodatku motywacyjnego, a także motywy rozstrzygnięć sądów pracy obu instancji.
W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny przypomina skarżącej, że w polskim porządku prawnym sąd konstytucyjny nie jest instytucją powołaną do nadzoru judykacyjnego nad sądami i nie ma uprawnień do badania prawidłowości oceny stanu faktycznego, leżącego u podstaw wytoczenia powództwa, czy też wykładni prawa dokonanej w konkretnej sprawie przez sąd. Orzeka on natomiast m.in. o zgodności z Konstytucją ustaw lub innych aktów normatywnych, na podstawie których sądy lub organy administracji publicznej rozstrzygnęły ostatecznie o wolnościach lub prawach jednostki albo o jej obowiązkach określonych w Konstytucji. Należy przy tym podkreślić, że przedmiotem skargi konstytucyjnej nie może być sam akt zastosowania kwestionowanych przepisów w indywidualnej sprawie skarżącego. Oczywiście, płaszczyzna stosowania prawa nie pozostaje całkowicie na uboczu kontroli realizowanej przez Trybunał Konstytucyjny, gdyż w dotychczasowym orzecznictwie podkreślano wielokrotnie, że wykazanie przez skarżącego, iż przyjęty sposób interpretacji określonych przepisów ma charakter utrwalony i powszechny, może rzutować na ustalenie rzeczywistej treści normatywnej tych przepisów. Od powyższego należy jednak odróżnić sytuację, w której podmiot, formalnie kwestionujący konstytucyjność aktu normatywnego, dąży de facto do podważenia prawidłowości sposobu jednostkowego zastosowania zawartych w nim przepisów. Należy bowiem zwrócić uwagę, że przewidziane w art. 190 ust. 4 Konstytucji środki sanacji konstytucyjności orzeczeń sądowych czy też decyzji administracyjnych mogą być wykorzystane jedynie w sytuacji, gdy Trybunał w swoim orzeczeniu stwierdzi niekonstytucyjność przepisów stanowiących podstawę ich wydania. Tego rodzaju orzeczenie musi mieć jednak za przedmiot ocenę regulacji zawartych w ustawie lub innym akcie normatywnym, nie zaś problem oceny prawidłowości ich zastosowania in concreto (por. wyrok TK z 8 listopada 2000 r., SK 18/99, OTK ZU nr 7/2000, poz. 258).

4. Kolejnym powodem odmowy nadania dalszego biegu skardze było nieprawidłowe powołanie art. 2 oraz art. 32 Konstytucji jako samodzielnych wzorców kontroli. Wskazane przepisy ustawy zasadniczej nie są samoistnymi źródłami praw podmiotowych jednostki, nie mogą zatem stanowić samodzielnej podstawy kontroli w sprawach skargowych, wyznaczają one jedynie standardy kreowania przez prawodawcę wolności i praw, nie wprowadzając jednocześnie konkretnej wolności czy konkretnego prawa (por. np. postanowienia TK z 24 stycznia 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225 oraz 28 stycznia 2010 r., Ts 320/08, OTK ZU nr 2/B/2010, poz. 106).

5. Ponadto, Trybunał zwraca uwagę, że skarżąca nie wykonała dyspozycji art. 47 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o TK, gdyż w uzasadnieniu skargi nie przedstawiła żadnych argumentów na poparcie zarzutu niezgodności kwestionowanych regulacji z art. 2, art. 32 czy art. 77 ust. 1 Konstytucji; przeciwnie – ograniczyła się do dowodzenia niezgodności przepisów aktów prawa miejscowego i regulaminów szkolnych z art. 30 Karty Nauczyciela oraz rozporządzeniem MENiS.

Mając na uwadze powyższe, Trybunał – na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK – postanowił jak w sentencji.