Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2013 r. w Szczecinie

sprawy J. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 22 marca 2012 r. sygn. akt VI U 800/11

1.  zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie

2.  zasądza od ubezpieczonego J. L. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Sygn. akt III AUa 450/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 kwietnia 2011 roku, znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonemu J. L. prawa do wcześniejszej emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż na dzień 1 stycznia 1999 roku ubezpieczony udowodnił wyłącznie 12 lat i 1 miesiąc działalności twórczej lub artystycznej.

Od powyższej decyzji, pismem z dnia 9 maja 2011 roku, odwołał się J. L., wnosząc o przyznanie mu prawa do emerytury. W piśmie procesowym z dnia 15 lipca 2011 roku ubezpieczony podniósł, iż przez cały sporny okres zatrudnienia w hotelu (...) oraz restauracji (...) pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, mimo że zapisy w świadectwach pracy dotyczących spornych okresów wskazują na zatrudnienie na 1/2 etatu.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości. W Uzasadnieniu Zakład Ubezpieczeń Społecznych podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie wskazując, że wprawdzie ubezpieczony udowodnił wymagany ogólny okres ubezpieczenia, gdyż udokumentował 28 lat 9 miesięcy i 21 dni okresów składkowych i nieskładkowych, jednakże z akt sprawy nie wynikało, że prowadził działalność artystyczną jako wokalista przez 15 lat, uprawniającą do uzyskania emerytury w wieku 60 lat. Organ rentowy wskazał, że do stażu pracy w szczególnym charakterze nie doliczył okresów od 1 kwietnia 1991 roku do 30 września 1994 roku oraz od 1 października 1994 roku do 31 marca 1997 roku bowiem wnioskodawca nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu jako twórca, gdyż nie płacił składek. Ponadto, do stażu w szczególnym charakterze nie uwzględniono okresu od 1 kwietnia 1991 roku do 31 października 1996 roku z tytułu zatrudnienia w charakterze muzyka grającego na instrumentach klawiszowych, bowiem jak wynika ze świadectwa pracy z dnia 12 maja 2011 roku oraz z dnia 13 maja 2011 roku w ww. okresie wnioskodawca zatrudniony był w wymiarze 1/2 etatu.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 22 marca 2012 roku zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał J. L. od dnia 29 stycznia 2011 roku prawo do emerytury oraz zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. na rzecz J. L. kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że J. L. urodził się (...). Wniosek o emeryturę złożył w organie rentowym w dniu 29 grudnia 2010 roku. Na dzień 1 stycznia 1999 roku ubezpieczony legitymuje się udowodnionym okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym ogółem 28 lat, 9 miesięcy i 21 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Ubezpieczony J. L. od dnia 14 listopada 1980 roku rozpoczął działalność artystyczną jako muzyk grający na instrumentach klawiszowych.

W okresie od 1 kwietnia 1991 roku do 30 września 1994 roku J. L. był zatrudniony w Agencji (...), gdzie pracował w hotelu (...) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w charakterze muzyka grającego na instrumentach klawiszowych.

Pełny wymiar czasu pracy muzyków wynosił formalnie 30 godzin tygodniowo (5 godzin dziennie), jednakże faktycznie ubezpieczony pracował znacznie dłużej. Dancingi, na których grał ubezpieczony, odbywały się 6 razy w tygodniu (oprócz poniedziałków), trwały od godziny 20 do 2 nad ranem. Średnio trzy razy w tygodniu zespół ubezpieczonego wykonywał koncerty dla zorganizowanych grup zagranicznych (Duńczyków i Niemców) tzw. „koncert do kotleta”. Koncerty te odbywały się w godzinach popołudniowych i trwały 2 godziny, od 12 do 14 lub od 13 do 15. Dwa razy w tygodniu odbywały się próby zespołu, co wiązało się z koniecznością zmiany repertuaru.

Nadto zespół, w którym grał ubezpieczony, w ramach umowy o pracę, brał udział w weselach, które odbywały się średnio 18 razy w roku. Tym samym w okresie zatrudnienia na 1/2 etatu faktycznie czas pracy ubezpieczonego wynosił średnio 8 godzin dziennie w tygodniu pracy.

Za okres od 1 lutego 1991 r. do 30 września 1994 r. składki za ubezpieczonego jako pracownika na ubezpieczenie społeczne odprowadzała Agencja (...), z wyłączeniem kwietnia 1991 r.

W okresie od 1 października 1994 roku do 31 marca 1997 roku ubezpieczony był zatrudniony w Agencji (...), gdzie pracował w restauracji (...) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w charakterze muzyka grającego na instrumentach klawiszowych.

W restauracji (...) dancingi odbywały się 6 razy w tygodniu, w godzinach od 17 do 22, z tym, że zazwyczaj były przedłużane na życzenie klientów o kolejną godzinę. Dodatkowo 4 razy w tygodniu, po dwie godziny, wnioskodawca grał tzw. „koncerty do kotleta” dla zorganizowanych grup zagranicznych. Nadto, w dniach bez koncertów, zespół ubezpieczonego odbywał próby, które trwały co najmniej 2 godziny. W poniedziałki organizowany był „wieczór z czardaszem”, na którym również nierzadko występował ubezpieczony.

Pomimo formalnego zatrudnienia ubezpieczonego na 1/2 etatu w okresie od 1 października 1994 r. do 31 października 1996 r., faktyczny czas pracy ubezpieczonego wynosił średnio 8 godzin dziennie w tygodniu pracy. Od 1 listopada 1996 r. do 31 marca 1997 r. również formalny wymiar czasu pracy powoda stanowił pełny etat.

Składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu zatrudniania w okresie od 1 października 1994 roku do 31 marca 1997 roku zostały odprowadzone przez płatnika składek, tj. przez Agencję (...). Za okres od 1 listopada 1996 r. do 31 marca 1997 r. za pełny etat.

W okresie od 1 kwietnia 1991 roku do 30 września 1994 roku oraz od 1 października 1994 roku do 31 października 1996 roku, ubezpieczony formalnie był zatrudniony na 1/2 etatu, albowiem z uwagi na obciążenia publicznoprawne (składki na ubezpieczenia społeczne) agencje rozrywkowe zawierały z ubezpieczonym umowy o pracę w wymiarze 1/2 etatu. W ten sposób ubezpieczony otrzymywał wyższe wynagrodzenie.

Po tak poczynionych ustaleniach faktycznych Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że w niniejszym postępowaniu pod rozwagę Sądu poddana została ocena prawidłowości decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odmawiającej J. L. prawa do wcześniejszej emerytury. Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał, iż ubezpieczony nie spełnił warunków określonych w art. 184 ustawy emerytalnej w związku z § 12 ust. 1 pkt 1 lit. b i pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, bowiem w ocenie organu rentowego ubezpieczony ma wprawdzie wymagany okres zatrudnienia, jednakże nie udowodnił 15 lat działalności twórczej lub artystycznej jako muzyk.

Spełnienie pozostałych przesłanek wymaganych do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury nie zostało natomiast przez organ rentowy zakwestionowane. Zadaniem Sądu było w tej sytuacji wyłącznie ustalenie, czy praca świadczona w okresie od 1 kwietnia 1991 roku 30 września 1994 roku w Agencji (...) ( hotel (...)) oraz od 1 października 1994 roku do 31 marca 1997 roku w Agencji (...) ( restauracja (...)) była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 24 ust. 1, art. 184 ust. 1 i 2, art. 32 ust. 1 i art. 33 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i tentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 12 ust. 1 pkt 1 lit. e i pkt 2 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Sąd Okręgowy wskazał, że J. L. na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach w Agencji (...) w okresie od 1 października 1994 roku do 31 marca 1997 roku przedłożył świadectwo pracy z dnia 13 maja 2011 roku. W treści świadectwa pracodawca wskazał, iż w przedmiotowym okresie J. L. zajmował stanowisko pianisty — instrumenty klawiszowe, wokalisty w wymiarze 1/2 etatu.

Na okoliczność zatrudnienia w warunkach szczególnych w okresie od 1 kwietnia 1991 ku do 30 września 1994 roku ubezpieczony przedłożył świadectwo pracy z dnia 12 maja 2011 roku, w którym wskazano, iż w ww. okresie ubezpieczony wykonywał pracę pianisty — instrumenty klawiszowe, wokalisty w wymiarze 1/2 etatu.

Sąd Okręgowy wskazał, że przeprowadził dowód z przesłuchania ubezpieczonego oraz zawnioskowanych przez ubezpieczonego świadków na okoliczność ustalenia wymiaru czasu pracy od 1 kwietnia 1991 roku do 31 marca 1997 roku oraz charakteru tej pracy. Ubezpieczony podkreślał bowiem, że pomimo treści przedłożonych dokumentów (świadectw pracy) faktycznie pracował jako muzyk stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jednocześnie ubezpieczony zaznaczył, iż - wbrew temu co podnosił organ rentowy – składki na ubezpieczenie społeczne były w tym czasie opłacane przez agencje rozrywkowe tj. Agencję (...) oraz Agencję (...).

Sąd pierwszej instancji uznając za wiarygodne zeznania świadków R. N., Z. W., E. S. oraz B. B. oraz ubezpieczonego, że podczas zatrudnienia w spornych okresach ubezpieczony 6 razy w tygodniu występował na dancingach w godzinach od 20 do 2 ( hotel (...)) oraz od 17 do 22 ( restauracja (...)), 3-4 razy w tygodniu uczestniczył w „koncertach do kotleta”, a nadto, w dniach bez koncertów, uczestniczył w minimum 2-godzinnych próbach, uznał, iż minimalny czas pracy ubezpieczonego (bez wliczania do niego dodatkowych imprez i biorąc pod uwagę formalny czas trwania dancingów, bez bisów), w okresie zatrudnienia na 1/2 etatu, od 1 kwietnia 1991 roku do 30 września 1994 roku oraz od 1 października 1994 roku do 31 marca 1997 roku, w którym wykonywał pracę muzyka, wynosił ponad 40 godzin tygodniowo. Tym samym w ocenie Sądu Okręgowego faktycznie czas pracy ubezpieczonego nie odbiegał od wymiaru pełnego etatu.

Wobec powyższego Sąd pierwszej instancji uznał, że w okresie zatrudnienia w Agencji (...) (wcześniej(...).) ( hotel (...)) od 1 kwietnia 1991 roku do 30 września 1994 roku oraz w Agencji (...) ( restauracja (...)) od 1 października 1994 roku do 31 marca 1997 roku, J. L. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku muzyka instrumentów klawiszowych, przy czym za okres od 1 listopada 1996 r. do 31 marca 1997 r. w aktach emerytalnych wnioskodawcy na karcie 83 znajduje się potwierdzenie jego pracy w pełnym wymiarze etatu.

Sąd Okręgowy wskazał, że organ rentowy stał na stanowisku, że ubezpieczony w spornych okresach nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu jako twórca, gdyż za okresy te nie opłacił składek na ubezpieczenie -społeczne jako twórca. W ocenie Sądu pierwszej instancji, okoliczność, niepodlegania przez wnioskodawcę ubezpieczeniu społecznemu jako twórca nie przesądza o braku spełnienia przez J. L. przesłanek prawa do wcześniejszej emerytury.

Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że aby uzyskać prawo do wcześniejszej emerytury ubezpieczony musi się legitymować określonym okresem ubezpieczenia (co wynika z art. 184 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej), wynoszącym w przypadku mężczyzn 25 lat, a niezależnie od tego, musi spełniać przesłanki z § 12 powołanego rozporządzenia, w tym posiadać stosowny okres zatrudnienia w szczególnych warunkach (w przypadku artysty — na podstawie art. 184 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. - 15 lat zatrudnienia). Zdaniem Sądu Okręgowego, przepisy prawa nie wymagają dla przyjęcia danego okresu pracy do stażu zatrudnienia, od którego zależy prawo do wcześniejszej emerytury, aby za okres ten opłacone zostały składki (wymagają tego natomiast dla zaliczenia ww. okresu do stażu ubezpieczeniowego).

W ocenie Sądu pierwszej instancji, skoro zatem ubezpieczony w zakwestionowanych przez ZUS okresach - od 1 kwietnia 1991 r. do 30 września 1994 r. oraz od 1 października 1994 r. do 31 marca 1997 r. - wykonywał działalność artystyczną jako pracownik (w pełnym wymiarze czasu pracy), to okresy te należy doliczyć do stażu zatrudnienia wnioskodawcy, od którego zależy jego prawo do wcześniejszej emerytury. Okresy te podlegają zaliczeniu do stażu pracy niezależnie od tego, że J. L. nie opłacał w tych okresach składek jako twórca (gdyż był pracownikiem), a jego pracodawca odprowadzał składki za niepełny wymiar pracy. Zdaniem Sądu Okręgowego, powyższe pozostaje bez znaczenia w przedmiotowej sprawie, jako że J. L. legitymuje się wymaganym okresem ubezpieczenia kłoszącym 25 lat. Na marginesie Sąd pierwszej instancji wskazał, że zaległe składki od okresów, w których były one opłacane przez pracodawcę ubezpieczonego za niepełny wymiar pracy, podczas gdy, jak wykazało postępowanie dowodowe, ubezpieczony zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy), ściągnąć należy od płatnika, bowiem to na pracodawcy spoczywa ciężar prowadzania składek na ubezpieczenia społeczne pracowników.

Zatem skoro ubezpieczony osiągnął w okresie zatrudnienia wiek emerytalny uprawniający i wcześniejszej emerytury oraz legitymuje się okresem ubezpieczenia w wysokości 25 lat, w tym okresem zatrudnienia co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, Sąd Okręgowy na mocy przepisu 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał J. L. prawo do wcześniejszej emerytury od dnia 29 stycznia 2011 roku.

W punkcie II wyroku - w oparciu o przepisy art. 98§ 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 12 ust. 2 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej urzędu Sąd zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Od powyższego wyroku apelację wniósł organ rentowy, który wydanemu rozstrzygnięciu zarzucił:

- naruszenie art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, iż ubezpieczony wykonywał w pełnym wymiarze czasu prace zaliczane do prac w szczególnym charakterze przez 15 lat i tym samym, iż spełnia on warunki do przyznania mu prawa do emerytury;

- naruszenie art. 233 w zw. z art. 258 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, polegające na dokonaniu tej oceny wbrew treści dokumentów w postaci świadectw pracy ubezpieczonego z dnia 12 maja 2011 roku oraz z dnia 13 maja 2011 roku potwierdzających pracę ubezpieczonego wykonywaną w niepełnym wymiarze czasu pracy, tj. na 1/2 etatu, a jedynie w oparciu o niewiarygodne zeznania świadków.

W oparciu o powyższe zarzuty organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego orzekania.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczony wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kosztów postępowania odwoławczego, według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny odmiennie ocenił zgromadzony przez Sąd Okręgowy materiał dowodowy, co doprowadziło do zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia odwołania.

W myśl art. 184 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura ta przysługuje, pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Stosownie zaś do art. 32 wskazanej ustawy, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1., a za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną. Z kolei art. 33 ustawy stanowi, że osoby urodzone przed 1 stycznia 1949r., ubezpieczone z tytułu działalności twórczej lub artystycznej, mają prawo do emerytury na warunkach określonych dla pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną. Zgodnie z § 12 ust. 1 pkt 1 lit. b oraz pkt 2 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43), pracownik wykonujący działalność twórczą lub artystyczną w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym twórców i ich rodzin nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla muzyka grającego na instrumentach klawiszowych 60 lat - dla mężczyzn, wiek ten osiągnął w czasie zatrudnienia lub w ciągu 5 lat od ustania zatrudnienia i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat działalności twórczej lub artystycznej.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na określonych w nim zasadach są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Działalność artystyczna i twórcza może być wykonywana w ramach umowy o pracę jak również w ramach niepracowniczego tytułu ubezpieczenia.

Nie budzi wątpliwości, że obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym przez wszystkich pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną, a jedynie tych, którzy spełniają warunki przewidziane w cytowanym rozporządzeniu. Oznacza to, że aby działalność artystyczna wykonywana przez ubezpieczonego mogła stanowić podstawę do zaliczenia jej celem nabycia uprawnień emerytalnych, musiała być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Istotą niniejszego sporu było rozstrzygnięcie, czy ubezpieczony legitymuje się wymaganym okresem 15 lat wykonywania działalności twórczej lub artystycznej na dzień 1.01.1991r. albowiem spełnienie przez ubezpieczonego pozostałych przesłanek nie było kwestionowane przez organ rentowy.

Prawo do „wcześniejszej emerytury” jest przywilejem a zatem przepisy je regulujące nie mogą podlegać wykładni rozszerzającej a dowody będące podstawą przyznania tego prawa nie mogą budzić wątpliwości, muszą być spójne i precyzyjne.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, należy podkreślić, że organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu do stażu pracy w szczególnym charakterze okresu od 1 kwietnia 1991r. do 31 października 1996r. z uwagi na zatrudnienie w wymiarze ½ etatu.

Bezspornym jest, że w okresie od 1 kwietnia 1991r. do 30 września 1994r. roku J. L. był zatrudniony w Agencji (...), gdzie pracował w hotelu (...) w charakterze pianisty i wokalisty. Natomiast w okresie od 1 października 1994r. do 31 marca 1997r. ubezpieczony był zatrudniony w Agencji (...), gdzie pracował w restauracji (...) w charakterze pianisty i wokalisty. Sporny natomiast jest wymiar czasu pracy ubezpieczonego w powyższych okresach.

Według twierdzeń ubezpieczonego mimo formalnego zatrudnienia na ½ etatu, pracę wykonywał faktycznie w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie potrafił jednak wyjaśnić dlaczego umowę o pracę zawarto na pół etatu.

Z pisma organu rentowego k. 83 akt emerytalnych wynika, że w okresie od 1.11.1996r. do 31.03.1997r. ubezpieczony był zatrudniony w Agencji (...) na pełnym etacie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego analiza materiału dowodowego zebranego w sprawie prowadzi jednakże do przyjęcia odmiennych wniosków niż to uczynił Sąd Okręgowy, że praca wykonywana przez ubezpieczonego w spornych okresach, powinna zostać zakwalifikowana jako praca w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 grudnia 1997 r. (II UKN 417/97), wskazał, że nie korzysta z uprawnienia do emerytury przy niższym wieku emerytalnym pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Z treści świadectwa pracy z dnia 12 maja 2011r. wynika, że w okresie od 1 kwietnia 1991r. do 30 września 1994r. ubezpieczony wykonywał pracę pianisty — instrumenty klawiszowe i wokalisty w wymiarze 1/2 etatu. Również ze świadectwa pracy z dnia 13 maja 2011r. wynika, że w okresie od 1 października 1994r. do 31 marca 1997r. ubezpieczony wykonywał pracę pianisty — instrumenty klawiszowe i wokalisty w wymiarze 1/2 etatu.

Powyższe dokumenty w sposób jednoznaczny potwierdzają zatem, że J. L. w spornych okresach nie był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, co przeczy twierdzeniom ubezpieczonego.

Ubezpieczony z uwagi na swój wiek i doświadczenie zawodowe, musiał wtedy zdawać sobie sprawę z różnicy pomiędzy zatrudnieniem w wymiarze ½ etatu, a pełnym wymiarem czasu pracy.

Z zeznań świadka B. B. wynika, że formalnie zatrudnił ubezpieczonego na pół etatu, ponieważ „przy obciążeniach zusowskich ubezpieczony nic by nie zarobił, gdyby był zatrudniony na cały etat”. Ponadto świadek zeznał, że obsługiwał wtedy kilkadziesiąt restauracji i już nie pamięta gdzie i w jakich godzinach były dancingi. Trudno zatem przyjąć, że świadek pamięta po tylu latach ile godzin faktycznie pracował ubezpieczony. Z zeznań świadka E. S. wynika, że ubezpieczony grał w jej restauracji również w poniedziałki podczas wieczoru z czardaszem, ponieważ w te dni nie było dancingów. Podała też, że zatrudniała inne zespoły muzyczne, a ubezpieczony pracował u niej co najmniej 6 dni w tygodniu ale zdarzało się, że i 7. Wobec powyższego nie można uznać za wiarygodne, że świadek dokładnie pamięta ile godzin tygodniowo pracował ubezpieczony w okresie 3 lat, skoro zatrudniała też innych muzyków, ponadto trudno dać wiarę zeznaniom o prawie codziennej pracy ubezpieczonego w pełnym wymiarze, ponieważ nie byłoby uzasadnienia dla zatrudniania też innych muzyków. Rację ma również organ rentowy twierdząc, że zeznania świadka Z. W. nie są wiarygodne ponieważ pracował on z ubezpieczonym jedynie w latach 80 – tych, nie uczestniczył w występach razem z ubezpieczonym w spornym okresie a zatem nie może mieć wiedzy o rzeczywistym czasie pracy wnioskodawcy.

Ponadto istotnym jest, że w okresie od 1 listopada 1996r. do 31 marca 1997r. ubezpieczony według informacji organu rentowego został zgłoszony do ubezpieczenia jako zatrudniony w pełnym wymiarze czasu, mimo, że ze świadectwa pracy wynika ½ etatu.

Skoro według ubezpieczonego i świadków zatrudnienie na pół etatu było fikcją to nasuwa się pytanie dlaczego tę fikcję przerwano w listopadzie 1996r. i zgłoszono ubezpieczonego jako pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy. Tej okoliczności ubezpieczony też nie był w stanie wyjaśnić. Prowadzi to zdaniem Sądu Apelacyjnego do wniosku o braku wiarygodności również zeznań ubezpieczonego. Okoliczności te budzą zbyt wiele wątpliwości, aby można było przyjąć twierdzenia ubezpieczonego za prawdziwe.

Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, że na podstawie zeznań świadków i ubezpieczonego, nie można ustalić, że w spornych okresach zatrudnienia ubezpieczony wykonywał pracę muzyka w pełnym wymiarze czasu pracy.

Podkreślić trzeba, że udowodnienie faktów spoczywa na osobie, która wywodzi z nich skutki prawne (art. 232 k.p.c.), stąd też na odwołującym ciążył obowiązek przedstawienia dowodów dla udowodnienia spornych okoliczności. Muszą to być jednak środki dowodowe, które pozwolą na wiarygodne ustalenie okoliczności faktycznych, bowiem przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie ma możliwości czynienia ustaleń w sposób prawdopodobny lub przybliżony.

Reasumując, niezaliczenie ubezpieczonemu do stażu pracy w szczególnym charakterze spornych okresów pracy na stanowisku pianisty — instrumenty klawiszowe i wokalisty, uniemożliwia uznanie, że ubezpieczony przez co najmniej 15 lat wykonywał działalność artystyczną.

Tym samym, Sąd Okręgowy dokonał dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, co w konsekwencji doprowadziło do nieuzasadnionego przyjęcia, że ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury.

Mając na uwadze przedstawioną argumentację Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.

O kosztach postępowania apelacyjnego, Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie przepisu art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie, z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu), przy czym Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 108 § 1 k.p.c.). Do celowych kosztów postępowania organu rentowego należy koszt ustanowienia zastępstwa procesowego w wysokości wynikającej z § 11 ust. 2 i § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163, 1349 ze zm.).

SSA Barbara Białecka SSA Romana Mrotek SSA Anna Polak