Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 maja 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Agata Regulska

Sędziowie SSO Ewa Kilczewska

SSO Robert Zdych (spr.)

Protokolant Jowita Sierańska

przy udziale T. F. Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2013r.

sprawy: P. M. (1) i P. P. (1) oskarżonych z art. 280 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej

z dnia 14 grudnia 2012 roku sygn. akt IIK 914/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  obniża orzeczone wobec P. P. (1) i P. M. (1) kary pozbawienia wolności do 2 (dwóch) lat;

b)  na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 2 kk warunkowo zawiesza wykonanie wyżej wymienionych kar pozbawienia wolności na okres 5(pięciu) lat próby;

c)  na podstawie art. 73 § 2 kk oddaje oskarżonych pod dozór kuratora sądowego;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej ) na rzecz adwokat A. K. kwotę 516,60 złotych (pięciuset szesnastu i ⁶⁰/100, w tym VAT), tytułem nieopłaconej obrony z urzędu P. P. (1) w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt IV Ka 270/13

UZASADNIENIE

P. M. (1) i P. P. (1) zostali oskarżeni o to, że w dniu 11 kwietnia 2011r. we W., działając wspólnie i w porozumieniu dokonali rozboju na osobie małoletniego M. M. w ten sposób, że doprowadzili go do stanu bezbronności poprzez złapanie za szyję i podduszanie oraz kopanie nogami i uderzanie pięściami po twarzy i całym ciele w wyniku czego pokrzywdzony upadł na ziemię czym spowodowali u niego obrażenia w postaci urazu głowy, chwilowego zamroczenia, urazu nosa i okolicy oczodołu prawego z wylewem krwawym powieki górnej i dolnej oraz wylewem podspojówkowym oka prawego, podejrzeniem złamania trzonu mostka oraz ogólnego potłuczenia, które to obrażenia naruszyły czynności narządów jego ciała i spowodowały rozstrój zdrowia pokrzywdzonego trwające dłużej niż dni siedem, a następnie zabrali w celu przywłaszczenia telefon komórkowy marki S. (...) o wartości 150 złotych to jest o czyn z art. 280§1 k.k. i art. 157§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k.

Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Fabrycznej z dnia 14.12.2012r. sygn. akt II K 914/12 P. M. (1) i P. P. (1) zostali uznani winnymi zarzucanego im czynu przy ustaleniu, że w wyniku ich działania pokrzywdzony doznał obrażeń ciała w postaci urazu głowy, chwilowego zamroczenia, urazu nosa i okolicy oczodołu prawego z wylewem krwawym powieki górnej i dolnej oraz wylewem podspojówkowym oka prawego oraz ogólnego potłuczenia, które to obrażenia naruszyły czynności narządów jego ciała na czas nie dłuższy niż 7 dni to jest czynu z art. 280§1 k.k. i art. 157§2 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k. i za to na podstawie art. 280§1 k.k. w zw. z art. 11§3 k.k. wymierzono im kary po 2 lata i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 63§1 k.k. na poczet orzeczonych kar zaliczono okresy tymczasowego aresztowania: P. M. (1) w okresie od dnia 23.04.2012r. do dnia 14.12.2012r., zaś P. P. (1) w okresie od dnia 23.05.2012r. do dnia 14.12.2012r.

Ponadto Sąd zwolnił obu oskarżonych od ponoszenia kosztów procesu, zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa oraz zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. K. kwotę 1298,88zł. tytułem wynagrodzenia za udzielona oskarżonemu P. P. z urzędu pomoc prawną.

Apelacje od powyższego rozstrzygnięcia złożyli obrońcy obu oskarżonych.

Obrońca P.Piety zarzucił wyrokowi rażącą niewspółmierność orzeczonej kary wynikającą z nieuwzględnienia w sposób prawidłowy wszystkich okoliczności wpływających łagodząco na wymiar kary, a przez to wymierzenie kary wykraczającej poza stopień winy oskarżonego.

Wniósł jednocześnie o zmianę wyroku przez wymierzenie P. P. niższej kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Obrońca P. M. zarzucił:

1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał wpływ na jego treść przez przyjęcie, że ustalony sposób działania oskarżonego determinuje wymiar orzeczonej kary, w sytuacji jednoczesnej zmiany kwalifikacjo doznanych obrażeń z art. 157§1 k.k. zarzuconej w akcie oskarżenia na kwalifikację z art. 157§2 k.k., nadto bez właściwego rozważenia dyrektyw wymiaru kary określonych w przepisie art. 53 k.k. i bez właściwego uzasadniania takiego rozstrzygnięcia,

2. rażącą niewspółmierność kary wobec jej surowości, w tym wyrażającej się w wysokości orzeczonej kary pozbawienia wolności ponad żądanie rzecznika oskarżenia, eliminującej możliwość warunkowego zawieszenia jej wykonania, nadto z całkowitym pominięciem dyrektyw wymiaru kary wobec sprawcy młodocianego określonych w dyspozycji art. 54§1 k.k. bez właściwego i dostatecznego uwzględnienia wszystkich przesłanek łagodzących.

Podnosząc powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez złagodzenie wobec P. M. wymiaru kary pozbawienia wolności i wymierzenie mu kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Apelacje zasługują na uwzględnienie.

Tożsamość zarzutów dotyczących niewspółmierności kar orzeczonych wobec oskarżonych, podniesionych przez apelujących, pozwala na zbiorowe ustosunkowanie się do nich.

Podniesione przez obrońców argumenty zasługują na uwzględnienie.

Analizując okoliczności zdarzania, zdaniem Sądu Okręgowego, należy dojść do wniosku, iż w niewłaściwy sposób Sąd I instancji dokonał oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonych.

Należy zwrócić uwagę, że orzeczone wobec P. M. i P.P. izolacyjne kary pozbawienia wolności nie uwzględniają w sposób właściwy okoliczności popełnienia przestępstwa, a przede wszystkim osobowości sprawców.

Sąd Okręgowy nie neguje występujących w sprawie okoliczności obciążających podniesionych w treści uzasadnienia wyroku, jak: sposób działania czy inne okoliczności towarzyszące popełnieniu czynu, zaakcentowane wyraźnie w treści uzasadnienia wyroku przez Sąd I instancji, jednakże nie oznacza to, że tylko wymierzenie oskarżonym kary izolacyjnej w określonym przez Sąd Rejonowy rozmiarze odpowiada stopniowi ich zawinienia i stopniowi społecznej szkodliwości czynu.

Należy zauważyć przy tym, że podnoszona przesłanka działania z niskich pobudek jest sama przez się cechą przestępstwa rozboju, gdyż dla realizacji znamion tego czynu sprawca musi przecież w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, aby wypełnić znamiona ustawowe.

Wymierzając oskarżonym izolacyjną karę pozbawienia wolności Sąd I instancji skupił się przede wszystkim na okolicznościach obciążających co wskazywać miało na wysoki stopień społecznej szkodliwości dokonanego czynu, zdaniem Sądu Okręgowego w niedostatecznym stopniu dostrzegając inne okoliczności, mające znaczenie dla wymiaru kary.

Okoliczności łagodzące Sąd I instancji sprowadził jedynie do młodego wieku oskarżonych i faktu przeproszenia pokrzywdzonego i rację mają skarżący wskazując na niedostrzeżenie innych przesłanek, które winny również na wymiar kary wpłynąć.

Obaj oskarżeni są sprawcami młodocianymi, co nakazywało rozważenie przez Sąd Rejonowy wskazań art. 54§1 k.k. i funkcji orzeczonej wobec nich kary.

Oczywiście wychowanie sprawcy nie jest tożsame z pobłażaniem mu i koniecznością wymierzenia kary o charakterze wolnościowym, gdyż w określonych sytuacjach to właśnie kara izolacyjna spełnia nie tylko rolę odwetu za popełnione przestępstwo, ale jest też czynnikiem wychowawczym, pozwalającym na uzmysłowienie sprawcy nie tylko faktu nieopłacalności łamania prawa, ale i związanych z tym konsekwencji. Jednakże na takie ustalenie winna wpłynąć analiza osobowości oskarżonych. Inaczej należy bowiem podejść do sprawcy zdemoralizowanego, naruszającego porządek prawny po raz któryś, nie rokującego poprawy, odmiennie natomiast do osoby, która z wymiarem sprawiedliwości styka się po raz pierwszy, a jej dotychczasowy tryb życia wskazuje na możliwość resocjalizacji nawet przy orzeczeniu kary wolnościowej.

Uprzedni tryb życia oskarżonych nie pozwala na wysnucie wniosku o zachodzącym procesie demoralizacji ich osobowości.

Obaj przed aresztowaniem uczyli się (P.P. ponadto pracował), nie byli też karani.

Niewątpliwie uprzednia niekaralność winna być okolicznością mającą wpływ na wymiar kary; chociaż zupełnie inną wagę ma ona w przypadku osoby starszej (w połączeniu z nienagannym dotychczasowym trybem życia), a inna w odniesieniu do osoby wkraczającej dopiero w dorosłe życie. Niekaralność w tym przypadku winna być normą.

Zwrócić jednakże należy uwagę na zachowanie się obu oskarżonych po opuszczeniu aresztu: podjęcie pracy i kontynuowanie nauki, co niewątpliwie trzeba ocenić pozytywnie i który to element wpływa na ocenę ich osobowości.

Należy również podkreślić, że żaden z oskarżonych nie negował swojego udziału w przypisanym im czynie (w różny jednak sposób opisując odegraną przez siebie rolę).

Dla oceny funkcji kary nie bez znaczenia jest też fakt poniesionej już przez oskarżonych dolegliwości w postaci wielomiesięcznej izolacji w ramach aresztu tymczasowego.

Niewspółmierność rażąca kary to znaczna różnica między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą. Natomiast o rażącej niewspółmierności kary nie można mówić w sytuacji gdy sąd wymierzając karę, uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami jej wymiaru, czyli wówczas, gdy granice swobodnego uznania sędziowskiego, stanowiącego ustawową zasadę sądowego wymiaru kary, nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się utrzymać w kontekście wymagań wynikających z ustawowych dyrektyw determinujących wymiar kary określonych w art. 53 k.k. (wyrok SA w Lublinie z dnia 20.09.2011r. II AKa 175/11 LEX nr 1108588).

A taka sytuacja nie miała miejsce w niniejszej sprawie, gdyż Sąd I instancji swoją uwagę skupił przede wszystkim na okolicznościach zdarzenia, słusznie uznając je za obciążające, lecz jednocześnie nie zauważając lub nadając zbyt małe znaczenie występującym również okolicznościom łagodzącym.

A zestawienie ich ze sobą, zdaniem Sądu Okręgowego, pozwala na wymierzenie obu oskarżonym kar po 2 lata pozbawienia wolności, kar wystarczających i odpowiednich do stopnia społecznej szkodliwości dokonanego czynu.

Powołane wyżej okoliczności łagodzące, które zgodnie z dyrektywami kary sąd orzekający ma obowiązek uwzględnić należy także traktować jako przesłanki nakazujące rozważyć możliwość zastosowania instytucji warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności.

Mając na uwadze postawę oskarżonych w toku postępowania karnego, ich dotychczasowy tryb życia, zachowanie się po popełnieniu przestępstwa, Sąd Okręgowy uznał, że istnieją podstawy do warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonych wobec P. M. i P.P. kar pozbawienia wolności. Dodatnia prognoza społeczna pozwala na założenie, że cele kary wobec sprawcy przy zastosowaniu tej instytucji prawnej zostaną osiągnięte.

Trzeba podkreślić, iż kara oprócz dolegliwości, powinna także spełniać inne cele, w tym przede wszystkim zapobiegać powrotowi sprawcy do przestępstwa oraz kształtować właściwe postawy w społeczeństwie. W przedmiotowej sprawie kara wymierzona oskarżonym była nieadekwatna do popełnionego czynu, stając się karą zbyt surową, zważywszy iż pobyt w areszcie śledczym niewątpliwie był wystarczającym czasem, by oskarżeni uzmysłowili sobie nie tylko wagę popełnionego przestępstwa, ale i skutki związane z jego dokonaniem.

Mając powyższe względy na uwadze, Sąd Odwoławczy orzekł o zmianie zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie wymierzonych obu oskarżonym kar pozbawienia wolności, orzeczenie o warunkowym zawieszeniu ich wykonania oraz oddanie oskarżonych pod dozór kuratora.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie §2 i 14 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

O kosztach za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 636§1 k.p.k., art. 624§1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. oraz art. 17 ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych, mając na uwadze sytuację materialną oskarżonych.