Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 maja 2013 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2013 r. w Legnicy

sprawy z wniosku M. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o wyrównanie emerytury

na skutek odwołania M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 15 stycznia 2013 roku

znak (...)

I. zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 15 stycznia 2013 roku znak (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy prawo do wypłaty emerytury od dnia 22 listopada 2012 roku,

II. w pozostałym zakresie odwołanie oddala.

Sygn. akt VU 306/13

UZASADNIENIE

M. S. w dniu 17 grudnia 2012r. złożył wniosek, w którym domagał się wznowienia wypłaty jego emerytury oraz wyrównania za okres od 1 października 2011r. do listopada 2012r. – w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r. sygn. akt K 2/12.

Decyzją z 15 stycznia 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. zwrócił ubezpieczonemu ten wniosek wskazując, iż decyzją z 18 stycznia 2012r. wstrzymał wypłatę emerytury wnioskodawcy i zobowiązał go do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, ponieważ kontynuował on zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy. Odwołanie od tej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy z dnia 23 maja 2012r. Wobec czego wznowienie postępowania w tej sprawie winno toczyć się na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego – przed Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy.

W odwołaniu od tej decyzji, wniesionym w dniu 4 lutego 2013r., wnioskodawca domagał się jej zmiany poprzez wypłatę jego emerytury za okres od 1 października 2011r. do 21 listopada 2012r. wraz z odsetkami.

Odnosząc się do tego odwołania organ rentowy w dniu 8 lutego 2013r. wydał decyzję, którą podjął wypłatę emerytury wnioskodawcy od 1 grudnia 2012r. tj. od miesiąca, w którym złożył on wniosek. Decyzja nie zawierała uzasadnienia odmowy wypłaty zawieszonej emerytury za wcześniejszy okres.

Na żądanie wnioskodawcy z dnia 26 lutego 2013r. o wyjaśnienie tej kwestii – Oddział ZUS w L. w piśmie z 21 marca 2013r. wskazał, iż organ rentowy nie jest właściwy do wznowienia postępowania w sprawie, w której poprzednio rozstrzygał sąd. Może jednak podjąć wypłatę świadczenia w trybie art. 135 ust. 1 ustawy emerytalnej na bieżąco. Mając na uwadze, ze wnioskodawca wniosek o podjęcie wypłaty emerytury w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego złożył w dniu 17 grudnia 2013r. – podjęto wypłatę od grudnia 2013r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jej oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, te same okoliczności, które powołał w treści skarżonej decyzji i piśmie z 8 lutego 2013r.

Na rozprawie w dniu 20 maja 2013r. wnioskodawca ostatecznie domagał się wypłaty wyrównania jego emerytury od 1 października 2011r.

Sąd ustalił:

Decyzją z dnia 3 stycznia 2011r. znak (...) – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od 3 grudnia 2010r. Na dzień przyznania emerytury wnioskodawca był zatrudniony w (...)SA (...) i kontynuował to zatrudnienie w okresie pobierania emerytury .

Dowody:

- akta ZUS: kwestionariusz k. 7, świadectwo pracy k.37, decyzja z 3.01.2011r. k.49,

W dniu 9 stycznia 2012r. wnioskodawca M. S. złożył wniosek o wstrzymanie wypłaty emerytury ponieważ nie rozwiązał stosunku pracy zgodnie przepisami, które weszły w życie w 2011r. oraz o wydanie decyzji określającej wysokość nadpłaty z tego tytułu do zwrotu.

Rozpoznając ten wniosek Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z 18 stycznia 2012r. na podstawie art. 138 ustawy emerytalnej stwierdził, iż wnioskodawca pobrał nienależne świadczenie za okres od 1 października 2011r. do 31 stycznia 2012r. w łącznej kwocie 23 208, 60 zł i zobowiązał go do zwrotu tej kwoty.

M. S. złożył od tej decyzji odwołanie, domagając się jej zmiany w części dotyczącej wielkości kwoty do zwrotu – z kwoty brutto na kwotę netto. Nie kwestionował podstawy do zwrotu.

Wyrokiem z 23 maja 2012r. w sprawie V U 426/12 Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie wnioskodawcy wskazując w uzasadnieniu, iż powinien on zwrócić kwotę brutto pobranej emerytury. Przy czym na tej podstawie może wystąpić do organu podatkowego o zwrot zapłaconego podatku dochodowego od kwoty zwróconej emerytury.

Dowody:

- akta ZUS: wniosek k.73, decyzja z18.01.2012r. k. 75;

- akta SO w Legnicy V U 426/12: odwołanie k.2, odpowiedź na odwołalnie k.5, wyrok SO z 23.05.2012r. k.13, uzasadnienie wyroku 00:20:36-00:25:25.

M. S. w dniu 17 grudnia 2012r. złożył wniosek, w którym domagał się wznowienia wypłaty jego emerytury oraz wyrównania za okres od 1 października 2011r. do listopada 2012r. – w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r. sygn. akt K 2/12.

Decyzją z 15 stycznia 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. zwrócił ten wniosek ubezpieczonemu wskazując, iż decyzją z 18 stycznia 2012r. wstrzymał wypłatę emerytury wnioskodawcy i zobowiązał go do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, ponieważ kontynuował on zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy. Odwołanie od tej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy z dnia 23 maja 2012r. Wobec czego wznowienie postępowania w tej sprawie winno toczyć się na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego – przed Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy.

Odnosząc się do tego odwołania organ rentowy w dniu 8 lutego 2013r. wydał decyzję, którą podjął wypłatę emerytury wnioskodawcy od 1 grudnia 2012r. tj. od miesiąca, w którym złożył on wniosek.

Dowody:

- akta ZUS: wniosek z 17.12.2012r. k.101,

decyzja z 15.01.2013r. k. 102; decyzja z 8.02.2013r. k. 104.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest częściowo uzasadnione.

Przede wszystkim należy odnieść się do stanowiska organu rentowego, iż w sprawie powinno nastąpić wznowienie postępowania w trybie przepisów kodeksu postępowania cywilnego - wobec rozstrzygnięcia kwestii zasadności zawieszenia wypłaty emerytury wnioskodawcy przez sąd. Nie można z tym poglądem się zgodzić. W sprawie, na która powołuje się organ rentowy tj. wyrok SO w Legnicy z 23 maja 2012r. w sprawie V U 426/12 – sąd rozpoznawał odwołanie wnioskodawcy dotyczące wysokości kwoty zwrotu pobranej emerytury, a w szczególności czy winna zostać zwrócona kwota netto czy brutto. Decyzja będąca przedmiotem ówczesnego postępowania nie dotyczyła wprost kwestii zawieszenia wypłaty emerytury wnioskodawcy. Jedynie w uzasadnieniu ogólnie organ rentowy powołał się na treść art. 103a ustawy emerytalnej.

Należy więc uznać, iż wznowienie postępowania w tej sprawie mogło i powinno było się odbyć się w drodze postępowania administracyjnego. Organ rentowy najpierw powinien w związku z tym wydać postanowienie o wznowieniu postępowania(art.149 § 1-2 kpa) a następnie po przeprowadzeniu wznowionego postępowania – wydać decyzję (art. 151 kpa).

Zgodnie z art. 145a. § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2013. 267 (t.j.)) można żądać wznowienia postępowania w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja. Zaś § 2. tej ustawy wskazuje, iż wówczas skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Wnioskodawca wniosek o wznowienie postępowania w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r. złożył w dniu 17 grudnia 2012r. Orzeczenie to zostało ogłoszone w dniu 22 listopada 2012r. Zachował więc termin do złożenia wniosku o wznowienie postępowania ujęty w kodeksie postępowania administracyjnego. Wniosek ten organ rentowy powinien rozpoznać we wskazany wyżej sposób. Niezrozumiałym i bez podstawy prawnej jest rozstrzygnięcie organu rentowego o zwrocie wniosku o wznowienie postępowania. Przy czym jeśli uważał, że wznowienie postępowania winno nastąpić w trybie przepisów kodeksu postępowania cywilnego – winien taki wniosek jako skargę o wznowienie postępowania przekazać Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych – a nie dokonywać jego zwrotu. Stanowisko organu jest w tej kwestii ambiwalentne, bowiem odnosząc się do niego kolejna decyzja z 8 lutego 2013r. wznowił wypłatę emerytury wnioskodawcy od grudnia 2012r. tj. od dnia złożenia wniosku. Co oznacza, iż uznał, iż w sprawie nie jest konieczne wznowienie postępowania sądowego.

Decyzję z 15 stycznia 2013r. o zwrocie wniosku o wznowienie postępowania należy więc rozpoznać merytorycznie – bowiem uchybienia organu rentowego w zakresie naruszenia procedury, w tym nie rozpoznania w prawidłowy sposób wniosku – obligują Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych do merytorycznego rozpoznania sprawy. W tym przypadku do oceny czy w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z 13 listopada 2013r. K 2/12 wnioskodawca powinien mieć podjętą wypłatę zawieszonej emerytury i od kiedy.

Wyrokiem z dnia 13 listopada 2012r. Trybunał Konstytucyjny (sygn. akt K 2/12 ) orzekł, iż art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Sentencja wyroku została ogłoszona w dniu 22 listopada 2012r. w Dz. U. poz. 1285.

Zgodnie z przepisem art. 190 ust. 1 Konstytucji RP orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego.

W uzasadnieniu cytowanego wyżej wyroku (pkt 9 ) Trybunał Konstytucyjny wskazał, że z chwilą ogłoszenia sentencji wyroku w Dzienniku Ustaw traci moc art. 28 ustawy zmieniającej z 16 grudnia 2010r. w zakresie, w jakim przewiduje stosowanie art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 01 stycznia 2011r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Znaczy to, że obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą – jako warunek realizacji nabytego prawa do emerytury – nie będzie miał zastosowania do osób, które – tak jak wnioskodawca - prawo to nabyły w okresie przed dniem 01 stycznia 2011r. Natomiast przepis ten pozostaje nadal w obrocie prawnym i znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury w momencie jego wejścia w życie i później, tj. od 01 stycznia 2011r.

W świetle powyższego wnioskodawcy, który uzyskał prawo do emerytury w wieku powszechnym (65 lat) - (...) przysługiwało prawo do wypłaty emerytury, ale wyłącznie od dnia ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw, tj. od dnia 22 listopada 2012r. Trybunał nie orzekł bowiem, iż jego orzeczenie ma moc wsteczną, tj. by miało zastosowanie do zdarzeń przed dniem jego publikacji w Dzienniku Ustaw. Z zasady wyroki Trybunału Konstytucyjnego działają na przyszłość. Od momentu ich opublikowania tworzą nowy system prawny. Jeśli intencją Trybunału Konstytucyjnego byłoby by jego wyrok odnosił skutki wstecz musiałby to wyraźnie wskazać. W ustępie 9 uzasadnienia wyroku 13 listopada 2012r. Trybunał wprost wskazał, że przepis, na podstawie którego zawieszono wypłatę emerytury dla ubezpieczonego traci moc z chwilą ogłoszenia sentencji wyroku w Dzienniku Ustaw. Tym samym odnośnie żądania wypłaty wyrównania emerytury za okres od daty (faktycznego w przypadku wnioskodawcy) wstrzymania wypłaty do chwili jej podjęcia, tj. od 01 października 2011r. do listopada 2012r. jest nieuzasadnione.

Naprawienie szkody wyrządzonej przez przepisy uznane za niekonstytucyjne, może nastąpić jedynie poprzez interwencję ustawodawcy polegająca na wprowadzeniu incydentalnych przepisów, pozwalających na naprawienie negatywnych skutków obowiązywania przepisu uznanego za niekonstytucyjny lub wystąpienie z roszczeniem przeciwko Skarbowi Państwa na podstawie art. 417 ¹ § 1 kc.

Mając powyższe na uwadze, sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 orzekł jak w sentencji wyroku.