Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2014 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie, IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych,

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 09 grudnia 2014 r. w Olsztynie

na rozprawie sprawy z powództwa A. K.

przeciwko (...) Bank (...) S.A. we W.

o odszkodowanie

I.  powództwo oddala;

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt IV P 175/14

UZASADNIENIE

Powódka A. K. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) Bank (...) Spółka Akcyjna kwoty 17 500 zł z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. W uzasadnieniu pozwu powódka podała, iż w dniu 14 marca 2014 roku otrzymała od pozwanej oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, w którym pracodawca wskazał jako przyczynę ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych w postaci niewłaściwego poinformowania klienta o warunkach założenia konta osobistego oraz dopuszczenia przez powódkę do podpisania umowy konta i innych dokumentów bankowych przez osobę nieupoważnioną. Powołana przyczyna w ocenie powódki nie opisuje w sposób pełny rzeczywistego przebiegu zdarzeń i nie uzasadnia rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Wskazała, iż na skutek, roztargnienia, pomyłki przedłożyła właściwie sporządzoną dokumentację do akceptacji osobie małoletniej. Po zauważeniu pomyłki powódka bezzwłocznie skontaktowała się z klientem celem naprawienia błędu, zaś następnego dnia klient przybył do oddziału i złożył podpisy na odpowiednich dokumentach. Wskazała, iż jej zachowanie nie cechowało się nasileniem złej woli ani w postaci umyślności, ani w postaci rażącego niedbalstwa. Nie miała zamiaru narazić pracodawcy na szkodę, cała sytuacja nie została wywołana przez nią celowo.

Powódka wskazała, iż domaga się odszkodowania w wysokości siedmiomiesięcznego wynagrodzenia na mocy art. 58 k.p. w zw. z art. 300 k.p. w zw. z art. 415 k.c. wskazując na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2009 roku- PK 135/2008.

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała, iż powódka w sposób świadomy zaproponowała małoletniemu zawarcie umowy konta oraz założenie lokaty przy użyciu danych osobowych ojca. Osoba małoletnia podpisała w. w. umowy swoim imieniem i nazwiskiem, podczas gdy regulamin konta i inne procedury wewnętrzne stanowią, iż posiadaczem konta może być wyłącznie osoba pełnoletnia. Wskazała, iż w jej ocenie postępowanie powódki cechuje się rażącym niedbalstwem wynikającym z braku wiedzy o zasadach, na jakich oferowane są produkty bankowe. Osoba małoletnia, nie posiadająca zdolności do czynności prawnych, w związku z tym nie uprawniona do zawierania umów z bankiem, podpisała potwierdzenie przystąpienia do promocji oraz deklarację przystąpienia do ubezpieczenia, a także wniosek o wydanie karty płatniczej. Powódka, w związku z tym, w ocenie strony pozwanej naraziła bank na ryzyko wynikające z braku należytej identyfikacji klienta. Strona pozwana podniosła ponadto, iż wykryte błędy zostały naprawione z inicjatywy dyrektora placówki, a nie powódki.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka A. K. była zatrudniona u pozwanego od dnia 15 sierpnia 2013 roku na podstawie umowy na okres próbny, a następnie na czas określony od 1 listopada 2013 roku do 31 października 2013 roku na czas określony na stanowisku młodszego doradcy klienta.

[ dowód: umowy o pracę k. 6,8 ]

Przed przedłużeniem powódce umowy o pracę powódka była zobowiązana do zdania testu dotyczącego obowiązujących w banku procedur. Pozytywne zaliczenie testu było warunkiem zawarcia z powódką umowy o pracę na czas określony. Zgodnie z obowiązującym zakresem obowiązków, który powódka podpisała zawierając umowę o pracę wskazane jest, iż do ogólnych obowiązków pracownika za zajmowanym stanowisku należy m.in. znajomość i przestrzeganie przepisów, instrukcji i zarządzeń dotyczących powierzonego zakresu pracy [ pkt 1 ppkt 1], stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych [ pkt 1 ppkt 8], bieżąca aktualizacja własnej wiedzy oraz śledzenie zmian przepisów w zakresie wykonywania zadań [ pkt 1 ppkt 9], stosowanie się do obowiązujących procedur w banku [ pkt 1 ppkt 10], przestrzeganie zadań zdefiniowanych w regulaminie pracy [ pkt 1 ppkt 12], postępowanie zgodnie ze standardami powszechnie obowiązującego prawa [ pkt 1 ppkt 13], zapoznanie się i stosowanie do kodeksu etyki (...) Bank (...) S.A. oraz Karty Etyki (...) [ pkt 1 ppkt 15].

[ dowód: zeznania świadka I. M. k. 95v-97, zakres obowiązków powódki k. 12 część B akt osobowych]

Zgodnie z treścią pkt 11 przewodnika sprzedaży kont dla osób fizycznych wraz z produktami okołobankowymi (...) egzemplarze umowy podpisuje posiadacz, współposiadacz czytelnie pełnym imieniem i nazwiskiem a także umieszcza wzór podpisu. Przy czym dokument definiuje, iż posiadaczem konta jest osoba fizyczna z którą bank zawarł umowę konta indywidualnego, a współposiadacz osoba fizyczna z którą bank zawarł umowę konta wspólnego. § 5 pkt 2 ppkt 3 regulamin konta dla osób fizycznych zawiera zapis, iż konto może być otwarte i prowadzone na rzecz osoby fizycznej, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Zgodnie z zasadami etyki osoby są zobligowane do wykonywania swoich obowiązków służbowych ze szczególną starannością, uczciwością, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz regulacjami wewnętrznymi, kierując się interesem banku

[ dowód:(...), regulamin konta dla osób fizycznych k. 53- 62, kodeks etyki k. 63- 67]

W dniu 24 lutego 2013 roku powódka obsługiwała klienta, który przyszedł wraz z synem w celu założenia konta dla małoletniego – 17 letniego syna. Powódka poinformowała klienta o braku możliwości założenia konta dla osoby niepełnoletniej. Umowa została sporządzona na nazwisko ojca, jednakże dokumenty do podpisu powódka dała synowi. Podpisał on również inne dokumenty bankowe jak deklarację przystąpienia do ubezpieczenia, wniosek o wydanie kart płatniczych, potwierdzenie przystąpienia do promocji oraz deklaracje przystąpienia do umowy grupowego ubezpieczenia na życie. Identyfikacji klienta powódka dokonała po nr PESEL ojca, jednakże syn dokonał dwukrotnych wpłat na konto, zrobił przelew oraz założył lokatę. Na potwierdzeniach wykonanych transakcji podpis złożył syn. Powódka obsługiwała wskazane wyżej osoby po godz. 10.15. 23 lutego 2014 roku był dla powódki dniem wolnym od pracy.

Przełożona powódki świadek I. M. pod koniec dnia pracy dokonuje rozliczenia pracy podległych jej pracowników, w tym również powódki. W dniu 24 lutego 2013 roku ok. godz. 17.00 I. M. wezwała do siebie powódkę. Weryfikując zawartą umowę konta zauważyła, iż jest ona podpisana przez niewłaściwą osobę. Powódka nie zgłaszała wcześniej tej nieprawidłowości, przed wskazaniem jej przez przełożoną. Powódka została zobowiązana do kontaktu z klientem celem naprawienia dokonanego błędu. Po kontakcie z klientem stawił się on ponownie do placówki bankowej i umowa została podpisana ponownie przez właściwą osobę.

W dniu 27 lutego 2014 roku powódka wraz z przełożoną sporządziły notatkę służbową obrazującą przebieg zdarzenia z dnia 24 lutego 2014 roku. Notatka została podpisana przez powódkę. W notatce tej znajduje się zapis, iż wskazanego dnia obsługiwała klientów zainteresowanych założeniem konta osobistego dla osoby niepełnoletniej. Zaproponowała założenie konta na nazwisko R. [ nazwisko zostało przez bank usunięte], ze względu na brak w ofercie banku konta dla osoby niepełnoletniej. Na umowie podpis złożył syn M. [ nazwisko zostało przez bank usunięte], gdyż uznała, że skoro konto ma być dla syna wzór podpisu powinien złożyć osobiście syn. Podpisał on również pozostałe dokumenty. Wskazała, iż umożliwiła nadanie dostępów do konta synowi M., dokonał on dwukrotnie wpłaty na konto, zrobił przelew, założył lokatę. Podpis na potwierdzeniach wykonania transakcji wykonał syn M.. Identyfikacji klienta dokonała po numerze PESEL ojca.

[ dowód: : zeznania świadka I. M. k. 95v-97, częściowo zeznania powódki k. 105v-106, 93v- 95v , notatka z dnia (...)

Pismem z dnia 14 marca 2014 roku pozwana wręczyła powódce oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika z powodu ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych, o których pracodawca powziął informację w dniu 28 lutego 2014 roku. W uzasadnieniu pozwana wskazała, iż naruszenie obowiązków polegało na niewłaściwym poinformowaniu klienta o warunkach założenia konta osobistego oraz dopuszczeniu do podpisania umowy konta oraz innych dokumentów bankowych przez osobę nieuprawnioną. W dniu 24 lutego 2014 roku podczas obsługi klienta zakładającego konto świadomie dopuściła do podpisania dokumentów bankowych [ umowy konta, wniosku o wydanie karty płatniczej, potwierdzenia przystąpienia do promocji, deklaracji przystąpienia do ubezpieczenia, potwierdzenia założenia rachunku oszczędnościowego] oraz do wykonania operacji dwukrotnej wpłaty na konto, wykonania przelewu oraz założenia lokaty przez osobę niepełnoletnią, niebędącą właścicielem konta, ani nie posiadającą pełnomocnictw do wykonania niniejszych czynności. Przebieg zdarzeń potwierdziła sporządzona i podpisana przez powódkę notatka służbowa z dnia (...). Pozwana wskazała, iż takim postępowaniem powódka świadomie wprowadziła w błąd klienta banku, narażając bank na utratę zaufania klientów do instytucji finansowej jako organizacji o szczególnym znaczeniu dla zaufania publicznego, podważyła wiarygodność, a także wizerunek banku i jego pracowników. Ponadto pozwana wskazała, iż powyższe działania stanowią naruszenie zasad bezpieczeństwa obowiązujących w banku, procedur bankowych: „ Regulaminu konta dla osób fizycznych”, (...)Przewodnik sprzedaży konta dla osób fizycznych wraz z produktami okołobankowymi- wersja dla placówek bankowych oraz zasad etyki zawodowej określonych w kodeksie etyki obowiązujących w banku.

[ dowód: oświadczenie o rozwiązaniu umowy k. 9]

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie jest zasadne i nie zasługuje na uwzględnienia.

Spór między stronami sprowadzał się do zasadności rozwiązania umowy o pracę z powódką bez jej wypowiedzenia – do oceny, czy przesłanka rozwiązania umowy w tym trybie była rzeczywista, konkretna i wystarczająca.

Kodeks pracy wskazuje kierunek oceny przez Sąd zasadności rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Zgodnie z art. 52 §1 pkt 1 k.p. - pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. Ustaleniu Sądu podlegało tym samym, co należało do podstawowych obowiązków pracownika banku. Należy zauważyć, iż pracodawca zatrudniający powódkę należy do instytucji, których działalność opiera się nie tylko na bezwzględnym przestrzegania przepisów prawa, jak również na zaufaniu. Jakiekolwiek zachwianie zaufania do sposobu prowadzenia działalności przez bank może prowadzić do gwałtownego odpływu klientów banku, a w konsekwencji również do jego niewypłacalności. Nie dziwi tym samym rygorystyczne przestrzeganie wymogów względem pracowników obsługujących klientów pozwanego banku, w tym w zakresie obrotu dokumentami.

W odniesieniu do zdarzeń, które zostały uznane przez pracodawcę za ciężkie naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych przez powódkę, należy zauważyć, iż materiał dowodowy zgromadzony w sprawie pozwolił na stwierdzenie, iż doszło do podpisania szeregu dokumentów związanych z założonym kontem przez osobę małoletnią. Zważywszy na liczbę tych dokumentów nie sposób przyjmować, iż doszło do jednorazowej omyłki, wynikłej ze zmęczenia powódki, czy też z innych przeszkód, tym bardziej, iż powódka dzień przed zdarzeniem miała dzień wolny od pracy, a do zdarzenie doszło w godzinach przedpołudniowych. Podpisanie dokumentów przez syna, w odniesienia do konta otworzonego na ojca, służyło jednemu celowi, umożliwiało korzystanie z konta małoletniemu, który wykonał m.in. przelewy. Z punktu widzenia powódki zachowanie tego rodzaju może wydawać się nieszkodliwe, powódka może być przekonana, iż działała na korzyść pozwanego banku zdobywając nowego klienta. W rzeczywistości jest to zachowanie skrajnie nieodpowiedzialne, podpisanie jakiegokolwiek dokumentu za inną osobę swoim imieniem i nazwiskiem bez umocowania pociąga za sobą skutki określone w art. 103 k.c. – wobec braku potwierdzenia ważności oświadczenia pociąga za sobą nieważność umowy ze wszystkimi negatywnymi konsekwencjami włącznie z odpowiedzialnością banku wobec osób trzecich.

Zachowanie powódki godziło tym samym w pewność obrotu dokumentami, skutkowało stworzeniem w praktyce fikcyjnego konta, którego dysponentem była inna osoba, niż ta, której dane osobowe wykorzystano. W konsekwencji prawidłowa była ocena zachowania powódki jako ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych. Oceny tej nie zmienia zgoda osoby, której dane osobowe wykorzystano w celu utworzenia konta. Osoba wskazana jako właściciel konta nie jest bowiem dysponentem prawidłowości sporządzania dokumentów w obrocie bankowym, nie zmienia również zasad prawa cywilnego. Nadto ustna akceptacja utworzenia konta nie znosi stanu niepewności co ważności umowy o prowadzenie konta, w żaden sposób nie mogła również zapobiec przyszłym szkodom wynikłym z funkcjonowania fikcyjnego konta w systemie bankowym.

W ocenie Sądu bez znaczenia jest fakt, iż działanie powódki nie spowodowało szkody u powoda i osoby, której dane osobowe wykorzystano przy tworzeniu konta. Pomijając kwestie związane z utratą przez bank potencjalnego klienta, nieprawidłowo obsłużonego przez powódkę, zachowanie powódki bezpośrednio narażało bank na powstanie szkody, chociażby w wyniku powstania zadłużenia w koncie, za które fikcyjny właściciel konta by nie odpowiadał; stanowiło nadto naruszenie podstawowych zasad bezpieczeństwa obrotu dokumentami. Już z tej przyczyny była to wystarczająca przesłanka rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. W systemie bankowym nie można bowiem tolerować nierzetelnego prowadzenia jakiejkolwiek dokumentacji, a tym bardziej zawierania umów o prowadzenie fikcyjnych kont bankowych.

Mając na uwadze powyższa analizę należy stwierdzić, iż przesłanka rozwiązania stosunku pracy z powódką była zatem rzeczywista, konkretna i w ocenie Sądu wystarczająca, co w oparciu o dyspozycję art. 52 § 1 pkt 1 k.p. stanowiło podstawę oddalenia powództwa.

Sąd oddalił wniosek dowodowy o przesłuchanie świadka, którego dane osobowe wykorzystano przy otwieraniu konta bankowego, fakt akceptacji tego rodzaju praktyki przez klienta banku został wystarczająco wyjaśniony na podstawie zeznań powódki [art. 217 § 3 k.p.c.]. Nadto wyłączona była możliwość przeprowadzenia dowodu z uwagi na objęcie danych osobowych klientów banku tajemnicą bankową, które to dane nie podlegają ujawnieniu wobec Sądu na podstawie art. 105 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo bankowe.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. mając na uwadze wynik sprawy.