Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 grudnia 2014 r. w O.

sprawy z odwołania S. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania S. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 20 czerwca 2014r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje S. P. prawo do emerytury począwszy od 1 maja 2014r.;

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

S. P. wniósł odwołanie od decyzji (...) w P. z dnia 20.06.2014r., znak (...), którą to decyzją ZUS odmówił mu prawa do emerytury wskazując, że na dzień 01.01.1999r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach ani 25 lat ogólnego stażu pracy. W uzasadnieniu wskazał, że w (...) S.A. w R., w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w W. oraz w (...) Sp. z o.o. w W. wykonywał pracę w szczególnych warunkach, gdyż w zakładach pracy stosowano azbest.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, że S. P. na dzień 01.01.1999r. nie udokumentował wymaganych 15 lat pracy w szczególnych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

S. P., urodzony w dniu (...), złożył w ZUS w dniu 27.05.2014r. wniosek o przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach. W dniu (...) odwołujący ukończył 60 lat. Na dzień 01.01.1999r. udowodnił 23 lata, 6 miesięcy i 6 dni okresów składkowych, 7 miesięcy i 13 dni okresów nieskładkowych i 10 miesięcy i 11 dni okresów uzupełniających, czyli łącznie 25 stażu.

Staż pracy w szczególnych warunkach uwzględniony przez ZUS wyniósł 10 lat, 9 miesięcy i 1 dzień.

Odwołujący się nie jest członkiem OFE.

W dniu 20.06.2014r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, znak (...). Podał w niej, że S. P. nie udokumentował 25 lat ogólnego stażu pracy oraz 15 lat pracy w szczególnych warunkach. W decyzji tej ZUS wskazał, że na dzień 01.01.1999r. ubezpieczony udowodnił ogólny okres pracy wynoszący 23 lata, 6 miesięcy i 6 dni okresów składkowych oraz 7 miesięcy i 13 dni okresów nieskładkowych, tj. łącznie 24 lata, 1 miesiąc i 19 dni. ZUS do ogólnego stażu pracy nie uwzględnił okresu zatrudnienia pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 23.04.1970r. do 08.05.1972r. z powodu braku informacji, czy w ww. okresie odwołujący uczęszczał do szkoły, a jeśli tak to, jaka była odległość między szkołą a miejscem zamieszkania, czy odwołujący dojeżdżał do szkoły, czy też mieszkał w internacie. W stażu pracy nie uwzględniono także wymienionych w decyzji okresów przebywania na urlopie bezpłatnym oraz okresu od 14.12.1974r. do 10.01.1975r. tj. okresu od odbycia służby wojskowej do dnia podjęcia zatrudnienia. Po analizie zgromadzonej w aktach dokumentacji ustalono ponadto, że na dzień 01.01.1999r. odwołujący udokumentował 10 lat 9 miesięcy i 1 dzień okresu pracy w szczególnych warunkach, zamiast wymaganych 15 lat pracy. Do pracy w szczególnych warunkach Oddział ZUS zaliczył odwołującemu, zgodnie ze świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 26.11.2009r., okresy pracy w (...) S.A.: od 02.10.1972r. do 31.01.1973r. na stanowisku robotnik budowlany wykonujący stale prace pomocnicze lub inne w głębokich wykopach wykazanym w wykazie A dział V poz. l pkt 8, od 01.02.1973r. do 13.12.1974r., od 11.01.1975r. do 25.05.1980r., od 27.06.1980r. do 30.06.1980r., od 31.10.1980r. do 31.03.1981r. (z wyłączeniem dni, w których odwołujący przebywał na urlopie bezpłatnym) i od 05.07.1982r. do 31.03.1985r. na stanowisku izolarz wymienionym w wykazie A, dział V poz. 1 pkt 5 Rozporządzenia RM z dnia 07.02.1983r. i Zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01.08.1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty.

S. P. w ZUS złożył oświadczenie z dnia 16.07.2014r., w którym podał, że po szkole podstawowej nie kontynuował dalszej nauki, karty zasiłkowe i karty wynagrodzeń za okres pracy w (...) S.A. na okoliczność wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Po dokonaniu analizy dołączonego do odwołania oświadczenia, Oddział ZUS uznał okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 23.04.1970r. do 08.05.1972r. i uwzględnił ten okres w ogólnym stażu pracy. Zatem 25 letni okres pracy został udokumentowany. Natomiast okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach w czasie zatrudnienia w (...) został uwzględniony na podstawie wystawionego przez zakład pracy świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 26.11.2009r., w którym to świadectwie zakład pracy podał, że S. P. wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A. W związku z powyższym Oddział ZUS kolejną decyzją z dnia 31.07.2014r. ponownie odmówił S. P. prawa do wcześniejszej emerytury z powodu nie udokumentowania na dzień 01.01.1999r. wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

[okoliczność bezsporna, wniosek o emeryturę, decyzja z dnia 20.06.2014r., 31.07.2014r., karty przebiegu zatrudnienia, akta (...) nr (...)]

W okresie od 02.10.1972r. do 31.03.1981r. i od 05.07.1982r. do 14.05.1991r. S. P., z zawodu blacharz, stale i pełnym wymiarze czasu pracy zatrudniony był w (...) S.A. w upadłości (wcześniejsza nazwa: Przedsiębiorstwo (...) w R.). Zakład ten należał do resortu budownictwa.

W trakcie zatrudnienia odbył zasadniczą służbę wojskową – 15.02.1974r. – 10.01.1975r.

Placówki tego zakładu znajdowały się m.in. na terenie G., W., T., E., M., G. i częściowo w R.. Firma zajmowała się izolacjami termicznymi ciepło – i zimnochronnymi. W latach 70 – 80 większość robót prowadzono w betonowych kanałach. Wykopy były potężne, bo rury miały średnicę 1 metra.

S. P. formalnie zajmował stanowiska najpierw robotnika budowlanego, od 01.02.1973r. – układacza izolacji termicznej, a od 01.05.1973r. – montera izolacji termicznej, ale faktycznie ciągle wykonywał obowiązki montera izolacji termicznej. W zakładzie istniały brygady izolacyjne składające się z izolarzy i brygady blacharzy, podział był sztywny.

Jedna firma układała rury, a S. P. z brygadą izolował rury zaprawą cementowo – azbestową. (...) izolowano poprzez okręcanie rur watą szklaną, wełną mineralną, siatką wzmacniającą i okładano masą azbestowo – cementową. Mieszanka cementu z azbestem utrzymywała temperaturę. Cement i pylisty azbest mieszano ręcznie – z worków łopatami pobierano składniki, dodawano wodę i roznoszono w wiadrach. Wówczas nie wiedziano, że azbest jest szkodliwy dla zdrowia. Pracowali na rurociągach wkopanych w ziemię, wykopy miały 1,5 metra albo 2.

W (...) w latach 1970-2001 zatrudniony był także jako kierownik budowy A. K., w latach 1969-1994 blacharz przemysłowy M. K. oraz blacharz warsztatowy – monter T. R.. M. K. i T. R. byli w brygadzie blacharzy, odwołującego się widywali kiedy jego brygada robiła płaszcze cementowo – azbestowe. Pozostałe osoby pracujące z odwołującym się w tej samej brygadzie już nie żyją.

Kiedy zakazano używania azbestu, odwołujący się ukończył kurs blacharza. Praca była nadal w warunkach szkodliwych, w wykopach 1,5 – 2 metrowych, używano waty szklanej.

W Przedsiębiorstwie (...) w R. odwołujący się pracował do dnia 31.03.1981r., potem nastąpiła przerwa związana z budową domu oraz zatrudnieniem w (...).

Od 05.07.1982r. S. P. ponownie został przyjęty do pracy w Przedsiębiorstwie (...) w R., powierzono mu obowiązki montera izolacji. W angażach wpisywano stanowisko monter izolacji termicznej.

Od dnia 15.04.1985r. odwołującemu się powierzono stanowisko blacharza, a w angażach wskazywano stanowiska: blacharz, blacharz - traser, izolarz, blacharz – monter izolacji, monter izolacji termicznej.

W (...) odwołujący się pracował do dnia 14.05.1991r.

[dowód: świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach i świadectwo pracy z dni 26.11.2009r., świadectwo pracy z dnia 14.05.1991r., angaże z dni 01.02.1973r., 30.04.1973r., świadectwo pracy z dnia 27.03.1981r., umowa o pracę z dnia 05.07.1982r., angaż z lat 1985-1989r., świadectwo pracy z dnia 14.05.1991r., świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach - akta osobowe z (...)]

W okresie od 02.11.1981r. do 03.07.1982r. S. P. zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w W. na stanowisku montera izolacji termicznej – murarza kotłów przemysłowych. Firma ta zmieniała nazwy, przekształciła się w (...).

Przedsiębiorstwo zajmowało się izolacja rurociągów i kotłów, używano azbestu, waty szklanej i mineralnej. W Przedsiębiorstwie tym pracowali także monterzy izolacji termicznej: S. D. (który potem był blacharzem), T. S. i S. W..

Odwołujący owijał sznurem azbestowym, zdejmował płaszcze azbestowe, zajmował się izolacją termiczną kotłów, turbin, rurociągów, praca była na wewnątrz i na zewnątrz. Monterów izolacji termicznej nazywano także blacharzami, bo były tam rury izolowane wełną i metalową siatką. Dokonywano także demontażu płaszcza izolacyjnego.

[dowód: świadectwa pracy z dni: 30.10.2014r., 03.07.1982r., umowa o pracę z dnia 28.10.1981r. – akta osobowe z Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w W., zeznania świadków na rozprawie w dniu 19.12.2014r. – S. D. (adnotacja 00:03:40, k. 61 a.s.), T. S. (adnotacja: 00:09:29, k. 61 a.s.), S. W. (adnotacja: 00:15:01, k. 61 a.s.), zeznania odwołującego się z dnia 10.10.2014r. (adnotacja 00:00:54, k. 34 – 35 a.s.)]

W okresie od 01.07.1991r. do 15.09.2003r. S. P. zatrudniony był w (...) Sp. z o.o. w W. na stanowisku blacharza. Z akt osobowych wynika, że przechodził badania lekarskie pod kątem zdolności do wykonywania pracy blacharza na wysokości.

Będąc zatrudniony w (...) odwołujący się przebywał na urlopie bezpłatnym m.in.: od 17.01.1994r. do 31.12.1994r., od 15.01.1996r. do 13.04.1996r., od 01.06.1996r. do 31.12.1996r., od 01.01.1997r. do 31.03.1997r., od 07.02.1998r. do 27.04.1998r., od 16.11.1998r. do 31.12.1998r.

[dowód: zaświadczenia lekarskie z dni: 01.04.2003r., 07.05.1998r., umowa o pracę z dnia 01.07.1991r., świadectwo pracy z dnia 15.09.2003r. – akta osobowe uzyskane z (...) Sp. z o.o. w K., zeznania świadków na rozprawie w dniu 19.12.2014r. – S. D. (adnotacja 00:03:40, k. 61 a.s.), T. S. (adnotacja: 00:09:29, k. 61 a.s.), S. W. (adnotacja: 00:15:01, k. 61 a.s.) zeznania odwołującego się z dnia 10.10.2014r. (adnotacja 00:00:54, k. 34 – 35 a.s.)]

Z tytułu powyższego zatrudnienia świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawiło tylko (...) S.A.w upadłości. Wskazało w nim, że S. P.był zatrudniony zakładzie od: 02.10.1972r. do 31.03.1981r. i 5.07.1982r. do 14.05.1991 r., gdzie stale i pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace : 1) wg wykazu A, dział V, poz. 1 tj. roboty wodno-kanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach na stanowisku: 02.10.1972 r. do 31.01.1973 r. - robotnik budowlany (wykonujący stale prace pomocnicze lub inne w głębokich wykopach), wykaz A, dział V, poz. 1, pkt. 8, 01.02.1973r. do 14.02.1974r. - izolarz, wykaz A, dział V, poz. 1, pkt. 5, 11.01.1975r. do 31.03.1981r. - izolarz, wykaz A, dział V, poz. 1, pkt. 5, 05.07.1982r. do 31.03.1985r. - izolarz, wykaz A, dział V, poz. 1, pkt. 5 stanowiącym załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01.08.1983r w sprawie wykazu stanowisk pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty /Dz.U. MBiPMB Nr 3 poz. 6/.

[dowód: świadectwo pracy z dnia 26.11.2009r., k. 26 a.e. nr (...)]

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie ww. dokumentów znajdujących się w aktach emerytalnych odwołującego się oraz aktach osobowych. Ponadto podstawę ustaleń stanowiły zeznania przesłuchanych w sprawie świadków i samego odwołującego się.

Stanowiące podstawę ustaleń faktycznych dokumenty Sąd uznał za wiarygodne. Nie były one kwestionowane przez żadną ze stron postępowania, stąd Sąd nie znalazł podstaw by z urzędu odmówić im wiarygodności i mocy dowodowej.

Przedmiotem sporu pomiędzy stronami była ocena charakteru pracy wykonywanej przez odwołującego się S. P. oraz możliwość jej zakwalifikowania jako pracy świadczonej w warunkach szczególnych. Ogólny okres pracy został bowiem wykazany w postępowaniu przed organem rentowym.

W tym miejscu wskazać należy, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie obowiązują ograniczenia dopuszczalności dowodów przewidziane w art. 246 k.p.c. i 247 k.p.c. w zw. z art. 304 in fine k.p.c. Oznacza to, że w postępowaniu sądowym nie obowiązują ograniczenia, co do środków dowodowych stwierdzających charakter pracy, okres zatrudnienia.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przed Sądem ubezpieczeń możliwe jest wykazywanie okoliczności, od których zależy nabycie uprawnień o emerytury wszelkimi dowodami (wyrok SN z dnia 06.09.1995r., II URN 23/95, OSNP 1996/5/77, wyrok SN z dnia 02.02.1996r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239),

Sąd dał wiarę zeznaniom zawnioskowanych przez odwołującego się świadków, jak i jego zeznaniom, albowiem w większości są one ze sobą zgodne, wzajemnie się uzupełniają i znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zebranym w niniejszej sprawie. W toku postępowania nie ujawniła się żadna okoliczność osłabiająca ich wiarygodność i moc dowodową.

Świadkowie: A. K., M. K., T. R., S. D., T. S. i S. W. pracowali z odwołującym się w tych samych zakładach, wskazali, że odwołujący się podczas całego swojego okresu zatrudnienia co najmniej 8 godzin dziennie, wykonywał prace związane z termoizolacją rur wodociągowych i ciepłowniczych, konserwował je i naprawiał, miało to miejsce w wykopach, wewnątrz i zewnątrz budynków. Zmieniały się nazwy stanowisk pracy, przestano używać azbestu, ale do obowiązków odwołującego się nadal należała izolacja termiczna. Zeznania świadków znajdują potwierdzenie w aktach osobowych uzyskanych od pracodawców odwołującego się. W angażach wskazywano takie stanowiska jak: izolarz, blacharz - traser, blacharz – monter izolacji, monter izolacji termicznej, układacz izolacji termicznej.

Sąd uznał, że odwołujący się, wbrew jego twierdzeniem, nie wykonywał prac bezpośrednio przy produkcji czy przetwórstwie azbestu wskazanych w Wykazie A Dziale V „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych” pkt 12 - Prace przy produkcji materiałów azbestowo-cementowych, ani w Wykazie B Dziale IV. „Prace różne” pkt 1 - prace wykonywane bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu. Do obowiązków odwołującego się bowiem nie należało wytwarzanie i przerabiane azbestu, ale izolowanie rur i kotłów. Używano do tego nie tylko azbestu, ale i cementu, blach, sznurków azbestowych, wełny mineralnej, itp.

Zdaniem Sądu, zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala na ustalenie, że odwołujący się przez cały okres zatrudnienia faktycznie wykonywał prace izolarza, jak też izolarza termicznego. Prace izolarza wskazywane są jako prace w szczególnych warunkach zgodnie z Wykazem A Działem V pt. „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych” pkt 5 Zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01.08.1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz.Urz.MB.1983.3.6). Prace te wymienione są także w Wykazie A Dziale „Prace różne” pkt 25 „bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie” Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.1983.8.43).

Także judykatura stoi na stanowisku, że prace izolarza i izolarza termicznego, polegające na izolowaniu rur w czasie ich remontu, należą do prac remontowo-budowlanych, o jakich mowa w wykazie A dział XIV poz. 25 stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, z późn. zm.), gdzie jest mowa o bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz pracach budowlano-montażowych i budowlano-remontowych. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 08.01.2013r., sygn. III AUa 1009/12, LEX nr 1254373).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się zasadne, co skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji.

S. P. urodził się w dniu (...), zatem podstawą ubiegania się o prawo do emerytury jest ustawa z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2013.1440). Zgodnie z art. 24 ust 1b pkt 20 tej ustawy wiek emerytalny ubezpieczonych urodzonych po dniu 30.09.1953r. wynosi co najmniej 67 lat.

Możliwość uzyskania emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przewiduje art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.Dz.U.2013.1440). Szczegółowe warunki, na jakich można otrzymać to świadczenie, zawarte są w rozporządzeniu z dnia 07.02.1983r. Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Przepisy ustawy emerytalnej za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uznają pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia, o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia. Rozporządzenie zaś zawiera w formie załączników dwa wykazy rodzajów prac w szczególnych warunkach: wykaz A i B. W pierwszym z nich umieszczono prace m.in. w górnictwie, w energetyce, w hutnictwie przemyśle metalowym, w chemii, w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych, w transporcie i łączności, w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym.

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wspomnianego załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów. W świetle art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pracami w szczególnych warunkach nie są bowiem wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami, lecz jedynie takie, które zostały rodzajowo wymienione w tymże rozporządzeniu. (por. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2010-06-01, II UK 21/10, Opubl: Legalis). Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 2011-10-17, I UK 174/11, Legalis). Konieczny jest też bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym właściwym dla danego działu gospodarki, do którego należy pracodawca (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 16.06.2009 r., I UK 20/09 i I UK 24/09; z dnia 1.06.2010 r., II UK 21/10, a także z dnia 14 marca 2013 r., I UK 547/12; niepublikowane).

Zgodnie z art. 184 ustawy emerytalnej prawo do emerytury mężczyźnie urodzonemu po dniu 31.12.1948r. przysługuje po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ust. 4 w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. 60 lat, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. 01.01.1999 r. osiągnął: co najmniej 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach, tj. 25 lat.

Powyższa emerytura przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego, ewentualnie złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE na dochody Skarbu Państwa oraz rozwiązania stosunku pracy, z tym, że warunek rozwiązania stosunku pracy obowiązywał do 31.12.2012r. Od 01.01.2013r. warunek niepozostawania w stosunku pracy nie stanowi przesłanki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury.

Prawo do emerytury na podstawie art. 184 nabywa zatem ubezpieczony, który na dzień 01.01.1999r. legitymował się wymaganym okresem ogólnym i szczególnym, natomiast wiek emerytalny osiągnął po tej dacie, niezależnie od tego, czy w chwili dożycia 60 lat miał status pracownika, wykonywał inną pracę (np. prowadził działalność gospodarczą), czy też w ogóle nie był zatrudniony (zob. uchwałę SN z dnia 8.02.2007r., II UZP 14/06, OSNPUSiSP 2007, nr 13-14, poz. 199; wyrok SN z dnia 18.07.2007r., I UK 62/07, OSNPUSiSP 2008, nr 17-18, poz. 269 i wyrok SA w Warszawie z dnia 30.04.2007 r., III AUa 791/06, Apel. - W-wa 2007, nr 3; por. też uzasadnienie wyroku SA w Szczecinie z dnia 21.06.2005 r., III AUa 462/05, OSA 2006, z. 9, poz. 28).

Ze złożonych dokumentów w sposób jednoznaczny wynika, iż odwołujący ukończył już 60 lat życia i nie przystąpił do OFE.

Przy ustalaniu długości wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ZUS uwzględnia tylko te okresy, wskazane w świadectwie pracy, w których praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 21.09.1984r., III UZP 48/84, LEX nr 14630). Przeprowadzenie innych dowodów przewidzianych na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego na okoliczność pracy w warunkach szczególnych dopuszczalne jest, gdy pracodawca wystawił świadectwo pracy a ZUS kwestionuje jego treść, jak i wówczas, gdy dokument ten nie może zostać sporządzony. Postępowanie przed sądem (na skutek odwołania od decyzji organu rentowego) nie podlega ograniczeniom dowodowym, co wynika wprost z art. 473 k.p.c., zatem każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, Sąd nie jest związany środkami dowodowymi dla dowodzenia przed organami rentowymi (por. wyrok Sądu Najwyższego z 8.04.1999 r., II UKN 69/98, OSNP 2000/11/439).

ZUS zaliczył odwołującemu okresy pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 10 lat, 9 miesięcy i 1 dzień, zamiast wymaganych ustawowo 15 lat pracy.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że stanowisko ZUS nie jest zasadne.

Sąd rozpatrując odwołanie S. P. analizował cały okres jego zatrudnienia. Począwszy od 01.02.1973r. do 14.02.1974r., od 11.01.1975r. do 31.03.1981r., od 05.07.1982r. do 31.03.1985r. – tj. 10 lat i dwa dni.

Do stażu pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć okres odbywania zasadniczej służby wojskowej: 15.02.1974r. – 10.01.1975r. – tj. 10 miesięcy i 24 dni, co łącznie daje 10 lat, 10 miesięcy i 26 dni stażu pracy w szczególnych warunkach. Judykatura stoi na stanowisku, czego wyraz dał Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 25.02.2010r. (II UK 215/09, OSNP 2011, nr 15-16, poz. 219 oraz II UK 219/09, LEX nr 500248), a także w wyroku z dnia 07.12.2010 r. (I UK 203/10, LEX nr 786370) oraz z dnia 12.04.2012r. (I UK 347/11 niepubl.), a ostatnio w wyroku z dnia 27.07.2012r. (I UK 82/12, niepubl.), stwierdzając, że żołnierz zasadniczej służby wojskowej, który był pracownikiem wykonującym zatrudnienie w szczególnych warunkach, może do takiego stażu pracy zaliczyć okres odbywania zasadniczej służby wojskowej, jeśli zatrudnienie to wykonywał przed powołaniem do służby i do zatrudnienia tego powrócił po jej zakończeniu w określonym terminie. Taka zaś sytuacja miała miejsce w przypadku odwołującego. Od dnia 01.02.1973r. ubezpieczony zatrudniony był na stanowisku montera izolacji termicznej, a po powrocie z wojska w dniu 11.01.1975r. został zatrudniony na to samo stanowisko.

S. P. pracował także od 02.11.1981r. do 03.07.1982r. – 8 miesięcy i 1 w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w W. oraz od 01.07.1991r. do 31.12.2008r. – 17 lat, 5 miesięcy i 13 dni w (...) Sp. z o.o. w W.. Postępowanie dowodowe wykazało, że w zakładach tych faktycznie wykonywał obowiązki izolarza.

Należy wskazać, że podczas zatrudnianie w latach 1980 - 1998r. odwołujący się przebywał łącznie 2 lata, 11 miesięcy i 22 dni na urlopie bezpłatnym [decyzja ZUS z dnia 31.07.2014r., a.e.], co należy odliczyć od stażu pracy w warunkach szczególnych. Wprawdzie odwołujący się twierdził, że wówczas także pracował na tych samych stanowiskach, jednak nie wykazał tego żadnym dowodem.

Powyższe wskazuje, że S. P. udowodnił wymagane prawem 15 lat pracy w warunkach szczególnych, a więc korzysta z prawa do dochodzonego świadczenia. Z tych względów Sąd zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy emeryturę od dnia 01.05.2014r., tj. od miesiąca złożenia wniosku. Zgodnie bowiem z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Stosownie do treści art. 118 ust. 1 a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – Sąd, orzekając o prawie do emerytury, ma obowiązek stwierdzenia, czy organ rentowy ponosi lub nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji i przyznanie tego prawa na etapie postępowania administracyjnego. Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie ZUS nie ponosi takiej odpowiedzialności. Dopiero przeprowadzenie szerszego postępowania dowodowego, uzyskanie akt osobowych, przesłuchanie świadków i analiza ich akt emerytalnych przed Sądem umożliwiło stwierdzenie, że w spornym okresie odwołujący pracował w szczególnych warunkach. Zgromadzony na etapie postępowania przed organem rentowym materiał dowodowy, w tym świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, nie pozwalał jednoznacznie na ustalenie, czy odwołujący spełnił wszelkie wymagane prawem warunki uprawniające do prawa do emerytury.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w wyroku.