Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Bożeny Grochowskiej-Małek

po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2015 r.

sprawy M. P.

oskarżonego o przestępstwo z art. 157 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Garwolinie

z dnia 4 listopada 2014 r. sygn. akt II K 17/14

I. wyrok w zaskarżonej części zmienia w ten sposób, że:

- orzeczoną karę pozbawienia wolności obniża do 1 (jednego) roku pozbawienia wolności,

- uchyla orzeczenie o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności i rozstrzygnięcia z tym związane wskazane w pkt II, III, IV i V,

- na podstawie art. 46§1 kk orzeka od oskarżonego obowiązek naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego S. T. kwoty 4.000 (cztery tysiące) zł,

II. w pozostałej części wyrok utrzymuje w mocy;

III. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. W. 516,60 zł (w tym 96,60 zł podatku VAT) tytułem obrony z urzędu oskarżonego wykonywanej w toku postępowania odwoławczego;

IV. zasądza od M. P. na rzecz Skarbu Państwa 180 zł tytułem opłaty za obie instancje oraz 726,60 zł tytułem wydatków za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt II Ka 657/14

UZASADNIENIE

M. P. został oskarżony o to, że:

w dniu 16 listopada 2013 roku w miejscowości S., województwa (...), działając publicznie i bez powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego uderzył głową w twarz S. T. i w ten sposób spowodował u niego obrażenia ciała w postaci dwóch małych krwiaków podskórnych okolicy lewego łuku brwiowego, powierzchownych otarć naskórka nosa i urazu zębów przednich górnych, które skutkowały rozstrojem zdrowia trwającym nie dłużej niż 7 dni, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne,

tj. o przestępstwo z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 4 listopada 2014 r., sygn. akt II K 17/14, Sąd Rejonowy w Garwolinie:

I.  oskarżonego M. P. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu stanowiącego występek z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k. i za czyn ten na podstawie w/w artykułów wymierzył mu karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 69 § 1, 2 i 4 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 5 lat tytułem próby;

III.  na podstawie art. 71 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego karę grzywny w wysokości 40 stawek dziennych, ustalając na podstawie art. 33 § 3 k.k. wysokość jednej stawki na kwotę 10 złotych;

IV.  na podstawie art. 73 § 1 k.k. oddał oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora;

V.  na podstawie art. 72 § 2 k.k. nałożył na oskarżonego M. P. obowiązek naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego S. T. kwoty 4000 zł w terminie 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się wyroku;

VI.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. W. kwotę 723,24 zł, w tym podatek od towarów i usług w wysokości 135,24 zł tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną świadczoną oskarżonemu z urzędu;

VII.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 340 złotych tytułem opłaty, zwalniając go z obowiązku ponoszenia wydatków.

Apelację od przedstawionego wyżej wyroku wywiódł Prokurator Rejonowy w Garwolinie, zaskarżając go w części dotyczącej orzeczenia o karze i zarzucając mu jej rażącą niewspółmierność, wyrażającą się w wymierzeniu oskarżonemu kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania w sytuacji, gdy czyn zarzucany M. P. stanowi występek o charakterze chuligańskim i został popełniony w warunkach powrotu do przestępstwa, co powoduje, że wymierzona kara nie jest adekwatna do stopnia zawinienia oraz stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz jest pozbawiona waloru skutecznego kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa i czynienia zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a nadto pozbawiona jest zdolności realizacji celów zapobiegawczych i wychowawczych w stosunku do oskarżonego. W uzasadnieniu apelacji odwołujący się zaznaczył nadto, że niemożliwym jest sformułowanie względem oskarżonego pozytywnej prognozy kryminologicznej.

W następstwie tak sformułowanego zarzutu odwołujący się wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary roku pozbawienia wolności.

W toku rozprawy odwoławczej prokurator poparł apelację Prokuratora Rejonowego i wniosek w niej zawarty. Obrońca oskarżonego wniósł o nieuwzględ­nienie apelacji i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy, wnosząc zarazem zasądzenie kosztów obrony z urzędu i oświadczając, że nie zostały one uiszczone w całości ani w części. Oskarżony przyłączył się do stanowiska swojego obrońcy, oświadczył, że do dnia dzisiejszego nie wyrównał szkody oraz podał, że pracuje bez umowy o pracę osiągając dochody około 2.500 zł.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wywiedziona przez oskarżyciela publicznego jest zasadna i jako taka na uwzględnienie zasługuje.

W ocenie Sądu Odwoławczego skarżący w pełni słusznie zaznacza, że w odniesieniu do M. P. niemożliwym jest sformułowanie pozytywnej prognozy kryminologicznej, niezbędnej- w myśl art. 69 § 1 k.k.- dla obdarzenia go dobrodziejstwem warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, a tym samym dla przyjęcia, iż rozstrzygnięcie takie umożliwi osiągnięcie wobec wymienionego celów kary. Zważyć trzeba, że dotychczasowa postawa oskarżonego, wiążąca się z wielokrotnym popełnianiem przezeń przestępstw ( dane o karalności- k. 98- 100), wskazuje, iż w sposób cechujący się przekonaniem neguje on wartości chronione porządkiem prawnym, a tym samym przejawia skłonność do naruszania cudzych dóbr prawnych. Za trafnością przyjętego zapatrywania przemawia przy tym okoliczność, iż M. P. dopuścił się przestępnego zachowania w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności, działając przy tym bez powodu,. Zaznaczyć trzeba, że Sąd Rejonowy słusznie odmówił waloru wiary wyjaśnieniom oskarżonego wskazującego na oczywiście błahy powód swego zachowania (k. 90v, 120). W tym stanie rzeczy przyznanie się przez podsądnego do przypisanego mu czynu, okazana skrucha, niezrealizowana gotowość do naprawienia szkody wyrządzonej S. T., a także charakter relacji łączących go ze wspomnianym pokrzyw­dzonym nie mogą być uznawane za elementy pozwalające na założenie, że M. P. będzie w przyszłości przestrzegał porządku prawnego, a tym samym, iż spełniona została zasadnicza przesłanka zastosowania względem niego instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary. Niezależnie od powyższego zaakcen­tować trzeba, że w stosunku do M. P. w dalszym ciągu aktualnym pozostaje ograniczenie podmiotowe statuowane treścią art. 69 § 4 zd. II. k.k., w myśl którego wobec sprawcy występku o charakterze chuligańskim oraz sprawcy przestępstwa określonego w art. 178a § 4 k.k. sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności w szczególnie uzasadnionych wypadkach. Nie sposób zakładać bowiem, że w odniesieniu do oskarżonego doszło do takiego nagromadzenia obiektywnych okoliczności łagodzących, tak przedmiotowych, jak i podmiotowych, że ich łączna ocena pozwalałaby na odstąpienie od wyprowadzanej ze wskazanego unormowania, zasady nieobdarzenia sprawców występków o charakterze chuligańskim dobrodziejstwem warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. Z całą stanowczością podkreślić w tym miejscu trzeba, że M. P. nie działał w anormalnej sytuacji motywacyjnej, był w pełni świadom swego zachowania i rozumiał jego znaczenie ( opinia sądowo- psychiatryczno-psycho­logiczna- k. 76), zaś przypisane mu przestępstwo popełnił bez jakiegokolwiek powodu na szkodę członka swej rodziny, okazując tym samym rażące lekceważenie dla porządku prawnego. Waloru obiektywnej okoliczności łagodzącej nie ma również postawa S. T., który deklarował, że ze względu na więzy rodzinne łączące go z oskarżonym i wyrażoną przezeń gotowość naprawienia wyrządzonej szkody, nie żąda wymierzenia M. P. kary (k. 92). Zważyć trzeba, że tożsame więzy rodzinne nie stanowiły dla oskarżonego przeszkody w popełnieniu przestępstwa, co stanowi kolejny argument przemawiający za koniecznością przyjęcia, że deklaracje składane przezeń zmierzały wyłącznie do minimalizacji jego odpowiedzialności karnej. Ważkiego znaczenia w tej materii nabiera również okoliczność, iż oskarżony- mimo samoistnie składanych deklaracji- do chwili obecnej nie naprawił nawet częściowo szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu (k. 139). W przypadku M. P. brak jest przy tym jakichkolwiek przyczyn natury zdrowotnej lub rodzinnej ( dane o osobie- k. 22), które mogłyby pozwolić na założenie, że sytuacja, w której popełnił przypisane mu przestępstwo zasługuje na uznanie za szczególnie uzasadniony wypadek w rozumieniu art. 69 § 4 k.k.

Ze względu na całokształt przedstawionej wyżej argumentacji Sąd Okręgowy uchylił zawarte w wyroku Sądu Rejonowego orzeczenie o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności i rozstrzygnięcia z tym związane, a wskazane w punktach II, III, IV i V tegoż orzeczenia.

Mając na uwadze okoliczność, iż rozstrzygnięcie w przedmiocie warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności stanowi istotny element jej współmierności ( vide postanowienie Sądu Najwyższego z 24 maja 2013 r., II KK 131/13, LEX nr 1319254), Sąd Okręgowy podzielił stanowisko apelującego, podno­szą­cego konieczność obniżenia tej kary do 1 roku pozbawienia wolności. W ocenie Sądu Odwoławczego tak ukształtowana kara odpowiada znacznemu stopniowi winy M. P. oraz uwzględnia, ustalony przez Sąd I instancji, stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego wymienionemu. Orzekając w płaszczyźnie wymiaru kary Sąd Okręgowy miał przy tym na uwadze, sygnalizowaną wyżej, okoliczność przyznania się przez oskarżonego do popełnienia przestępstwa. Uznając zasadność naprawienia przez M. P. szkody wyrządzonej popełnionym przestępstwem i dostrzegając pewną rolę sygnalizowania przezeń gotowości w tym zakresie, Sąd II instancji, na podstawie art. 46 § 1 k.k., orzekł od oskarżonego obowiązek naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego S. T. kwoty 4.000 zł. Na wskazaną sumę złożyły się wydatki poniesione przez pokrzywdzonego, a stanowiące koszty uzy­skania nowych okularów i implantów zębów.

W przekonaniu Sądu Okręgowego, ukształtowana w powyższy sposób całość reakcji prawnokarnej nie tylko pozwoli na realizację jej funkcji indywidualno­prewencyjnej, uświadamiając oskarżonemu niedopuszczalność godzenia w dobra chronione porządkiem prawnym, lecz również przyczyni się do kształtowania właściwych postaw w środowisku, w którym M. P. do tej pory funkcjonował.

Z tych wszystkich przyczyn i przy braku przesłanek z art. 439 § 1 k.p.k. Sąd Okręgowy orzekł, jak w części dyspozytywnej swego wyroku.

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r., poz. 635 z późn. zm.) Sąd Okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. W. 516,60 zł (w tym 96,60 zł podatku VAT) tytułem obrony z urzędu oskarżonego wykonywanej w toku postępowania odwoławczego (§ 14 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawie­dliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu- tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 461).

W przedmiocie kosztów sądowych Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 635 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k.