Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 lipca 2014 r.

Sąd Rejonowy w Kędzierzynie-Koźlu Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodnicząca: Sędzia Sądu Rejonowego Bogna Witek

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Jolanta Lipert

po rozpoznaniu w dniu 4.07.2014 r. w Kędzierzynie - Koźlu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. W.

przeciwko R. W.

o alimenty

1.  zasądza od pozwanego R. W. tytułem alimentów na rzecz powódki M. W. kwoty po 300zł (trzysta złotych) miesięcznie płatne z góry do rąk powódki M. W. do dnia 10-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 16.04.2013r.,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  zasądza od Skarbu Państwa (kasa tut. Sądu) na rzecz Kancelarii Adwokackiej - (...). A. B. kwotę 442,80zł (czterysta czterdzieści dwa złote 80/100 ) tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną powódce M. W. z urzędu,

4.  zasądza od Skarbu Państwa (kasa tut. Sądu) na rzecz Kancelarii Adwokackiej - (...). J. M. kwotę 442,80zł (czterysta czterdzieści dwa złote 80/100) tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną pozwanemu R. W. z urzędu,

5.  odstępuje od obciążenia stron kosztami postępowania, które zalicza na rachunek Skarbu Państwa,

6.  wyrokowi w pkt 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

III RC 155/13

UZASADNIENIE

W dniu 10 kwietnia 2014 r. wpłynął do tutejszego Sądu pozew M. W. przeciwko R. W. o alimenty w kwocie 700 zł miesięcznie.

Na uzasadnienie pozwu powódka wskazała, iż małżeństwo stron zostało rozwiązane z wyłącznej winy pozwanego na mocy wyroku Sądu Okręgowego w O.z dnia 30.10.2002 r. wydanego w sprawie I RC 416/02. Podniosła, iż jej sytuacja finansowa po rozwodzie uległa znacznemu pogorszeniu, a to z uwagi na konieczność sprawowania przez nią ciągłej pieczy nad niepełnosprawnym synem. Ponadto na jej utrzymaniu pozostawał także młodszy syn.

Ustosunkowując się do treści pozwu pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Podniósł, iż rzeczywista sytuacja finansowa powódki jest obecnie korzystniejsza od jego sytuacji finansowej. Dochody otrzymywane przez pozwanego nie są tak wysokie, jak wskazywane prze powódkę, a możliwość wykonywania przez niego działalności gospodarczej pozostaje ograniczona z uwagi na doskwierające mu problemy zdrowotne.

Na rozprawie w dniu 4 lipca 2014 r. pełnomocnicy stron wnieśli o zasądzenie na ich rzecz kosztów udzielonej stronom, a nieopłaconej pomocy prawnej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. W. i R. W. zawarli związek małżeński w dniu 14 lipca 1990 r. w Urzędzie Stanu Cywilnego w K.. Z ich małżeństwa pochodzi dwóch pełnoletnich synów: A. W. oraz T. W.. W trakcie małżeństwa pozwany wyjeżdżał za granicę pracując jako spawacz, otrzymując miesięczne dochody w wysokości 6000-7000 zł. Na utrzymanie domu i dzieci pozwany przekazywał powódce kwotę 3000-4000 zł na miesiąc. Z powodu konieczności opieki nad niepełnosprawnym synem powódka nie wykonywała pracy zarobkowej. Otrzymywała świadczenie pielęgnacyjne, rehabilitacyjne w wysokości ok. 700-900 zł z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Zdarzały się przypadki, gdy nie była w stanie uregulować bieżących opłat za mieszkanie z uwagi na zbyt małą partycypację pozwanego w utrzymaniu mieszkania i rodziny.

Sąd Okręgowy w O. w wyroku z dnia 30 października 2002 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I RC 416/02 rozwiązał poprzez rozwód związek małżeński M. W.i R. W.z winy R. W.. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi wówczas synami stron powierzono M. W.. Sąd zasądził jednocześnie od R. W.alimenty na rzecz A. W.w wysokości 400 zł miesięcznie, a na rzecz T. W.w wysokości 400 zł miesięcznie.

W dniu 17 kwietnia 2013 r. pozwany R. W. i T. W. zawarli ugodę w przedmiocie ustania obowiązku alimentacyjnego pozwanego względem syna z dniem 1 maja 2013 r. w sprawie III RC 63/13.

dowód:

-

kserokopia wyroku SO w O. w sprawie I RC 416/02, k. 8,

-

przesłuchanie powódki M. W., k. 381-382

M. W. ma obecnie 50 lat. Powódka cierpi na zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa z uwagi na długotrwałe dźwiganie niepełnosprawnego syna. Leczy się psychiatrycznie z powodu stwierdzonej depresji. Nie posiada orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy. Mieszka wspólnie z synami. Starszy, A. W. pozostaje osobą o stwierdzonej niepełnosprawności o stopniu znacznym. Orzeczono w stosunku do niego całkowitą niezdolność do podjęcia pracy. Choruje na padaczkę lekooporną, cukrzycę, jest po operacji guza mózgu. A. W. jest umieszczany w Środowiskowym (...) Samopomocy (...), gdy pozwala na to jego aktualny stan zdrowia. Przebywa tam średnio 3-4 godziny na dobę. T. W. pomimo osiągnięcia pełnoletniości oraz zaprzestania nauki nie pracuje zarobkowo i nie partycypuje w utrzymaniu wspólnego mieszkania. Wykonywał on prace ślusarskie oraz spawalnicze. Obecnie nie posiada żadnych dochodów. Powódka czyni starania mające na celu eksmisję syna T. ze wspólnie zajmowanego lokalu. Po orzeczeniu rozwodu jedynymi dochodami powódki pozostają świadczenie pielęgnacyjne otrzymywane z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w wysokości 800 zł miesięcznie oraz dodatek do tego świadczenia w kwocie 200 zł miesięcznie. Niepełnosprawny syn stron A. W. otrzymuje rentę socjalną w miesięcznym wymiarze 619,50 zł, zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł, a także alimenty od pozwanego w wysokości 400 zł.

Zasądzone alimenty w kwocie 300 zł na rzecz powódki tytułem zabezpieczenia w niniejszej sprawie były płacone przez pozwanego regularnie.

Koszty utrzymania mieszkania zajmowanego przez powódkę wraz z synami wynoszą w skali miesięcznej ok. 1000 zł. Inne miesięczne wydatki obejmują: 600 zł za żywność dla powódki i syna A., 70 zł za obiady A. W. w (...), 100 zł na leki dla powódki oraz 300 zł na leki dla A. W.. Ponadto jednorazowy wydatek roczny stanowią koszty wyjazdu do sanatorium w kwocie 1280 zł w stosunku do powódki oraz 600 zł w stosunku do syna A.. Koszty utrzymania syna T. kształtują się na poziomie 500 zł miesięcznie. Powódka spłaca zaciągnięty kredyt, przy miesięcznej racie spłaty wynoszącej 219 zł. Syn A. natomiast spłaca zaciągnięty kredyt i pożyczkę przy miesięcznych ratach wynoszących odpowiednio 164,29 zł oraz 97,07 zł.

Nikt nie wspiera powódki finansowo, czasem zmuszona jest do zaciągania pożyczek u znajomych i rodziny.

dowód:

-

orzeczenie o stopniu niepełnosprawności A. W., k. 4,

-

orzeczenie lekarskie orzecznika ZUS dot. A. W., k. 5,

-

decyzja Urzędu Miasta w K.o przyznaniu zasiłku pielęgnacyjnego, k. 6,7,

-

decyzja ZUS dot. powódki, k. 9,

-

rachunki dot. opłat za energię elektryczną, k. 10,

-

informacja o wysokości opłat za mieszkanie M. W., k. 11,

-

kartoteka księgowa właściciela M. W., k.132,

-

terminarz spłaty kredytu i odsetek zaciągniętego przez M. W., k. 137,

-

decyzja MOPS o zasiłkach przyznanych A. W., k. 138-140,

-

zaświadczenie Domu Pomocy (...), k.141,

-

faktury VAT za leki, k. 142-146,

-

aneks do umowy kredytu gotówkowego zawartej między M. W. a (...) S.A. w W., k. 317,318,

-

zaświadczenie lekarskie dotyczące powódki, k. 319,

-

zaświadczenie Środowiskowego Domu Samopomocy (...), k. 320,

-

faktury VAT za zakup leków dla A. W., k. 322 -336,

-

karta informacyjna leczenia szpitalnego A. W., k. 337,

-

historia choroby A. W., k. 338,

-

karta informacyjna leczenia szpitalnego A. W., k. 339,340,

-

orzeczenie (...) w O. o potrzebie indywidualnego nauczania A. W., k. 341,

-

terminarz spłaty pożyczki A. W., k. 342,

-

informacja (...)w K. k. 343,

-

karta informacyjna leczenia szpitalnego M. W., k. 344,

-

faktura VAT za turnus rehabilitacyjny, k. 345,

-

zaświadczenie lekarskie dot. M. W., k. 347,

-

zaświadczenie Powiatowego Ośrodka (...)w Ż., k. 348,349,

-

informacja (...) SA, k. 350,

-

przesłuchanie powódki M. W., k. 381-382,

-

decyzja ZUS o wysokości renty uzyskiwanej przez A. W., a wypłacaną M. W., k. 385,

-

decyzja ZUS o wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przyznanego A. W., k. 386,

-

zaświadczenie MOPS w K.o wysokości świadczeń pobieranych przez M. W.na dziecko, k. 386,

R. W. w okresie od października 2012 r. do marca 2013 r. uzyskał przychód z prowadzonej działalności gospodarczej w wysokości 26.215 zł, a w okresie od 1 stycznia 2013 r. do 23 lipca 2013 r. przychód w wysokości 7.336,0 zł. W okresie od 7 grudnia 2012 r. do 6 lutego 2014 r. pobrał on zasiłek chorobowy w łącznej kwocie 2164,96 zł. R. W. w dniu 24 lipca 2013 r. wykreślił prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą: R. W. (...).S, którą prowadził nieprzerwanie od 25 lutego 2010 r. Od 26 lipca 2013 r. uzyskał on status osoby bezrobotnej, a od dnia 14 sierpnia 2013 r. otrzymywał zasiłek dla bezrobotnych w wysokości 823,6 zł brutto w okresie pierwszych trzech miesięcy. W kolejnych miesiącach zasiłek wynosił 646,7 zł brutto. Powód otrzymywał zasiłek okresowy z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w okresie od 1 września 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. w wysokości 271 zł miesięcznie, a także zasiłek celowy w miesiącu listopadzie 2013 r. wynoszący 40 zł. Ponadto otrzymywał w okresie od 1 listopada 2013 r. do 30 kwietnia 2014 r. dodatek mieszkaniowy w wysokości 182,30 zł miesięcznie.

Od 20 stycznia 2014 r. R. W.nie jest już osobą bezrobotną, a dnia 3 czerwca 2014 r. zgłosił w Powiatowym Urzędzie Pracy w K.ofertę pracy dla 3 osób do zakładu pracy (...)na stanowisko spawacza.

Powód posiada zadłużenie w banku (...)na łączną kwotę 8900 zł (na dzień 6 maja 2013 r.), natomiast w banku (...)na łączną kwotę 11.661,16 zł (na dzień 13 maja 2013 r.). Ponadto ma zaległości w spłacie składek na ubezpieczenie zdrowotne, społeczne oraz Fundusz Pracy w (...) na łączną kwotę 1064,83 zł, zaległości w opłatach mieszkaniowych na łączną kwotę 2.600 zł oraz zaległości za rachunki telefoniczne.

Jego wydatki obejmują: 13 zł za energię elektryczną (raz na miesiąc) oraz 30 zł za gaz (co drugi miesiąc), a także 260 zł tytułem opłat mieszkaniowych.

R. W. cierpi na alergię, ponadto w wyniku licznych wypadków samochodowych cierpi na bóle kręgosłupa z uwagi na skręcenie odcinka szyjnego. Nie posiada orzeczenie o niezdolności do wykonywania pracy.

Pożycza od siostry i ojca kwoty rzędu 3000 zł.

dowód:

-

informacja Naczelnika Urzędu Skarbowego w K. o dochodach R. W., k. 43,

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Sąd wydając przedmiotowy wyrok oparł się głównie na dyspozycji przepisów art. 60 § 2 k.r.o. i 130 k.r.o.

W myśl art. 130 k.r.o. obowiązek jednego małżonka do dostarczania środków utrzymania drugiemu małżonkowi po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji wyprzedza obowiązek alimentacyjny krewnych tego małżonka. Przepis art. 60 § 2 k.r.o. stanowi, że jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądnie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Przepis wyszczególnia więc trzy przesłanki, które muszą być spełnione kumulatywnie, aby jego dyspozycja miała zastosowanie. Są to po pierwsze – wyłączna wina małżonka zobowiązanego do alimentacji, po drugie – istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, po trzecie – niemożność zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, która to przesłanka jest także wyznacznikiem wielkości obowiązku alimentacyjnego.

W rozpatrywanej sprawie pierwsza przesłanka nie budzi wątpliwości. Sąd Okręgowy w O.orzekając rozwiązanie małżeństwa M. W.i R. W.przez rozwód orzekł, że winny rozkładu pożycia pozostaje R. W.. Należy zauważyć, że w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego określenie „winny” oznacza to samo co „wyłącznie winny” (tak SN w orzeczeniu z dnia 07.01.1969r. II CR 528/68 [OSN 1969, poz. 179]).

Co do drugiej przesłanki „istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego”, to należy porównać sytuację majątkową, w jakiej małżonek niewinny znajdzie się po rozwodzie, z sytuacją, w jakiej by się znajdował, gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo (tak SN w orzeczeniu z 28.10.1980 r. (...) 222/80).

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż podczas trwania związku małżeńskiego stron powódka na utrzymanie siebie oraz dwójki synów otrzymywała od pozwanego kwotę rzędu 3-4 tys. zł na miesiąc. On sam zarabiał natomiast 6-7 tys. zł. Okoliczność ta nie została przez pozwanego podważona, w związku z czym Sąd uznał, iż nie budzi ona wątpliwości. Ponadto w powyższym okresie czasu powódka otrzymywała również świadczenia z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej na kwotę ok. 700-900 zł. Można więc uznać, iż środki finansowe pozostające do dyspozycji powódki kształtowały się wówczas na poziomie przynajmniej 3700 zł. Powódka sama nie wykonywała pracy zarobkowej ze względu na konieczność sprawowania pieczy nad niepełnosprawnym synem.

Obecnie, po rozwodzie, sytuacja finansowa powódki uległa znacznemu pogorszeniu. Jej jedyny dochód stanowi świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 800 zł miesięcznie oraz dodatek do świadczenia w wysokości 200 zł, co daje łączną kwotę 1000 zł. Powódka w dalszym ciągu nie podjęła się żadnej pracy zarobkowej, gdyż nadal opiekuje się niepełnosprawnym synem. Dodatkowy dochód rodziny stanowi renta socjalna w miesięcznym wymiarze 619,50 zł, zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł, a także alimenty od pozwanego w wysokości 400 zł otrzymywane na rzecz syna A. W.. Należy w tym miejscu zaznaczyć również, iż dotychczas otrzymywane przez T. W. alimenty w kwocie 400 zł miesięcznie zostały uchylone, w związku z czym dochód rodziny uległ kolejnemu uszczupleniu. Powódce więc do rozdysponowania w miesięcznym wymiarze czasu pozostaje łączna kwota 2100 zł, co w porównaniu do sytuacji w jakiej znajdowała się podczas trwania związku małżeńskiego nie stanowi nawet połowy łącznie uzyskiwanych przez małżonków dochodów. Sąd uznał więc, iż w rozpatrywanej sprawie doszło do ziszczenia się przesłanki istotnego pogorszenia sytuacji majątkowej małżonka niewinnego.

Trzecia przesłanka także została spełniona. Sąd ustalił, iż na usprawiedliwione potrzeby powódki składają się odpowiednio kwoty: ok. 330 zł na opłaty mieszkaniowe (1/3 kwoty 1000 zł), 300 zł na zakup żywności (1/2 kwoty 600 zł), 100 zł na zakup leków, ok. 100 zł na wyjazd do sanatorium (1/12 kwoty 1280 zł), 219 zł na spłatę kredytu. Do powyższych sum należy doliczyć ponadto koszty zakupu odzieży i obuwia, a także środków higienicznych oraz czystości, które w ocenie Sądu w wymiarze miesięcznym kształtują się na poziomie ok. 200 zł. Sumując powyższe wyliczenia wychodzi, iż na pokrycie usprawiedliwionych potrzeb powódki potrzeba kwoty ok. 1300 zł miesięcznie. Otrzymywane przez powódkę świadczenie pielęgnacyjne wraz z dodatkiem łącznie wynosi 1000 zł, biorąc więc pod uwagę zakres jej uzasadnionych potrzeb należy uznać, iż nie jest ona w stanie podołać im w całości. Na koniec należy podkreślić, iż przy rozpatrywaniu niniejszej sprawy Sąd nie brał pod uwagę okoliczności wskazujących na pozostawanie przez powódkę w „niedostatku”, albowiem dyspozycja art. 60 § 2 k.r.o. nie statuuje takiej przesłanki. Wręcz przeciwnie, treść powołanego przepisu wyraźnie wskazuje, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Ustalając zakres świadczeń alimentacyjnych Sąd, w myśl art. 60 § 2 k.r.o. w zw. z art. 135 k.r.o., oparł się tylko na wysokości usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego. Norma zawarta w art. 60 § 2 k.r.o. jest normą szczególną w stosunku do normy zawartej w art. 135 § 1 k.r.o., gdzie ustawodawca nałożył obowiązek brania pod uwagę przy określaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych, nie tylko usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, ale też majątkowych możliwości zobowiązanego. Wynika to z brzmienia przepisu art. 60 § 2 k.r.o., który wyraźnie ustanawia odrębny sposób ustalania zakresu świadczeń alimentacyjnych, wskazując w § 1 surowsze przesłanki orzeczenia obowiązku alimentacyjnego w przypadku, gdy zobowiązanym jest małżonek, który nie jest wyłącznie winnym rozkładu pożycia, tam też wskazując na obowiązek brania pod uwagę przy określaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych, usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego i majątkowych możliwości zobowiązanego, a łagodniejsze w § 2 gdy zobowiązanym jest małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. Należy więc uznać, że art. 60 k.r.o. jest to norma szczególna w stosunku do art. 135 k.r.o. wprowadzająca swoje własne sposoby określania zakresu świadczeń alimentacyjnych.

Mając na uwadze wszystkie powyższe ustalenia Sąd zasądził alimenty w kwocie 300 zł miesięcznie. Zasądzenie alimentów w żądanej wysokości przewyższałoby zakres wykazanych usprawiedliwionych potrzeb powódki. Sąd ustalając powyższą kwotę wziął pod uwagę możliwości zarobkowe i finansowe powódki, które bez wątpienia pozostają bardzo ograniczone. Konieczność sprawowania stałej, nieprzerwanej pieczy nad niepełnosprawnym synem usprawiedliwia brak aktywności w poszukiwaniu pracy zarobkowej, a stan zdrowotny niepełnosprawnego nie wskazuje, aby w najbliższym czasie był on w stanie sam zadbać o swoje podstawowe potrzeby. W ocenie Sądu kwota 300 zł pozostaje wystarczająca do pokrycia wszystkich usprawiedliwionych potrzeb powódki, w pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

Rozstrzygnięcie w pkt. 3 i 4 wyroku zostało oparte o art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze, a także § 2 ust. 2 w zw. z § 7 ust. 1 pkt 11 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Kierując się sytuacją osobistą i majątkową stron postępowania w niniejszej sprawie, na podstawie art. 102 k.p.c., sąd odstąpił od obciążania ww. kosztami postępowania w punkcie 5 wyroku.

Mając na uwadze art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. zasądzonej kwocie alimentów nadano rygor natychmiastowej wykonalności w punkcie 6 wyroku.