Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2014 r. w Gdańsku

sprawy S. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji S. N.

od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 26 lutego 2014 r., sygn. akt VI U 3107/13

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Bydgoszczy VI Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu za II instancję.

Sygn. akt III AUa 673/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 września 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił S. N. prawa do emerytury, powołując się na przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnia warunków do przyznania żądanego świadczenia, w szczególności nie udowodnił, że w okresie do końca 1998 r. przez co najmniej 15 lat pracował w warunkach szczególnych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł S. N. kwestionując przyjęcie, że nie spełnia łącznie wszystkich ustawowych przesłanek ustalenia mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, a w szczególności przesłanki posiadania wymaganego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach oraz domagając się zmiany tej decyzji i przyznania żądanego świadczenia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie VI U 3107/13 Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

Zgodnie z art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - urodzonym przed dniem 01 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny oraz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny.

Natomiast w myśl art. 29 ust. 1 ustawy przytoczonej na wstępie - ubezpieczeni urodzeni przed dniem 01 stycznia 1949 r., będący pracownikami, którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego określonego w art. 27 pkt 1 mogą przejść na emeryturę - mężczyźni - po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli mają co najmniej 25 letni okres składkowy i nieskładkowy oraz zostali uznani za całkowicie niezdolnych do pracy.

Modyfikacje w zakresie wieku przewiduje art. 184 ustawy, uzależniając wcześniejsze nabycie prawa do emerytury od zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Zgodnie bowiem z przytoczonym wyżej przepisem ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz;

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Sąd Okręgowy zważył, że kwestią sporną w przedmiotowej sprawie było ustalenie, czy ubezpieczony spełnia warunek wymaganego czasu pracy w warunkach szczególnych, niezbędny do uzyskania tzw. emerytury wcześniejszej.

W celu rozstrzygnięcia powyższej kwestii Sąd ten przeprowadził postępowanie dowodowe, w tym zapoznał się z dokumentami zgromadzonymi w aktach rentowych i dokumentacji pracowniczej, a także przesłuchał ubezpieczonego i świadków: E. A., J. O., A. P. i M. Ż..

Po przeanalizowaniu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie doszedł do przekonania, że nie potwierdza on twierdzeń ubezpieczonego dotyczących posiadania wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Jak wynika bowiem ze wspomnianych wyżej dowodów, ubezpieczony był zatrudniony w okresie od dnia 19 maja 1975 r. do dnia 30 września 1994 r. w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym w I. na cały etat, jako mechanik pojazdów samochodowych. Do momentu ukończenia kursu spawacza, który miał miejsce w 1978 r., ubezpieczony zajmował się wyłącznie naprawą pojazdów mechanicznych w kanałach remontowych. Po ukończeniu wspomnianego wyżej kursu, ubezpieczony dokonywał zarówno napraw pojazdów mechanicznych w kanałach remontowych, jak i spawał elementy pojazdów, przy czym spawanie w kanałach remontowych miało miejsce sporadycznie, a odbywało się ono głownie poza kanałami.

Sąd I instancji dał wiarę zeznaniom ubezpieczonego oraz świadków w zakresie, który pozwolił poczynić powyższe ustalenia, albowiem były one w tym zakresie spójne i logiczne, a dodatkowo potwierdzone dokumentacją pracowniczą.

Ponadto Sąd ten zaznaczył, iż świadkowie zeznający w sprawie byli osobami obcymi dla ubezpieczonego, zatem nie byli bezpośrednio zainteresowani wynikiem sprawy, a dodatkowo jako osoby pracujące z ubezpieczonym, opierali złożone zeznania na własnych spostrzeżeniach.

Zdaniem Sądu Okręgowego wspomniane wyżej dowody w sposób jednoznaczny wskazują, że w spornym okresie zatrudnienia ubezpieczony nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracy określonej w wykazie A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jak wynika bowiem z powyższych ustaleń, po ukończeniu w czerwcu 1978 r. kursu spawacza, ubezpieczony wykonywał zarówno pracę spawacza, jak i dokonywał napraw pojazdów mechanicznych w kanałach remontowych, przy czym żadnej z tych pracy nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd ten zauważył przy tym, że przytoczone przepisy nie przewidują możliwości łączenie różnych prac, chociażby każda z nich oddzielnie stanowiła pracę w warunkach szczególnych, co wynika chociażby z różnorodności czynników szkodliwych oddziałujących na organizm pracownika, które działają jedynie przez część godzin pracy.

W tej sytuacji stwierdził, że nie zostały spełnione wszystkie przesłanki niezbędne do nabycia prawa do emerytury z uwagi na wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, czego domagał się ubezpieczony.

Mając powyższe na uwadze, działając na podstawie art. 477 (14) § 1 k.p.c., Sąd I instancji odrzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł S. N. zaskarżając ten wyrok w całości i zarzucając temu orzeczeniu:

1) niewyjaśnienie istoty sprawy,

2) sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym,

3) naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie – art. 32 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) w zw. z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) i w zw. z art. 184 ustawy emerytalnej wskutek uznania, że wykonywanie prac objętych dwiema pozycjami wykazu, z których obie kwalifikowane są jako praca w szczególnych warunkach i łącznie spełniają kryterium „stale i w pełnym wymiarze czasu pracy” dyskwalifikuje możliwość uznania tej pracy za wykonywaną w warunkach szczególnych.

W uzasadnieniu apelacji skarżący powołał: obszerne fragmenty uzasadnienia zaskarżonego wyroku, stanowiska zawarte w uzasadnieniach: wyroków Sądu Najwyższego: z dnia 07 lutego 2012 r. w sprawie I UK 227/11, z dnia 04 czerwca 2008 r. w sprawie II UK 306/07, publik. OSNP 2009 Nr 21-22, poz. 290 i z dnia 27 stycznia 2012 r. w sprawie II UK 103/11 oraz zakwestionował przyjęcie przez Sąd Okręgowy, że równoczesne wykonywanie dwóch różnych prac w szczególnych warunkach, łącznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, uniemożliwia zaliczenie okresu ich wykonywania do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, ponieważ żadna z nich odrębnie nie spełnia warunku wynikającego z treści § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, a ponadto przytoczone przepisy nie przewidują możliwości łączenia różnych takich prac.

Zdaniem apelującego wykonując w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zarówno prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych, jak i prace spawacza, wbrew stanowisku tego Sądu, spełnił wynikający z treści art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej warunek wykazania wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych.

W konkluzji apelacji skarżący wnosił o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku w całości i poprzedzającej go decyzji ZUS z dnia 13 września 2014 r. (...) poprzez przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych,

2) przyznanie ubezpieczonemu kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuję:

Apelacja S. N. zasługuje na uwzględnienie w sposób skutkujący uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Bydgoszczy z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach procesu za II instancję, jakkolwiek z innych powodów, aniżeli wskazane w jej treści.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do oceny, czy ubezpieczony spełnia łącznie wszystkie, wynikające z treści art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., nazywanej dalej ustawą emerytalną), przesłanki ustalenia mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Stosownie do treści art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym (mężczyznom) urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje prawo do emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy emerytalnej (60 lat - § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm., nazywanego dalej rozporządzeniem w sprawie wieku emerytalnego), jeżeli w dniu wejścia tej ustawy w życie, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r. osiągnęli: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej (co najmniej 25 letni).

Takim ubezpieczonym przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy emerytalnej pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy (art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012 r.).

W przedmiotowej sprawie organ rentowy kwestionuje spełnianie przez wnioskodawcę przesłanki ustalenia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w postaci osiągnięcia w dniu wejścia ustawy emerytalnej w życie, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r., wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym, okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, tj. co najmniej 15 - letniego (art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej w zw. z § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego).

Dla oceny kwestii spełniania przez wnioskodawcę tej przesłanki kluczowa jest odpowiedź na pytanie, czy praca wykonywana przez niego w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym w I. od dnia 19 maja 1975 r. do dnia 30 września 1994 r. podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W myśl § 10 ust. 1 pkt 2, obowiązującego od dnia 23 listopada 2011 r., rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 237, poz. 1412), zainteresowany zgłaszający wniosek o emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy powinien dołączyć do wniosku m.in. dokumenty stwierdzające okresy uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokość.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W toku postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie S. N. przedłożył świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 30 września 1994 roku, sporządzone przez (...) Przedsiębiorstwo Budowlane sp. z o. o. w I. (k. 12-13 akt ZUS), w którym podano, że ubezpieczony zatrudniony w tym zakładzie pracy od dnia 19 maja 1975 r. do dnia 30 września 1994 r. w podanym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace mechanika samochodowego, zgodnie z poz. 16, działu XIV, wykazu A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, na stanowisku mechanika, o którym mowa w poz. 11, działu XIV, wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 11 Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 26 czerwca 1988 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w budownictwie, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uprawniające do wzrostu emerytury (Dz. Urz. MGPiB Nr 11, poz. 5).

Sąd II instancji podkreśla, że świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (por. wyrok S.N. z dnia 16 czerwca 2009 r. w sprawie I UK 24/09, publik. LEX nr 518067).

Tym samym treść tego dokumentu podlega weryfikacji zarówno w toku postępowania administracyjnego przed organem rentowym, jak i w toku postępowania sądowego przed sądami ubezpieczeń społecznych.

Sąd Apelacyjny zauważa, że w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z (...) Przedsiębiorstwa Budowlanego sp. z o. o. w I. z dnia 30 września 1994 r. (k. 12-13 akt ZUS) nie oznaczono charakteru wykonywanych prac ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego. Ponadto w świetle treści dokumentów w postaci: umowy o prace zlecone z dnia 15 października 1975 r., umów o prowadzenie szkolenia w zawodzie mechanika samochodowego: z dnia 01 września 1983 r., z dnia 01 września 1984 r., z dnia 02 września 1985 r., z dnia 01 września 1986 r., z dnia 01 września 1987 r., z dnia 01 września 1988 r., z dnia 01 września 1989 r., z dnia 01 września 1990 roku, z dnia 01 września 1991 r., z dnia 01 września 1992 r. i z dnia 01 września 1993 r., świadectwa ukończenia kursu pedagogicznego z dnia 15 maja 1987 r. oraz pisma (...) sp. z o. o. w I. z dnia 13 stycznia 1992 r. (wszystkie dokumenty akta osobowe koperta k. 10 akt sprawy) S. N. w okresie od dnia 01 września 1975 r. do dnia 31 sierpnia 1994 r. prowadził szkolenia uczniów do wykonywania czynności w zawodzie mechanika samochodowego.

Powyższe okoliczności podważają miarodajność tego świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach dla ustalenia faktu wykonywania przez odwołującego stale i w pełnym wymiarze czasu prac w szczególnych warunkach w spornym okresie jego zatrudnienia.

Z treści przepisu § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego wynika zaś, że do zaliczenia okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze do okresów pracy uzasadniających prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym rozporządzeniu konieczne jest, aby praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości i nie jest przedmiotem sporu, że w spornym okresie zatrudnienia S. N. wykonywał prace w szczególnych warunkach, o których mowa w poz. 12 „Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym” i w poz. 16 „Prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych”, działu XIV „Prace różne”, wykazu A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, a spór dotyczy jedynie kwestii, czy prace te były wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Sąd II instancji nie podziela stanowiska Sądu Okręgowego, zgodnie z którym fakt wykonywania u jednego pracodawcy w tym samym okresie różnych rodzajów prac w szczególnych warunkach wymienionych w wykazie rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego uniemożliwia przyjęcie, że praca w szczególnych warunkach była świadczona w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Podzielić należy bowiem stanowisko, że pracownik, który u jednego pracodawcy w tym samym czasie (okresie) wykonywał różne rodzaje prac w szczególnych warunkach (wymienione w załączniku do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego – wykaz A), stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie powinien być pozbawiony uprawnienia do zaliczenia tego okresu do zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganego do emerytury (por. wyrok S.N. z dnia 27 stycznia 2012 r. w sprawie II UK 103/11, publik. LEX nr 1130388).

Tym samym, wbrew stanowisku Sądu I instancji, fakt wykonywania przez ubezpieczonego w spornym okresie zatrudnienia dwóch różnych rodzajów prac w szczególnych warunkach, tj. prac wymienionych: w poz. 12 i w poz. 16 działu XIV, wykazu A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, nie uniemożliwia przyjęcia, że łącznie prace te wykonywane były stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd ten oparł ustalenia faktyczne, dotyczące sposobu wykonywania przez S. N. prac w spornym okresie zatrudnienia, na zeznaniach świadków: E. A. (k. 27 akt sprawy 00:19:35), J. O. (k. 27 akt sprawy 00:25:27), A. P. (k. 27 akt sprawy 00:30:08) i M. Ż. (k. 27-28 akt sprawy 00:34:38) oraz na przesłuchaniu ubezpieczonego w charakterze strony (k. 26-27 akt sprawy 00:07:42).

Podkreślenia wymaga, że prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym stanowi odstępstwo od zasady powszechnego wieku emerytalnego i w związku z tym nie można poprzestać tylko na jego uprawdopodobnieniu, lecz musi zostać udowodnione, a temu służą dokumenty. Dlatego, w tej kategorii spraw podkreśla się, że już tylko zeznania świadków lub przesłuchanie stron, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych nie stanowią miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach. Nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków lub przesłuchaniu stron, w sytuacji, gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne (por. wyrok S.A. w Szczecinie z dnia 20 września 2012 r. w sprawie III AUa 374/12, publik. LEX nr 1223476 oraz powołane w uzasadnieniu wyroki S.A. we Wrocławiu: z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie III AUa 1482/11, publik. LEX nr 1110006 i z dnia 22 lutego 2012 r. w sprawie III AUa 1734/11, publik. LEX nr 1129735).

W związku z powyższym zeznania świadków, jak również przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony zasługują na wiarę w zakresie, w jakim korespondują z treścią dokumentów dotyczących spornego okresu zatrudnienia (koperta k. 10 akt sprawy).

Sąd Apelacyjny zauważa, że Sąd I instancji przy ustalaniu stanu faktycznego pominął treść zawartych w aktach osobowych dokumentów w postaci: umowy o prace zlecone z dnia 15 października 1975 r., umów o prowadzenie szkolenia w zawodzie mechanika samochodowego: z dnia 01 września 1983 r., z dnia 01 września 1984 r., z dnia 02 września 1985 r., z dnia 01 września 1986 r., z dnia 01 września 1987 r., z dnia 01 września 1988 r., z dnia 01 września 1989 roku, z dnia 01 września 1990 r., z dnia 01 września 1991 r., z dnia 01 września 1992 r. i z dnia 01 września 1993 r., świadectwa ukończenia kursu pedagogicznego z dnia 15 maja 1987 r. oraz pisma (...) sp. z o. o. w I. z dnia 13 stycznia 1992 r. (wszystkie dokumenty akta osobowe koperta k. 10 akt sprawy).

Tymczasem z treści tych dokumentów wynika istotna dla ustalenia stanu faktycznego w niniejszej sprawie okoliczność w postaci prowadzenia przez S. N. szkoleń uczniów do wykonywania czynności w zawodzie mechanika samochodowego w okresie od dnia 01 września 1975 r. do dnia 31 sierpnia 1994 r.

Fakt prowadzenia tych szkoleń w spornym okresie zatrudnienia może mieć wpływ na ustalenie, czy ubezpieczony wykonywał w tym okresie prace w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Dla ustalenia tego, czy w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym w I. od dnia 19 maja 1975 r. do dnia 30 września 1994 r. prace w szczególnych warunkach S. N. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, nieodzowne jest zatem ponowne dopuszczenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność charakteru prac wykonywanych przez wnioskodawcę w tym okresie, z uwzględnieniem treści dokumentów zawartych w jego aktach osobowych, dotyczących spornego okresu zatrudnienia oraz skonfrontowanie tych zeznań z treścią wskazanych dokumentów.

Z powyższego wynika, że postępowanie dowodowe należy przeprowadzić w całości od początku.

Przy ponownym rozpoznawaniu niniejszej sprawy Sąd I instancji w celu stwierdzenia, czy zachodzą łącznie wszystkie przesłanki ustalenia S. N. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z art. 184 ustawy emerytalnej, winien poprzez ponowne dopuszczenie dowodu z zeznań zatrudnionych w spornym okresie razem z nim świadków oraz skonfrontowanie tych zeznań z treścią dokumentów dotyczących tego okresu zatrudnienia, a w szczególności: umowy o prace zlecone z dnia 15 października 1975 r., umów o prowadzenie szkolenia w zawodzie mechanika samochodowego, świadectwa ukończenia kursu pedagogicznego z dnia 15 maja 1987 r. oraz pisma (...) sp. z o. o. w I. z dnia 13 stycznia 1992 r. (wszystkie dokumenty akta osobowe koperta k. 10 akt sprawy) ustalić, czy prace w szczególnych warunkach były wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Dopiero udzielenie odpowiedzi na powyższe pytanie umożliwi ocenę, czy sporny okres podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganego w przepisach dotychczasowych do ustalenia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, a w konsekwencji, czy ubezpieczony spełnia łącznie wszystkie ustawowe przesłanki przyznania mu tego świadczenia, w tym sporną przesłankę wynikającą z treści art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej.

W myśl art. 386 § 4 k.p.c. gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości sąd drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania.

Zgodnie zaś z art. 108 § 2 k.p.c. sąd drugiej instancji, uchylając zaskarżone orzeczenie i przekazując sprawę sądowi pierwszej instancji do rozpoznania, pozostawia temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

Wobec powyższego, na mocy art. 386 § 4 k.p.c. i art. 108 § 2 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku.