Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2013 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa D. T. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa- (...)

w (...)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w (...)

z dnia 15 października 2012 r. sygn. akt I C 660/12

oraz na skutek zażalenia pozwanego na punkt 2 wyroku Sądu Okręgowego w (...) z dnia 15 października 2012r. sygn. akt I C 660/12

I.  oddala apelację;

II.  oddala zażalenie;

III.  nie obciąża powoda kosztami postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy

UZASADNIENIE

Powód D. T. (1) domagał się zasądzenia od pozwanego Skarbu Państwa – (...) następujących kwot:

1)  2.030.000.-z ł (dwa miliony trzydzieści tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od:

a)  500.000,- zł od 17 stycznia 2006 r.

b)  1.530.000,- zł od dnia 16 kwietnia 2006 r,

2)  32.590,- zł (trzydzieści dwa tysiące pięćset dziewięćdziesiąt złotych)

Ponadto powód domagał się od pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa – (...) T. (...)w T. wniosła o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z 15.10.2012 r. Sąd Okręgowy w (...) oddalił powództwo oraz nie obciążył powoda kosztami procesu poniesionymi przez pozwanego.

Swoje rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach. W dniu 11 maja 2000 r. powód D. T. (1) i S. M. (1) nabyli od Przedsiębiorstwa (...) S.A. w B. za kwotę 1.690.000 zł w równych częściach prawa użytkowania wieczystego gruntu wraz z własnością budynków i innych urządzeń, wchodzące w skład nieruchomości objętych księgami wieczystymi nr (...), prowadzonymi przez Sąd Rejonowy w (...). Powyższa nieruchomość stanowiła tzw. zespół (...)” położonych na Wyspie M. w B. przy (...), które powód i S. M. (1) zamierzali rozbudować i adaptować dla potrzeb realizacji obiektu hotelowego. W tym celu w dniu 27 października 2000 r. powód, S. M. (1), W. S. i A. T. zawarli umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w B.. Początkowo kapitał zakładowy spółki został określony na kwotę 4.080.000,- zł. Zgodnie z umową zawartą w dniu 28 sierpnia 2001 r. zawartą przez spółkę (...) generalnym wykonawcą robót budowlanych polegających na modernizacji(...) dla potrzeb obiektu hotelowego wraz z częścią biurową i funkcjami towarzyszącymi zostało Przedsiębiorstwo Budowlano-Usługowe (...) S.A. w B.. 26 października 2011 r. uchwałą walnego zgromadzenia wspólników podwyższono kapitał zakładowy firmy (...) sp. z o.o. z kwoty 4.080.000 zł do 14.080.000 zł poprzez zmianę ilości udziałów z 8.160 na 28.160. W wyniku zmian umowy spółki powód i S. M. (1) objęli po 14.000 udziałów o łącznej wartości 7.000.000 zł., które każdy ze wspólników pokrył gotówką w kwocie po 2.000.000 zł oraz aportem w postaci udziału w ½ części praw do ww. nieruchomości położonych na Wyspie M. w B..

Na początku 2002 r. sytuacja finansowa (...) sp. z o.o. była bardzo zła. Z uwagi na problemy finansowe związane z odmową udzielenia kredytu przez bank, spółka nie realizowała swoich zobowiązań, w tym wynikających z robót wykonanych przez (...) S.A. W rezultacie w lutym 2002 r. wykonawca zaprzestał wykonywania prac, zabrał sprzęt z terenu budowy i wystąpił na drogę sądową celem zasądzenia na swoją rzecz wierzytelności wynikających z wykonanych robót. W dniu 17 czerwca 2002r. komornik sądowy przy SR w (...) w sprawie VI (...)wszczął postępowanie celem egzekucji należności na rzecz wierzycieli. Z biegiem czasu do egzekucji przystąpili kolejni wierzyciele, zaś egzekucja została skierowana do prawa użytkowania wieczystego nieruchomości przy ul. (...) oraz własności urządzeń i budynków z nią związanych. W toku egzekucji wyznaczono dwa terminy licytacji nieruchomości stanowiącej jedyny istotny składnik majątku spółki. W związku z bezskutecznością licytacji 4 marca 2004 r. (...) S.A. złożył wniosek o przejęcie praw do przedmiotowej nieruchomości w trybie art. 984 k.p.c. Postanowieniem z 26 maja 2004 r. Sąd udzielił przybicia na rzecz ww. spółki prawa użytkowania wieczystego przedmiotowych nieruchomości objętych kw nr (...) i (...) wraz z własnością budynków i urządzeń posadowionych na tych gruntach. Postanowieniem 8 lipca 2005 r. Sąd Rejonowy w (...) odjął spółce(...)zarząd nieruchomością i nowym zarządcą ustanowił (...). 18 lipca 2005 r. Sąd Rejonowy w (...) przysądził na rzecz (...) S.A. prawo użytkowania ww. nieruchomości. Dłużnik zaskarżył także to postanowienie Sądu. W chwili zawarcia umowy z 17 listopada 2005 r. postanowienie to nie było prawomocne.

Wobec pogarszającej się sytuacji(...) sp. z o.o. D. T. (1) powziął zamiar sprzedaży swoich udziałów w spółce. Drugi wspólnik S. M. wyraził zgodę na zbycie udziałów przez powoda, ale wyłącznie na rzecz wspólnego znajomego dotychczasowych wspólników A. P. (1). W sierpniu 2005 r. D. T. rozpoczął negocjacje z A. P. (1). W tym czasie zadłużenie spółki sięgało kwoty 6.000.000,- zł.

3 września 2005 r. powód i A. P. (1) zawarli w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi przedwstępną umowę sprzedaży (...).000 udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością(...) Strony postanowiły, że do dnia 28 października 2005 r. zawrą bezwarunkową umowę sprzedaży powyższych udziałów, ustalając jednocześnie cenę jednego udziału na kwotę 135,- zł. Po upływie terminu do zawarcia umowy przyrzeczonej D. T. (1) zastrzegł wzrost ceny, która została ostatecznie ustalona na kwotę 2.030.000 zł.

17 listopada 2005 r. powód D. T. (1) i A. P. (1) zawarli w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi umowę sprzedaży udziałów, zgodnie z którą D. T. (1) sprzedał A. P. (1) 14.000 udziałów w spółce (...)sp. z o.o. w B. za cenę 2.030.000 zł. Kupujący zobowiązał się uiścić cenę nabycia w ratach – pierwszą w kwocie 500.000 zł płatną do 15 stycznia 2006 r. i drugą w kwocie 1.530,000 zł płatną do 15 kwietnia 2006 r. W przedmiotowej umowie sprzedawca oświadczył, że wszystkie sprzedawane udziały nie były przedmiotem żadnego zabezpieczenia, a w szczególności zastawu lub przewłaszczenia i nie toczyło się w stosunku do nich żadne postępowanie egzekucyjne lub zabezpieczające. W umowie zawarto również klauzulę dotyczącą możliwości odstąpienia od umowy przez nabywcę w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy bez wskazania przyczyny. Nadto w tym samym dniu A. P. (1) i D. T. (1) podpisali porozumienie, na mocy którego A. P. zobowiązał się do zorganizowania spłaty zobowiązań spółki (...) sp. z o.o. do dnia 15 stycznia 2006 r. wynoszących ok. 6 mln. złotych. Zawierając umowę A. P. nie posiadał środków pieniężnych na spłatę długów spółki (...), ani na spłatę zobowiązania wynikającego z umowy z 17 listopada 2005 r. wobec D. T.. Pieniądze te zamierzał zdobyć od A. D.’a, którego przekonywał do zainwestowania w działalność hotelarską, którą chciał prowadzić na nieruchomości stanowiącej majątek spółki (...). Pomimo upływu 6 miesięcy przewidzianego w umowie z 17 listopada 2005 r. A. P. nie odstąpił od umowy z powodem, licząc na przejęcie nieruchomości, które spółka (...) utraciła na rzecz (...) S.A. w toku postępowania egzekucyjnego.

Pozwem z dnia 1 sierpnia 2006 r. powód D. T. (1) wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty, że A. P. (1) ma jemu zapłacić kwotę 2.030.000 zł z ustawowymi odsetkami od:

-

kwoty 500.000 zł od dnia 16 stycznia 2006 r.,

-

kwoty 1.530.000 zł od dnia 16 kwietnia 2006 r.

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z 21 sierpnia 2006 r. nakazano pozwanemu A. P., aby zapłacił na rzecz powoda ww. kwotę oraz kwotę 32.590 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W zarzutach pozwanego od ww. nakazu zapłaty pozwany A. P. domagał się uchylenia nakazu i oddalenia powództwa.

Na podstawie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Okręgowego w (...) z 21 sierpnia 2006r. powód D. T. (1) w dniu 22 września 2006 r. złożył wniosek do komornika sądowego (...) przy Sądzie Rejonowym w (...) o wszczęcie postępowania zabezpieczającego. Powód domagał się zajęcia udziałów dłużnika w spółce (...) sp. z o.o. We wniosku powód stwierdził, że dłużnikowi przysługuje 100 udziałów o wartości nominalnej 50.000 zł, a wartości rynkowej – zdaniem powoda – wynoszącej ok. 2.000.000 zł. W toku prowadzonego postępowania doszło do zajęcia udziałów A P. w ww. spółce.

Pomimo zajęcia udziałów przez komornika A. P. dokonywał zmian w umowie spółki (...) sp. z o.o. Udziałowcem oprócz niego została jego żona. Poza tym A. P. sprzedał 3 udziały w spółce na rzecz R. A. o wartości 21.669 zł za każdy udział.

Pismem z dnia 2 października 2006 r. A. P. (1) złożył w Prokuraturze Rejonowej (...) w T. zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przez D. T. (1) przestępstwa oszustwa z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. W uzasadnieniu zawiadomienia A. P. zaznaczył, że przed zawarciem umowy z 17 listopada 2005 r. nie wiedział o złej kondycji finansowej(...) sp. z o.o., a w szczególności, że do jedynego wartościowego składnika majątkowego ww. spółki prowadzone jest postępowanie egzekucyjne. Dowiedział się o tym dopiero od S. M. (1), wspólnika D. T. w spółce z o.o. (...) A. P. stwierdził, że D. T. podstępnie zataił przed nim fakt, że udziały, które były przedmiotem umowy z 17 listopada 2005 r. nie miały w istocie żadnej wartości. Ponadto dopiero po zawarciu umowy A. P. dowiedział się również, że w stosunku do D. T. toczy się przed Sądem Okręgowym w (...) postępowanie karne o sygn. IV K(...)w sprawie przestępczego przeszacowania wartości kapitału zakładowego (...) sp. z o.o. w B. z kwoty 1.800.000 zł na kwotę 1.400.000 zł. Zdaniem A. P. wszystkie te okoliczności świadczą o zamiarze wprowadzenia go w błąd przez D. T., co doprowadziło go do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, czyli zawarcia umowy sprzedaży udziałów na kwotę 2.030.000 zł.

Zostało wszczęte śledztwo na skutek którego skierowano do Sądu Rejonowego w (...) akt oskarżenia przeciwko powodowi o to, że w dniu 17 listopada 2005 r. w T., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd A. P. (1) co do realnej wartości kapitału zakładowego Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w B., zawyżonej przez niego z kwoty 1.800.000 zł do kwoty 14.080.000 zł oraz zatajenia faktu, iż jedyny składnik majątku Spółki w postaci nieruchomości przy ul. (...) w B. jest zajęty przez Komornika Rewiru(...) przy Sądzie Rejonowym w (...) od dnia 17 czerwca 2002 r. zawarł z nim umowę sprzedaży (...) udziałów w w/w Spółce za kwotę 2.030.000 zł w dwóch ratach, doprowadzając A. P. (1) do niekorzystnego rozporządzania tą kwotą, tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

Po przeprowadzeniu rozprawy Sąd Rejonowy w (...) wyrokiem z 17 grudnia 2007 r. uznał D. T. (1) za winnego popełnienia czynu opisanego w akcie oskarżenia, tj. za winnego występku z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. z tym ustaleniem, że kapitał zakładowy spółki (...) został zawyżony z kwoty 4.080.000 zł.

Na skutek zaskarżenia ww. wyroku Sąd Okręgowy w (...) Wydział (...) wyrokiem z dnia 26 września 2008 r. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania jako sądowi pierwszej instancji Sądowi Okręgowemu w (...).

Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2011 r. Sąd Okręgowy w (...) oskarżonego D. T. (1) uniewinnił od dokonania zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu. W uzasadnieniu swego stanowiska Sąd Okręgowy stwierdził, że przeprowadzone postępowanie dowodowe niewątpliwie wykazało, iż zachowanie D. T. (1) nie wypełniło znamion przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. Zgodnie z treścią aktu oskarżenia środki oszukańcze, którymi miał posłużyć się oskarżony miały polegać na wprowadzeniu w błąd pokrzywdzonego co do realnej wartości wysokości kapitału zakładowego spółki oraz zatajeniu zajęcia nieruchomości przez komornika. W ocenie Sądu określając wartość aportu wniesionego na pokrycie kapitału zakładowego D. T. (1) i S. M. (1) nie kierowali się subiektywną oceną, lecz treścią operatu szacunkowego, którego sporządzenie zlecili (...) sp. z o.o. w B., a który został wykonany przez rzeczoznawcę majątkowego J. L. według stanu z 10 października 2001 r. Okoliczność, czy doszło do przeszacowania kapitału zakładowego stanowiła też przedmiot rozważań Sądu Rejonowego w (...) w sprawie IV (...), który dokonywał ustaleń w tym zakresie w ramach zarzucanego D. T. (1) i S. M. (1) czynu z art. 272 k.k. Odnosząc się do drugiej określonej przez oskarżyciela czynności sprawczej polegającej na rzekomym zatajeniu przez oskarżonego informacji o toczącym się postępowaniu egzekucyjnym. Sąd zważył, iż również w tym zakresie nie sposób przypisać winy D. T. (1), skoro nie był on zobligowany do informowania kontrahenta o prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym do praw z nieruchomości, bowiem przedmiotem umowy z dnia 17 listopada 2005 r. były wyłącznie udziały spółki. Zdaniem Sądu ewentualne wypełnienie znamienia wprowadzenia w błąd można byłoby upatrywać jedynie w zachowaniu polegającym na aktywnym zapewnianiu kontrahenta, iż w stosunku do użytkowania wieczystego nieruchomości przy ul. (...) oraz własności posadowionych na niej budynków nie toczy się postępowanie egzekucyjne i tym samym wytworzeniu w świadomości pokrzywdzonego błędnego wyobrażenia w zakresie rzeczywistego stanu rzeczy, skutkującego zaniechaniem sprawdzenia tejże informacji. Z przeprowadzonego materiału dowodowego nie wynikało zaś, by oskarżony podejmował tego rodzaju działania. Odnosząc się z kolei do twierdzenia strony oskarżenia, iż wobec zaawansowanego postępowania egzekucyjnego w stosunku do nieruchomości, udziały stanowiące przedmiot transakcji były bez wartości. Sąd Okręgowy stwierdził, iż na poczet kapitału zakładowego wniesione zostały również wkłady pieniężne, zaś w chwili zbycia udziałów nieruchomość nadal należała do spółki, wobec czego i w tym zakresie nie sposób wnosić o chęci wprowadzenia w błąd pokrzywdzonego. W rezultacie tych wszystkich rozważań Sąd ten doszedł do wniosku, że proces decyzyjny pokrzywdzonego nie został zakłócony przez wprowadzenie go w błąd czy też wyzyskanie błędu przez oskarżonego w zakresie istotnych okoliczności decydujących o zawarciu umowy z 17 listopada 2005 r. zaś przy zachowaniu minimum staranności pokrzywdzony mógł wycofać się z transakcji.

Sąd Okręgowy w (...) postanowieniem z czerwca 2007 r. zawiesił postępowanie w sprawie o zapłatę kwoty 2.030.000 zł, które podjął postanowieniem z dnia 29 czerwca 2011 r. Następnie w dniu 25 sierpnia 2011 r. wydał wyrok, w którym utrzymał nakaz zapłaty w całości. D. T. (1) złożył wniosek o wszczęcie egzekucji do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w (...). Egzekucja jest bezskuteczna, a po przeprowadzeniu postępowania w sprawie o wyjawienie majątku okazało się, że majątek A. P. nie wystarcza na zaspokojenie roszczenia powoda wynikającego z wydanego nakazu zapłaty.

W chwili zawierania umowy z 17 listopada 2005 r. A. P. był prezesem zarządu (...) sp. z o.o. w T.. Wykazywana przez niego sytuacja spółki (...) w latach 2005-2006 była dobra: spółka – zgodnie ze sprawozdaniami – przynosiła zyski. Wartość spółki dla celów sprzedaży A. P. wyceniał na 20-40 mln. zł. Od 2007 r. sytuacja spółki (...) uległa raptownemu pogorszeniu. A P. utracił udziały w tej spółce, które przejął wierzyciel spółki. Nowy zarząd spółki oraz liczni wierzyciele spółki powiadomili Prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przez A. P. licznych przestępstw gospodarczych w związku z pełnieniem funkcji prezesa zarządu (...) sp. z o.o. w tym związanych z zawyżaniem aktywów spółki. W rezultacie niewypłacalności spółki zostało wszczęte przeciwko niej postępowanie upadłościowe.

Sąd Okręgowy w swoich rozważaniach wskazał, że powód wiązał odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego z wszczęciem przeciwko niemu postępowania karnego, przedstawienie zarzutów oraz wniesieniem aktu oskarżenia do Sądu Rejonowego w (...) tj. naruszenie przez organy wydające te decyzje art. 17 § 1 pkt 1 kpk.

W ocenie powoda nie powinno w ogóle dojść do wszczęcia przeciwko niemu postępowania karnego, skoro wszczęto je jedynie na podstawie fałszywego zawiadomienia A. P..

Ze stanowiskiem tym w ocenie Sądu Okręgowego nie sposób się zgodzić. Przede wszystkim należy zaznaczyć, że przed wniesieniem aktu oskarżenia Prokuratura Rejonowa T. (...) zgromadziła szereg danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa przez powoda. Analiza akt sprawy VIII (...) (późniejszy numer nadany przez Sąd Okręgowy w (...): II (...)) prowadzi do wniosku, że podjęte czynności procesowe miały oparcie w przepisach prawa karnego procesowego, w szczególności w art. 313 i nast. k.p.c.

Sąd I instancji zaznaczył, że nie jest prawdą, jak twierdzi powód, że podjęcie kwestionowanych decyzji nastąpiło wyłącznie na podstawie zawiadomienia A. P.. Jak wynika z akt sprawy karnej po wszczęciu śledztwa przesłuchano nie tylko zawiadamiającego, ale również świadków S. M. i J. G.. Poza tym przeprowadzono dowód z akt komorniczych prowadzonych przez komornika rew. VI przy Sądzie Rejonowym w (...) w sprawie VI (...), odpisów ksiąg wieczystych prowadzonych dla nieruchomości stanowiących majątek spółki (...) sp. z o.o. w B., dokonano oględzin akt (...)Prokuratury Okręgowej(...) w B., akt sądowych I Co (...) i I (...)Sądu Rejonowego w (...), akt VIII(...), VIII GNc(...) Sądu Okręgowego w (...).

Dopiero po przeprowadzeniu ww. dowodów postanowieniem z dnia 11 grudnia 2006 r. K. w T. na podstawie art. 313 i 314 k.p.k. przedstawiła D. T. zarzuty w sprawie usiłowania wyłudzenia przez niego w dniu 17 listopada 2005 r. w T. pieniędzy w kwocie 2.030.000 zł w zamian za 14.000 udziałów (...) Sp. z o.o. w B.. Postanowieniem z dnia 30 stycznia 2007 r. mając na uwadze potrzebę uzupełnienia materiału dowodowego. 8 lutego 2007 r., po ustaleniu adresu pobytu D. T., przesłuchano go w charakterze podejrzanego i zaznajomiono go z materiałami śledztwa. D. T. oświadczył, że nie ma zastrzeżeń co do prowadzonego postępowania i nie składa żadnych wniosków dowodowych. Postanowieniem z dnia 19 lutego 2007 r. zamknięto śledztwo i powiadomiono oskarżonego o przesłaniu aktu oskarżenia do Sądu. W wyniku podjętych czynności procesowych dnia 31 marca 2007 r. Prokuratura Rejonowa T. (...) sporządziła akt oskarżenia i przesłała do Sądu Rejonowego w (...).

O tym, że podjęte w postępowaniu przygotowawczym czynności były zgodne z prawem świadczy fakt, że wyrokiem z 17 grudnia 2007 r. Sąd Rejonowy w (...) uznał D. T. (1) za winnego popełnienia czynu opisanego w akcie oskarżenia, tj. za winnego występku z art. (...) , z tym ustaleniem, że kapitał zakładowy spółki(...) został zawyżony z kwoty 4.080.000 zł.

Okoliczność, że wyrok ten został następnie uchylony przez Sąd Okręgowy w (...) do ponownego rozpoznania, a następnie wydano 12 kwietnia 2011 r. wyrok uniewinniający powoda od zarzutu popełnienia przestępstwa, nie stanowi dowodu, że podjęte w postępowaniu przygotowawczym przez Prokuraturę Rejonową T. (...) czynności procesowe były niezgodne z prawem.

Sąd Okręgowy podkreślił, że uniewinnienie powoda od zarzucanego jemu czynu poprzedzone zostało szczegółową analizą zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz materiału zgromadzonego w sprawie zakończonej wyrokiem z 13 stycznia 2009 r. toczącej się przed Sądem Rejonowym w (...). Rozstrzygnięcie to wynikało w szczególności z uznania za niewiarygodne zeznań świadków A. P. i S. M. co do braku wiedzy A. P. o rzeczywistej sytuacji finansowej spółki (...) oraz przyjęcia stanowiska, że powód podwyższając kapitał zakładowy spółki działał zgodnie z przepisami prawa handlowego i w oparciu o niekwestionowane w toku postępowania karnego wyceny rzeczoznawców.

Ponadto Sąd I instancji podkreślił, że okoliczność, że powód ostatecznie został uniewinniony od stawianego mu w akcie oskarżenia zarzutu popełnienia przestępstwa nie oznacza, że czynności podejmowane wobec niego przez Prokuraturę Rejonową T. (...) były niezgodne z prawem. Nie sposób przeoczyć, że w chwili podjęcia tych czynności wobec powoda toczyło się inne postępowanie karne związane z jego działalnością w ramach spółki (...)Spółka ta w chwili sprzedaży udziałów z 17 listopada 2005 r. miała wielu wierzycieli, którzy ostatecznie nie uzyskali w pełni zaspokojenia swoich wierzytelności, doszło do sprzedaży licytacyjnej nieruchomości stanowiącej jedyny majątek spółki. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Prokuratura Rejonowa w(...) miała zatem wystarczające dane wskazujące na popełnienie przez powoda przestępstwa zarzucanego jemu w akcie oskarżenia skierowanym do Sądu.

W ocenie Sądu I instancji w rezultacie powód nie udowodnił, że działania pozwanego były niezgodne z prawem. Nie wykazał również istnienia pozostałych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa związanych z wszczęciem przeciwko niemu postępowania karnego i wniesieniem aktu oskarżenia do Sądu.

Nie sposób również przyjąć - że zawieszenie postępowania cywilnego w sprawie IC (...) ze względu na toczące się przeciwko powodowi postępowania karne spowodowało wyrządzenie szkody. Notabene oprócz sprawy karnej prowadzonej przez Prokuraturę T. (...) podstawą zawieszenia postępowania cywilnego było również postępowanie toczące się przed Sądem Rejonowym w (...). Analiza akt sprawy IC (...)przekonuje, że decyzja o zawieszeniu postępowania została podjęta z urzędu, żadna ze stron nie odwoływała się od niej, ani nie złożyła wniosku o podjęcie zawieszonego postępowania po ustaniu przyczyny zawieszenia.

Przed zawieszeniem postępowania powód zabezpieczył swoje roszczenie o zapłatę kwoty 2.030.000 zł. Jeszcze przed zawieszeniem postępowania doszło do zabezpieczenia powództwa przez zajęcie udziałów A. P. w spółce (...). Pomimo wniosku pozwanego Sąd odmówił zarówno uchylenia zabezpieczenia, jak i jego wstrzymania. Do spieniężenia tych udziałów w toku egzekucji nie doszło z powodu działań A. P., który utracił do nich prawo na rzecz wierzyciela spółki lub wyzbył się ich pomimo zajęcia udziałów.

Sąd Okręgowy podkreślił, że jak wynika z zebranego materiału dowodowego powód zawierając z A. P. umowę zbycia udziałów liczył się z tym, że jego kontrahent może odstąpić od umowy. Takie też zastrzeżenie zawierała umowa z 17 listopada 2005 r. Poza tym – jak wynika z porozumienia z 17 listopada 2005 r. zawartego niezależnie od zawartej umowy – zapłata za udziały uzależniona została od zachowania osoby trzeciej, która miała przejąć udziały od A. P. i spłacić liczne długi spółki. Zawierając umowę sprzedaży udziałów powód dążył niewątpliwie do uchylenia się od odpowiedzialności za długi spółki (...). Z drugiej strony miał on świadomość, że nabywca udziałów nie posiada środków na ich nabycie w chwili zakupu.

Jest charakterystyczne, że powód uzyskując nakaz zapłaty nie wszczął postępowania zabezpieczającego do udziałów w spółce (...), które nabył od niego A. P.. Miał bowiem świadomość, że ich sprzedaż po cenie wynikającej z umowy z 17 listopada 2005 r. jest całkowicie nierealna.

W ocenie Sądu Okręgowego powód nie udowodnił również, że wartość udziałów A. P. w spółce (...) zajętych przez komornika w 2006 r. w chwili ich zajęcia, a następnie sprzedaży w drodze egzekucji komorniczej mogłaby zaspokoić jego roszczenia wynikające z nakazu zapłaty. Sama okoliczność sprzedaży przez A. P. osobie trzeciej trzech udziałów w tej spółce za kwotę ponad 60.000 zł nie świadczy o realnej sytuacji finansowej tej spółki i możliwości sprzedaży pozostałych zajętych udziałów za podobną kwotę za udział.

Nie sposób w tym miejscu przeoczyć, że w stosunku do A. P. zostało wszczęte postępowanie karne, w ramach którego zarzucano tej osobie zawyżanie (...) spółki (...) od co najmniej 2006 r. i inne działania na jej szkodę.

W ocenie Sądu I instancji nie zachodzi adekwatny związek przyczynowy przewidziany w art. 361 § 1 k.c. pomiędzy wszczęciem i prowadzeniem postępowania karnego przeciwko powodowi w sprawie zakończonej ostatecznie wyrokiem Sądu Okręgowego w (...) a utratą przez niego korzyści wynikającej z zawartej z A. P. umowy sprzedaży udziałów. Jest oczywiste, że niewykonanie przez A. P. obowiązku zapłaty powodowi ceny nabycia udziałów w spółce (...) sp. z o.o., stwierdzonego prawomocnym nakazem zapłaty, nie powoduje powstania odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa. Odpowiedzialność ta nie ma bowiem charakteru gwarancyjnego, jak przyjmuje powód, domagając się od pozwanego nie tylko należności głównej, ale i odsetek oraz kosztów procesu zasądzonych na jego rzecz od A. P..

Powód nie udowodnił istnienia przesłanek odpowiedzialności Skarbu Państwa przewidzianych w art. 417 k.c. Przede wszystkim nie udowodnił, że podjęte w stosunku do niego czynności Prokuratury Rejonowej(...)w ramach postępowania karnego obarczone były wadą polegającą na ich niezgodności z prawem.

Na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążono powoda kosztami procesu poniesionymi przez pozwanego (pkt. II wyroku), przyjmując, że przemawia za tym jego trudna sytuacja finansowa oraz charakter żądania poddany rozstrzygnięciu Sądu, a mianowicie polegający na rozstrzyganiu o odpowiedzialności Skarbu Państwa za działania Prokuratury w ramach postępowania karnego zakończonego wyrokiem uniewinniającym.

Apelację od powyższego orzeczenia złożył powód zaskarżając wyrok w całości zarzucił:

Naruszenie przepisów postępowania tj.

-

art. 233 § 1 kpc, które miało istotny wpływ na wynik sprawy poprzez nienależytą ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i w wyniku tego błędne ustalenie, że przedstawione przez powoda dowody nie wykazały związku przyczynowego pomiędzy decyzją prokuratury a szkodą powoda, jak również nieudowodnienie niezgodności z prawem tych działań oraz wykazaniem szkody, która poniósł,

-

art. 328 § 2 k.p.c. polegające na lakonicznym i pobieżnym wyjaśnieniu powodów przyjętej przez Sąd oceny materiału dowodowego.

W związku z powyższym wniósł o:

1.zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 2.030.000 zł z ustawowymi odsetkami

a)  od kwoty 500.000 zł od 17.01.2006 r. do dnia zapłaty

b)  od kwoty 1.530.000 od dnia 16.04.2006 r. do dnia zapłaty

2.o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 32.590 zł

3.o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

Pozwany wniósł zażalenie na postanowienie w przedmiocie kosztów zaskarżając je w całości wniósł o jego zmianę poprzez zasądzenie kosztów oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji oraz wywiedzione w oparciu o nie konsekwencje prawne i przyjmuje je za własne.

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie sposób zgodzić się z zarzutem naruszenia art. 233 § 1 kc Sąd Okręgowy dokonał właściwej i zgodnej z zasadami postępowania cywilnego oceny materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie nie przekraczając granic oceny swobodnej zakreślonej w art. 233 § 1 kpc. Zgodnie z powołanym przepisem sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów wedle własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Prawidłowe postawienie zarzutu naruszenia zasad określonych w art. 233 § 1 kpc wymaga wskazania konkretnego dowodu przeprowadzonego w sprawie, którego zarzut dotyczy i podania, w czym skarżący upatruje wadliwą ocenę. Do uznania naruszenia art. 233 § 1 kpc za uzasadnione, mogłoby dojść tylko wówczas, gdyby skarżący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów. Skarżący w niniejszej sprawie powyższych naruszeń nie wykazał.

Strona skarżąca w apelacji w ogóle nie wykazała, które dowody zostały niezasadnie przez sąd pominięte, bądź które niezasadnie sąd zaliczył w poczet materiału procesowego, nie wskazuje, którym dowodom sąd niezasadnie odmówił wiarygodności, a które – mimo iż na to nie zasługiwały – ocenił jako wiarygodne. Nie opisuje apelacja żadnych błędów logicznych w rozumowaniu sądu, których skutkiem miałyby być wadliwe ustalenia, zawiera jedynie dość ogólnie zarysowane niezadowolenie z rozstrzygnięcia zawartego w wyroku Sądu Okręgowego. Z tych samych powodów za niezasadny należy uznać zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c.

W ocenie Sądu Apelacyjnego ustalenia dokonane przez Sąd Okręgowy zostały poczynione bez naruszenia zasad dotyczących swobodnej oceny dowodów zawartej w art. 233 kpc w zakresie zgodności z prawem zachowania Skarbu Państwa, związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem Skarbu Państwa, a tym, co strona powodowa postrzega jako szkodę oraz w zakresie wystąpienia szkody u D. T. (1).

Ani postanowienie Komendy Miejskiej Policji w T. o wszczęciu śledztwa w sprawie wyłudzenia w dniu 17 listopada 2005 r. w T. przez D. T. (1) pieniędzy w kwocie 2.030.000,00 zł w zamian za 14.000 udziałów (...)sp. z o.o. w B., ani postanowienie Komendy (...) w T. z 11 grudnia 2006 r. o przedstawieniu D. T. (1) zarzutów w sprawie usiłowania wyłudzenia przez niego w dniu 17 listopada 2005 r. w T. pieniędzy w kwocie 2.030.000,00 zł w zamian za 14.000 udziałów (...) sp. z o.o. w B. nie zostały wydane z naruszeniem jakichkolwiek przepisów prawa. Także sporządzenie 31 marca 2007 r. przez Prokuraturę Rejonowa T. (...) aktu oskarżenia przeciwko D. T. (1), który następnie został wniesiony do Sądu Rejonowego w (...), miało oparcie w prawie (zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego IV CSK 290/11) zgodne z prawem czynności organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości związane z wypełnieniem ich ustawowych obowiązków nie nabierają charakteru działań nielegalnych przez to, że postępowanie karne zostaje zakończone uniewinnieniem. Odmienna ocena dowodów nie przesądza o nielegalności tych czynności. Tym bardziej trudno mówić o bezprawności, gdy – tak, jak miało to miejsce w okolicznościach przedmiotowej sprawy – w pierwszej instancji zapada wyrok skazujący, a więc aprobujący czynności podejmowane w ramach postępowania przygotowawczego. Czym innym jest działanie z uchybieniem obowiązkom prawnym, a czym innym – mieszcząca się w zakresie dyskrecjonalnej władzy organów ścigania – ocena dowodów.

Podkreślenia wymaga, że powód po zaznajomieniu go z materiałem dowodowym i przesłuchaniu w charakterze podejrzanego oświadczył, że nie składa żadnych wniosków dowodowych i nie ma zastrzeżeń do prowadzonego postępowania.

Sąd Okręgowy ustalił, że nie ma adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniami Skarbu Państwa, a tym, co strona powodowa postrzega jako szkodę. W szczególności niezasadne jest twierdzenie strony powodowej, że decyzje procesowe prokuratury, skutkowały zawieszeniem postępowania cywilnego przez Sąd Okręgowy. Podkreślenia wymaga, że powód nie zaskarżył powyższego postanowienia, ani nie złożył wniosku o podjęcie zawieszonego postępowania po zakończeniu postępowania karnego na co słusznie wskazał w swoim uzasadnieniu Sąd I instancji. Powód nie wykazał również wysokości szkody.

Mając powyższe na uwadze apelacja powoda jako bezzasadna na mocy art. 385 kpc podlega oddaleniu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie zasługują na uwzględnienie zarzuty zawarte w zażaleniu pozwanego na rozstrzygnięcie o kosztach zawarte w wyroku Sądu Okręgowego.

Powód został zwolniony od kosztów sądowych w niniejszym postępowaniu w oparciu o wniosek złożony wraz z pozwem oraz oświadczenie majątkowe z marca 2012 r., z którego wynika, że nie posiada on żadnego majątku i pozostaje na utrzymaniu rodziny. Sąd Okręgowy prawidłowo zatem przyjął, że sytuacja majątkowa powoda jest trudna i uzasadnia zastosowanie wyjątku dotyczącego rozstrzygnięcia o kosztach procesu i odstąpienie od zasady odpowiedzialności za wynik procesu w oparciu o art. 102 kpc. Argumenty zawarte w zażaleniu pozwanego wskazujące na dobrą sytuację majątkową powoda dotyczą jego stanu majątkowego z 2002 r, a więc okresu 10 lat poprzedzającego złożenie pozwu i wydanie wyroku. Nie są one zatem miarodajne do oceny sytuacji majątkowej powoda na dzień orzekania, a ta stanowiła podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji w przedmiocie zastosowania art. 102 kpc. Nie jest również istotne w sprawie, iż powód w toku procesu korzystał z pomocy profesjonalnego pełnomocnika z wyboru. Stawki za prowadzenie postępowania przed Sądem przez profesjonalnego pełnomocnika wprawdzie są ustalone w przepisach szczególnych, jednakże strony zgodnie ze swoją wolą mogą się umówić co do innej ich wysokości bądź np. kredytowania ich przez pełnomocnika do zakończenia postępowania. Zatem okoliczność ta również nie świadczy o tym, że powód posiada środki na prowadzenie procesu, a zastosowanie wobec niego dobrodziejstwa z art. 102 kpc jest niezasadne.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc oddalił zażalenie pozwanego jako niezasadne.