Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2015 r. w Olsztynie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w G.

przeciwko A. A.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 2 września 2014 r., sygn. akt X C 1339/14

I.  oddala apelację;

II.  nie obciąża pozwanego kosztami procesu na rzecz powoda.

Sygn. akt IX Ca 984/14 upr

UZASADNIENIE

Powód B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w G. wystąpił w dniu 7 marca 2014 r. do tutejszego Sądu z pozwem przeciwko A. A. o zapłatę kwoty 6.851,16 zł z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności aktualnej wysokości stopy kredytu lombardowego NBP, która na dzień wniesienia pozwu wynosi 16,00% w skali roku, od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości, podniósł zarzut przedawnienia roszczenia oraz wniósł o zasądzenie od powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Ewentualnie na wypadek nieuwzględnienia przez Sąd podniesionego zarzutu przedawnienia i zasądzenia kwoty żądanej w pozwie, wniósł o rozłożenie na raty zasądzonej sumy.

Powód w odpowiedzi podniósł, iż załączone przez niego dokumenty wskazują, że dochodzone roszczenie istnieje i jest wymagalne, a także iż nie jest przedawnione.

Sąd Rejonowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 2 września 2014 roku, sygn. akt X C 1339/14 zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 6.851,16 wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego w Narodowym Banku Polskim w stosunku rocznym liczonymi od kwoty 3.542,29 zł od dnia 7 marca 2014 roku do dnia zapłaty oraz ustawowymi odsetkami od kwoty 3.308,87 zł od dnia 7 marca 2014 roku do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałej części oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.467 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 23 stycznia 2009 roku pozwany zawarł z (...) Bank S.A. umowę o kartę kredytową nr KK (...), zgodnie z którą Bank przyznał A. A. limit kredytowy do kwoty 3.000 zł. Ustalił ponadto, iż w dniu 30 listopada 2012 roku została zawarta umowa sprzedaży wierzytelności między (...) Bank S.A. we W. a powodem na podstawie której (...) Bank S.A. we W. przelał na powoda m.in. wierzytelność względem pozwanego.

Sąd Rejonowy stwierdził, że powództwo w przeważającej części zasługiwało na uwzględnienie. Powód wykazał, iż jest legitymowany czynnie do dochodzenia od pozwanego wierzytelności z tytułu umowy kredytu, zawartej przez pozwanego z (...) Bank S.A. we W. w dniu 23 stycznia 2009 roku. Sad Rejonowy przyjął także, iż w niniejszej sprawie niespornym był fakt, iż pozwany zawarł umowę pożyczki nr (...) z poprzednikiem prawnym powoda (...) Bank S.A we W..

W ocenie Sądu Rejonowego nieuzasadnione było żądanie przez powoda odsetek w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty od kwoty 6.851,16 zł. Z załączonego do akt sprawy Wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda z dnia 24 marca 2014 roku wynika, bowiem, iż na kwotę tą składa się kwota 3.542,29 zł tytułem niespłaconego kapitału, kwota 2.815,58 zł tytułem odsetek oraz kwota 493,29 tytułem kosztów. Zgodnie z treścią § 5 umowy kredytowej zawartej z (...) Bank S.A.odsetki naliczane są od kwoty zadłużenia. Zgodnie ze wskazanym przepisem regulaminu, zaakceptowanym przez pozwanego, odsetki umowne od należności przeterminowanej naliczane są tylko i wyłącznie od kwoty niespłaconego kapitału. W przedmiotowej sprawie kwota niespłaconego kapitału to kwota 3.542,29 zł co wynika zarówno z Załącznika nr 1 do umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 30 listopada 2012 roku, jak i wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda z dnia 24 marca 2014 roku, w związku, z czym odsetki umowne w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, w ocenie Sądu Rejonowego, mogły zostać naliczone tylko od tej kwoty.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

O rygorze natychmiastowej wykonalności Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c.

Od powyższego wyroku apelację wniósł pozwany, zaskarżając zapadłe orzeczenie w części dotyczącej pkt I i III i zarzucając mu:

1)  naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie polegające na niezastosowaniu art. 6 ustawy z dnia 12 września 2002 roku o elektronicznych instrumentach płatniczych i nieuwzględnienie zarzutu przedawnienia zgłoszonego przez stronę w odpowiedzi na pozew,

ewentualnie na wypadek nieuwzględnienia powyższego zarzutu

2)  naruszenie przepisów postępowania mające wpław na wynik sprawy, a to art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nieustosunkowanie się w treści uzasadnienia do zgłoszonego przez powoda zarzutu przedawnienia, przez co niemożliwa jest kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia.

Podnosząc powyższy zarzut pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia w części dotyczącej pkt I i III poprzez oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanego kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów postępowania adwokackiego według norm przepisanych, zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanego kosztów postępowania przed Sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji celem ponownego rozpoznania.

Powód złożył odpowiedź na apelację, w której wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania przed Sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko co do tego, że - jego zdaniem - roszczenie względem powoda nie uległo przedawnieniu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i nie podlegała uwzględnieniu.

Na wstępie należy wskazać, że sprawa toczyła się w postępowaniu uproszczonym, dlatego uzasadnienie Sądu II instancji ma formę uproszczoną, co wynika z treści art. 505 ¹³ § 2 k.p.c.

Sąd Okręgowy wskazuje, że w postępowaniu uproszczonym, z uwagi na ograniczony zakres kognicji Sądu odwoławczego oraz katalog zarzutów apelacyjnych, niedopuszczalne są zarzuty, które dotyczą ustalenia faktów lub oceny dowodów. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy wraz z takim zarzutem następuje powołanie się na nowe fakty i dowody, których strona nie mogła powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji. Jak stanowi art. 505 ¹¹ § 2 k.p.c. sąd odwoławczy przeprowadza postępowanie dowodowe jedynie wtedy, gdy apelację oparto na późniejszym wykryciu nowych faktów lub dowodów, z których strona nie mogła skorzystać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji. Oznacza to, że sąd odwoławczy w postępowaniu uproszczonym jest jedynie sądem prawa, o ile nie zachodzi przypadek wskazany w powołanym przepisie.

W ocenie Sąd Okręgowego Sąd I instancji nie dopuścił się żadnych uchybień, które musiałyby skutkować koniecznością zmiany, bądź uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd orzekający są prawidłowe, znajdują potwierdzenie w przeprowadzonych dowodach, ocenionych bez naruszania zasad swobody sędziowskiej. Zastrzeżeń nie budzi też prawidłowość subsumpcji dokonanej przez Sąd I instancji i trafność zastosowania przepisów prawa materialnego.

Analizę zarzutów apelacji rozpocząć należy od podnoszonego przez stronę pozwaną zarzutu dotyczącego naruszenia przez Sąd orzekający przepisu art. 328 § 2 k.p.c., który to przepis określa wymagania konstrukcyjne uzasadnienia orzeczenia. W świetle treści tego przepisu należy rozróżnić brak wskazania w treści uzasadnienia zastosowanych przepisów prawa od wskazania tych podstaw, lecz merytorycznie błędnych. Rozróżnienie wymienionych sytuacji opiera się na założeniu, że czym innym jest techniczna strona uzasadnienia, (której dotyczy wymieniony przepis), a czym innym jest jego merytoryczna zawartość, choćby nawet błędna. Tylko do pierwszej z wymienionych sytuacji odnosi się art. 328 § 2 k.p.c. Wytknięcie wadliwego sporządzenia uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia może okazać się zasadne wówczas, gdy z powodu braku w uzasadnieniu elementów wymienionych w art. 328 § 2 k.p.c. zaskarżone orzeczenie nie poddaje się kontroli kasacyjnej. Nie stanowi on, więc właściwej płaszczyzny do krytyki trafności przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku ustaleń faktycznych, ani ich oceny prawnej (zob. wyroki SN z dnia: 17 marca 2006 r., I CSK 63/2005, Lex Polonica nr 1344014; 20 lutego 2008 r., II CSK 449/07, LEX nr 442515). W szczególności przepis ten nie obejmuje sytuacji, gdy Sąd, jak w niniejszej sprawie, wskazał podstawy prawne wydania wyroku w sposób umożliwiający dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania wyroku, pomijając jedynie przepis istotny zdaniem skarżącego dla prawidłowego rozstrzygnięcia. Wprawdzie Sąd Rejonowy nie odniósł się do zgłoszonego przez pozwanego w postępowaniu I instancyjnym zarzutu przedawnienia dochodzonych przez powoda roszczeń, jednakże - w ocenie Sądu Okręgowego - powyższe uchybienie nie wpływa na brak możliwości zbadania sfery motywacyjnej orzeczenia i poddanie go kontroli instancyjnej. Wskazany zarzut nie mógł zatem odnieść pożądanego przez skarżącego skutku w postaci zmiany, względnie uchylenia wyroku.

Apelujący formułując zarzut naruszenia prawa materialnego poprzez nieuwzględnienie zgłoszonego zarzutu przedawnienia opierał się na twierdzeniu, iż żadna z przedsięwziętych przez stronę powodową czynności, mających na celu dochodzenie roszczenia stanowiącego przedmiot niniejszej sprawy, tj. zarówno wystawienie w dniu 14 września 2011 roku bankowego tytułu egzekucyjnego, złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, jak również złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji w oparciu o uzyskany tytuł wykonawczy, nie okazała się skuteczna. W ocenie pozwanego roszczenie stało się wymagalne z dniem zawarcia umowy w dniu 23 stycznia 2009 roku, zatem ani wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego ani nadanie mu klauzuli wykonalności nie przerwały biegu przedawnienia ponieważ zostały dokonane po wpływie 2 - letniego terminu przedawnienia, który upłynął w dniu 23 stycznia 2011 roku. Ponadto pozwany podniósł, iż gdyby przyjąć, iż roszczenia z zawartej umowy stały się wymagalne później, a tak wydaje się wskazywać paragraf 7 umowy, zgodnie z którym zasady spłaty przewidziane zostały w regulaminie, to wskazać należy, iż strona powodowa nie wykazała kiedy roszczenie stało się wymagalne gdyż nie załączyła wskazanego regulaminu. Ponadto pozwany podniósł, iż w jego ocenie wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego nie może być uznane za czynność dokonaną przed sądem a tym samym nie przerywa biegu przedawnienia. Odnośnie natomiast klauzuli wykonalności, to zgodnie z orzecznictwem także jej wystawienia tego biegu nie przerywa.

Sąd odwoławczy tak przedstawionej argumentacji nie podziela. Wskazać bowiem należy, iż z art. 117 § 2 k.c. wynika, że przedawnienie uwzględnia się tylko w razie zgłoszenia zarzutu przez pozwanego. Stosownie więc do art. 6 k.c. ciężar udowodnienia okoliczności uzasadniających uwzględnienie zarzutu przedawnienia spoczywa na pozwanym. W niniejszej sprawie pozwany nie sprostał powyższemu.

Zgodnie art. 117 § 2 k.c. po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Ponadto, w myśl art.118 k.c., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata. Jednak roszczenia objęte pozwem wynikają z korzystania przez pozwanego z karty kredytowej. Zgodnie z treścią art. 6 ustawy z dnia 12 września 2002 roku o elektronicznych instrumentach płatniczych (t.j. Dz.U. z 2012, poz. 1232), roszczenia z tytułu umowy o elektroniczny instrument płatniczy przedawniają się z upływem 2 lat. Wprawdzie ustawa ta zgodnie z treścią art. 38 ustawy z 12 lipca 2013 roku o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2013/1036) straciła moc z dniem 6 października 2013 roku, to jednak zgodnie z treścią art. 26 ust. 1 tej ustawy - do przedawnienia roszczeń z tytułu umów o elektroniczny instrument płatniczy, powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i nieprzedawnionych do tego czasu, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Zgodnie z art. 120 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. W niniejszej sprawie powód nie wskazał jednoznacznie terminu wymagalności roszczenia dochodzonego pozwem. W piśmie procesowym z dnia 20 maja 2014 roku wskazywał jako termin wymagalności dzień wypowiedzenia umowy przez poprzedniego wierzyciela tj. 17 lipca 2009 roku. Jednakże już z § 15 pkt 4 umowy o kartę kredytową wynika, iż w sytuacji wypowiedzenia umowy przez Bank posiadacz karty jest zobowiązany zwrócić Bankowi kwotę zadłużenia w terminie wyznaczonym przez Bank, nie krótszym niż 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o wypowiedzeniu umowy (k.36). Z dołączonego natomiast wyciągu z załącznika do umowy sprzedaży wierzytelność z dnia 30 listopada 2012 roku wynika, iż datą "uprawomocnienia się" wypowiedzenia jest 25 stycznia 2010 roku (k.47). Tę datę, w ocenie Sądu Okręgowego, należy zatem przyjąć jako datę wymagalności roszczenia dochodzonej pozwem.

Należy zgodzić się z powodem, iż dochodzone pozwem roszczenie nie przedawniło się, gdyż 2 – letni termin przedawnienia roszczenia w niniejszej sprawie został przerwany na skutek egzekwowania roszczeń przez powoda.

Przypomnieć należy, iż zgodnie z treścią art. 123 § 1 pkt. 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się między innymi przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

Przyznać należy, iż w orzecznictwie sporna jest kwestia dotycząca tego czy zarówno wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego jak i złożenie wniosku o nadanie mu klauzuli wykonalności przerywa bieg przedawniania. Wskazuje się bowiem, iż wystawienie bankowego tytułu wykonawczego nie odpowiada żadnemu z wymagań określonych w art. 123 § 1 pkt 1 k.c., od których ustawodawca uzależnił wystąpienie skutku w postaci przerwania biegu przedawnienia. Wystawienie takiego tytułu nie może być tym samym uznane za surogat wytoczenia powództwa, powodujący przerwę biegu przedawnienia. Bankowy tytuł wykonawczy (bankowy tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności) nie stwarza stanu powagi rzeczy osądzonej w rozumieniu art. 366 k.p.c. (wyrok Sąd Najwyższego z dnia 30 lipca 2003 r. II CKN 363/01). Sąd Okręgowy akceptuje wskazane poglądy.

Jednakże już poza sporem pozostaje kwestia, że złożenie do komornika wniosku o wszczęcie egzekucji na podstawie takiego tytułu przerywa bieg przedawnienia stwierdzonego nim roszczenia. Złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji stanowi czynność, która czyni zadość wszystkim wymaganiom przewidzianym w art. 123 § 1 pkt 1 k.c., jest to bowiem czynność przedsięwzięta przed organem powołanym do egzekwowania roszczenia stwierdzonego bankowym tytułem wykonawczym, która zmierza bezpośrednio do egzekwowania tego roszczenia (wyrok Sąd Najwyższego z dnia 30 lipca 2003 r. II CKN 363/01, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 5 września 2013 r. I ACa 537/13 wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2003 r. II CK 113/02, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 2003 r. II CKN 363/01).

W świetle powyższego nie ulega zatem żadnej wątpliwości, iż złożenie przez wierzyciela wniosku o wszczęcie egzekucji sądowej, które jak wynika z wyciągu z załącznika do umowy sprzedaży wierzytelności nastąpiło w dniu 2 grudnia 2011 roku (k.47) skutecznie przerwało bieg terminu przedawnienia roszczenia dochodzonego niniejszym pozwem. Wskazać także należy, iż w momencie wydania w dniu 22 czerwca 2012 roku postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego bieg terminu przedawnienia roszczenia przewidziany w art. 123 pkt 1 k.c. rozpoczął się na nowo (Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, Kazimierz Piasecki, Wydawnictwo Beck 2002 rok).

Przyjmując zatem, że w dniu 22 czerwca 2012 roku 2 letni bieg przedawnienia rozpoczął się na nowo, na dzień złożenia pozwu w dniu 7 marca 2014 roku wierzytelność objęta żądaniem pozwu nie była przedawniona, a tym samym nieskuteczne okazały się podniesione w apelacji pozwanego zarzuty naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów prawa materialnego w postaci art. 6 ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych z dnia 12 września 2002 roku poprzez nieuwzględnienie zarzutu przedawnienia.

Podsumowując, ponieważ strona pozwana nie podniosła zarzutów mogących odnieść skutek polegający na zmianie bądź uchyleniu przedmiotowego wyroku, a Sąd odwoławczy nie dopatrzył się nieważności postępowania, ani naruszeń prawa materialnego, które powinien wziąć pod uwagę z urzędu, apelacja podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Zważywszy na wynik kontroli instancyjnej o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy rozstrzygnął na zasadzie z art. 102 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., nie obciążając pozwanego kosztami postępowania drugoinstancyjnego. W ocenie Sądu odwoławczego w niniejszej sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, w rozumieniu art. 102 k.p.c., który uzasadnia nieobciążanie A. A. kosztami postępowania z uwagi na trudną sytuację życiową spowodowaną jego złym stanem zdrowia.