Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Irena Żarnowska-Sporysz

Protokolant: prot. Anna Łachman

po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2015 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. C.

przeciwko (...) S.A. w K.

o zapłatę

I.  powództwo oddala;

II.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 3.617,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III.  nakazuje pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 1.604,00 zł tytułem uzupełnienia opłaty od pozwu.

Sygn. akt I C 488/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 marca 2014r P. C. wniósł przeciwko (...) SA w K. o zapłatę kwoty 126.000,00 zł z ustawowymi odsetkami od 18 marca 2013r i o zwrot kosztów procesu.

W uzasadnieniu podał ,że na jego działce nr (...) o pw. (...) ha położonej w K. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Krakowa Podgórza w Krakowie prowadzi księgę wieczystą nr (...) – posadowiony został bez zgody właściciela słup trakcyjny napowietrznej linii wysokiego napięcia oznaczony symbolem (...)

Usytuowanie tego słupa na działce obniża jej wartość . Kwota wskazana w pozwie to różnica pomiędzy wartością działki bez słupa , a wartością jej z tym urządzeniem. Różnica ta to szkoda jaką poniósł właściciel działki.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) SA w K. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania .

Przyznała ,że przez działkę powoda przechodzi linia wysokiego napięcia , która została wybudowana w latach 1962-1966 a odebrana została do eksploatacji w roku 1971. Do zajęcia działki powoda doszło zatem najpóźniej w 1971r co oznacza ,że jego roszczenie o odszkodowanie przedawniło się .

Podniosła ponadto, że powód nabył przedmiotowa działkę w 2011r razem z istniejącą już na niej linią przesyłową zatem za czasów kiedy jest jej właścicielem nie doszło do obniżenia wartości działki i nie poniósł z tego powodu szkody ,

Wreszcie strona pozwana podniosła ,że nabyła przez zasiedzenie służebność odpowiadającą treści służebności przesyłu a to dlatego ,że posiada i użytkuje linię przesyłową od 1971r a więc do zasiedzenia doszło najpóźniej w roku 2001 – jeszcze przed nabyciem tej działki przez powoda.

Strona pozwana dolicza sobie do czasu swego posiadania – czas posiadania swych poprzedników prawnych tj. Skarb Państwa w okresie od 10 sierpnia 1971r do 31 stycznia 1989r , przedsiębiorstwo państwowe – Zakład (...) w okresie od 1 lutego 1989r do 20 lipca 1993r i Zakład (...) SA w okresie od 21 lipca 1993 do 10 sierpnia 2001, która to spółka zmieniła swe oznaczenie w roku 2004 przyjmując nazwę (...) SA a z dniem

1 września 2011r została przejęta w trybie art. 492 par.1 ksh przez spółkę (...) SA .

Posiadanie linii kolejno przez w/w podmioty było nieprzerwane

i w zakresie działki powoda trwało od 1971r do dzisiaj.

Strona pozwana wyprzedzając ewentualne żądanie zapłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości stwierdziła ,że takie żądanie z uwagi na zasiedzenie jest również nieuzasadnione a także ,że złożenie pozwu w tym w zakresie jest przedawnione – z uwagi na upływ terminu z art. 229 kc Zwrot rzeczy w rozumieniu tego artykułu nastąpił w chwili gdy stan naruszeń ustąpił , co stało się z chwilą nabycia rzeczy przez zasiedzenie a to było w roku 2001 . Pozew zaś wniesiono w roku 2014 , w roku 2013 było zawezwanie do próby ugodowej.

W odpowiedzi na to powód podniósł ,że nie doszło do zasiedzenia z datą 2001r - bowiem nie można liczyć biegu zasiedzenia od 1971r .

Powołał się na dokumenty strony pozwanej z których wynika ,że od 1971 r właścicielem przedsiębiorstwa był Skarb Państwa - w znaczeniu przedmiotowym . W 1989r zostało wydane zarządzenie Min. Przemysłu nr 77/org. 89 którym utworzono przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakład (...) . Takie zaś przedsiębiorstwa państwowe zgodnie z linią orzecznictwa SN

( np. II CSK 103/2009) mogły wykonywać posiadanie mi.in. służebności jedynie w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa. Utworzony zatem w 1989r zakład nie był właścicielem praw majątkowych. Dopiero w 1989r weszły przepisy o uwłaszczeniu przedsiębiorstw państwowych. Konsekwencją było wydanie 20 lipca 1993r zarządzenia Ministra Przemysłu i Handlu nr 190/org/93 o powstaniu jednoosobowej spółki Skarbu Państwa pod nazwą Zakład (...) spółka Akcyjna w K. . Zatem dopiero z dniem 20 lipca 1993r można mówić o wykonywaniu służebności przez Zakład (...) SA i liczyć od tej daty bieg terminu zasiedzenia , a ponieważ jest to posiadanie w złej wierze – nie upłynął 30 letni termin do zasiedzenia.

Podniósł ,że przejście posiadania ze Skarbu Państwa powinno odbyć się albo poprzez odpowiednią decyzję administracyjną albo w sposób przewidziany w art. 348- 351 kc i udokumentowane np. poprzez akt notarialny. W przedmiotowej sprawie nie została wydana decyzja administracyjna która przenosiłaby posiadanie służebności więc posiadanie to zostało przerwane .

Pismem z dnia 29 września 2014r – złożonym na rozprawie powód zmienił żądanie pozwu i wniósł o zasądzenie od strony pozwanej wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z jego nieruchomości za okres od nabycia działki przez powoda tj. od 30.09.2011r do daty wniesienia pozwu - w wysokości 158.098,95 zł na podstawie art., 225 w zw. z art. 224 par.2 kc w zw. z art. 230 oraz art. 352 par.2 kc .

W odpowiedzi na to żądanie strona pozwana wniosła o jego oddalenie podnosząc zarzut zasiedzenia, które to zasiedzenie nastąpiło przed datą i okresem którego dotyczy to żądanie, powołała się na argumenty w tym względzie zawarte w odpowiedzi na pozew. Wniosła o zasądzenie kosztów postępowania w tym również za pierwsze żądanie, które jej zdaniem zostało de facto cofnięte.

Stan faktyczny:

Powód P. C. jest właścicielem działki oznaczonej numerem (...) o pow. (...) ha położonej w K. przy ul . (...) dla której Sąd Rejonowy dla Krakowa Podgórza w Krakowie prowadzi księgę wieczystą nr (...). Działkę tę powód nabył 30 września 2011r.

D.: odp. Kw (...). – k. 12

Na działce tej zlokalizowany jest słup trakcyjny napowietrznej linii wysokiego napięcia oznaczony symbolem (...)

D.: okoliczność bezsporna - przyznana przez stronę pozwaną.

Przedmiotowa napowietrzna linia energetyczna zbudowana została i zlokalizowana również na działce powoda w 1966r z tym ,że w roku w 1971r dokonano jej przebudowy.

Decyzję o budowie linii wydało Prezydium Powiatowej Rady Narodowej – Wydział Budownictwa ,Urbanistyki i Architektury w K. dnia 15 grudnia 1962r . Linia została oznaczona jako linia wysokiego napięcia 110 kV S. – B..

D.; kopia decyzji – k. 69.

W roku 1966r linia została oddana do użytku – po sporządzeniu protokołu z technicznego odbioru końcowego i przekazania do jej do eksploatacji .

D.: kopia protokołu odbioru – k. 70,

Linia ta na odcinku działki powoda była w roku 1971 modernizowana

D.; protokół zdawczo odbiorczy nr 44/71 –k. 73

Od początku jej istnienia a więc od roku 1966 była w posiadaniu Skarbu Państwa działającego poprzez swe przedsiębiorstwo o nazwie P. (...). Następnie posiadaczem linii został Zakład (...), a to dlatego ,że dnia 16 stycznia 1989r zarządzeniem Ministra Przemysłu nr 77/0rg/89 – utworzono przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakład (...), które powstało z podziału przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą „Południowy O. Energetyczny „ i przydzielono mu składniki mienia powstałego z podziału w/w przedsiębiorstwa oraz określono przedmiot działania jakim było między innymi przetwarzanie , przesyłanie oraz dostarczanie i sprzedaż energii elektrycznej o właściwych parametrach, budowa i rozbudowa , modernizacja i remonty sieci elektroenergetycznych.

D.: - kopia zarządzenia – k. 74-75,

Następnie zarządzeniem nr 190/Org/93 Ministra Przemysłu i Handlu z 20 lipca 1993r – dokonano ;

- podziału przedsiębiorstwa pod nazwą „ Zakład (...) „ w K. w celu wniesienia przez Skarb Państwa zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa do spółki akcyjnej (...) S.A. w W.,

- przekształcenia przedsiębiorstwa pod nazwą „ Zakład (...) „ w K. w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod nazwą Zakład (...) Spółka Akcyjna „ w K. .

Postanowiono między innymi ,że powstała spółka przejmuje wszystkie prawa i obowiązki Zakładu (...) w K. za wyjątkiem tych które zostały przejęte przez (...) S.A. w W.. Załącznikiem do tego zarządzenia był wykaz przekazywanych składników majątku.

D.: kopia zarządzenia –k. 78, 79

W kolejnym okresie Zakład (...) Spółka Akcyjna „ w K. zmieniła nazwę na (...) SA – co miało miejsce w 2004r – a jeszcze później bo w roku 2011 spółka ta została przejęta przez (...) SA w trybie przepisu 492 par.1 ksh .

D.: odpis KRS – (...) –k. 80 i nast., oraz KRS (...)-k. 93 i nast.

Przedmiotowa linia napowietrzna była od czasu jej budowy

i oddania do użytkowania a więc od roku 1966 w nieprzerwanym posiadaniu i użytkowaniu strony pozwanej i jej poprzedników prawnych. W okresie tym strona pozwana wykonywała za pomocą swych pracowników czynności związane z eksploatacją i utrzymaniem w odpowiednim stanie technicznym urządzeń tej linii tj. słupów, kabli itp. Przebieg linii ustalony w roku 1966 nie uległ zmianie do dzisiaj.

D. : zeznanie św. K. L. – długoletniego pracownika strony pozwanej –k. 136.

Tak opisany stan faktyczny jest bezsporny , wynika z cytowanych, przedłożonych przez stronę pozwaną dokumentów, których wiarygodności powód nie kwestionował, uzupełniony zeznaniami świadka, wieloletniego pracownika pozwanej firmy korespondującymi z treścią dokumentów.

Sąd oddalił wniosek powoda o przeprowadzenie dowodu z załączonego do pozwu operatu szacunkowego bo ten mógłby być przydatny w sytuacji gdyby żądanie okazało się uzasadnione, a strona pozwana nie zakwestionowałaby podanych w nim wyliczeń.

Sąd zważył :

Powództwo dotyczące zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z działki powoda jest nieuzasadnione .

Pozew niniejszy dotyczy bowiem okresu od daty nabycia przez powoda własności działki tj. od 30 września 2011r do dnia wniesienia niniejszego pozwu czyli do dnia 19 marca 2014r, natomiast na długo przed datą 30 września 2011r strona pozwana nabyła przez zasiedzenie – tj. najpóźniej z końcem roku 2001 ( 30 lat liczone od końca roku 1971) służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu.

Jak wynika z przedłożonych dokumentów w roku 1966 wybudowano i oddano do użytkowania przedmiotową sieć napowietrzną . Obecnie tj. od 1 września 2011r jest ona w posiadaniu T. , wcześniej od roku 2004 E. , przed nim tj. od 21 lipca 1993 do 10 sierpnia 2001 - Zakładu (...) SA, a jeszcze wcześniej tj. od 1 lutego 1989 do 20 lipca 1993 przedsiębiorstwa państwowego Zakładu (...) , natomiast od 10 sierpnia 1971 do 31 stycznia 1989r była w posiadaniu Skarbu Państwa . Następstwo prawne poszczególnych podmiotów , które w kolejności posiadały przedmiotową linię zostało tu wykazane stosownymi dokumentami. Posiadanie przez nie przedmiotowej linii napowietrznej 110 kV było nieprzerwane , linia cały czas funkcjonowała , za jej pośrednictwem przekazywano energię odbiorcom. Była monitorowana przez stronę pozwaną, remontowana przez nią w razie potrzeby, modernizowana. Na działce powoda od roku 1971 stoi słup tej linii .

Od tej daty czyli od roku 1971 należy zatem liczyć bieg terminu zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu.

W myśl przepisu art. 352 kc – kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności jest posiadaczem służebności. Do posiadania służebności stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy.

Zgodnie z treścią art. 292 kc – służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia . Tutaj nie ma wątpliwości co do istnienia takiego trwałego i widocznego urządzenia jakim jest słup.

Jeśli chodzi o czas posiadania to zastosowanie ma art. 172 kc który stanowi ,że posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność ,jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny , chyba ,że uzyskał posiadanie w złej wierze to po upływie lat 30 .

Zgodnie z treścią art. 176 kc – do czasu posiadania obecnego posiadacza można doliczyć czas posiadania jego poprzednika prawnego jeżeli podczas biegu zasiedzenia doszło do przeniesienia posiadania.

Czas potrzebny do zasiedzenia wynoszący 30 lat w złej wierze upłynął końcem 2001r – liczony od końca 1971r.

Jeżeli chodzi o doliczenie czasu posiadania poprzednika prawnego T. tj. Skarbu Państwa tj. okresu od 1971r do 1993 który to – zdaniem powoda nie może być doliczony do biegu zasiedzenia – to w tej materii wykształciło się już orzecznictwo

z którego wynika iż okres taki jak najbardziej wlicza się do biegu zasiedzenia – vide

Mając więc powyższe na uwadze – powództwo oddalono w oparciu o przywołane przepisy.

O kosztach postępowania tj. zwrocie kosztów zastępstwa procesowego orzeczono na mocy art. 98 kpc przy zastosowaniu § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 490). Na zasądzone na rzecz strony pozwanej koszty złożyły się: wynagrodzenie jego pełnomocnika – 3.600 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł .

O należnościach Skarbu Państwa, na którą składa się: nieuiszczona przez powoda opłata od podwyższonej na skutek zmiany żądania wartości przedmiotu sporu pozwu tj. 1604 zł, orzeczono na podstawie art. 130 ³ par 3 kpc