Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w P.

przeciwko J. K. , L. K. , M. K. , B. K. , P. M. , I. M. , J. M. , S. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 23 sierpnia 2013 roku, sygn. akt I C 22/10

1. oddala apelację,

2. zasądza od powoda (...) S.A. z siedzibą w P. na rzecz pozwanych L. K., M. K. ,B. K., I. M. , J. M. , S. K. kwotę 1.476 (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt II Ca 150/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 sierpnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Bełchatowie, po rozpoznaniu na rozprawie sprawy z powództwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w P. przeciwko S. K., J. K., B. K., P. M., L. K., M. K., I. M. i J. M. o zapłatę , uchylił w całości nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 26 sierpnia 2009 roku wydany w sprawie I Nc 378/09 i oddalił powództwo oraz zasądził od powoda (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w P. solidarnie na rzecz pozwanych S. K., J. K., B. K., P. M., L. K., M. K., I. M. i J. M. kwotę 4.586,54 zł (cztery tysiące pięćset osiemdziesiąt sześć złotych pięćdziesiąt cztery grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu nadto przyznał radcy prawnemu G. G. kwotę 2.952,- zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote) tytułem nieopłaconych kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanym S. K., B. K., L. K., M. K., I. M., J. M., którą to kwotę wypłacić z sum Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie i nakazał pobrać od powoda (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w P. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 3-339.19 zł (trzy tysiące trzysta trzydzieści dziewięć złotych dziewiętnaście groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu 31 lipca 2003 roku pozwana S. K. zawarła z powodem (...) Spółka Akcyjna w W. umowę nr (...) o prowadzenie stacji paliw w W. przy ul. (...). Umowa została zawarta na czas określony od dnia 01.08.2003 r. do dnia 31.10.2003 r.

Aneksami do w/w umowy strony zmieniały jej warunki i przedłużyły termin jej obowiązywania na dalsze okresy zaś aneksem Nr (...) z dnia 15.06.2005 r. termin obowiązywania umowy przedłużono na czas nieokreślony.

Celem zabezpieczenia wszelkich roszczeń jakie mogły powstać w związku z realizacja powyższej umowy pozwana w dniu 30 lipca 2003 r. wystawiła powodowi weksel własny in blanco. W deklaracji wekslowej do weksla upoważniła powoda w razie nieuregulowania w terminie jakichkolwiek należności wynikających z rozliczenia prowadzonej przez nią działalności w Stacji Paliw nr (...) w W., do wypełnienia weksla na sumę odpowiadającą jej zadłużeniu łącznie z odsetkami i kosztami, nie wyższą jednak niż 20.000 zł, oraz opatrzenia weksla data płatności według swego uznania.

Za powyższe zobowiązania poręczenia na w/w wekslu udzielili: J. K., B. M., P. M., L. K., I. M., J. M. i M. K..

Zgodnie z § 2 umowy prowadzący stację jest odpowiedzialny za wszelkie szkody wyrządzone (...) SA w prowadzonej stacji paliw oraz w przekazanym mieniu, za wpłatę należności za towary i usługi sprzedane oraz uregulowanie innych należności wynikających z tejże umowy (pkt 1). Strony powołując się na art. 473 KC oparły odpowiedzialność pozwanej jako prowadzącego stację paliw na zasadach odpowiedzialności gwarancyjnej, rozszerzając ją w taki sposób, że pozwana miała odpowiadać za te szkody nie tylko gdy powstaną z jej winy ale również wówczas gdy powstaną z winy osób trzecich za których działania lub zaniechania w innych okolicznościach prowadzący stację odpowiedzialności nie ponosi. Odpowiedzialność ta nie dotyczyła tylko takiej sytuacji gdy szkoda powstała w wyniku działania siły wyższej, jak również w wyniku kradzieży z włamaniem, rozboju lub była związana z ruchem pojazdów mechanicznych na stacji prowadzonych przez osoby trzecie. (§ 2 pkt 2 umowy).

Normy ubytków powstających w ogólnodostępnych i garażowych stacjach paliw zostały określone w załączniku nr(...) do umowy o prowadzenie stacji paliw nr (...) z dnia 31.07.2003 r.

Zgodnie z regulacjami zawartymi w załączniku nr 1 do zarządzenia nr (...) z dnia 01.07.2005 r. w sprawie zasad dostaw paliw do stacji (...) SA (pkt III 415)-stacja paliw przyjmuje dostawę na swój stan magazynowy w ilości równej objętości wydanej z bazy w litrach rzeczywistych podanych na dowodzie wydania. Natomiast w celu rozliczenia prawidłowości zrealizowanej dostawy przez przewoźnika, po dokonaniu pomiarów ilości paliwa przyjętego do zbiornika magazynowego w litrach rzeczywistych, należy ja przeliczyć na temperaturę odniesienia 15° C i porównać z ilością w temperaturze 150 C z dowodu wydania.

W okresie obowiązywania umowy z dnia 31.07.2003 r. na prowadzonej przez pozwaną stacji paliw były przeprowadzane przez powoda inwentaryzacje ogólne m.in. stanu paliw ciekłych. Na podstawie wyników przeprowadzanych inwentaryzacji i decyzjo Komisji Inwentaryzacyjnych część stwierdzanych podczas tych inwentaryzacji ubytków paliwa uznawana była za ubytki zawinione przez prowadząca stację paliw S. K. i na tej podstawie wystawiano wobec niej noty obciążeniowe.

W wyniku składanych przez pozwaną odwołań i wyjaśnień odwołujących się m.in., do wadliwości dystrybutorów, zbiorników stacji paliw i różnic temperaturowych część not obciążeniowych zostało anulowanych przez pozwanego poprzez wystawienie not uznaniowych.

Na początku listopada 2005 r. powód przeprowadził na Stacji Paliw w W. prowadzonej przez pozwaną kolejną inwentaryzację kontrolną.

W związku z wynikami przeprowadzonej kontroli powód wystosował do pozwanej S. K. pismo z dnia 14 grudnia 2005 r. o rozwiązaniu umowę nr (...) dnia 31.07.2003 r. o prowadzenie stacji paliw nr (...) w W. z dniem 19 grudnia 2005 r. bez zachowania terminu wypowiedzenia z powodu naruszenia obowiązku stosowania kasy rejestrującej, rozbieżności pomiędzy licznikami dystrybutorów a systemem kasowym oraz przekroczenia dziennego przyrostu różnic paliw.

W wyniku przeprowadzonych negocjacji strony w dniem 21 grudnia 2005 r. rozwiązały umowę nr (...) z dnia 31.07.2003 r. o prowadzenie Stacji Paliw na (...) w W. na podstawie § 19 ust. 2 umowy za porozumieniem stron zawartym w dniu 20 grudnia 2005 r.

W dniu 21 grudnia 2005 r. została przeprowadzona inwentaryzacja zdawczo-odbiorcza, która z kolei stała się podstawa do wystawienia przez powoda noty obciążeniowej 509/B z dnia 17.01.2006 r. na kwotę 666,83 zł.

Wyniki dokonanej na prowadzonej przez pozwaną Stacji Paliw kontroli stały się podstawą do wystawienia przez powoda noty księgowej nr (...) z dnia 16 stycznia 2006 r. na kwotę 12.772,68 zł z terminem płatności do dnia 7 lutego 2006 r.

W dniu 6 lutego 2009 r. powód skierował do Sądu Rejonowego w Bełchatowie wniosek o zawezwanie pozwanej S. K. i poręczycieli wystawionego przez nią weksla tj. J. K., B. M., P. M., L. K., I. M., J. M. i M. K., do próby ugodowej, jednak do zawarcia ugody między stronami nie doszło.

W związku z niedojściem do zawarcia ugody pozwany wypełnił weksel na kwotę 16.103,80 zł obejmującą należność główna w kwocie 12.201,75 zł oraz naliczone i skapitalizowane na dzień 26.11.2008 r. odsetki ustawowe w kwocie 3.902,05 zł i wezwał pozwanych do jego wykupienia w terminie do dnia 15.12.2008 r.

Powołany w sprawie biegły z dziedziny paliw stwierdził, iż niedobory stwierdzone w trakcie inwentaryzacji przeprowadzonych na stacji paliw nr (...) w W. w dniach 08.11.2005 r. i 21.12.2005 r. mogły być spowodowane:

- tzw. ubytkiem temperaturowym, czyli zmianą objętości dostarczanych paliw ciekłych z tytułu różnic pomiędzy temperaturą wydania paliw a temperaturą w zbiorniku stacji paliw po przyjęciu dostawy oraz podczas jego przechowywania i sprzedaży

- ewentualnym ubytkami transportowymi podczas transportu paliw ciekłych z bazy magazynowej do stacji paliw

- ubytkami naturalnymi manipulacyjnymi wynikającymi z właściwości fizykochemicznych paliw ciekłych (lotność skutkująca ich parowaniem) podczas operacji: załadunku autocysterny w bazie paliw oraz przeładunku do zbiorników stacji paliw i składowania w tychże zbiornikach

- ewentualnym błędami wynikającymi z niewłaściwego działania urządzeń pomiarowych, zwłaszcza dystrybutorów, na stacji paliw

- ewentualnymi innymi przyczynami, w tym - błędami i innymi działaniami, z które odpowiedzialność ponoszą pracownicy obsługujący stację.

Większość z tych ewentualnych przyczyn skutkuje tzw., ubytkami rzeczywistymi. Natomiast wystąpienie tzw. efektu temperaturowego to typowy ubytek pozorny. Występuje on nie dlatego, że nastąpiła rzeczywista utrata paliwa, a jedynie dlatego, że zastosowanie niewłaściwej jednostki rozliczeniowej (litr w temperaturze rzeczywistej) nie pozwala na wyeliminowanie zmiany objętości paliwa spowodowanej zmianą jego temperatury. Brak odpowiednich dokumentów (dowody wydania, protokoły przyjęcia paliw do stacji paliw, dane o temperaturach paliw w zbiornikach magazynowych podczas magazynowania i sprzedaży paliw w okresach między dostawami paliw) nie pozwala na rozdział niedoborów inwentaryzacyjnych stwierdzonych na stacji paliw nr (...) w W. na ubytki rzeczywiste i pozorne.

W opinii biegłego prowadzenie rozliczeń inwentaryzacyjnych stacji paliw nr (...) w W. wyłącznie w jednostkach objętości obserwowanej było nieprawidłowe pod względem metodologicznym bowiem nie pozwalało na ocenę , czy stwierdzony i wyrażony w litrach rzeczywistych niedobór inwentaryzacyjny był - i w jakim stopniu - wynikiem zmiany objętości wywołanej zmiana temperatury inwentaryzowanego paliwa czy też był wynikiem jego rzeczywistego ubytku.

Stan faktyczny sprawy w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia wynika głównie z dokumentów oraz zeznań pozwanej i jest niesporny. Strony różnią się jedynie oceną skutków prawnych z niego wynikających. Za w pełni wiarygodną Sąd uznał opinię biegłego z dziedziny

paliw A. J., która jest logiczna, przekonująca, a wnioski w niej zawarte znajdują swe uzasadnienie zarówno w materiale dowodowym jak i w treści opinii.

Mając na uwadze takie ustalenia Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Żądanie pozwu opiera się na zobowiązaniu wekslowym wynikającym z weksla in blanco, wypełnionego przez powoda w związku z nie wywiązaniem się przez pozwanej S. K. z warunków umowy o prowadzenie stacji paliw. Na dochodzoną pozwem kwotę składa się wartość ubytków paliw stwierdzona przez powoda w wyniku kontroli inwentaryzacyjnych na przedmiotowej stacji paliw.

Weksel ten, jako weksel gwarancyjny, jest środkiem zabezpieczenia wierzytelności wynikających z różnych stosunków prawnych. Wystawiony jako własny (niezupełny) i wręczony remitentowi w związku z zawarciem umowy, prowadzi do powstania zobowiązania wekslowego wystawcy. W mniejszej sprawie weksel in blanco, wystawiony przez pozwaną S. K. zabezpieczał wykonanie przez nią zobowiązań wynikających z umowy o prowadzenie stacji paliw nr (...) w W. (§ 7 umowy). W deklaracji wekslowej upoważniono remitenta ( (...) SA) do wypełnienia weksla w razie nieuregulowania w terminie jakichkolwiek należności wynikających z rozliczenia prowadzonej działalności (k. 6).

Zobowiązanie wekslowe (również z weksla in blanco) ma samodzielny i abstrakcyjny charakter i jest niezależne od podstawy prawnej jego zaciągnięcia. W stosunku między remitentem, a wystawcą weksla samodzielność zobowiązania wekslowego ulega jednak "osłabieniu". Mianowicie, w razie braku możliwości sformułowania skutecznych zarzutów wekslowych (kwestionowania ważności weksla, np. na podstawie art. 101 i 102 Prawa wekslowego), wystawca weksla in blanco może podnieść przeciwko remitentowi zarzuty oparte na stosunku podstawowym i podważać zarówno istnienie, jak i rozmiar zobowiązania wekslowego (art. 10 Prawa wekslowego). Z takim przeniesieniem sporu na płaszczyznę stosunku prawa cywilnego mamy do czynienia w niniejszej sprawie, w której wystawca i poręczyciele weksla (pozwani) kwestionują powstanie zobowiązania do zwrotu kwoty objętej pozwem.

Powoda oraz pozwaną S. K. łączyła umowa o prowadzenie stacji paliw, w której pozwana w § 2 przyjęła na siebie odpowiedzialność za wszelkie szkody wyrządzone (...) SA w prowadzonej stacji paliw oraz w przekazanym mieniu, za wpłatę należności za towary i usługi sprzedane oraz uregulowanie innych należności wynikających z tejże umowy (pkt 1).

Zgodnie z treścią art. 471 KC do zaistnienia tejże odpowiedzialności zaistnieć muszą przesłanki określone w tym przepisie, przy czym muszą one wystąpić łącznie, tj.:

a) niewykonanie bądź nienależyte wykonanie zobowiązania,

b) fakt poniesienia szkody,

c) związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą.

Dłużnik przy wykonywaniu odpowiedzialny jest za niezachowanie należytej staranności jeżeli ze szczególnego przepisu ustawy albo z czynności prawnej nie wynika nic innego (art. 472 KC). Zgodnie z zasadą swobody umów (art. 353(1) KC) strony mają bowiem możność innego - niż określony w art. 472 KC i w szczególnych przepisach ustawy - ­umownego uregulowania zakresu odpowiedzialności dłużnika, powodującego w konsekwencji zaostrzenie lub złagodzenie odpowiedzialności.

Strony powołując się na art. 473 KC oparły odpowiedzialność pozwanej jako prowadzącego stację paliw na zasadach odpowiedzialności gwarancyjnej, rozszerzając ją w taki sposób, że pozwana miała odpowiadać za te szkody nie tylko gdy powstaną z jej winy ale również wówczas gdy powstaną z winy osób trzecich za których działania lub zaniechania w innych okolicznościach prowadzący stację odpowiedzialności nie ponosi.

Odpowiedzialność ta nie dotyczyła tylko takiej sytuacji gdy szkoda powstała w wyniku działania siły wyższej, jak również w wyniku kradzieży z włamaniem, rozboju lub była związana z ruchem pojazdów mechanicznych na stacji prowadzonych przez osoby trzecie. (§ 2 pkt 2 umowy)

Z poczynionych w sprawie ustaleń wynika, iż w wyniku przeprowadzonych w dniach 08.11.2005 r. i 21.12.2005 r. na prowadzonej przez pozwaną S. K. stacji paliw nr (...) w W. ujawniono niedobory paliwa. W oparciu o regulacje zawarte w swoich przepisach wewnętrznych tj. załączniku nr 1 do zarządzenia nr (...) z dnia 01.07.2005 r. w sprawie zasad dostaw paliw do stacji (...) SA oraz załączniku nr 9 do umowy o prowadzenie stacji paliw nr (...) zawartej miedzy stronami w dniu 31.07.2003 r. powód uznał powyższe ubytki za ponadnormatywne, zawinione przez pozwaną, w związku z czym obciążył ją z tego tytułu kwotą 12.772,58 zł i naliczył odsetki.

Powyższe okoliczności nie były przedmiotem sporu i nie budzą też wątpliwości Sądu. Inaczej przedstawia się kwestia ustalenia i udowodnienia przesłanek odpowiedzialności za szkodę, o których była mowa wyżej.

Po tych uwagach Sąd I instancji stwierdził, że strona powodowa nie sprostała powyższym obowiązkom i nie wykazała wszystkich przesłanek odpowiedzialności.

W sprawie brak jest przede wszystkim wystarczających dowodów potwierdzających, że opisana przez powoda szkoda jest rzeczywistą szkodą i że powstała ona w wyniku działania pozwanej bądź osób, za które ponosi odpowiedzialność zgodnie z umową. Jak bowiem wynika z opinii powołanego w sprawie biegłego z dziedziny paliw nieprawidłowe pod względem metodologicznym prowadzenie rozliczeń inwentaryzacyjnych stacji paliw nr (...) w W. nie pozwala na ocenę, czy stwierdzony i wyrażony w litrach rzeczywistych niedobór inwentaryzacyjny był wynikiem zmiany objętości wywołanej zmianą temperatury inwentaryzowanego paliwa czy też był wynikiem jego rzeczywistego ubytku.

W tym kontekście wskazać należy, że przy rozstrzyganiu o żądaniu pozwu trzeba mieć na względzie pewne reguły, na których opiera się kontradyktoryjny proces. I tak zgodnie z treścią art. 6 KC ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W myśl zasady kontradyktoryjności przygotowanie, gromadzenie i dostarczanie materiału procesowego obciąża strony procesowe, a do Sądu należy jedynie ocena tego materiału i wydanie na jego podstawie rozstrzygnięcia. Tak więc ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie.

W ocenie Sądu strona powodowa nie udowodniła aby poniosła rzeczywistą szkodę. Niedobory na stacji paliw zostały wyliczone jedynie na podstawie rozliczenia obrotów paliwa na stacji w temperaturze rzeczywistej, brak jest choćby danych na temat wielkości dostaw i sprzedaży paliw co uniemożliwia jakąkolwiek weryfikację obliczeń niedoborów. W tej sytuacji nie sposób ustalić czy i jaką szkodę poniósł powód.

Niezależnie od powyższych uwag, w kontekście treści umowy łączącej strony a nakładającej na pozwaną odpowiedzialność za ubytki paliwa w sposób jaki został określony w złączniku nr 9 do umowy, wskazać należy iż granice dopuszczalności umownego rozszerzenia odpowiedzialności dłużnika (art. 473 KC) wyznaczają ogólne granice swobody umów (art. 353 ¹ KC) w postaci natury (właściwości) zobowiązania, przepisów ustawy oraz zasad współżycia społecznego. Przepis art. 473 § 1 KC zezwalający na umowne rozszerzenie odpowiedzialności dłużnika na takie oznaczone okoliczności, za które na mocy ustawy nie ponosi on odpowiedzialności, nie może być rozumiany w ten sposób, aby dopuszczalne było przerzucenie w całości na dłużnika odpowiedzialności za szkody, do których powstania przyczyniła się druga strona. Umowa taka jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego byłaby nieważna (art. 58 § 2 KC). Sposób obliczania niedoborów na stacji paliw jest - co w sposób ewidentny wynika z opinii biegłego - metodologicznie błędny, przerzuca bowiem na prowadzącego stację paliw odpowiedzialność za de facto wszelkie ubytki paliwa nawet spowodowane z winy samego dostawcy czy pośrednika. W kontekście uregulowań umownych dotyczących oczywiście błędnego metodologicznie sposobu obliczania niedoborów, umowne przerzucenie na prowadzącego stacją na zasadzie art. 473 KC odpowiedzialności ze wszelkie de facto niedobory należy w ocenie Sądu rozważać w kontekście art. 58 § 2 KC czy choćby art.

5 KC.

Mając zatem na względzie powyższe rozważania Sąd uchylił nakaz zapłaty i oddalił powództwo w całości.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 KPC nakładając na stronę powodową obowiązek zwrotu wszystkich kosztów procesu poniesionych przez stronę pozwaną rj. kwoty 4.586,54 zł, na którą złożyły się poniesione koszty opinii biegłego w wysokości 3.982,54 zł oraz opłata od zarzutów w kwocie 604,- zł.

Na podstawie § 6 pkt 5) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163 poz. 1349 ze zm.) Sąd przyznał ustanowionemu z urzędu dla pozwanych radcy prawnemu G. G. koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2.952,- złotych ( w tym VAT).

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) Sąd zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 3.339,19 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych (koszty pełnomocnika z urzędu + koszty uzupełniającej opinii biegłego 387,19 zł).

Apelację od powyższego orzeczenia złożyła pełnomocnik powoda (...) S.A. w P. radca prawny B. S., zaskarżając go w całości, to jest do kwoty 16.103,80 zł..

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego poprzez dokonanie ustaleń stanowiących podstawę rozstrzygnięcia sprzecznie z treścią materiału dowodowego znajdującego się w aktach sprawy, a w tym w szczególności Zarządzeń odnoszących się do zasad dostaw paliw na stację paliw, zasad organizacji i prowadzenia inwentaryzacji na stacjach paliw, jak również pominięcie uregulowań zawartych w łączącej strony umowie o prowadzenie stacji paliw, a odnoszących się do zasad sporządzania dokumentacji i jej obiegu przez prowadzącego stację paliw oraz dokumentów dotyczących rozliczenia inwentaryzacyjnego niedoboru na Stacji Paliw nr (...) w W., prowadzonej przez pozwaną,

2. naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 473 § 1 k.c. oraz niewłaściwe zastosowanie art. 5 k.c.

Podnosząc powyższe zarzuty wniosła o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości,

2. zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za I i II Instancję

ewentualnie,

3. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy i uznaje je za własne.

Skarżąca w pierwszej kolejności zarzuca sądowi naruszenie prawa procesowego nie wskazuje jednak w istocie jakie przepisy Sąd naruszył i w jaki sposób . Z treści zarzutu i jego uzasadnienia zdaje się wynikać zarzut naruszenia art. 233§1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie ustaleń sprzecznych z zebranym materiałem dowodowym bez uwzględnienia wskazach w apelacji uregulowań. Tymczasem wskazane uregulowania jak i zasady szczegółowe rozliczania paliwa były przedmiotem analizy przez biegłego sądowego w opinii sporządzonej w tym przedmiocie . Sąd dokonując ustaleń w tym zakresie oparł się na opinii biegłego której strona powodowa tak naprawdę ostatecznie nie kwestionowała tymczasem wynika z niej bezsprzecznie , że niedobory stwierdzone w trakcie inwentaryzacji przeprowadzonych na stacji paliw nr (...) w W. w dniach 08.11.2005 r. i 21.12.2005 r. mogły być spowodowane:

- tzw. ubytkiem temperaturowym, czyli zmianą objętości dostarczanych paliw ciekłych z tytułu różnic pomiędzy temperaturą wydania paliw a temperaturą w zbiorniku stacji paliw po przyjęciu dostawy oraz podczas jego przechowywania i sprzedaży

- ewentualnym ubytkami transportowymi podczas transportu paliw ciekłych z bazy magazynowej do stacji paliw

- ubytkami naturalnymi manipulacyjnymi wynikającymi z właściwości fizyko­chemicznych paliw ciekłych (lotność skutkująca ich parowaniem) podczas operacji: załadunku autocysterny w bazie paliw oraz przeładunku do zbiorników stacji paliw i składowania w tychże zbiornikach

- ewentualnym błędami wynikającymi z niewłaściwego działania urządzeń pomiarowych, zwłaszcza dystrybutorów, na stacji paliw

- ewentualnymi innymi przyczynami, w tym - błędami i innymi działaniami, z które odpowiedzialność ponoszą pracownicy obsługujący stację.

Brak odpowiednich dokumentów (dowody wydania, protokoły przyjęcia paliw do stacji paliw, dane o temperaturach paliw w zbiornikach magazynowych podczas magazynowania i sprzedaży paliw w okresach między dostawami paliw) nie pozwala na rozdział niedoborów inwentaryzacyjnych stwierdzonych na stacji paliw nr (...) w W. na ubytki rzeczywiste i pozorne. Taka sytuacja z kolei uniemożliwia wykazanie rzeczywistych niedoborów , a co za tym idzie wysokości szkody.

Należy zwrócić uwagę , iż zgodnie z art. 6 k.c. to powód winien wykazać istnienie szkody i jej wysokość . Powód nie zdołał sprostać temu obowiązkowi. Pomimo starań pełnomocnika powoda nie udało się stronie powodowej przedstawić niezbędnych dokumentów z których mógłby wywodzić swoje roszczenie zwłaszcza w kontekście tez opinii biegłego ( część dokumentów jak wynika z pisma pełnomocnika powoda z dnia 27.10.2010r. została już usunięta z systemu SAP ). Nie zostały przedstawione dokumenty źródłowe przedstawionych inwentaryzacji , dane na temat wielkości dostaw i sprzedaży paliw w okresach międzyinwentaryzacyjnych. Brak tego rodzaju dokumentów uniemożliwia wykazanie szkody. Ponadto nie należy zapominać , iż pozwana S. K. wielokrotnie w toku procesu zwracała uwagę na to, iż nie przedstawiono jej formalnie protokołu z inwentaryzacji , nie wskazano organu do którego mogła zgłosić swoje zastrzeżenia co do ustaleń protokołu. W ten sposób praktycznie uniemożliwiono pozwanej S. K. skuteczne reklamowanie wszelkich nieprawidłowości związanych z przedmiotowym rozliczeniem. W tamtym okresie powód podlegał różnego rodzaju zmianom organizacyjnym co nie ułatwiało pozwanej S. K. zadania i nie sprzyjało właściwemu załatwieniu sprawy.

Nie można mówić także o naruszeniu art. 473 k.c. albowiem treść tego przepisu nie może być rozumiana w ten sposób ( co słusznie podkreślił Sąd Rejonowy ) , że dłużnik odpowiada za wszelkiego rodzaju szkody także te wynikłe z winy samego wierzyciela czy też z winy np. dostawcy paliwa. Takie rozumienie treści tego przepisu w kontekście zawartej umowy z powołaniami się na ten przepis oraz przy uwzględnieniu opinii biegłego nie może zyskać uznania Sądu gdyż prowadziłoby to do sytuacji nie dającej się pogodzić z zasadą swobody umów . Byłoby wręcz sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i jako takie winno być traktowane jako nieważne.

Nie doszło także do naruszenia art. 5 k.c. Zgodnie z treścią tego przepisu nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. W okolicznościach niniejszej sprawy zasadnie Sąd Rejonowy posiłkował się treścią tego przepisu bowiem nawet gdyby założyć , że żądanie pozwu co do zasady jest usprawiedliwione i zostało udowodnione to i tak w realiach niniejszej sprawy nie może zostać uwzględnione albowiem żądanie takie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Powód bowiem z jednej strony przez dłuższy czas tolerował istnienie znacznych różnic inwentaryzacyjnych , uwzględniając wszelkie reklamacje pozwanej S. K. z powołaniem się m.in. na przestarzały sprzęt, dużą różnicą temperatur pomiędzy paliwem dostarczonym a tym znajdującym się w zbiorniku itp. . Natomiast z chwilą rozwiązania umowy nagle okazało się , że dotychczasowe uznawane jako uzasadnione zarzuty są bez znaczenia. Powyższe wskazuje , iż powód miał pełną świadomość , iż stacja w W. którą prowadziła S. K. była istotnie stacją starą która mogła generować znaczne niedobory w sposób całkowicie niezawiniony przez pozwaną. Mając na uwadze powyższe oraz uwzględniając treść opinii biegłego stwierdzić należy , iż żądanie pozwu zasądzenia na rzecz powoda dochodzonej od pozwanych kwoty jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i jako takie nie może korzystać z ochrony.

Dlatego też na podstawie art. 385 k.p.c. należało apelacje jako bezzasadną oddalić.

Konsekwencją oddalenia apelacji jest rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego zawarte w pkt 2 wyroku . Skoro pozwani S. K. , L. K., M. K., B. K. , I. M. i J. M. korzystali z pomocy pełnomocnika z urzędu i wygrali apelacje to stosownie do art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c. należało zasądzić na ich rzecz kwotę 1.476 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.