Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2015r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Bożena Szponar - Jarocka (spr.)

Sędziowie: SO del. Marzanna Rogowska

SA Dorota Elżbieta Zarzecka

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 lutego 2015 r. w B.

sprawy z odwołania Uniwersytetu (...)w O. oraz E. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne i Fundusz Pracy

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 kwietnia 2014 r. sygn. akt IV U 941/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 31 stycznia 2013r.,

II.  zasądza od Uniwersytetu (...)w O. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

Sygn. akt III AUa 1012/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 31 stycznia 2013 roku, wydaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.), ustawy z dnia 23 stycznia 2003 roku o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz. U. z 1997 roku, Nr 28, poz. 153 ze zm.) oraz ustawy z dnia 14 grudnia 1994 roku o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 2003 roku, Nr 58, poz. 514 ze zm.), stwierdził, że przychody z tytułu wykonania utworu i przeniesienia autorskich praw majątkowych uzyskane przez E. K., zatrudnioną na podstawie umowy o pracę u płatnika Uniwersytet (...)w O. stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji wnieśli płatnik składek - Uniwersytet (...)w O. oraz E. K.. Skarżący domagali się zmiany zaskarżonej decyzji i ustalenia, że przychody osiągnięte z tytułu wypłaconego honorarium autorskiego uzyskane przez E. K., nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, po rozpoznaniu powyższych odwołań wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2014 roku zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, ze kwota 6.840 złotych z tytułu opracowania utworu „Elementy teorii i praktyk pracy socjalnej” nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy.

Sąd Okręgowy ustalił, że E. K. jest zatrudniona u płatnika składek - na Uniwersytecie (...)- (...) w O. od dnia 1 grudnia 1994 roku, ostatnio na stanowisku profesora nadzwyczajnego na Wydziale Nauk Społecznych. W wyniku postępowania kontrolnego przeprowadzonego w okresie od dnia 14 grudnia 2006 roku do dnia 31 grudnia 2007 roku i od dnia 10 kwietnia 2012 roku do dnia 26 lipca 2012 roku przez organ rentowy ustalono, że w dniu 1 czerwca 2003 roku ubezpieczona zawarła z pracodawca umowę o przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu dydaktycznego, przedmiotem której było wykonanie utworu w postaci podręcznika pt. „Elementy teorii i praktyk pracy socjalnej”. Zgodnie z treścią umowy ubezpieczona zobowiązała się do wykonania wskazanego utworu i przeniesienia na Uniwersytet, w sposób określony wskazaną umową, przysługujące autorce utworu dydaktycznego prawa majątkowe. W przypadku niemożności rozpoczęcia wykonania, kontynuacji, zakończenia utworu, autor zobowiązał się natychmiast poinformować o tym Uniwersytet. W tej sytuacji Uniwersytet miał prawo według własnego uznania: odstąpić od umowy, powierzyć częściowe wykonania utworu innej osobie (informując o tym autora) oraz zmienić termin wykonania utworu. W celu wykonania utworu Uniwersytet zobowiązał się, w terminie i na zasadach obowiązujących na tej uczelni do nieodpłatnego udostępnienia następujących środków koniecznych do wykonania utworu: sal wykładowych zgodnie z harmonogramem; aparatury i urządzeń według zapotrzebowania autora złożonego nie później niż 10 dni przed terminem ich wykonania; usług w zakresie technicznego wykonania materiałów dydaktycznych (folie, plansze, wykresy) oraz zbiorów bibliotecznych Uniwersytetu. Przedmiot zawartej umowy nie był (tak jak w przypadku innych pracowników dydaktycznych) związany z zajęciami na studiach podyplomowych organizowanych przez płatnika składek Uniwersytet (...)w O.. Umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu dydaktycznego zawarte z pozostałymi wykładowcami akademickimi realizowane były poza pensum dydaktycznym, a ich finansowanie wynikało z wniesionych przez słuchaczy opłat. Prowadzenie wykładów w ramach wspomnianych umów przez tych wykładowców było dobrowolne. Tymczasem umowa zawarta z ubezpieczoną nie dotyczyła prowadzenia wykładów na studiach podyplomowych czy stworzenia w ich ramach skryptu. Jej przedmiotem było przeniesienie na Uniwersytet praw do monografii stworzonej uprzednio przez E. K.. Książka ta została wydana w 2001 roku, a oddana do druku w 2003 roku. Wydrukowało ją Wydawnictwo (...), które zajęło się także jej dystrybucją. Wydano 1.500 egzemplarzy monografii. Ubezpieczona nie poniosła żadnych kosztów związanych z jej drukiem. Napisanie tej monografii wynikało z zainteresowań badawczych odwołującej. Dokonując dysertacji innych książek naukowych skarżąca stwierdziła, że warto byłoby napisać książkę, która jednocześnie służyłaby studentom. Książka ta została rozprowadzona w bibliotekach w całej Polsce. Jej sprzedaż była bardzo dobra. Monografia ta jest skierowana do badaczy pracy socjalnej, nauczycieli nauczających tego przedmiotu. Nie jest to typowy podręcznik, a pomoc związana z odkrywaniem pracy socjalnej w Polsce. Dopiero po jej stworzeniu Uniwersytet podpisał z ubezpieczoną umowę z dnia 1 czerwca 2003 roku o przeniesieniu autorskich praw majątkowych do utworu dydaktycznego. Monografia ta nie była pisana w związku z przewodem doktorskim czy habilitacyjnym. Skarżąca nie była zobowiązana do napisania wskazanej książki w ramach swoich obowiązków dydaktycznych. Płatnik składek w spornym okresie nie uwzględnił w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy przychodu w łącznej wysokości: 6.840 złotych osiągniętego z tytułu wskazanej umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu dydaktycznego z ubezpieczoną E. K..

Rozważając poczynione ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy wskazał, iż z punktu widzenia przedmiotu niniejszego postępowania istotne znaczenie mają art. 12 i 14 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 roku, Nr 90, poz. 631 ze zm.). Sąd Okręgowy nawiązał także do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2003 roku wydanego w sprawie o sygn. akt II CKN 269/01, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, iż jeżeli przedmiotem umowy o dzieło ma być utwór w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych, to przedmiot oznaczenia dzieła powinien być tak określony, aby obowiązkiem przyjmującego zamówienie było dostarczenie zamawiającemu dzieła będącego rezultatem działalności twórczej, o indywidualnym charakterze, ustalonego w skonkretyzowanej przez strony postaci. W razie zawarcia takiej umowy, dla oceny praw i obowiązków stron mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego, a w zakresie, w którym dzieło jest utworem - przepisy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zdaniem Sądu Okręgowego, dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie ma istotnego znaczenia kwestia, czy określony w umowie o przeniesienie autorskich praw majątkowych utwór był w istocie utworem w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, czy też winien być oceniany tylko przez pryzmat przepisów kodeksu cywilnego. Sąd Okręgowy zwrócił przy tym uwagę, że nawet gdyby umowa ta miała być oceniana tylko przez pryzmat umowy o dzieło, to i tak podlegałyby oskładkowaniu na podstawie art. 8 ust 2a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy nie kwestionował tego, że stworzony w ramach zawartej przez strony umowy utwór, był utworem w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku. Istota niniejszego postępowania sprowadza się do udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy osiągnięte z tego tytułu wynagrodzenie jest przychodem, który stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Na tak postawione pytanie – zdaniem Sądu I instancji - należy udzielić odpowiedzi negatywnej, gdyż opisany w umowie utwór dydaktyczny w postaci monografii autorki nie został stworzony w wyniku wykonywania obowiązków w ramach łączącego strony stosunku pracy. Umowa z dnia 1 czerwca 2003 roku zawarta z ubezpieczoną nie dotyczyła prowadzenia wykładów na studiach podyplomowych czy stworzenia w ich ramach skryptu. Jej przedmiotem było przeniesienie na Uniwersytet praw do monografii autorskiej wydanej w 2001 roku przez Wydawnictwo (...), a oddanej do druku w 2003 roku. Napisanie tej monografii wynikało z zainteresowań badawczych odwołującej, która dokonując dysertacji innych książek naukowych stwierdziła, że warto byłoby napisać książkę, która jednocześnie służyłaby studentom. Skierowana była również do badaczy pracy socjalnej, nauczycieli nauczających tego przedmiotu. Nie jest to typowy podręcznik, a pomoc związana z odkrywaniem pracy socjalnej w Polsce. Dopiero po jej stworzeniu Uniwersytet podpisał z ubezpieczoną umowę z dnia 1 czerwca 2003 roku o przeniesieniu autorskich praw majątkowych do utworu dydaktycznego. Skarżąca nie była zobowiązana do napisania wskazanej monografii w ramach swoich obowiązków dydaktycznych, w przeciwieństwie do tworzonych przez nauczycieli akademickich skryptów.

Sąd Okręgowy, odwołując się do poglądów doktryny wskazał, iż do przyjęcia pracowniczego charakteru utworu w rozumieniu art. 12, nie wystarcza jakikolwiek związek łączący powstanie utworu ze stosunkiem pracy. Niezbędne jest, aby stworzenie utworu nastąpiło w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Innymi słowy chodzi o te przypadki, gdy stworzenie danego dzieła należało do zakresu zadań (obowiązków) pracownika. Obowiązki takie mogą być sprecyzowane w samej umowie o pracę, w bezpośrednich poleceniach służbowych, w układach zbiorowych i normach wewnątrzzakładowych. Nie można w tym zakresie pomijać znanych pracownikom i uzgadnianych z nimi planów działalności danej jednostki (zakładu), np. planów repertuarowych, wydawniczych, redakcyjnych, programowych itp. lub planów tematycznych, jak również innych jeszcze norm mających zastosowanie w tej jednostce organizacyjnej, a dla pracownika posiadających charakter obligatoryjny. W przypadku, gdy w umowie nie zostały wyraźnie sformułowane obowiązki i oczekiwania w odniesieniu do efektów pracy twórczej danego pracownika, należy sięgać do celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. W realiach rozpoznawanej sprawy ustalono, że przeniesienie autorskich praw majątkowych w ramach zawartej między stronami umowy nie nastąpiło w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Sąd Okręgowy wskazał, że obowiązki pracownika naukowo – dydaktycznego określają przepisy ustawy z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 1990 roku, Nr 65, poz. 385 ze zm.). Powyższa regulacja - zdaniem Sądu Okręgowego - nie pozostawia wątpliwości, że w ramach łączącego strony stosunku pracy, na pracowników naukowo-dydaktycznych nałożony jest szereg obowiązków, m.in. jest to obowiązek kształcenia studentów i innych uczestników studiów i kursów, czego wyrazem jest m.in. prowadzenie wykładów, czy też obowiązek rozwijania twórczości naukowej, wyrażający się m.in. w tworzeniu skryptów, przewodników do zajęć czy artykułów. Jednakże do tych obowiązków nie należy stworzenie przez autora monografii, która znacznie wykracza poza obowiązki pracownicze pracownika dydaktycznego. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że czynności, o których mowa w umowie o przeniesienie autorskich praw majątkowych były realizowane poza normalnym tokiem funkcjonowania uczelni (organizacją i programem nauczania). Sąd Okręgowy wskazał na pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uchwale z dnia 14 lutego 2012 roku w sprawie o sygn. akt III UZP 4/11, zgodnie z którym wynagrodzenie za pracę z tytułu nabycia przez pracodawcę z mocy prawa - art. 12 ust. 1 lub art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (jednolity tekst: Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.) autorskich praw majątkowych do utworu stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe określone w art. 18 ust. 1 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 4 pkt 9. art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wykonywaniu obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. W granicach w ustawie określonych z mocy prawa podmiotem, który nabywa autorskie prawa majątkowe do utworu stworzonego przez pracownika, jest pracodawca. Jeżeli zatem określone utwory zostały stworzone w ramach zajęć dydaktycznych np. wykładów wykonywanych przez pracownika wyższej uczelni (pensum), to źródłem uprawnień pracodawcy do tych utworów jest ustawowo określona konsekwencja (skutek prawny na zasadzie cessio legis) stosunku pracy. W konsekwencji uzyskanie przez pracodawcę określonych praw majątkowych do utworu stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy opiera się, jako na swej przyczynie (causa), wyłącznie na umowie o pracę, to wynikające z tej umowy wynagrodzenie za pracę obejmuje także prawa uzyskane przez pracodawcę. Wynagrodzenie to wchodzi w skład przychodu z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w rozumieniu przepisów określających podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe. Taka sytuacja nie miała jednak miejsca w niniejszej sprawie. Jak już wyżej wskazano, wykonanie zawartej między stronami umowy nie mieściło się w granicach obowiązków pracowniczych odwołującej, a zawarcie przez strony umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych do monografii autorki nastąpiło dużo później, aniżeli jej stworzenie, druk i publikacja. Podsumowując, Sąd I instancji wskazał, że jedynie wynagrodzenie za prawa do utworów powstających w ramach wykonywania obowiązków pracowniczych jest traktowane jako przychód ze stosunku pracy na potrzeby wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Z korzystniejszych zasad wymiaru tych składek może więc skorzystać, tak jak skarżąca, tylko twórca działający
na własny rachunek, nie zaś twórca wykonujący swoje czynności w stosunku pracy. Podsumowując podkreślił, iż ubezpieczona jako pracownik Uniwersytetu (...), miała wprawdzie obowiązek prowadzenia zajęć dydaktycznych w ramach tej formy nauczania, ale nie miała obowiązku stworzenia monografii autorskiej, do której następczo przeniosła na Uniwersytet autorskie prawa majątkowe. Publikacja ta została bowiem stworzona na długo przed zawarciem przedmiotowej umowy. Była odpowiedzią na potrzeby rynku w tym zakresie, urzeczywistnioną drukiem w 2001 roku staraniem Wydawnictwa (...). W tym kontekście nie ma znaczenia, czy w trakcie procesu pracy ubezpieczona pozostawała pod kierownictwem pracodawcy, czy korzystała z jego majątku, jak też czy pozostawała względem swojego pracodawcy w jakiejkolwiek relacji. Ważne byłoby w tym zakresie ustalenie, czy beneficjentem jej pracy był pracodawca. Reasumując, mając na względzie powyższe rozważania sąd Okręgowy zaskarżoną decyzję uznał za nieprawidłową. Konsekwencją stwierdzenia, że osiągnięte w ramach umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych przychody nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jest przyjęcie, że nie stanowią one również podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy. Stosownie do art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, do składek na Fundusz Pracy i ubezpieczenie zdrowotne stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne. W tym stanie rzeczy Sąd I instancji na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. zaskarżył powyższy wyrok w całości, zarzucając mu:

- naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieprawidłową ocenę materiału dowodowego polegającą na pominięciu dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych, tj. aneksu do aktu mianowania odwołującej, obowiązującego od dnia 1 stycznia 1998 roku oraz załącznika nr 2 do aktu mianowania pracownika naukowo-dydaktycznego obowiązującego od dnia 1 stycznia 2000 roku, z których wynika, iż część wynagrodzenia zasadniczego pracownika naukowo-dydaktycznego stanowi honorarium za wykonanie prac będących przedmiotem prawa autorskiego, a pracownik zobowiązany jest prowadzić dokumentację potwierdzającą wykonanie prac będących przedmiotem prawa autorskiego, co prowadzi do wniosku, że pracownik zobowiązany był do tworzenia utworów w ramach stosunku pracy oraz oparcia wyroku wyłącznie na zeznaniach wnioskodawczyni, z których Sąd wyprowadził wnioski przeciwne do wynikających z dokumentów i uznał, iż stworzenie monografii „Elementy teorii i praktyk pracy socjalnej” wykracza poza obowiązki pracownicze pracownika dydaktyczno-naukowego wynikające ze stosunku pracy, a czynności, o których mowa w umowie z dnia 1 czerwca 2003 roku o przeniesienie autorskich praw majątkowych były realizowane poza normalnym tokiem funkcjonowania uczelni (organizacją i programem nauczania),

- naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę stanu faktycznego polegającą na uznaniu że data zawarcia umowy z dnia 1 czerwca 2003 roku ma kluczowe znaczenie dla przyjęcia, że utwór dydaktyczny w postaci podręcznika nie został stworzony w wyniku wykonywania obowiązków pracowniczych w ramach łączącego strony stosunku pracy, ponieważ umowa została zawarta po stworzeniu przez odwołującą utworu w 2001 roku, co skutkowało stwierdzeniem przez Sąd, że E. K. zawarła umowę o przeniesienie autorskich praw majątkowych, działając poza stosunkiem pracy, tj. na własny rachunek i na własne ryzyko, w sytuacji, gdy tworzenie podręczników należało do z kresu jej obowiązków jako nauczyciela akademickiego,

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 12 w związku z art. 14 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych poprzez błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że utwór objęty umową z dnia 1 czerwca 2003 roku nie miał „charakteru pracowniczego”, a przeniesienie praw autorskich do podręcznika nastąpiło mocą odrębnej umowy, poza stosunkiem pracy, pomimo że stworzenie utworu było w zakresie obowiązków pracowniczych, bowiem monografia stworzona była na potrzeby studentów i w dziedzinie jaką zajmowała się wnioskodawczyni w ramach stosunku pracy,

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 18 ust. 1 i art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku, art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, art. 104 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy polegające na niezaliczeniu przychodu w wysokości 6.840 złotych do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy w sytuacji, gdy powyższa kwota stanowiła przychód ze stosunku pracy.

Wskazując na powyższe zarzuty organ rentowy domagał się zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia odwołania, ewentualnie uchylenia w/w wyroku i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu w Olsztynie do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja jest zasadna.

Sąd Okręgowy dokonał błędnej oceny stanu faktycznego, polegającej na uznaniu, że utwór dydaktyczny w postaci podręcznika „Elementy teorii i praktyk pracy socjalnej” wydany przez Uniwersytet (...)w O. w 2001 roku, został stworzony na podstawie umowy zawartej z pracodawcą z dnia 1 czerwca 2003 roku o przeniesienie autorskich praw majątkowych, nie zaś w ramach łączącego strony stosunku pracy.

Niesporne jest, że zainteresowana jest zatrudniona u odwołującego, ostatnio na stanowisku profesora nadzwyczajnego na Wydziale Nauk Społecznych, a poprzednio jako adiunkt w Katedrze (...). Podręcznik pt: „Elementy teorii i praktyk pracy socjalnej”, którego autorką jest zainteresowana, został wydany w 2001 roku. Analiza rocznego zlecenia czynności E. K. na rok 2002/2003 wskazuje, że do jej obowiązków należało prowadzenie zajęć z przedmiotu teoria i praktyki pracy socjalnej. Tematyka tych zajęć jest tożsama z nazwą podręcznika. Okoliczność ta wskazuje, że do obowiązków odwołującej należało przekazywanie studentom w ramach prowadzonych z nimi zajęć wiedzy objętej treścią stworzonego przez E. K. podręcznika. Z powyższego należy wnioskować, iż miał on przede wszystkim służyć studentom Uniwersytetu (...)w O.. Art. 99 ustawy z dnia 12 września 1990 roku prawo o szkolnictwie wyższym w brzmieniu obowiązującym do 31 sierpnia 2006 roku stanowił, że pracownicy naukowo-dydaktyczni są obowiązani: 1) prowadzić badania naukowe, rozwijać twórczość naukową albo artystyczną oraz podnosić swoje kwalifikacje, 2) kształcić studentów oraz innych uczestników studiów i kursów prowadzonych przez uczelnię, 3) uczestniczyć w pracach organizacyjnych uczelni.

Wynikające z powyższego przepisu obowiązki pracownika naukowo-dydaktycznego obejmują więc rozwijanie działalności i twórczości naukowej, a stworzenie podręcznika na temat dotyczący prowadzonych zajęć dydaktycznych jest przejawem rozwijania twórczości naukowej przez zainteresowaną. Uniwersytet (...)prowadzi działalność naukową, edukacyjną. Podstawowym zadaniem uczelni jest więc kształcenie studentów. Odbywa się ono poprzez prowadzenie zajęć, jak również przy pomocy tworzonych prac naukowych, tj. artykułów, skryptów i podręczników.

Rację ma również organ rentowy, że uwadze Sądu I instancji uszło, iż w aktach osobowych odwołującej znajduje się aneks do aktu mianowania, obowiązujący od 1 stycznia 2000 roku, z którego wynika, że 90% wynagrodzenia zasadniczego pracownika naukowo-dydaktycznego stanowi honorarium za prace, będące przedmiotem prawa autorskiego, Powyższy zapis oznacza, że zainteresowana w ramach łączącego ją z uniwersytetem stosunku pracy była zobowiązana do tworzenia utworów naukowo-dydaktycznych.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Art. 14 ust. 1 w/w ustawy stanowi natomiast, że jeżeli w umowie o pracę nie postanowiono inaczej, instytucji naukowej przysługuje pierwszeństwo opublikowania utworu naukowego pracownika, który stworzył ten utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. Pierwszeństwo opublikowania wygasa, jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od dostarczenia utworu nie zawarto z twórcą umowy o wydanie utworu albo jeżeli w okresie dwóch lat od daty jego przyjęcia utwór nie został opublikowany.

W sprawie niesporne było, iż stworzony przez E. K. podręcznik pt: „Elementy teorii i praktyk pracy socjalnej” należy traktować jako utwór. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 14 lutego 2012 roku w sprawie o sygn. akt III UZP 4/11 (OSNP 2012/15-16/198, lex numer 1108381) zajął stanowisko, iż wynagrodzenie za pracę z tytułu nabycia przez pracodawcę z mocy prawa (art. 12 ust. 1 lub art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych) autorskich praw majątkowych do utworu stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe określone w art. 18 ust. 1 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 4 pkt 9, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego, napisany przez E. K. podręcznik pt: „Elementy teorii i praktyk pracy socjalnej” został stworzony w ramach łączącego strony stosunku pracy, na potrzeby pracodawcy ubezpieczonego, celem kształcenia studentów, w ramach prowadzonej przez uniwersytet działalności statutowej. Przedmiotowe opracowanie zostało wydane przez Wydawnictwo (...) w O..

Sąd Apelacyjny nie podziela stanowiska Sądu I instancji, iż podręcznik pt: „Elementy teorii i praktyk pracy socjalnej” został napisany przez zainteresowaną poza normalnym tokiem funkcjonowania uczelni (organizacją i programem nauczania). Słusznie zatem skarżący w apelacji podnosi naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c., polegające na błędnej oceni stanu faktycznego oraz naruszenie prawa materialnego, tj. art. 12 i 14 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Skoro zatem podręcznik, którego autorką jest zainteresowana miał cechy utworu pracowniczego, to wynagrodzenie uzyskane przez E. K. z tytułu umowy zawartej 1 czerwca 2003 roku w kwocie 6.840 złotych stanowi na podstawie art. 18 ust. 1 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy.

Z powyższych względów orzeczono jak w pkt I sentencji wyroku na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

O kosztach procesu za drugą instancję Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 2 i § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 roku, Nr 163 poz. 1349 ze zm.) – pkt II sentencji wyroku.