Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku S. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania S. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 21 stycznia 2014 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu S. K. prawo do emerytury od dnia (...) 2014 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz ubezpieczonego S. K. kwotę 60 (sześćdziesiąt ) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V U 139/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 stycznia 2014 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w T. odmówił wnioskodawcy S. K. prawa do emerytury, podnosząc w uzasadnieniu, iż nie udowodnił wymaganych przepisami 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie uznał pracy na stanowisku ślusarza w okresie od 1 lipca 1972 roku do 26 kwietnia 1973 roku i od 3 maja 1975 roku do 30 kwietnia 1991 roku w Fabryce (...) w P. ., jako pracy w warunkach szczególnych, ponieważ stanowisko takie nie jest wymienione w rozporządzeniu.

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym w dniu 3 lutego 2014 roku, S. K. wniósł o przyznanie emerytury z uwagi na to, iż przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych, wskazując, że w dniu 4 października 1972 roku ukończył kurs spawacza i pracował na stanowisku spawacza do końca zatrudnienia w Fabryce (...) wP.. tj. do dnia 31 sierpnia 1999 roku.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

W piśmie procesowym z dnia 11 marca 2014 roku pełnomocnik wnioskodawcy sprecyzował odwołanie w ten sposób, że wnosił o zaliczenie do okresów pracy w warunkach szczególnych pracy wnioskodawca wykonywanej w całym jego okresie zatrudnienia w Fabryce (...) w P.. Podnosił również, iż w spornym okresie wnioskodawca wykonywał prace będące pracami w warunkach szczególnych, polegające na spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym, szlifowaniu oraz nitowaniu z pomocą ręcznych narzędzi o napędzie pneumatycznym. Pełnomocnik ponadto wnosił o zaliczenie do prac w warunkach szczególnych również okresu odbywania przez S. K. zasadniczej służby wojskowej wskazując, że zarówno przed jej odbyciem jak i po zakończeniu wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych. Wnosił również o zasadzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

S. K., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 9 stycznia 2014 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (dowód: wniosek o emeryturę - k. 1- 4 akt ZUS).

Na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca udowodnił staż pracy wynoszący 29 lat, 4 miesiące i 3 dni (dowód: decyzja z dnia 21 stycznia 2014 r. k. 22 akt ZUS).

Do okresów pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy żadnego okresu zatrudnienia (okoliczność bezsporna).

S. K. w Fabryce (...) w P.. był zatrudniony w okresie od 1 września 1969 roku do 31 sierpnia 1999 roku na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy (dowód: świadectwo pracy z dnia 31 sierpnia 1999 roku k. 6 akt kapitałowych).

Wnioskodawca w okresie od 1 września 1969 roku do 30 czerwca 1972 roku był uczniem (...) Szkoły Zawodowej przy Fabryce (...) w P.. i pracował na stanowisku ucznia ślusarskiego.

Po ukończeniu szkoły S. K. od dnia 1 lipca 1972 roku został zatrudniony przez (...) na stanowisku ślusarza na wydziale (...), gdzie pracował do 26 kwietnia 1973 roku.

W okresie od dnia 27 kwietnia 1973 roku do dnia 12 kwietnia 1975 roku wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową.

Po odbyciu służby wojskowej wnioskodawca powrócił do pracy w (...)
w P. w dniu 3 maja 1975 roku na dotychczasowe stanowisko ślusarza w wydziale D-41, gdzie pracował do 28 lutego 1977 roku ( dowód: świadectwo pracy z dnia 31 sierpnia 1999 roku k. 15, umowa z pracownikiem młodocianym, karta obiegowa przyjęcia do pracy, karta powołania do służby wojskowej, podanie o zatrudnienie po wojsku , umowa o pracę z dnia 29 kwietnia 1975 roku – akta osobowe, kserokopia książeczki wojskowej k. 3-5 akt kapitałowych).

Od 1 marca 1977 roku wnioskodawca pracował jako ślusarz na wydziale (...) – wydziale obudów kopalnianych. Z dniem 1 czerwca 1979 roku wnioskodawcy zostały powierzone dodatkowe obowiązki brygadzisty. Obowiązki brygadzisty wnioskodawca wykonywał do dnia 14 lipca 1982 roku. Na wydziale tym wnioskodawca pracował do dnia 30 kwietnia 1991 roku (dowód: angaż z dnia 1 marca 1977 roku , angaż z dnia 22 czerwca 1979 roku , angaże, pismo z dnia 14 lipca 1982 roku, podanie o przeniesienie na inny wydział z dnia 15 kwietnia 1991 roku, karta obiegowa zmiany – w aktach osobowych).

Wydział (...) był wydziałem obudów zmechanizowanych. Na tym wydziale były składane obudowy kopalniane (górnicze). Obudowy były wykonywane z grubych blach o dużych gabarytach. Części do składania obudów były przywożone na wydział przy pomocy suwnicy.

Do stałych obowiązków wnioskodawcy na wydziale (...) należało składanie obudów kopalnianych. Polegało ono na dopasowywaniu stalowych elementów konstrukcyjnych przez ich wycinanie palnikiem acetylenotlenowym, szlifowanie przyciętych stalowych elementów konstrukcyjnych przy pomocy szlifierki pneumatycznej, sczepianie punktowe składanych elementów stalowych przy pomocy spawarki elektrycznej tzw. spawanie wstępne oraz czyszczenie spoin spawalniczych przy pomocy młota pneumatycznego. Pewne elementy obudów kopalnianych musiały być zespawane „na gotowo”, gdyż później nie było już do nich dostępu, prace te wykonywał wnioskodawca, gdyż posiadał uprawnienia spawalnicze.
W związku z tym, że wnioskodawca posiadał uprawnienia spawalnicze większość wykonywanych przez niego prac była pracami spawalniczymi. Prace te wnioskodawca wykonywał również wówczas, gdy był brygadzistą, dodatkowo jedynie prawidłowość wykonywanej pracy przez pozostałych pracowników.

Wszystkie prace wykonywane przez S. K. składały się na pełen proces produkcji. Wnioskodawca wykonywał je stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wnioskodawca był narażony na hałas, zadymienie i zapylenie znacznie przekraczające dopuszczalne normy. Na hali razem z wnioskodawcą oprócz ślusarzy w odległości 1 - 2 metrów pracowali spawacze (dowód: zeznania świadka J. S. protokół rozprawy z dnia 29 lipca 2014 roku nagranie od minuty 12.20 do minuty 25.55, zeznania świadka W. B. (1) protokół rozprawy z dnia 29 lipca 2014 roku nagranie od minuty 26.12 do minuty 34.53, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 28 stycznia 2015 roku nagranie od minuty 1.45 do minuty do minuty 13.45).

Z dniem 1 maja 1991 roku wnioskodawca rozpoczął pracę na wydziale (...) (dowód: angaż z dnia 30 kwietnia 1991 roku – w aktach osobowych).

Na wydziale (...), znajdującym się na hali obok wydziału (...), praca wnioskodawcy polegała na paleniu blach jako złomu przy pomocy palnika acetylenotlenowego. Automaty, które wypalały z blachy różne elementy o różnych kształtach, pozostawiały skrawki, które wnioskodawca przy użyciu tego palnika upalał na mniejsze części, aby można było je złomować. Te prace wnioskodawca wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy. Innych prac nie wykonywał. Wnioskodawca również podczas pracy na tym wydziale był narażony na hałas, zadymienie i zapylenie znacznie przekraczające dopuszczalne normy (dowód: zeznania świadka J. S. protokół rozprawy z dnia 29 lipca 2014 roku nagranie od minuty 12.20 do minuty 25.55, zeznania świadka W. B. (1) protokół rozprawy z dnia 29 lipca 2014 roku nagranie od minuty 26.12 do minuty 34.53, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 28 stycznia 2015 roku nagranie od minuty 1.45 do minuty do minuty 13.45).

Z dniem 1 maja 1996 roku wnioskodawca został przeniesiony na wydział (...) (dowód: angaż dnia 24 maja 1996 roku – w aktach osobowych).

Z dniem 1 marca 1999 roku wnioskodawca został przeniesiony do pracy na stanowisku ślusarza –spawacza w zajezdni wózków akumulatorowych tj. na wydziale (...) ((...)), na którym pracował do końca zatrudnienia (dowód: podanie o zmianę stanowiska pracy, karta obiegowa zmiany, angaż z dnia 25 marca 1999 roku).

Wnioskodawca uprawnienia spawalnicze posiada od 4 października 1972 roku.

(dowód: kserokopia książki spawacza k. 4 akt)

Fabryka (...) w P.. wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazała, iż w okresach od 1 lipca 1972 roku do 26 kwietnia 1973 roku i od 3 maja 1975 roku do 30 kwietnia 1991 roku S. K. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował w warunkach szczególnych tj. na stanowisku ślusarza (pracownik zatrudniony w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych ) wymienionym w dziale XIV poz. 12 pkt 18 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych (dowód: świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 31.08.1999 r. k. 5 akt sprawy).

Praca wnioskodawcy w okresie od 1 marca 1977 roku do 30 kwietnia 1991 roku na wydziale (...) a polegająca na spawaniu gazowym i elektrycznym elementów z obudów górniczych (nowo produkowanych i remontowanych), szlifowaniu szlifierkami z napędem pneumatycznym i elektrycznym, obsłudze młotów pneumatycznych (udarowych) w sąsiedztwie stanowisk spawalniczych jest pracą w warunkach szczególnych wymienioną w dziale III., poz. 78 , dział XIV poz. 12 i dział XIV poz. 18 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia.

Praca wnioskodawcy w okresie od 1 maja 1991 roku do 28 lutego 1999 roku na wydziale (...), polegająca na wycinaniu gazowym z pomocą automatów spawalniczych blach stalowych, wycinaniu palnikiem gazowych blach stalowych w sąsiedztwie stanowisk spawalniczych jest pracą w warunkach szczególnych wymienioną w Dziale XIV poz. 12 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia (dowód: opinia biegłego ds. bhp W. K. k. 39-52).

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył, co następuje:

odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r. poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, gdyż organ rentowy nie uwzględnił jakiegokolwiek okresu zatrudnienia wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych.

Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie był członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

W będącej przedmiotem osądu sprawie wnioskodawca dysponował świadectwem wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawionym przez Fabrykę (...) SA w P.. z dnia 31 sierpnia 1999 r. potwierdzającym wykonywanie przez niego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prac w szczególnych warunkach w okresach: od 1 lipca 1972 roku do 26 kwietnia 1973 roku i od 3 maja 1975 roku do 30 kwietnia 1991 roku, na stanowisku ślusarza zgodnie z wykazem A dział XIV poz. 12 pkt 18 stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983r. w sprawie określenia stanowisk w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

Świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 k.p.c., nie korzysta zatem z domniemania prawdziwości i autentyczności, a li tylko dokumentem prywatnym, który stanowi jedynie dowód tego, że osoba która go podpisała złożyła oświadczenie w nim zawarte (art. 245 k.p.c. ). Świadectwo pracy samo przez się nie tworzy zatem praw podmiotowych ani ich nie pozbawia.

Organ rentowy zakwestionował powyższe świadectwa, podnosząc że stanowisko ślusarza nie jest wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Ponieważ organ rentowy zaprzeczał prawdziwości świadectwa co do charakteru wykonywanej przez wnioskodawcę pracy w spornych okresach (spór dotyczył dokumentu prywatnego pochodzącego od innej osoby niż strona zaprzeczająca), ciężar wykazania prawdziwości tego dokumentu prywatnego w myśl art. 253 zd. 2 k.p.c. spoczywał na wnioskodawcy jako osobie, która chce z tego dokumentu skorzystać.

Tymczasem pełnomocnik wnioskodawcy nie przedstawił na okoliczność pracy wnioskodawcy w okresie od dnia 1 września 1969 roku do 28 lutego 1977 roku i od 1 lipca 1972 roku do 28 lutego 1977 roku i od 1 maja 1996 roku do 31 sierpnia 1999 roku jakichkolwiek wniosków dowodowych. Wobec powyższego Sąd uznał twierdzenia wnioskodawcy co do pracy w szczególnych warunkach w tym okresie za gołosłowne. Zgłoszeni bowiem przez pełnomocnika wnioskodawcy świadkowie, nie pracowali w tych okresach razem z wnioskodawcą na jednym wydziale lub na wydziale obok. Tym samym nie posiadają wiedzy co do rodzaju wykonywanej przez niego pracy. Ponadto wprawdzie świadectwo pracy w warunkach szczególnych wystawione przez pracodawcę w dniu 31 sierpnia 1999 roku potwierdza, iż skarżący w okresach od 1 lipca 1972 roku do 26 kwietnia 1973 roku i od 3 maja 1975 roku do 30 kwietnia 1991 roku, wykonywał prace w szczególnych warunkach. Nie mniej pracodawca szczególne warunki pracy łączy z faktem zatrudnienia skarżącego w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych, wymienionym w dziale XIV poz. 12 pkt 18 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych. Zarządzenie resortowe, na które powołuje się pracodawca w świadectwie pracy nie jest już obowiązującym aktem prawnym, a obecnie obowiązujący wykaz A będący załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. uznaje za pracę w szczególnych warunkach prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i acetylenotlenowym, a nie prace wykonywane w bezpośrednim sąsiedztwie osób wykonujących w/w prace. Powyższe – wobec braku innych wniosków dowodowych w sprawie - dyskwalifikuje walor dowodowy tak sporządzonego świadectwa pracy.

Brak zaliczenia do okresów pracy w warunkach szczególnych okresu od dnia
1 września 1969 roku do 28 lutego 1977 roku skutkuje również niemożnością zaliczenia okresu odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej a więc okresu 27 kwietnia 1973 roku do 12 kwietnia 1975 roku. Wnioskodawca bowiem przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej nie był zatrudniony w szczególnych warunkach i po jej odbyciu również nie pracował w takich warunkach. Stosownie bowiem do treści art. 108 ust 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1967 r. Nr 44, poz. 440) w brzmieniu obowiązującym w czasie odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej (od 29 listopada 1967r. do 5 lipca 1979r. ) okres odbytej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem pracownikom, którzy po odbyciu służby podjęli - w zakreślonym ustawowo terminie - zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy. Zgodnie zaś z uchwałą siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 roku w sprawie II UZP 6/13 Biul.SN 2013/10/24, czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 roku) zalicza się – na warunkach wynikających z tego przepisu – do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Wnioskodawca wykazał natomiast, że wykonywał pracę w warunkach szczególnych w czasie zatrudnienia w Fabryce (...) w P. w okresie od 1 marca 1977 roku do 30 kwietnia 1996 roku na wydziale (...) i (...).

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez S. K. w tym okresie, Sąd oparł się na zeznaniach świadków: J. S. i W. B. (1), którzy w tym ww. okresie pracowali razem z wnioskodawcą na tym samym wydziale (...). Mimo, iż świadkowie nie pracowali na wydziale (...), jednak wydział ten znajduje się wraz z wydziałem (...) na jednej hali. Osoby te, jako bezpośrednio współpracujące z wnioskodawcą, dysponowały szczegółową wiedzą na temat charakteru pracy i obowiązków wnioskodawcy. Świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca w okresie od 1 marca 1977 roku do 30 kwietnia 1991 roku pracował w Fabryce (...) w P.. na wydziale (...), który zajmował się składaniem i regeneracją obudów maszyn górniczych o dużych gabarytach. Wprawdzie z angaży wynika, że wnioskodawca pracował na stanowisku ślusarza, nie mniej nazwa wskazanego w świadectwie stanowiska pracy nie przesądza o charakterze pracy, decydujące znaczenie w tym zakresie mają faktycznie stale wykonywane obowiązki pracownicze. A te w świetle zeznań świadków, wnioskodawcy oraz dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych i opinii biegłego ds. BHP polegały na:

- dopasowywaniu stalowych elementów konstrukcyjnych przez ich wycinanie (upalanie) palnikiem acetylenotlenowym,

- szlifowaniu przyciętych stalowych elementów konstrukcyjnych przy pomocy szlifierki zasilanej sprężonym powietrzem,

- zgrzewaniu punktowym składanych elementów stalowych przy pomocy spawarki łukowej elektrycznej tzw. spawanie wstępne.

- regeneracji sekcji ścianowych obudów górniczych polegającym na czyszczeniu spoin spawalniczych oraz usuwaniu zgorzeliny z powierzchni zużytych obudów kopalnianych przy pomocy ręcznego udarowego młota pneumatycznego.

Prace te były wykonywane w hali, w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych, gdzie występowało duże zapylenie, zadymienie i hałas, znacznie przekraczające dopuszczalne normy.

Ponadto z zeznań świadków wynika również, iż w okresie od 1 maja 1991 roku do 30 kwietnia 1996 roku S. K. pracował w Fabryce (...) w P.. na wydziale (...), znajdującym się tuż obok wydziału (...), ale na jednej hali. Na wydziale tym wnioskodawcy pracował jako upalacz, który przy pomocy palnika acetylenotlenowego upalał skrawki metalu pozostałe po wycinaniu przez maszyny automatyczne części do budowanych maszyn.

Prace w takim charakterze na wydziale (...) i wydziale (...) – jak wynika z opinii biegłego ds. bhp W. K. - były niewątpliwie pracami wykonywanymi w uciążliwych dla zdrowia warunkach i jako takie są wymienione w wykazie A będącego załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43z późn.zm.), a mianowicie w:

- dziale XIV (prace różne) poz. 12 – prace polegające na wycinaniu (tzw. upalanie – dopalanie) gazowym i spawaniu elektrycznym (zgrzewanie punktowe składanych elementów stalowych – spawanie wstępne;

- dziale III ( w hutnictwie i przemyśle metalowym) poz. 78 – prace polegające na szlifowaniu wyrobów metalowych;

- dział XIV (prace różne) poz. 18 – prace polegające na obsłudze urządzeń i narzędzi wibracyjnych lub udarowych (praca przy obsłudze młota pneumatycznego)

Organ rentowy nie kwestionował zresztą opinii biegłego, gdyż nie zgłosił do niej jakichkolwiek zastrzeżeń, co oznacza że w sposób dorozumiany podzielił wnioski końcowe opinii co do szczególnego charakteru pracy wnioskodawcy.

Mimo zatem, że wnioskodawca w okresie od 1 marca 1977 roku do 30 kwietnia 1996 roku pracował formalnie na stanowisku ślusarza – jak przedstawia świadectwo pracy - to charakter wykonywanej przez niego pracy w tym okresie polegał na wykonywaniu stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy wycinaniu gazowym, spawaniu elektrycznym, szlifowaniu i obsłudze młota pneumatycznego, co wynika z zeznań wnioskodawcy oraz świadków. Ponieważ wszystkie wykonywane przez wnioskodawcę prace w ramach obowiązującego go ośmiogodzinnego czasu pracy, były pracami w szczególnych warunkach, należy uznać, że S. K. wykonując te prace pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych.

Biorąc pod uwagę złożone w sprawie zeznania świadków i wnioskodawcy dotyczące codziennych warunków pracy i sposobu organizacji pracy w hali zakładu oraz w oparciu o zgromadzone dokumenty pracownicze, nie ulega wątpliwości, że praca wnioskodawcy, była pracą o znacznej szkodliwości dla jego zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości. Świadczy o tym nie tylko zakres jego obowiązków, charakter pracy, ale także warunki w jakich praca była świadczona.

Dodatkowo należy podnieść, że świadek W. B. (2) pracujący razem z wnioskodawca na wydziale (...), otrzymał prawo do emerytury wcześniejszej na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w P.. z dnia 13 marca 2013 roku, wydanym w sprawie sygn. akt VU 1158/12. W sprawie tej, Sąd Okręgowy uznał, iż świadek wykonywał pracę w warunkach szczególnych w okresach od 2 listopada 1973r. do dnia 31 sierpnia 1999r. początkowo w wydziale doświadczalnym (...), zajmującym się składaniem mniejszych konstrukcji stalowych, a od 1 marca 1977r. do 31 sierpnia 1999r. w wydziale (...). Organ rentowy nie składał apelacji od powyższego wyroku. Ponadto Sądowi znane jest z urzędu, iż inni pracownicy (...), pracujący tak jak wnioskodawca na stanowisku ślusarza, na wydziale (...) tj. J. F. oraz Z. S., którzy posiadali tożsamy z wnioskodawcą zakres obowiązków (składanie obudów kopalnianych), otrzymali prawo do emerytur w obniżonym wieku emerytalnym, po zaliczeniu im okresu pracy na wydziale (...) do pracy w szczególnych warunkach na podstawie prawomocnych wyroków sądowych tj. wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 13 września 2013 roku w przypadku J. F. oraz wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 20 grudnia 2011 roku w sprawie III AUa 1436/11 w przypadku Z. S.. Kolejnym pracownikiem zatrudnionym na stanowisku ślusarza, któremu Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. wyrokiem z dnia 31 maja 2013r., w sprawie VU 1173/12, przyznał prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, po zaliczeniu do szczególnego stażu pracy wykonywanej w (...) na wydziale obudów kopalnianych był W. T.. Również w stosunku do niego Sąd Apelacyjny w Łodzi oddalił apelację organu rentowego, w sprawie III AUa 1175/13.

W konsekwencji należało uznać, iż wnioskodawca udowodnił wymagany ustawą co najmniej 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych. Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest osiągnął wiek emerytalny (60 lat) oraz wymagany okres zatrudnienia (25 lat), należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do świadczenia emerytalnego poczynając od dnia (...) 2014 roku tj. z dniem ukończenia przez wnioskodawcę 60 roku życia. Wówczas został bowiem spełniony ostatni warunek, od którego zależało prawo do emerytury skarżącego.

Z tych względów Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 12 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2013, poz. 490).