Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Cz 1343/14

POSTANOWIENIE

Dnia 4 listopada 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Tomasz Tatarczyk

Sędziowie SO Andrzej Dyrda

SR (del.) Roman Troll (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2014 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym sprawy

z wniosku M. K.

o odebranie oświadczenia w przedmiocie odrzucenia spadku po Z. B.

na skutek zażalenia wnioskodawcy

od zarządzenia Przewodniczącego w Sądzie Rejonowym w Rudzie Śląskiej

z dnia 14 lipca 2014 r., sygn. akt I Ns 700/14

postanawia:

zmienić zaskarżone zarządzenie przez jego uchylenie.

SSR (del.) Roman Troll SSO Tomasz Tatarczyk SSO Andrzej Dyrda

Sygn. akt III Cz 1343/14

UZASADNIENIE

Zarządzeniem z dnia 14 lipca 2014 r. Przewodniczący w Sądzie Rejonowym w Rudzie Śląskiej zwrócił wniosek M. K. o odebranie oświadczenia w przedmiocie odrzucenia spadku po Z. B., albowiem pomimo wezwania w dniu 3 lipca 2014 r. do przedłożenia aktu zgonu spadkodawcy w terminie 7 dni pod rygorem zwrotu wniosku przedstawiciel ustawowy małoletniego nie wykonał tego zobowiązania, a termin upłynął.

Zażalenie na to zarządzenie złożył małoletni wnioskodawca, w imieniu którego działa jego matka, wskazując, iż nie został powiadomiony potrzebie przedłożenia aktu zgonu spadkodawcy, a ponadto akty stanu cywilnego, w tym zgonu spadkodawcy znajduje się w akta Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej o sygn. III Nsm 488/14.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przede wszystkim należy zauważyć, że co do zwrotu wniosku stosuje się przepisy art. 130 § 1 i 2 kpc w związku z art. 13 § 2 kpc i dokonuje się go wówczas, gdy po wezwaniu do usunięcia braków formalnych składanego pisma nie może ono otrzymać prawidłowego biegu. Ponadto w zakresie składania oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku stosuje się art. 640 § 1 i 2 kpc oraz art. 641 § 1 – 4 kpc, przy czym art. 641 § 3 kpc wymaga, aby przy oświadczeniu złożyć wypis aktu zgonu spadkodawcy - nie jest to jednak warunek formalny złożenia wniosku. Żadne z tych przepisów nie wymagają złożenia aktu zgonu spadkodawcy do wniosku o odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Także pozostałe przepisy – art. 643 kpc i art. 644 kpc nie stawiają takiego wymogu. Natomiast zgodnie z § 140 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 259) jeżeli składający oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku nie złożył odpisu aktu zgonu spadkodawcy, sąd zakreśla mu odpowiedni termin, a do czasu złożenia tego dokumentu nie dokonuje się zawiadomień określonych w art. 643 kpc. Prowadzi to do wniosku, iż w żaden sposób nie można zwrócić wniosku o odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku złożonego do sądu, co więcej takie oświadczenie trzeba odebrać od osoby wnioskującej natomiast dalszy bieg sprawy w tym zakresie jest uzależniony od złożenia aktu zgonu spadkodawcy, gdyż brak tego dokumentu uniemożliwia dokonanie zawiadomień opisanych w art. 643 kpc (por. P. Pruś: [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, tom 2 (art. 506 – 1217) pod red. M. Manowskiej, Warszawa 2011 r., s. 256 – 257, A. Zieliński: [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz pod redakcją A. Zielińskiego, Warszawa 2014 r., s. 1195 i T. Żyznowski: Komentarz do art. 641 Kodeksu postępowania cywilnego teza 2).

Należy także podkreślić, że w imieniu małoletniego występującego z wnioskiem złożyli go w dwójkę S. P. i D. K. natomiast wszystkie doręczenia były wykonywane tylko do S. P. z pominięciem D. K., zaś zgodnie z at. 98 § 1 kro każde z rodziców może reprezentować małoletnie dziecko samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy (por. także art. 96 kc). W sytuacji gdy z wnioskiem w imieniu dziecka występują obydwoje rodzice należałoby każdego z nich wezwać lub zawiadamiać od dokonanych czynnościach (art. 97 § 1 kro, art. 133 § 1 kpc w związku z art. 13 § 2 kpc, por. także K. Gromek: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2013 r., s. 561 wskazująca na zasadę samodzielności rodziców w sprawowaniu władzy rodzicielskiej; J. Ignatowicz: [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2012 r., s. 886 – 887 wskazujący, że osobą działającą nie jest osoba zastąpiona, ale jej przedstawiciel, a przedstawicielstwo rodziców obejmuje także dokonywanie czynności przed sądami) nie ma tu bowiem wyłączenia dotyczącego dokonywania doręczeń tylko jednemu z nich, jak to ma miejsce w przypadku kilku pełnomocników (art. 141 § 3 kpc w związku z art. 13 § 2 kpc) przedstawicielstwo ustawowe jest bowiem różne od pełnomocnictwa, gdyż u jego podstaw występują różne podstawy prawne: ustawa w przypadku przedstawicielstwa ustawowego oraz oświadczenie reprezentowanego w przypadku pełnomocnictwa (por. art. 96 kc). Oczywistym jest jednak, że przedstawicielami ustawowymi dziecka mogą być tylko rodzice, którym przysługuje władza rodzicielska (art. 98 § 1 kro), a dla skuteczności czynności wystarczające jest jej dokonanie przez jednego z rodziców (por. H. Ciepła: [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod redakcją K. Piaseckiego, Warszawa 2009 r., s. 762).

Mając powyższe na uwadze, w oparciu o art. 386 § 1 kpc w związku z art. 397 § 1 i 2 kpc, art. 398 kpc i art. 13 § 2 kpc, art. 641 § 3 kpc oraz art. 643 kpc, zażalenie musiało doprowadzić do zmiany zaskarżonego zarządzenia poprzez jego uchylenie, gdyż brak aktu zgonu spadkodawcy nie jest warunkiem formalnych złożenia wniosku ani oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, a nadto wezwanie do jego złożenia skierowano tylko do jednego z przedstawicieli ustawowych dziecka pomijając drugiego z nich.

SSR (del.) Roman Troll SSO Tomasz Tatarczyk SSO Andrzej Dyrda

III Cz 1343/14

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE