Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Anna Kowacz-Braun

Sędziowie: SA Piotr Rusin

SA Zbigniew Ducki

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2012 r. w Krakowie, na posiedzeniu niejawnym

skargi J. J. na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w sprawie sygn. akt I C 3274/11 z powództwa J. J. przeciwko Skarbowi Państwa – (...)o zapłatę, prowadzonej przed Sądem Okręgowym w Kielcach

postanawia:

1.  zwolnić skarżącego J. J. od opłaty od skargi,

2.  oddalić wniosek skarżącego o ustanowienie mu w niniejszej sprawie adwokata z urzędu,

3.  oddalić skargę.

Sygn. akt I S 85/12

UZASADNIENIE

Skarżący J. J. wniósł o stwierdzenie, że w postępowaniu, prowadzonym przed Sądem Okręgowym w Kielcach, Wydział I Cywilny w sprawie o zapłatę z jego powództwa do sygn. akt I C 3274/12 nastąpiła przewlekłość postępowania.

W uzasadnieniu skargi J. J. podniósł, że w październiku 2011r. złożył pozew o zapłatę. Sąd Okręgowy w Kielcach wydał postanowienie, zaskarżone następnie przez skarżącego, którym stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie jako rzeczowo i miejscowo właściwemu. Zdaniem skarżącego w okresie od dnia 15 grudnia 2011 r. do dnia 20 sierpnia 2012 r. doszło do przewlekłości postępowania, gdyż Sąd I instancji naruszył jego prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym czasie.

Sąd Apelacyjny ustalił następujący przebieg postępowania:

W dniu 16 grudnia 2012 r. (k. 1) do Sądu Okręgowego w Kielcach wpłynął pozew nadany w dniu 13 grudnia 2011 r. (koperta, k. 10) przez powoda J. J., który domagał się w nim zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 99.000zł od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Ministra Sprawiedliwości. Sprawie została nadana sygnatura I C 3274/11.

Postanowieniem z dnia 30 grudnia 2011r. (k. 11) Sąd Okręgowy w Kielcach przed doręczeniem pozwanemu odpisu pozwu stwierdził swą niewłaściwość i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie jako rzeczowo i miejscowo właściwemu. Sąd I instancji argumentował, że właściwość miejscową sądu w sprawach przeciwko Skarbowi Państwa określa art. 29 k.p.c., nakazujący ustalać właściwość według siedziby tej państwowej jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie. Skoro powód w pozwie przeciwko Skarbowi Państwa wskazał (...)jako reprezentanta Skarbu Państwa to właściwy do rozpoznania sprawy, zgodnie z siedzibą (...)i, jest Sąd właściwy dla miasta W.. W konsekwencji na zasadzie art. 200 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy, uwzględniając również fakt, iż wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 75.000 zł., przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie.

Powyższe postanowienie zostało doręczone powodowi w dniu 18 stycznia 2012 r. (k.16), a stronie pozwanej w dniu 16 stycznia 2012 r. (k. 13). W dniu 19 stycznia 2012 r. (k. 14-15) powód wniósł zażalenie na to postanowienie. Zarządzeniem z dnia 29 lutego 2012 r. (k. 18) powód został wezwany do uiszczenia w terminie tygodniowym opłaty od zażalenia pod rygorem jego odrzucenia. Zarządzenie to powód otrzymał w dniu 14 marca 2012 r. (k. 24). W dniu 15 marca 2012 r. skarżący nadał pismo, w którym wniósł o zwolnienie go od uiszczenia opłaty od zażalenia (k. 23). Zarządzeniem z dnia 30 marca 2012 r. (k. 25) powód został wezwany do złożenia oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. W następstwie złożenia przedmiotowego oświadczenia postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2012 r. (k. 35) Sąd Okręgowy zwolnił go od opłaty od zażalenia na powyższe postanowienie z dnia 30 grudnia 2011 r.

W wyniku rozpoznania zażalenie postanowieniem z dnia 14 czerwca 2012 r. Sąd Apelacyjny w Krakowie uchylił zaskarżone postanowienie stwierdzając, że w świetle art. 202 k.p.c. niewłaściwość miejscową, jeżeli nie jest ona wynikiem właściwości wyłącznej innego sądu, sąd bierze pod uwagę tylko na zarzut pozwanego, zgłoszony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. W związku z tym w rozpoznawanej sprawie Sąd I instancji nie był władny do stwierdzenia swej niewłaściwości miejscowej z urzędu, skoro nie mamy do czynienia z przypadkiem właściwości wyłącznej innego sądu. W takim stanie rzeczy przekazanie sprawy do rozpoznania przez sąd właściwości ogólnej dłużnika stanowiło naruszenie przepisu art. 202 §1 k.p.c.

Następnie zarządzeniem z dnia 3 lipca 2012 r. (k. 46) powód został wezwany przez Sąd Okręgowy w Kielcach do uiszczenia opłaty od pozwu w kwocie 4.950 zł w terminie tygodniowym pod rygorem zwrotu pozwu. W wyniku rozpoznania złożonego przez niego wniosku o zwolnienie go od tej opłaty postanowieniem z dnia 8 sierpnia 2012 r. (k. 53) został zwolniony od opłaty sądowej od pozwu ponad kwotę 200 zł, a w pozostałej części jego wniosek został oddalony. Na przeszkodzie podjęciu dalszych czynności stanęło złożenie przez powoda skargi na przewlekłość postępowania w dniu 20 sierpnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. (Dz. U. z 2004 r., Nr 179, poz. 1843) o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia. Należy zwrócić uwagę, że o przewlekłości postępowania decyduje ocena całego okresu podejmowania czynności przez dany sąd. Przewlekłość zachodzi wtedy, gdy okres ten przekracza rozsądne granice, przy uwzględnieniu terminowości i prawidłowości czynności podjętych przez sąd, charakteru sprawy, stopnia faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenia dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowania się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania (por. postanowienie SN z dn. 22.04.2010 r., III SPP 6/10, LEX nr 602069; postanowienie SA w Krakowie z dn. 6 kwietnia 2009 r., II S 4/09, KZS 2009/5/49). Ponadto celem skargi na przewlekłość w toku postępowania jest przeciwdziałanie trwającej przewlekłości, zaś jej funkcją przede wszystkim wymuszenie nadania sprawie odpowiedniego, sprawnego biegu procesowego. Służy temu zarówno samo stwierdzenie wystąpienia przewlekłości w postępowaniu (art. 12 ust. 2 ustawy), jak i możliwość zalecenia podjęcia przez Sąd rozpoznający sprawę, co do istoty odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie (art. 12 ust. 3 ustawy).

W rozpoznawanej sprawie powód w istocie upatruje przewlekłości postępowania w tym, iż przez okres od dnia 15 grudnia 2011 r. do dnia wniesienia rozpoznawanej skargi, tj. 20 sierpnia 2012 r. Sąd z przyczyn formalnych nie przystąpił do merytorycznego rozpoznania jego sprawy, w szczególności z uwagi na nieprawidłowe stwierdzenie swojej niewłaściwości i przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie.

Należy zauważyć, że z przepisów ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki wynika jednoznacznie, iż celem skargi jest zbadanie, czy istotnie czynności były podejmowane przez sąd z nieuzasadnioną zwłoką powodując tym samym wydłużenie postępowania. Przez przewlekłość postępowania rozumie się w praktyce brak czynności zmierzających do rozstrzygnięcia sprawy, w tym zaś przypadku czynności takie zostały niewątpliwie podjęte. Jednocześnie podkreślenia wymaga fakt, iż wbrew sugestii skarżącego, w postępowaniu ze skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki Sąd nie bada, czy wydane orzeczenia były wadliwe z punktu widzenia prawa procesowego. Badaniu bowiem w trybie skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki nie podlegają rozstrzygnięcia, które w sprawie zapadają, ale wyłącznie przyczyny nieuzasadnionej zwłoki w rozstrzyganiu o istocie sprawy, o ile ona występuje. Tym samym niedopuszczalna jest merytoryczna ocena rozstrzygnięć sądu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2010 r., III SPP 22/10, LEX 694241).

Nietrafnie zatem upatruje skarżący przewlekłości postępowania w nieprawidłowym stwierdzeniu przez Sąd Okręgowy w Kielcach swojej niewłaściwości, gdyż biorąc pod uwagę powyższe kwestia ta nie może mieć znaczenia dla oceny sprawności prowadzonego postępowania. Natomiast jak wynika z analizy czynności, które po wpłynięciu pozwu Sąd I instancji podejmował oraz w jakim czynił to czasie, trudno uznać, aby podejmował je ze zwłoką.

Mając na względzie powyższe Sąd Apelacyjny, uznając skargę za nieuzasadnioną, orzekł jak w sentencji na podstawie art. 12 ust. 1 cyt. ustawy.

O braku natomiast podstaw uwzględnienia wniosku o ustanowieniu skarżącemu adwokata z urzędu przesądziły nie tylko fakt kompletnego wywiedzenia skargi z określeniem jej żądania i powołaniem okoliczności stanowiącej jej podstawę, tudzież znane Sądowi z urzędu doświadczenia skarżącego w przedmiocie takiej działalności w innych sprawach, ale także specyfika tego typu instytucji i wymogu niezwłocznego rozpoznania skargi na przewłokę postępowania, stąd też bezprzedmiotowości w/w wniosku (art. 117 § 5 k.p.c.).