Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 grudnia 2012r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Adam Wrzosek (spr.)

Sędziowie: SA – Jarosław Góral

SA – Zbigniew Kapiński

Protokolant: sekr. sąd. – Kazimiera Zbysińska

przy udziale Prokuratora Leszka Woźniaka

po rozpoznaniu w dniu 27 grudnia 2012 r.

sprawy E. S.

oskarżonej z art. 156 § 1 pkt 2 k.k.

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Okręgowego W. –. P. w. W.

z dnia 6 lipca 2012 r. sygn. akt V K 21/12

I.  zmienia wyrok w zaskarżonej części w ten sposób, że orzeczoną wobec E. S. karę obniża do 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności;

II.  w pozostałej zaskarżonej części tenże wyrok utrzymuje
w mocy;

III.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonej E. S. okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 7 sierpnia
2011 r. do dnia 27 grudnia 2012 r.;

IV.  zwalnia oskarżoną od kosztów sądowych w sprawie, obciążając wydatkami Skarb Państwa;

V.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. D. F. Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 738 (siedmiuset trzydziestu ośmiu) zł, zawierającą 23% stawkę VAT, tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu przed Sądem Apelacyjnym.

UZASADNIENIE

W sprawie Sądu Okręgowego W. P. w. W. sygn. akt V K 21/12 E. S. oskarżono to, że: w dniu 07 sierpnia 2011 r. w miejscowości T. gm. Z. woj. (...), w okolicach posesji nr (...), działając w zamiarze ewentualnym pozbawienia życia J. W. (1), po uprzednim wypowiedzeniu groźby pozbawienia życia, ugodziła go nożem, o długości ostrza wynoszącej 20 centymetrów, w plecy, w wyniku czego J. W. (1) doznał obrażeń ciała w postaci rany kłutej w okolicy lędźwiowej lewej przykręgosłupowo o równych brzegach długości 4 centymetrów, drążącą do płuca lewego, co stanowi chorobę realnie zagrażającą życiu pokrzywdzonego, lecz zamierzonego celu nie osiągnęła z uwagi na interwencję D. K. i udzielenie pomocy medycznej pokrzywdzonemu,

tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 k.k. w zb. z art. 156 § 1 pkt. 2 k.k.

Sąd Okręgowy W. P. w. W. wyrokiem z dnia 6 lipca 2010 r.:

I.  oskarżoną E. S. uznał za winną tego, że w dniu 7 sierpnia 2011 r. w miejscowości T. gm. Z. woj. (...), w okolicach posesji nr (...), ugodziła w plecy J. W. (2) nożem o długości ostrza wynoszącej 20 centymetrów, czym spowodowała u J. W. (1) obrażenia ciała w postaci rany kłutej w okolicy lędźwiowej lewej przykręgosłupowo o równych brzegach długości 4 centymetrów, drążącej do płuca lewego, co stanowi chorobę realnie zagrażającą jego życiu, to jest czynu z art. 156 § 1 pkt. 2 k.k. i za to na mocy art. 156 § 1 pkt. 2 k.k. skazał ją na karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności,

II.  na mocy art. 62 k.k. orzekł wykonanie orzeczonej wobec E. S. kary pozbawienia wolności w systemie terapeutycznym dla osób uzależnionych od alkoholu,

III.  na mocy art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonej E. S. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 7 sierpnia 2011 roku do dnia 6 lipca 2012 roku,

IV.  na mocy art. 44 § 2 k.k. orzekł przepadek dowodu rzeczowego w postaci noża kuchennego opisanego w wykazie dowodów rzeczowych Nr 1/185/11 pod pozycją 2 na karcie 151 akt sprawy,

V.  na mocy art. 192a § 1 k.p.k. nakazał zniszczenie pobranego materiału

biologicznego opisanego w wykazie dowodów rzeczowych Nr 1/185/11 pod pozycją 1 na karcie 151 akt sprawy oraz opisanego w wykazie dowodów rzeczowych Nr 2/185/11 pod pozycjami 1 i 2 na karcie 391 akt sprawy.

VI.  na mocy art. 230 § 2 k.p.k. nakazał zwrócić M. S. dowód rzeczowy w postaci telefonu komórkowego (...) wraz z kartą SIM opisany w wykazie dowodów rzeczowych Nr 1/185/11 pod pozycją 3 na karcie 151 akt sprawy,

VII.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata D. F. Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 1.180 złotych 80 groszy zawierającą stawkę 23 % podatku od towarów i usług, tytułem obrony z urzędu oskarżonej E. S.,

VIII.  zwolnił oskarżoną z opłat i pozostałych kosztów procesu, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

Od powyższego wyroku apelację złożyła obrońca oskarżonej. Zaskarżyła ona wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze, zarzucając rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonej kary trzech lat pozbawienia wolności, która została wymierzona wbrew dyrektywom sądowego wymiaru kary i bez uwzględnienia tzw. prewencji ogólnej i tzw. prewencji indywidualnej także poprzez błędne przyjęcie, że presja otoczenia nie wpłynęła na zachowanie oskarżonej i tym samym nieuwzględnienie tej okoliczności przy wymiarze kary, co przy młodym wieku oskarżonej winno skutkować rozważeniem możliwości orzeczenia łagodniejszej kary niż wymierzona zaskarżonym wyrokiem.

W konkluzji apelacji obrońca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie oskarżonej łagodniejszej kary, stosownie do przywołanych wyżej dyrektyw sądowego wymiaru kary.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna.

Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że przy wymiarze kary Sąd Okręgowy uwzględnił:

- okoliczności popełnienia przez oskarżoną przypisanego jej przestępstwa, stopień winy i stopień społecznej szkodliwości czynu,

- warunki osobiste oskarżonej, jej dotychczasowy tryb życia oraz młody wiek (str. 19 uzasadnienia zaskarżonego wyroku).

Odnosząc się bliżej do społecznej szkodliwości czynu Sąd Okręgowy wskazał, że zdrowie i życie ludzkie stanowią najwyższą wartość i objęte są szczególną ochroną (str. 29 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Dalej Sąd Okręgowy podniósł że:

- celem kary jest między innymi wyrobienie przekonania o jej nieuchronności, ugruntowanie poczucia obowiązywania określonych norm i wartości oraz zaufania do instytucji państwa i obowiązywania prawa,

- prewencyjna istota oddziaływania kar polega na wpływaniu na kształtowanie postaw moralnych organizujących społeczeństwa, wiarę w nie i ufność w celowość przestrzegania norm systemy te tworzące,

- szczególnym aspektem prewencji generalnej jest dążenie do zachowania spokoju społecznego i zaspokojenie, chociażby w stopniu minimalnym, społecznego poczucia sprawiedliwości. Z tego też powodu nie można dawać przyzwolenia na rozwiązywanie sytuacji konfliktowych poprzez wynikające z nich agresywne reakcje, tak jak to miało miejsce w realiach przedmiotowej sprawy (str. 30 uzasadnienia zaskarżonego wyroku).

Analizując przesłanki, które Sąd I instancji uwzględnił przy wymiarze kary uwagę zwraca, że Sąd ten szerzej wypowiedział się jedynie o naganności zachowań godzących w życie lub zdrowie oraz o społecznym oddziaływaniu kary wymierzonej oskarżonej. Omawiając okoliczności związane z wymiarem kary Sąd I instancji nie odniósł się bliżej do zdarzeń w wyniku których doszło do popełnienia przez oskarżoną przypisanego jej czynu. Bez wątpienia zaś na zachowanie E. S., skutkujące spowodowaniem u pokrzywdzonego opisanych w wyroku obrażeń ciała stanowiących chorobę realnie zagrażającą życiu, istotny wpływ miały poprzedzające ten czyn zdarzenia.

W ustaleniach stanu faktycznego Sąd Okręgowy stwierdził że w pobliżu domu, w którym oskarżona mieszkała z rodzicami zgromadzili się mężczyźni, jeden z nich próbował wejść przez okno, a inny wybił szybę w oknie kuchennym. Pokrzywdzony J. W. (1) ubliżał oskarżonej i obrażał jej znajomych. Nadto pokrzywdzony i inny mężczyzna dzwonili na telefon komórkowy oskarżonej. W trakcie rozmowy telefonicznej, którą słyszeli jej znajomi A. R., J. C. i K. J. pokrzywdzony informował, że po wyjściu z domu zostaną oni pobici (str. 2 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Powyższe zachowania, a w szczególności zapowiedzi pobicia osób goszczących u E. S. miały ewidentnie prowokujący charakter. Bezpośrednio zresztą po zakończeniu rozmowy telefonicznej oskarżona wzięła nóż i wybiegła z domu, a następnie w trakcie zdarzenia opisanego w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ugodziła pokrzywdzonego nożem w plecy.

Ma w pełni rację obrońca oskarżonej, że przy wymiarze kary należy mieć na uwadze jeszcze wcześniejsze zdarzenia na drodze w pobliżu posesji rodziców oskarżonej. Miała miejsce wówczas sytuacja, że B. K. zaczął ubliżać znajomym oskarżonej, po czym pomiędzy nim i K. J. doszło do bójki i to wówczas E. S. usiłowała rozdzielić bijących się mężczyzn i uspokajała B. K., a następnie zabrała A. R. i K. J. do domu (str. 1 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Tego rodzaju rozsądne postępowanie świadczy, że oskarżona nie była zainteresowana eskalacją agresywnych zachowań, a nawet dążyła do ich uniknięcia. Dopiero późniejsze zachowanie osób zgromadzonych pod domem oskarżonej, w tym pokrzywdzonego, który ubliżał oskarżonej i dzwonił do niej z informacją, że jej znajomi zostaną pobici spowodowały reakcję w wyniku której doszło do przedmiotowego zdarzenia.

Biegli lekarze psychiatrzy, podobnie jak biegła psycholog, rozpoznali u E. S. osobowość dyssocjalną, przy czym biegła psycholog stwierdziła uzależnienie od alkoholu i środków psychoaktywnych (opinie k. 409-415, 416-433).

Należy podnieść, że kurator w wywiadzie środowiskowym zawarła informację, że oskarżona z uwagi na skłonność do nadużywania alkoholu i zażywania środków psychoaktywnych uczestniczyła do maja 2011 r. w mityngach otwartych w Ośrodku (...) w Z. oraz w spotkaniach z psychoterapeutą uzależnień prowadzącym program terapeutyczny w Komendzie Powiatowej Policji w N.. Jednocześnie kurator zwróciła uwagę, że oskarżona sprawiająca trudności wychowawcze i wykazująca skłonności do nadużywania alkoholu, poprzez zgłoszenie się z własnej inicjatywy do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Z. i udziale w spotkaniach osób uzależnionych od alkoholu i w spotkaniach z terapeutą uzależnień, a nadto czasowy pobyt poza miejscem zamieszkania i związane z tym ograniczenie kontaktów z dotychczasowymi znajomymi, podjęła próbę zmiany swojego funkcjonowania (wywiad środowiskowy k. 241-243). Nie można też pominąć postawy oskarżonej na rozprawie i wyrażenia żalu za zaistniałe zdarzenie.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary, jako zarzut z kategorii ocen, można zasadnie podnieść wówczas, gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy jest w społecznym odczuciu karą niesprawiedliwą (Komentarz do Kodeksu postępowania karnego pod red. prof. dr hab. Zbigniewa Gostyńskiego, Dom Wydawniczy ABC, 198, teza 24 do art. 438, str. 463, tom II).

Uwzględniając okoliczności wymienione wyżej, a także eksponowane przez Sąd Okręgowy okoliczności dotyczące społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonej i społecznego oddziaływania kary stwierdzić należy, że orzeczona wobec E. S. kara trzech lat pozbawienia wolności jest rażąco niewspółmierna. Dlatego też Sąd Apelacyjny karę tę obniżył do dwóch lat pozbawienia wolności, uznając, że kara w tym wymiarze jest zgodna z określonymi w art. 53 k.k. dyrektywami wymiaru kary i spełnia wymogi zarówno prewencji indywidualnej jak i ogólnej kary.

Na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej przez Sąd Apelacyjny kary pozbawienia wolności zaliczono oskarżonej E. S. okres tymczasowego aresztowania.

Z powodów wymienionych w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego Sąd Apelacyjny zwolnił oskarżoną od kosztów sądowych w sprawie obciążając wydatkami Skarb Państwa na podstawie art. 624 §1, art. 626 § 1, art. 634 k.p.k., art. 17 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 z późn zm.).

O wynagrodzeniu za obronę z urzędu oskarżonej przed Sądem Apelacyjnym orzeczono w oparciu o § 2 ust. 3, § 14 ust. 1 pkt 5, § 19 i § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.).

Z tych wszystkich względów Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.