Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2013 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prok. Okręg. Wandy Ostrowskiej (del.)

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2013 roku sprawy

S. M. s. M. i Z.

ur. (...) w D.

oskarżonego z art. 258 § 1 k.k., art. 12a ust. 1 i 2 w zw. z art. 14 ustawy z dnia 20 marca 2001 roku o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych
(Dz. U. Nr 31, poz. 353 z 2001 roku z późn. zm.) w zw. z art. 305 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku Prawo własności przemysłowej (Dz. U. Nr 119, poz. 1117
z 2001 roku z późn. zm.) w zw. z art. 12 ustawy z dnia 9 listopada 1995 roku o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. Nr 10, poz. 55 z 1996 roku z późn zm.) i inne

na skutek apelacji obrońcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie

z dnia 24 maja 2012 roku sygn. akt. II K 40/11

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

-

wymierzoną oskarżonemu S. M. w pkt 2, na podstawie
art. 305 ust 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku Prawo własności przemysłowej w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. karę pozbawienia wolności łagodzi do 2 (dwóch) lat i 2 (dwóch) miesięcy,
a wymierzone na podstawie art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 54 § 1 k.k.s.
w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1 i 5 k.k.s. i art. 23 § 1 i 3 k.k.s. za przestępstwo skarbowe karę pozbawienia i grzywnę łagodzi
do 2 (dwóch) lat i 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności oraz
250 (dwustu pięćdziesięciu) stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 1000 (tysiąc) złotych, uznając jednocześnie,
iż na podstawie art. 8 § 2 k.k.s. podlegającą wykonaniu karą pozbawienia wolności jest kara orzeczona za przestępstwo skarbowe;

-

uchyla orzeczenie zawarte w pkt. 3 i na mocy art. 39 § 1 i 2 k.k.s.
w zw. z art. 85 k.k. w miejsce jednostkowych kar pozbawienia wolności wymierza oskarżonemu karę łączną 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

2.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zasądza od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Częstochowie) na rzecz adwokata A. M. – Kancelaria Adwokacka w C. kwotę 885,60 (osiemset osiemdziesiąt pięć złotych i sześćdziesiąt groszy), w tym 23% podatku
VAT tytułem nieopłaconych kosztów obrony z urzędu udzielonej oskarżonemu S. M. w postępowaniu odwoławczym;

4.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt II AKa 489/12

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Częstochowie wyrokiem z dnia 24 maja 2012 roku, sygn. akt
II K 40/11 uznał oskarżonego S. M. za winnego popełnienia zarzucanego
mu przestępstwa z art. 258 § 1 k.k., polegającego na tym, że w okresie od stycznia 2007 roku w C., K., B., D., W., pow. (...), K., pow. (...), brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu popełnienie przestępstw skarbowych, polegających na wytwarzaniu znacznych ilości wyrobów tytoniowych bez wymaganego wpisu do rejestru producentów tytoniowych, oznaczaniu tych wyrobów podrobionymi znakami towarowymi
w celu wprowadzenia ich do obrotu, wprowadzaniu wytworzonych wyrobów tytoniowych do obrotu, uchylaniu się od obowiązków podatkowych przez ukrywanie podstawy i przedmiotu opodatkowania oraz uszczupleniu i usiłowaniu uszczuplenia należności Skarbu Państwa
z tytułu nieuiszczonych podatków, a także podejmowaniu czynności bezpośrednio związanych z produkcją wyrobów akcyzowych, bez uprzedniego urzędowego sprawdzenia
i za to na mocy art. 258 § 1 k.k. wymierzył mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Uznał również oskarżonego za winnego popełnienia dwóch pozostałych zarzucanych mu przestępstw polegających na tym, że w okresie od 20 listopada 2007 roku do 4 maja 2009 roku, we W., pow. (...) i K., pow. (...), działając w zorganizowanej grupie przestępczej, wspólnie i w porozumieniu
z innymi osobami w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w krótkich odstępach czasu, pięciokrotnie – od 20 listopada do 20 grudnia 2007 roku, od 16 stycznia do 10 marca
2008 roku, od 7 maja do 6 czerwca 2008 roku, od 6 listopada do 4 grudnia 2008 roku i od
22 kwietnia do 4 maja 2009 roku oraz czyniąc sobie z tego stałe źródło dochodu, wytworzył, bez wymaganego wpisu do rejestru producentów wyrobów tytoniowych, w celu wprowadzenia do obrotu, znaczną ilość wyrobów tytoniowych, w których zawartość substancji szkodliwych przekraczała dopuszczalne normy, w postaci co najmniej 63 542 020 sztuk papierosów, w tym co najmniej 58 542 020 sztuk papierosów, które oznaczył podrobionymi znakami towarowymi (...) i (...), o wartości rynkowej co najmniej 23 589 749 złotych, oraz usiłował wytworzyć co najmniej 16 200 000 sztuk papierosów
o wartości rynkowej 8 124 410 złotych, które zamierzał oznaczyć podrobionym znakiem towarowym (...), czego jednak nie osiągnął z uwagi na interwencję organów ścigania, czyniąc to szkodę (...) SA oraz na tym, że w okresie od 20 listopada 2007 roku do 4 maja 2009 roku w C. i K. działając wspólnie
i w porozumieniu z innymi osobami, w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, chcąc, aby J. S., będący podatnikiem podatku akcyzowego z tytuły wytwarzania wyrobów akcyzowych w postaci papierosów, działając
w zorganizowanej grupie przestępczej i czyniąc sobie z tego stałe źródło dochodu, dokonał czynu zabronionego, polegającego na uchylaniu się od opodatkowania podatkiem akcyzowym, przez nieujawnienie właściwemu organowi przedmiotu opodatkowania tym podatkiem w postaci produkcji wyrobów akcyzowych zharmonizowanych oraz podstawy opodatkowania w postaci wyprodukowanych 63 542 020 sztuk papierosów o wartości rynkowej co najmniej 24 839 749 złotych oraz usiłowania wyprodukowania co najmniej 16 200 000 sztuk papierosów o wartości rynkowej 8 124 410 złotych, a także podjęciu czynności bezpośrednio związanych z produkcją wyrobów akcyzowych bez uprzedniego przeprowadzenia urzędowego sprawdzenia, ułatwił mu to w ten sposób, że działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami w zorganizowanej grupie, mającej na celu popełnianie przestępstw i przestępstw skarbowych, wziął udział w wyprodukowaniu wyrobów tytoniowych w postaci 63 542 020 sztuk papierosów oraz usiłowaniu wyprodukowania co najmniej 16 200 000 sztuk papierosów, przez co J. S. naraził Skarb Państwa na uszczuplenie należności publicznoprawnej w postaci podatku akcyzowego
w kwocie co najmniej 20 582 123 złote oraz usiłował narazić Skarb Państwa na uszczuplenie takiej należności w kwocie co najmniej 6 746 826 złotych i przyjmując, że opisane zachowania oskarżonego stanowią jeden czyn w rozumieniu art. 8 § 1 k.k.s., będący przestępstwem z art. 12 a ust 1 i 2 w zw. z art. 14 ustawy z dnia 20 marca 2001 roku
o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych (Dz. U. Nr 31, poz. 353 z 2001 r. z późn. zm.) w zw. z art. 305 ust 1 i 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku Prawo własności przemysłowej (Dz. U. Nr 119, poz. 1117 z 2001 r. z późn. zm.) w zw. z art. 12 pkt 1 ustawy z dnia 9 listopada 1995 roku o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. Nr 10, poz. 55 z 1996 r. z późn. zm.) przy zast. art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 12 k.k. oraz przestępstwem skarbowym
z art. 18 § 3 k.k.s. w zw. z art. 54 § 1 k.k.s. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 54 § 1 k.k.s. w zw.
z art. 69 § 1 k.k.s. przy zast. art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s., za pierwsze z nich na mocy art. 305 ust 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku Prawo własności przemysłowej
w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, a za drugie – przestępstwo skarbowe, na mocy art. 19 § 1 k.k. w zw.
z art. 54 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1 i 5 k.k.s. i art. 23 § 1 i 3 k.k.s., wymierzył mu karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz 300 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 1000 złotych każda, uznając jednocześnie na mocy art. 8 § 2 k.k.s., że tylko jedna z kar pozbawienia wolności, kara orzeczona za przestępstwo skarbowe podlega wykonaniu.

Na podstawie art. 39 § 1 i 2 k.k.s. i art. 85 k.k. w miejsce kar jednostkowych pozbawienia wolności wymierzył oskarżonemu karę łączną 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności.

Na mocy art. 46 § 1 k.k. w brzemieniu obowiązującym przed dniem 8 czerwca 2010 roku zasadził od oskarżonego solidarnie z innymi osobami skazanymi wyrokiem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 27 lipca 2010 roku w sprawie II K 13/10, zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 5 stycznia 2011 roku, sygn. akt
II AKa 382/10 na rzecz (...) SA kwotę 100 000 zł tytułem częściowego naprawienia szkody.

Orzekł o kosztach sądowych zwalniając oskarżonego od ich ponoszenia.

Powyższy wyrok zaskarżony został w części dotyczącej orzeczenia o karze apelacją obrońcy oskarżonego, który zarzucił mu rażącą surowość orzeczonej wobec oskarżonego jednostkowej kary pozbawienia wolności, wymierzonej w pkt 2 wyroku,
a w konsekwencji rażącą surowość kary łącznej pozbawienia wolności, jak również rażącą surowość grzywny.

Stawiając ten zarzut apelujący wniósł o obniżenie wymierzonej oskarżonemu
w pkt 2 skarżonego wyroku kary jednostkowej pozbawienia wolności, a w konsekwencji złagodzenia wymierzonej kary łącznej pozbawienia wolności, a także złagodzenie kary grzywny.

Sąd Apelacyjny stwierdził, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego nie jest pozbawiona racji i jej wniesienie musiało skutkować zmianą zaskarżonego wyroku.

Przed odniesieniem się do zarzutów apelacji zauważyć na wstępie trzeba, że zakres orzekania Sądu pierwszej instancji determinowany był wskazaniami i zapatrywaniami Sądu Apelacyjnego wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach
z dnia 5 stycznia 2011 roku sygn. akt II AKa 382/10, którym uchylono w stosunku do oskarżonego S. M. wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 27 lipca 2010 roku, sygn. akt II K 13/10, przekazując jego sprawę do ponownego rozpoznania.

Stwierdzając bezzasadność zarzutów podnoszonych w apelacji wywiedzionej od tego ostatniego wyroku przez obrońcę oskarżonego i skierowanej przeciwko orzeczeniu
o winie, Sąd Apelacyjny dostrzegł jednak potrzebę uchylenia zaskarżonego wyroku. Wynikała on z nieuwzględnienia przez Sąd Okręgowy uprzedniego skazania S. M., wyrokiem Sądu Rejonowego w Będzinie z dnia 15 grudnia 2009 roku, sygn. akt
II Ks 1/09, za przechowywanie wyrobów tytoniowych w postaci 6 491 kg tytoniu ciętego luzem i 350 paczek po 20 sztuk papierosów oznaczonych znakami towarowymi (...) (...) bez znaków akcyzy. Późniejsze uznanie tego zachowania za element usiłowania wytworzenia z zabezpieczonego tytoniu papierosów, doprowadziło do naruszenia zakazu
ne bis in idem.

Wobec tego, że apelacja wywiedziona na korzyść oskarżonego i zaskarżająca jedynie częściowo wyrok Sądu pierwszej instancji zwrócona jest przeciwko orzeczeniu
o karze stwierdzić należy, że Sąd Apelacyjny, rozpoznając niniejszą sprawę nie dostrzegł powodów, obligujących go do orzekania poza granicami środka odwoławczego.

Sąd Okręgowy prawidłowo przeprowadził przewód sądowy, nie dopuszczając uchybień, które musiałyby skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku.

Zgromadzony materiał dowodowy poddał należytej analizie i ocenie, dając temu wyraz w pisemnych motywach wyroku. Przedstawiony w nich tok rozumowania jest zgodny
z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Dokonane ustalenia faktyczne, których skarżący zresztą nie kwestionuje są zatem trafne i zasługują na aprobatę.

Prawdą jest, że Sąd Okręgowy w uzasadnieniu skarżonego wyroku nie odnosi się do kwestii 350 paczek po 20 sztuk papierosów oznaczonych znakami towarowymi (...) (...) bez znaków akcyzy, zabezpieczonych razem z 6 491 kg tytoniu ciętego luzem. Nie wpływa to jednak na ocenę zakresu odpowiedzialności oskarżonego i nie powoduje konieczności wykraczania poza granice zaskarżenia.

Pomijając już to, że ilość papierosów, zabezpieczonych w postępowaniu zakończonym wyrokiem Sądu Rejonowego w Będzinie, w stosunku do ilości papierosów, będących przedmiotem przestępstwa przypisanego oskarżonemu zaskarżonym wyrokiem stanowi znikomy ułamek procenta, stwierdzić trzeba, że zestawienie opisu czynu z zawartymi w uzasadnieniu tego wyroku ustaleniami Sądu, w żadnym wypadku nie uzasadnia ingerowania w jego treść. Wystarczy zauważyć, że przypisana oskarżonemu ilość wyprodukowanych papierosów, oznaczonych podrobionymi znakami towarowymi „(...) (...)(58 542 020 sztuk) jest już mniejsza od sumy papierosów wyprodukowanych
w kolejnych cyklach produkcyjnych i papierosów zabezpieczonych w magazynie w K.(58 546 820 sztuk).

Pomimo tego, uznać należy, że orzekając w niniejszej sprawie, Sąd pierwszej instancji, w zakresie orzeczenia o karze, nie uwzględnił we właściwy sposób jej realiów, wynikających z uchylenia poprzedniego wyroku skazującego oskarżonego i przekazania jego sprawy do ponownego rozpoznania.

Jest rzeczą oczywistą, iż Sąd pierwszej instancji kierując się dyrektywami wymiaru kary, wymierza ją według swojego uznania. Ustawodawca, chroniąc swobodę orzekania, nie pozwala sądowi odwoławczemu na ingerencję w wymiar kary orzeczonej przez Sąd pierwszej instancji w każdym przypadku, gdy w jego ocenie orzeczona kara mogłaby być surowsza lub łagodniejsza. Ingerencja taka jest dopuszczalna tylko wówczas, jeżeli stwierdzona łagodność lub surowość razi swą niewspółmiernością.

Nie można jednak abstrahować przy tym od uwarunkowań, w których przyszło wymierzać oskarżonemu karę za przestępstwo przypisane mu pkt 2 skarżonego wyroku. Nie ulega wątpliwości, że skoro poprzedni wyrok został uchylony wyłącznie na korzyść oskarżonego, to przy braku szczególnych, sprzeciwiających się temu okoliczności, fakt istotnego zmniejszenia zakresu jego odpowiedzialności (blisko o 29% mniejsza liczba papierosów, które usiłowano wyprodukować) powinien znaleźć odzwierciedlenie w wymiarze kary. Trudno też wskazać racjonale powody, przemawiające za tym, aby w zaistniałej sytuacji wymierzona oskarżonemu kara musiałaby nadal pozostać na tym samym poziomie, co kara orzeczona wcześniej wobec A. O., współsprawcy, którego udział w popełnieniu przestępstwa odpowiadał roli spełnianej przez S. M..

Sąd Apelacyjny nie traci z pola widzenia tego, że zaskarżonym wyrokiem wymierzono oskarżonemu karę łączną pozbawienia wolności w niższym niż poprzednio rozmiarze. Nie równoważy to jednak braku złagodzenia kary jednostkowej. Orzekając łagodniejszą karę łączną, Sąd Okręgowy nie kierował się przecież okolicznościami limitującymi wymiar kary za pozostające w zbiegu przestępstwo, lecz przesłankami wymiaru kary łącznej, takimi, jak wskazywany w pisemnych motywach wyroku związek czasowy, między popełnionym przestępstwami. Pamiętać również należy o tym, że wymiar kary łącznej nie ma charakteru wiążącego w innych postępowaniach toczących się w tym przedmiocie. Jeżeli zatem zaszłaby w przyszłości potrzeba wydania wyroku łącznego obejmującego skazania za przestępstwa przypisane S. M., to o granicach orzekanej kary łącznej decydowałaby wyłącznie wysokość kar jednostkowych.

Dlatego też Sąd Apelacyjny złagodził oskarżonemu wymierzoną oskarżonemu S. M. w pkt 2 wyroku, na podstawie art. 305 ust 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku Prawo własności przemysłowej w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. karę pozbawienia wolności do 2 lat i 2 miesięcy, a wymierzone na podstawie art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 54 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1 i 5 k.k.s. i art. 23 § 1 i 3 k.k.s. za przestępstwo skarbowe karę pozbawienia i grzywnę obniżył do 2 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności oraz 250 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 1000 zł, uznając jednocześnie, iż na podstawie art. 8 § 2 k.k.s. podlegającą wykonaniu karą pozbawienia wolności jest kara orzeczona za przestępstwo skarbowe.

Orzeczone kary są adekwatne do winy oskarżonego i stopnia społecznej szkodliwości jego czynu, uwzględniają rodzaj i rozmiar ujemnych następstw czynu oraz motywację oskarżonego, a także jego właściwości i warunki osobiste.

Zmniejszając liczbę stawek dziennych grzywny, Sąd Apelacyjny, podzielając stanowisko wyrażone w uzasadnieniu skarżonego wyroku nie znalazł podstaw do obniżania wysokości stawki dziennej. Tym bardziej, że na gruncie przepisów k.k.s., ustalonej przez Sąd pierwszej instancji wysokości stawki dziennej grzywny zdecydowanie bliżej do dolnej, niż do górnej granicy jej wymiaru.

Orzekając na nowo karę łączną pozbawienia wolności Sąd Apelacyjny w miejsce jednostkowych kar wymierzył oskarżonemu karę łączną 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Mimo tego, że swoim zachowaniem oskarżony wyczerpał znamiona wielu przepisów z k.k., k.k.s. i ustaw szczególnych, Sąd Apelacyjny stosując znaczną absorpcję kar jednostkowych miał na względzie bliski związek przedmiotowy przestępstw, za które wymierzono te kary. Działalność zorganizowanej grupy przestępczej, w której brał udział oskarżony w całości wyczerpywała się bowiem w realizacji drugiego z przypisanych oskarżonemu przestępstw.

Wymierzone kary jednostkowe oraz kara łączna pozbawienia wolności spełniają też stawiane przed nimi cele w zakresie społecznego i wychowawczego oddziaływania.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono po myśli przepisu art. 624 § 1 kpk.