Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 4 kwietnia 2013 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie w II Wydziale Karnym w składzie:

po rozpoznaniu w sprawie

P. A.

skazanego z art. 178a § 4 k.k. i inne

zażalenia wniesionego przez skazanego

na postanowienie Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 20 lutego 2013 roku sygn. akt IV Kow 364/13

w przedmiocie uchylenia zezwolenia na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego

na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. i art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.

postanawia

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi Okręgowemu w Kielcach do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 20 lutego 2013 r. Sąd Okręgowy w Kielcach uchylił w stosunku do skazanego P. A. zezwolenie na odbycie reszty kary 6 miesięcy pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego udzielone mu postanowieniem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 7 lutego 2013 r. sygn. IV Kow 20/13.

W uzasadnieniu Sąd I instancji stwierdził, że w dacie wydania postanowienia o zezwoleniu na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego pouczono skazanego o obowiązku określonym w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego (tekst jednolity Dz.U. z 2010 r., Nr 142, poz. 960, ostatnia zmiana Dz.U. z 2012 r. poz. 692; dalej określanej jako ustawa o dozorze elektronicznym), to jest o obowiązku zgłoszenia w terminie 24 godzin od opuszczenia zakładu karnego gotowości do zainstalowania elektronicznego urządzenia rejestrującego, zaś skazany, który opuścił zakład karny w dniu 15 lutego 2013 r. o godzinie 15.05, do dnia 18 lutego 2013 r. nie wykonał powyższego obowiązku, w związku z czym należało odwołać zezwolenie na odbywanie przez niego kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

Postanowienie to zaskarżył skazany, podnosząc, że nie zgłosił się w terminie 24 godzin od opuszczenia zakładu karnego do zainstalowania elektronicznego urządzenia rejestrującego, ponieważ w tym terminie został przymusowo osadzony w Szpitalu (...) w M., gdzie do chwili obecnej przebywa. Dodał, że po opuszczeniu szpitala będzie miał możliwość podjęcia warunków dozoru elektronicznego i zgłoszenia się do zainstalowania urządzenia rejestrującego.

Skazany wniósł o nieuchylanie zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie jest o tyle zasadne, że doprowadziło do uchylenia zaskarżonego postanowienia.

Jak wynika z informacji uzyskanych ze (...) Centrum (...) w M. skazany P. A. w dniu 17 lutego 2013 r. został zatrzymany w Szpitalu w M. z powodu ostrej psychozy paranoidalnej. Wprawdzie zatrzymanie nastąpiło już po dacie, w której skazany miał zgłosić gotowość do zainstalowania elektronicznego urządzenia rejestrującego, niemniej jednak, jak wynika z informacji uzyskanych ze (...) Centrum (...) w M., objawy choroby narastały u skazanego co najmniej od kilku miesięcy. Skoro zatem w dniu 17 lutego 2013 r. osiągnęły one takie nasilenie, że skazany musiał zostać przymusowo zatrzymany w szpitalu psychiatrycznym, to istnieją poważne wątpliwości co do tego, czy wcześniej - w dniach 15 i 16 lutego 2013 r. - stan zdrowia psychicznego pozwalał mu podejmować racjonalne działania związane z realizacją obowiązków wynikających z dozoru.

Dodać należy, iż w doktrynie pojawiają się głosy (por. M. Rusinek „Ustawa o dozorze elektronicznym. Komentarz”, Oficyna, 2010), że z art. 17 powyższej ustawy wynika, że niedopełnienie obowiązków musi mieć charakter zawiniony. Wątpliwe jest zaś czy skazanemu, który został przymusowo zatrzymany w szpitalu psychiatrycznym z powodu ostrej psychozy paranoidalnej dzień po tym, gdy miał zrealizować obowiązek zgłoszenia gotowości do zainstalowania urządzenia rejestrującego, można przypisać zawinienie.

Uchylenie zezwolenia na odbycie przez skazanego kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego zawiera w sobie element negatywnej oceny postępowania skazanego, a jego konsekwencją jest, jak wynika z art. 32 przedmiotowej ustawy, to że ponowne udzielenie zezwolenia na odbycie kary w tym systemie jest niedopuszczalne w tej samej sprawie. Takiej negatywnej oceny nie można sformułować wobec skazanego, którego stan zdrowia psychicznego był tego rodzaju, iż konieczne było zatrzymanie go w szpitalu psychiatrycznym.

Sąd Okręgowy nie poczynił jednak żadnych ustaleń co do tego, z jakiego powodu i w jakim trybie skazany znalazł się w szpitalu psychiatrycznym (choć o tym wiedział – k. 1), a – w konsekwencji tego – nie rozważył, czy nie zachodzi wyjątkowy przypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami, o którym mowa w art. 18 ustawy o dozorze elektronicznym, kiedy to należałoby odstąpić od uchylenia zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego.

Ponadto informacja o pobycie skazanego w szpitalu psychiatrycznym wskazuje na potrzebę ustanowienia dla niego obrońcy z urzędu (art. 8 § 2 pkt 2 albo 5 k.k.w. w zw. z art. 5 ust. 1 ustawy o dozorze elektronicznym), czego Sąd Okręgowy nie uczynił.

Skazany nie rozpoczął jeszcze odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, gdyż następuje to, zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o dozorze elektronicznym, w dniu, w którym uruchomiono środki techniczne niezbędne do wykonywania tej kary w tym systemie, co jeszcze nie miało miejsca. Nie ma zatem obawy, że skazany odbędzie karę pozbawienia wolności bez wypełniania rygorów związanych z dozorem.

Kwestia zaś czy odbywanie przez skazanego kary w systemie dozoru elektronicznego jest uzasadnione i celowe nie należy do zakresu niniejszego postępowania. W niniejszej sprawie Sąd Apelacyjny orzekał jedynie w zakresie zasadności uchylenia skazanemu zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w tym systemie co nie jest tożsame z oceną celowości i zasadności odbywania kary w tym systemie.

Z tych względów Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżone postanowienie, a sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Kielcach do ponownego rozpoznania, podczas którego należy ustanowić dla skazanego obrońcę z urzędu oraz ustalić, z jakich powodów i w jakim trybie skazany znalazł się w szpitalu psychiatrycznym, a następnie rozważyć, czy poczynione w tym zakresie ustalenia nie uzasadniają zastosowania art. 18 ustawy o dozorze elektronicznym.