Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2013 r.

  Sąd Okręgowy w Świdnicy Wydział I Cywilny

w składzie :

Przewodniczący: SSO Jerzy Habaj

Protokolant: Katarzyna Drożdż

po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2013 r. w Świdnicy

sprawy z powództwa P. S.

przeciwko (...) S.A. w S.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w S. na rzecz powoda P. S. kwotę 76.000 zł (siedemdziesiąt sześć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami:

-

od kwoty 20.000 zł (dwadzieścia tysięcy złotych) od dnia 5 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty;

-

od kwoty 56.000 zł (pięćdziesiąt sześć tysięcy złotych) od dnia 30 listopada 2012 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w S. na rzecz powoda P. S. kwotę 5.084,36 zł (pięć tysięcy osiemdziesiąt cztery złote i trzydzieści sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nakazuje stronie pozwanej (...) S.A. w S., aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Świdnicy kwotę 3.050 zł (trzy tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem brakującej opłaty sądowej od rozszerzonego powództwa.

I C 2319 /12

UZASADNIENIE

Powód P. S. wystąpił przeciwko (...) SA w S. z powództwem o zapłatę na jego rzecz kwoty 15.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 05.01.2012 r. do dnia zapłaty, a następnie pismem procesowym z dnia 18.09.2012 r. rozszerzył powództwo domagając się zapłaty kwoty 76.000 zł.

Jako podstawę prawną powództwa wskazał art. 446 § 4 kodeksu cywilnego. Podał, iż 14 lipca 2011 r. w wypadku zginęła jego córka N. A. S., która była pasażerką pojazdu marki O. (...) kierowanego przez żonę powoda, a pojazd posiadał polisę OC w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. Powód podniósł, iż córka była jego jedynym dzieckiem, że łączyła ich niezwykle bliska więź charakterystyczna dla więzi ojca z córką, zaś po jej śmierci pozostała pustka nie do zastąpienia, całe życie powoda, małżeństwo, legło w gruzach, nie był w stanie wrócić do pracy albowiem musiał zając się żoną, która w związku z tą tragedią ma problemy emocjonalne i psychiczne. Podał, iż nagła i niespodziewana śmierć córki spowodował u niego ból, cierpienie i smutek. Podkreślił, iż córka była oczkiem w głowie dla niego, stanowiła sens i radość jego życia, że spędzał razem z nią wolny czas, cieszyli się każdą wspólnie spędzoną chwilą.

Powód podał, iż jego pełnomocnik zgłosił pozwanej szkodę pismem z dnia 29.09.2011 r., pozwana pismem z dnia 27.10.2011 r. potwierdziła przyjęcie zgłoszenia szkody informując jednocześnie o braku możliwości zakończenia na tym etapie postepowania likwidacyjnego, następnie decyzją z dnia 30.11.2011 r. przyznała powodowi kwotę 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia i kwotę 10.000 zł z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej, wypłacając 50 % tych sum z uwagi na konieczność wyjaśnienia wszystkich okoliczności. W odpowiedzi na wniosek pełnomocnika powoda o wypłatę dodatkowych świadczeń pozwana pismem z dnia 4.04.2012 r. odmówiła wypłaty dalszych kwot twierdząc, że wypłacona do tej pory kwota jest adekwatna do poniesionej szkody. Mimo skierowania przesądowego wezwania do zapłaty pozwana podtrzymała swoje stanowisko w sprawie.

Jako podstawę prawną roszczenia w przedmiocie odsetek ustawowych powód wskazał art. 481 kc w związku z art. 817 kc i art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którymi w przypadku gdyby w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia szkody wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba, że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postepowania karnego lub cywilnego. Powód podniósł, iż zgłoszenie szkody dotarło do ubezpieczyciela najpóźniej w dniu 6.10.2011 r., co oznacza, że ostateczny termin likwidacji szkody powinien nastąpić w dniu 4.01.2012 r. a więc odsetki od żądanej kwoty należą się od dnia 5.01.2012 r.

Powód wskazał, iż członkom rodzin ofiar katastrofy smoleńskiej Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa zaproponowała tytułem zadośćuczynienia kwoty po 250.000 zł, podobnie organa władzy publicznej zawierając ugody przed sądem wypłacają rodzinom ofiar katastrofy samolotu CASA po 250.000 zł.

Pozwana (...) SA w S. wniosła o oddalenie powództwa. Przyznała, iż, jako ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej sprawcy wypadku komunikacyjnego z dnia 14 lipca 2011 r. ponosi odpowiedzialność za jego skutki na podstawie ustawy z dnia 22.05.2003 r. o obowiązkowych ubezpieczeniach komunikacyjnych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w związku z art. 822 kc i 415 kc, podniosła jednak, iż wypłaciła już powodowi kwotę 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia i kwotę 10.000 zł tytułem pogorszenia sytuacji życiowej, a wypłacone zadośćuczynienie odzwierciedla w formie pieniężnej rozmiar doznanej krzywdy. Zdaniem pozwanej wysokość zadośćuczynienia wypełnia funkcję kompensacyjną – nie ma charakteru symbolicznego i jest mocno odczuwalna ekonomicznie dla powoda a zapłata powyższej kwoty przez pozwaną powoduje, iż zrealizował on wskazaną funkcję, natomiast roszczenie strony przekraczające spełnione zadośćuczynienie może być ocenianie jako rażąco wygórowane, mające charakter wzbogacenia, co nie może znaleźć uznania. Pozwana podniosła, iż powód nie wykazał, aby jego stany psychiczne wykroczyły poza miarę cierpień zazwyczaj związanych ze śmiercią osoby najbliższej, stopień ich kompensaty powinien być zatem umiarkowany. Ponadto należy mieć na względzie, iż powód jest osobą młodą i ma realne szanse uzyskać ponownie stabilizację rodzinną i osobistą.

Odnośnie do wypłaconych kwot zadośćuczynień rodzinom ofiar katastrofy lotniczej w S. pozwana stwierdziła, iż była to decyzja polityczna, w żaden sposób niezwiązana ze sposobem określania roszczenia dochodzonego na drodze sądowej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 lipca 2011 r. żona powoda K. S. była sprawcą wypadku komunikacyjnego, prowadząc samochód marki O. (...), nr rejestracyjny (...), ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w (...) SA w S.. W wypadku tym poniosła śmierć córka K. S. i P. N. A. S., urodzona w dniu (...)

Dowód: - odpis skrócony aktu urodzenia, k. 6,

Bezsporne

N. A. była jedynym dzieckiem powoda i jego żony. Po urodzeniu się dziecka zamieszkali w domu rodziców powoda, razem z rodzicami oraz bratem powoda G. S.. Zajmowali w tym domu 2 pokoje, natomiast wspólnie z pozostałymi domownikami korzystali z kuchni, łazienki i przedpokoju. Oboje pracowali zawodowo, zaś N. A. uczęszczała do przedszkola. Tworzyli szczęśliwą, kochającą się rodzinę. Relacje rodziców z małoletnia córką były bardzo dobre, jeździli razem na wycieczki, do zoo, szczególnie dużo czasu spędzał z N. A. powód, kapał ją, czytał jej bajki, chodził z nią także na plac zabaw, rozpieszczał ją, spełniając różne życzenia. Dla dziewczynki ojciec był najważniejsza osobą. W lecie 2011 r. powód wraz z żoną i córką miał przebywać na wczasach na W., córka stron cieszyła się na ten wyjazd. N. A. była wesołym, pełnym energii dzieckiem.

Do rodziców powoda przychodziła często jego siostra J. H. wraz z mężem P. H.. W czasie spotkań w gronie rodzinnym np. na niedzielnych obiadach panowała bardzo dobra atmosfera. Powód wraz z żoną i córką odwiedzali często towarzysko znajomych. P. S. był pogodnym, spokojnym człowiekiem.

Dowód: - zeznania świadków:

⚫

K. S., od 3 minuty 53 sekundy nagrania rozprawy

z dnia 20.12.2012 r., płytka z nagraniem w kopercie k. 64,

⚫

G. S., od 13 minuty 21 sekundy nagrania rozprawy jw.,

⚫

J. H., od 22 minuty 25 sekundy nagrania rozprawy jw.,

⚫

P. H., od 35 minuty 32 sekundy nagrania rozprawy jw.,

- przesłuchanie powoda, od 42 minuty 57 sekundy nagrania rozprawy jw.,

P. S. bardzo mocno przeżył śmierć córki. W wyniku tego zdarzenia cierpi na przewlekłe zaburzenia depresyjne adaptacyjne o obrazie reakcji żałoby. Zaburzenia te powodują u powoda długotrwały uszczerbek na zdrowiu wynoszący 8 % według przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002 r. Początkowo u powoda wystąpiły objawy zespołu stresu pourazowego, które przeszły w przewlekłe zaburzenia adaptacyjne depresyjne o typie reakcji żałoby. P. S. jest osobą o prawidłowej osobowości, prawidłowo wykształconej uczuciowości wyższej i dlatego był bardzo silnie związany emocjonalnie i uczuciowo ze zmarłą córką. Pomimo upływu czasu nadal utrzymują się u powoda wyraźne objawy reakcji żałoby, skutkujące także negatywnym wpływem na pożycie powoda w jego związku małżeńskim, który z powodu wypadku znalazł się w znacznym kryzysie. Korzystna i pożądana byłaby obecnie dla powoda terapia psychologiczna (najlepiej rodzinna, z udziałem żony).

Dowód: - opinia biegłych sądowych psychologa i psychiatry, z dnia

16.03.2013 r., k. 70,

Od chwili śmierci córki powód zmienił się, stał się zamknięty w sobie, jest mu ciężko, na temat N. A. nie chce w ogóle rozmawiać. Przestał się uśmiechać, żartować. Zmieniła się atmosfera w domu powoda, nie jest już tak wesoło i miło jak dawniej. Także relacje P. z żoną są trudne, zwłaszcza że czuje do niej żal za spowodowanie wypadku. Nie chce jednak odejść albowiem obawia się o nią. Pracuje nadal jako żołnierz zawodowy, ale obowiązki swoje wykonuje bez entuzjazmu.

Po wypadku K. S. korzystała z pomocy psychiatry, powód był kilkakrotnie razem z żoną, ale zrezygnował z terapii, nie wierząc w jej skuteczność, nie chciał także zażywać tabletek aby zachować trzeźwość myślenia.

Codziennie myśli o córce, codziennie odwiedza jej grób na cmentarzu. Pokój córki wygląda nadal tak jak za jej życia. Zarówno powód jak i jego żona chcą aby tak pozostało.

Dowód: - zeznania świadków:

⚫

K. S.,

⚫

G. S.,

⚫

J. H.,

⚫

P. H.,

- przesłuchanie powoda,

Pismem z dnia 29 września 2011 r. Kancelaria (...), działając w imieniu P. S., zwróciła się do (...) SAw S.o wypłatę na jego rzecz odszkodowania na podstawie art. 446 § 3 kc w kwocie 50.000 zł oraz zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 kc w kwocie 50.000 zł. W odpowiedzi pozwana poinformowała, iż likwidacja szkody nie może zostać zakończona z uwagi na oczekiwanie na fotokopie z akt sprawy prowadzonej przez Prokuraturę Rejonową w (...) w sprawie wypadku z dnia 14.07.2011 r. oraz na ekspertyzę z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego z P. S..

Pismem z dnia 30.11.2011 r. pozwana poinformowała o przyznaniu powodowi kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 kc oraz kwoty 10.000 zł tytułem pogorszenia sytuacji życiowej, na podstawie art. 446 § 3 kc, przy czym wypłacona miał być połowa tych sum pieniężnych, do czasu ustalenia wszystkich okoliczności zdarzenia.

Pismem z dnia 03.02.2012 r. pozwana powiadomiła o wypłaceniu drugiej połowy przyznanej wcześniej powodowi kwoty z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej.

Pismem z dnia 21 marca 2012 r. reprezentująca powoda kancelaria (...) zwróciła się do zarządu strony pozwanej domagając się dalszej kwoty 30.000 zł tytułem odszkodowania na podstawie art. 446 § 3 kc oraz dalszej kwoty 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 kc.

Pozwana pismem z dnia 4.04.2012 r. odmówiła wypłaty dalszych sum pieniężnych oświadczając, iż już przyznane powodowi kwoty są adekwatne do okoliczności sprawy i całkowicie zaspokajają uzasadnione wypadkiem roszczenia odszkodowawcze.

Na wezwanie do zapłaty z dnia 27 kwietnia 2012 r. (doręczone w dniu 2 maja 2012 r.) pozwana odpowiedziała pismem z dnia 17 maja 2012 r. podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

Dowód: - pisma do pozwanej oraz pisma pozwanej, k. 7-18,

Stan faktyczny został ustalony przez sąd na podstawie okoliczności bezspornych między stronami oraz na podstawie dokumentów, opinii biegłych sądowych a także na podstawie zeznań świadków zgłoszonych przez powoda i przesłuchania powoda, tworzących spójną, logiczna całość.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości co do kwoty pieniężnej oraz częściowo odnośnie do odsetek ustawowych.

Podstawą prawną dochodzonego pozwem roszczenia jest art. 446 § 4 kodeksu cywilnego, dodany ustawą z dnia 30 maja 2008 r. i obowiązujący do dnia 3 sierpnia 2008 r. Zgodnie z jego brzemieniem sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Przepis tego paragrafu jak i pozostałych (od 1 do 3) odnoszą się do sytuacji kiedy wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego.

W kwestii podstawy prawnej, podobnie jak co do okoliczności związanych ze śmiercią małoletniej córki powoda, nie ma żadnych kontrowersji między stronami. Stanowiska obu stron są zbieżne co do tego, iż powód jest najbliższym członkiem rodziny zmarłej N. A. oraz, iż za doznaną krzywdę należy się mu stosowne zadośćuczynienie, natomiast różnica stanowisk pomiędzy stronami dotyczy wysokości zadośćuczynienia.

Przyznanie zadośćuczynienia na podstawie wskazanego przepisu art. 446 § 4 kc ma na celu zrekompensowanie krzywdy za naruszenie prawa do życia w rodzinie i ból spowodowany utratą najbliższej osoby. Naruszenie prawa do życia w rodzinie stanowi z pewnością większą dolegliwość psychiczną dla członka rodziny zmarłego niż w przypadku naruszenia innych dóbr a jej skutki rozciągają się na całe życie osób bliskich.

Ustalenie wysokości zadośćuczynienia powinno nastąpić według kryteriów branych pod uwagę przy zasądzaniu zadośćuczynieniu za naruszenie dóbr osobistych (art. 23 i art. 24 w związku z art. 448 kc), z uwzględnieniem jednak ciężaru gatunkowego naruszonego dobra (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 kwietnia 2010 r. , I ACa 178/10).

Ustalając zaś wysokość zadośćuczynienia na podstawie art. 448 kc związku z art., 23 i art. 24 kc uwzględnia się to, iż zadośćuczynienie za doznaną krzywdę pełni funkcje kompensacyjną, a jego celem jest przynajmniej złagodzenie następstw naruszenia dobra osobistego, zatem należy przyjąć, że wysokość zadośćuczynienia powinna zależeć przede wszystkim od wielkości doznanej krzywdy.

Jak wyżej wskazano naruszenie prawa do życia w rodzinie a więc i więzi emocjonalnej łączącej osoby bliskie, na skutek śmierci poszkodowanego, stanowi większą dolegliwość dla członków rodziny zmarłego niż naruszenie innych dóbr osobistych , rozmiar doznanej krzywdy i intensywność naruszenia dobra są duże oraz wysoki jest stopień negatywnych konsekwencji dla pokrzywdzonego. Zebrany w sprawie materiał dowodowy , w szczególności zeznania świadków i powoda oraz opinia biegłych sądowych , wskazują na to , że P. S. był bardzo mocno związany emocjonalnie z N. A., która była jedynym jego dzieckiem, zaś na skutek śmierci córki wystąpił u niego początkowo zespół stresu pourazowego a następnie przewlekłe zaburzenia adaptacyjne depresyjne o typie reakcji żałoby, które mimo upływu czasu nadal się utrzymują. Powód codziennie myśli o zmarłej córce, codziennie odwiedza jej grób na cmentarzu, jednocześnie nie potrafi rozmawiać na jej temat z innymi osobami, stał się człowiekiem zamkniętym w sobie, bez radości i uśmiechu, jak zeznał jest mu w tej chwili ciężko.

Dlatego też zdaniem sądu odpowiednią kwotą z tytułu zadośćuczynienia dla powoda jest kwota około 100.000 zł, a skoro P. S. otrzymał już od pozwanej 30.000 zł, zatem żądanie określonej powództwem dalszej sumy pieniężnej w wysokości 76.000 zł należy uznać za uzasadnione.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (DzU z 2003 r., nr 124, poz. 1152 ze zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie, natomiast w myśl ustępu 2 tego artykułu w przypadku gdyby w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia szkody, wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwie odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. Sąd podzielił stanowisko powoda zawarte w pozwie, w myśl którego zgłoszenie szkody dotarło do pozwanej najpóźniej w dniu 6.10.2011 r. a zatem ostateczny termin likwidacji szkody powinien nastąpić do upływu 90 dni tj. najpóźniej w dniu 4 stycznia 2012 r. Od dnia 5 stycznia 2012 r. należą się zatem odsetki ustawowe (art. 481 § 1 kc), jednak wbrew poglądowi powoda, tylko od tej kwoty której wówczas się domagał tj. od kwoty 20.000 zł. , natomiast od kwoty 56.000 zł odsetki ustawowe należą się powodowi dopiero od dnia 30 listopada 2012 r. tj. po upływie 30 dni od doręczenia pozwanej odpisu pisma procesowego rozszerzającego powództwo. Brak jest podstaw do żądania odsetek ustawowych od kwoty 56.000 zł, zgłoszonej dopiero w niniejszy procesie, od dnia 5 stycznia 2012 r.

Dlatego orzeczono jak w punktach I oraz II sentencji wyroku.

Na mocy 100 w związku z art. 98 § 1 oraz § 3 kpc sąd zasądził od pozwanej jako przegrywającej proces na rzecz wygrywającego powoda zwrot kosztów procesu (sąd wprawdzie uwzględnił tylko częściowo żądania powoda ale uległ on tylko co do nieznacznej części swojego żądania) , na które składa się koszt opinii biegłych w kwocie 540,28 zł, opłata od pozwu w kwocie 750 zł, wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawym w stawce 3.600 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, oraz koszty dojazdu pełnomocnika z W. na rozprawy do Ś., w kwocie 177,18 zł , jednak bez powiększenia tej pozycji o podatek VAT, o co wnosił pełnomocnik powoda w przedłożonym spisie kosztów (punkt III sentencji wyroku).

W oparciu o przepis art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych sąd zobowiązał pozwaną, jako stronę przegrywającą sprawę, do uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa kwoty 3.050 zł tytułem brakującej opłaty od rozszerzonego powództwa, której to opłaty powód , mimo wezwania, nie uiścił w toku postepowania (punkt IV sentencji wyroku).