Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 19 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Ewa Pietraszewska /spr./

Sędziowie: SO Krzysztof Nowaczyński

SR del. do SO Joanna Dąbrowska – Żegalska

Protokolant: st. sekr. sąd. Danuta Gołębiewska

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2013 r. w Elblągu

na rozprawie

sprawy z wniosku E. K.

z udziałem B. K., M. R. (1), R. K., A. R. i Z. T.

o wyrażenie zgody na czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu

na skutek apelacji uczestnika A. R.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Iławie

z dnia 13 lipca 2012 r., sygn. akt I Ns 519/09

postanawia:

oddalić apelację.

I Ca 395/12

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 13 lipca 2012r. wydanym w sprawie I Ns 519/09 Sąd Rejonowy w Iławie w sprawie z wniosku E. K. z udziałem B. K., A. R., M. R. (1), R. K. i Z. T. o wyrażenie zgody na czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu w pkt I postanowił zezwolić wnioskodawczyni na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu, polegającej na przeprowadzeniu prac remontowo – budowlanych w budynku położonym w I. przy ulicy (...), wskazanych w wariancie drugim opinii biegłego E. M., przy przyjęciu zakresu i kosztów wskazanych w przedmiotowej opinii, która to stanowi integralną część orzeczenia. Nadto, w pkt II Sąd nakazał ściągnąć od zainteresowanych przypadającą na nich część kosztów postępowania oraz w pkt III zobowiązał uczestnika A. R. do powstrzymania się od utrudniania prac remontowo – budowlanych prowadzonych na podstawie niniejszego postanowienia.

Wskazane postanowienie oparto na następującym stanie faktycznym i rozważaniach co do zastosowanego prawa:

Wnioskodawczyni E. K. wniosła o wyrażenie zgody na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu polegającej na przeprowadzeniu prac remontowo - budowlanych w budynku położonym w I. przy ul. (...). W uzasadnieniu wskazała, że budynek jest w złym stanie technicznym, w szczególności dach, co powoduje dewastację jej mieszkania.

Uczestniczka B. K. poparła w całości wniosek. Uczestnik A. R. wniósł zaś o oddalanie wniosku w całości, wskazując, że zamieszkuje on na poddaszu budynku i skoro jemu nie kapie na głowę, to tym bardziej nie jest możliwe, aby kapało wnioskodawczyni.

Postanowieniem z dnia 20 lutego 2012r. Sąd Rejonowy wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania M. R. (1), R. K. i Z. T..

Uczestniczka R. K. poparła wniosek, jednakże wskazała, że w jej ocenie remont dachu powinien być wykonany poprzez położenie dachówki ceramicznej, a nie blachodachówki.

Sąd Rejonowy ustalił, że wnioskodawczyni oraz uczestnicy postępowania są współwłaścicielami nieruchomości gruntowej położonej w I. przy ul. (...), na której jest posadowiony budynek mieszkalny, w którym wyodrębnione są dwa lokale mieszkalne, dla której to nieruchomości jest prowadzona księga wieczysta (...) prowadzona przez Sąd Rejonowy w Iławie, wraz z udziałem w wysokości ½ części w działce i w elementach wspólnych. Zgodnie z treścią księgi wieczystej (...), lokal nr (...) stanowił własność R. R. (1) i jego żony M. R. (2) - na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej, zaś zgodnie z treścią księgi wieczystej (...) - lokal nr (...) stanowi współwłasność B. K. i E. K. po ½ części.

W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia wskazano, że na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Iławie z dnia 30 grudnia 2009r. wydanego w sprawie 611/09, spadek po R. R. (1) nabyli jego żona, M. R. (2) - w 5/20 części oraz dzieci: Z. T., R. K. ,M. R. (1), A. R. i G. R. - po 3/20 części. Z kolei spadek po M. R. (2) nabyły dzieci: Z. T., R. K., M. R. (1), A. R. i G. R.- po 1/5 części.

Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Iławie z dnia 04 stycznia 2012r. wydanego w sprawie I Ns (...), spadek po G. R.nabyli bracia: M. R. (1)oraz A. R.- po ½ części. Stan prawny nieruchomości kształtuje się – jak wskazał Sąd I instancji - w ten sposób, że współwłaścicielkami lokalu nr (...)pozostają po ½ części B. K.i E. K., zaś lokalu nr (...)- Z. T.i R. K.po 2/10 części oraz M. R. (1)i A. R.- po 3/10 części.

Sąd Rejonowy w pisemnych motywach rozstrzygnięcia wskazał, że zgodnie z opinią biegłego E. M., optymalny zakres prac remontowych obejmuje: pokrycie dachu, deskowanie i łacenie dachowych połaci do wymiany w 100%, obróbki blacharskie, rynny i rury spustowe do wymiany w 100% i uzupełnienia, deski wiatrowe i okapowe, tynki zewnętrzne facjatek w 100% do wymiany, tynki zewnętrzne ścian szczytowych do naprawy, podłoga na strychu w 10% do wymiany, kominy do przemurowania i naprawy dołu komina w piwnicy, wykonanie nowej ławy kominiarskiej i wyłazu dachowego. Koszt wykonania robót remontowych został zaprezentowany przez biegłego w dwóch wersjach – I wersja obejmowała wymianę pokrycia dachu na dachówkę ceramiczną, której koszt wynosić będzie 57.266,80 zł brutto oraz wersja II- z wyminą pokrycia dach na blachodachówkę, czego koszt wyliczono na kwotę 50.930,69 zł brutto.

Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z treścią art. 199 k.c. - do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. W braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli.

Niewątpliwym zdaniem Sądu orzekającego w sprawie było to, że sporny budynek znajduje się w złym stanie technicznym, co znalazło odzwierciedlenie w decyzji z dnia 09 czerwca 2008r. Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego oraz w opinii biegłego E. M., który ustalił i wskazał optymalny zakres prac budowlanych i remontowych, przedstawiając dwa warianty ich wykonania: w wersji tańszej – z blachodachówką oraz wariant droższy, z dachówką ceramiczną. Wnioskodawczyni oraz większość uczestników, jak podkreślono w uzasadnieniu postanowienia, nie kwestionowała zakresu i kosztów wykonania prac remontowych przedstawionych przez biegłego. Z wnioskiem opinii nie zgodził się jedynie uczestnik A. R. podnosząc, że postępowanie spadkowe po rodzicach nie zostało jeszcze zakończone, a ponadto - iż biegły nie objął swoją opinią stanu fundamentów budynku, które są podmokłe oraz zgłosił on zastrzeżenia co do prawidłowości pomiaru wielkości dachu.

Sąd Rejonowy wskazał, że zarzut uczestnika A. R. w przedmiocie niezakończenia postepowania spadkowego po rodzicach był całkowicie chybiony, albowiem w aktach sprawy znajduje się prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 30 grudnia 2009r. dotyczące tej kwestii.

W ocenie Sądu Rejonowego, opinia zaś biegłego M. była rzetelna i profesjonalna, wykonana została w oparciu o dokonane przez biegłego oględziny nieruchomości, zawierała określanie optymalnych prac remontowych, z szczegółowym ich wymienieniem i wyliczeniem kosztów ich wykonania. Sąd ten w konsekwencji w pełni podzielił wnioski wynikające z przedmiotowej opinii i uznał je za wiarygodne. Podnoszone przez uczestnika A. R. zarzuty zostały zaś ocenione jako gołosłowne i nie poparte żadnym uzasadnieniem. Nadto Sąd Rejonowy podkreślił, że biegły zobowiązany był wskazać jedynie optymalny zakres prac remontowych, a nie wszystkie prace remontowe, które winny być wykonane w przedmiotowym budynku.

Mając na uwadze powyższe, Sąd I instancji przyjął w orzeczeniu do wykonania wariant z wyminą pokrycia dachowego na blachodachówkę, który to wariant jest tańszy, a równocześnie w pełni zabezpiecza budynek przed dalszym niszczeniem.

Co do pkt II postanowienia, to wskazano, że zgodnie z art. 520 § 1 i 2 k.p.c. każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników ( § 3 ). Jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. W konsekwencji, Sąd Rejonowy obciążył wnioskodawczynię oraz uczestników kosztami postępowania, odpowiednio do ich udziału we współwłasności nieruchomości, rozliczając koszty biegłego w kwocie 2139,92 zł.

Z postanowieniem tym nie zgodził się uczestnik A. R., który wniósł o uchylenie orzeczenia i obciążenie wnioskodawczyni kosztami postępowania.

Wskazał, że przedmiotowe postanowienie zostało wydane w oparciu o niezgodne ze stanem prawnym i faktycznym ustalenia dokonane przez Sąd I instancji. W uzasadnieniu swojego stanowiska apelant podniósł, że w jego ocenie wnioskodawczyni nie mogła być inicjatorką postępowania o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłych R. i M. R. (2), a samo postanowienie jest wadliwe, gdyż nie uwzględniło faktu istnienia testamentu notarialnego M. R. (2) i faktu, że do całego spadku po testatorce został powołany apelant. Takie samo zastrzeżenie złożył w odniesieniu do dziedziczenia po zmarłym bracie, G. R. wskazując, że o tym postępowaniu nie został powiadomiony.

Nadto apelant wskazał, że w jego ocenie Sąd I instancji, wydając zaskarżone postanowienie miał jedynie na względzie interes wnioskodawczyni, a pominął fakt, że spowodowała ona w 2006r. pożar w nieruchomości i do dnia złożenia apelacji nie naprawiła szkód wyrządzonych podczas akcji gaszenia pożaru przez Państwową Straż Pożarną. Uczestnik podniósł też, w że w jego ocenie opinia biegłego M. nie jest rzetelna, bowiem dach ma powierzchnię 164 m ², a nie – jak podaje biegły – 200 m ², co powoduje zawyżenie kosztów remontu dachu o około 10.000 zł. Nadto biegły – zdaniem apelanta - nie dostrzegł i nie opisał w opinii innych potrzeb w zakresie remontu budynku, np. nie odniósł się do popękanych i zawilgoconych fundamentów.

Ostatnim z zarzutów apelacji był zarzut wydania zezwolenia na pokrycie dachu blachodachówką, gdy tymczasem uczestnik twierdzi, że budynek jest zabytkowy i blachodachówka nie będzie pasowała do jego charakteru.

Na rozprawie apelacyjnej wnioskodawczyni wniosła o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie i z tego względu została oddalona. Wbrew bowiem zarzutom sformułowanym przez uczestnika A. R., Sąd Okręgowy nie dopatrzył się uchybień w zaskarżonym postanowieniu.

Aprobując więc ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, nie widząc potrzeby ich ponownego, szczegółowego przytaczania, wskazać trzeba jedynie, że w niniejszym postępowaniu argument dotyczący błędnego ustalenia przez Sąd orzekający kręgu zainteresowanych, w tym spadkobierców po zmarłych rodzicach uczestnika oraz zmarłym bracie G., był chybiony.

Jak wynika bowiem z akt sprawy I Ca (...)Sądu Okręgowego w Elblągu, dotyczącej rozpoznania apelacji A. R.od postanowienia Sądu Rejonowego w Iławie z dnia 06 listopada 2012r., wydanego w sprawie I Ns (...)z wniosku A. R.z udziałem Z. T., M. R. (1)i R. K.o zmianę stwierdzenia nabycia spadku po zmarłych rodzicach, R.i M. R. (2)– Sąd I instancji oddalił wniosek o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku z dnia 20.12.2009r. wydanego przez Sąd Rejonowy w Iławie w sprawie I Ns (...), a Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 20 marca 2013r. w sprawie(...) oddalił następnie apelację A. R.w sprawie I Ns (...)

Tym samym, prawidłowe jest więc ustalenie poczynione przez Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie, że spadek po zmarłych rodzicach R. i M. R. (2) nabyli: po zmarłym R. – żona M. w 5/20 i dzieci: Z. T., R. K., M. R. (1), A. R. i G. R. – po 3/20 części, zaś spadek po zmarłej M. R. (2) nabyły dzieci: Z. T., R. K., M. R. (1), A. R. i G. R. – po 1/5 części.

Również zarzut dotyczący nieprawidłowego ustalenia dziedziczenia po zmarłym bracie uczestników, G. R.nie mógł zostać podzielony – z podobnych względów, jak omówione wyżej. Jak wynika bowiem z akt sprawy I Cz (...)Sądu Okręgowego w Elblągu, w którym Sąd ten rozpoznawał zażalenie od postanowienia Sądu Rejonowego w Iławie z dnia 05 marca 2013r. wydanego w sprawie I Ns (...)ze skargi A. R.o wznowienie postepowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Iławie z dnia 04 stycznia 2012r. sygn. akt I Ns (...), skarga ta została odrzucona, a zażalenie od tego postanowienia – oddalone przez Sąd odwoławczy. Tym samym, sposób dziedziczenia po bracie uczestnika, G. R.nie został zmieniony i do spadku są powołani nadal M. R. (1)i uczestnik A. R.– w części po ½.

Ponieważ więc krąg spadkobierców po stronie uczestników został przez Sąd Rejonowy ustalony prawidłowo, gdyż ani orzeczenie w sprawie I Ns (...)ani w sprawie I Ns (...)Sądu Rejonowego w Iławie nie zostało zmienione – nie może ostać się zarzut apelacji co do uchybienia temu obowiązkowi przez Sąd I instancji. Okoliczność zaś, czy wnioskodawczyni E. K.mogła być inicjatorką postępowania o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłych rodzicach uczestnika A. R.została oceniona w toku postępowania o sygnaturze I Ns (...) i rozstrzygnięte pozytywnie, nie może więc być ponownie oceniana w toku niniejszej sprawy.

Okoliczność, jakoby w roku 2006 z winy wnioskodawczyni doszło do pożaru w przedmiotowym budynku nie została wykazana dowodami i z tego m.in. względu zasadnie nie podlegało badaniu przez Sąd I instancji to, czy i w jakim zakresie E. K. miałaby finansować remont dachu, bo do tego wydaje się zmierzać zarzut uczestnika. Co zaś tyczy się powierzchni dachu, to wskazać należy, że przed wydaniem zaskarżonego orzeczenia, na rozprawie w dniu 10 lipca 2012r. uczestnik co prawda wskazywał, że w jego ocenie wielkość dachu jest określona w opinii biegłego błędnie, jednak nie wnosił on o uzupełnienie opinii lub jej weryfikację – poprzez wysłuchanie biegłego lub dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii. Nadto należy zauważyć, że głównym przedmiotem opinii biegłego M. była sama zasadność i konieczność przeprowadzenia remontu dachu, zaś szacunkowy jego koszt, zależny również od powierzchni połaci dachowej – to kwestia jedynie poboczna, nie wpływająca właściwie na ocenę samego wniosku o wyrażenie zgody na czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu pod kątem spełnienia przesłanek z art. 199 k.c.

W tym miejscu należy zauważyć, że nie zasługuje na uwzględnienie zarzut dotyczący niezbadania przez biegłego sądowego stanu fundamentów przedmiotowego budynku. Kwestia ta nie była bowiem badana przez biegłego, jako że nie była objęta tezą dowodową sformułowaną przez Sąd Rejonowy na żądanie wnioskodawczyni. Teza ta obejmowała co prawda ustalenie zakresu niezbędnych robót budowlanych dotyczących remontu budynku mieszkalnego, ale badanie to miało odbyć się z uwzględnieniem treści wniosku, którym wnioskodawczyni wnosiła o wyrażenie zgody jedynie na przeprowadzenie robót budowlanych w celu wykonania remontu dachu budynku położonego w I. przy ulicy (...), a nie na remont całego tego budynku. Z tego też względu biegły odniósł się jedynie do celowości i kosztów remontu dachu, a nie także np. fundamentów.

Co się zaś tyczy faktu, że Sąd I instancji w zaskarżonym postanowieniu wskazał jako właściwy wariant zakresu remontu i jego kosztów według wersji II z opinii biegłego, czyli z użyciem blachodachówki, stwierdzić należy, że zasadnie i zgodnie z wnioskiem E. K. wybrano ten wariant, który był wskazywany w żądaniu i był wariantem tańszym, a spełniał wymogi prawa budowlanego i odpowiadał na aktualne potrzeby w zakresie remontu przedmiotowego dachu budynku, odpowiednio go zabezpieczając. Na marginesie wskazać jedynie należy, że nic nadto nie stoi na przeszkodzie, by współwłaściciele budynku, już w toku prac remontowych, zgodnie ustalili zmianę koncepcji co do materiału, który zostanie ostatecznie użyty do pokrycia dachu, z blachodachówki – na dachówkę.

Reasumując, zgodnie z art. 199 k.c. do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. W braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli. Skoro w toku niniejszej sprawy przez Sądem Rejonowym wnioskodawczyni E. K. wykazała że remont dachu budynku należącego do zainteresowanych jest konieczny i pilny, co potwierdziła opinia biegłego sądowego w zakresie budownictwa, a jego zakres dotyczy całej połaci dachowej, to uznać za tym sądem należało, że w interesie współwłaścicieli było, by remont ten został - mimo sprzeciwu uczestnika A. R. – przeprowadzony i to zgodnie z wnioskiem, na zasadach wskazanych w wariancie II opinii, które to rozwiązanie uwzględniało nadto rozsądny rachunek ekonomiczny przedsięwzięcia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy uznał apelację za niezasadną i na podstawie art. 385 k.p.c. i art. 396 § 2 k.p.c. oraz art. 13 § 2 k.p.c. postanowił, jak wyżej.