Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 października 2013r.

Sąd Okręgowy w Zamościu I Wydział Cywilny

w składzie następującym :

Protokolant: st. sekr. sąd. Grażyna Rozkres

po rozpoznaniu w dniu 2 października 2013 r. w Zamościu

na rozprawie sprawy

z powództwa A.-M. J. P. i wspólnicy Spółki jawnej z siedzibą w L.

przeciwko R. M. i H. M.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Rejonowego w Biłgoraju

z dnia 13 czerwca 2013 r. sygn. akt I C 276/13

1.  oddala apelację;

2.  nie obciąża strony powodowej A.-M. J. P. i wspólnicy Spółki jawnej z siedzibą w L. kosztami postępowania apelacyjnego poniesionymi przez pozwanych R. M. i H. M.

Sygn. akt I Ca 345/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 13 czerwca 2013r. Sąd Rejonowy w Biłgoraju uchylił nakaz zapłaty z 15 marca 2013r., mocą którego zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powoda 15015,23 zł z ustawowymi odsetkami od 11 lutego 2013r. oraz 2605 zł tytułem kosztów procesu i oddalił powództwo w całości.

W uzasadnieniu wyroku Sąd pierwszej instancji wskazał, że pozwana R. M. pozostawała w stosunku zatrudnienia u powoda na stanowisku sprzedawcy w sklepie w T. w oparciu o umowy terminowe poczynając od umowy z 3 kwietnia 2000r., a ostatnią z umów o pracę była umowa zawarta na czas nieokreślony w dniu 2 stycznia 2008r.

W wyniku dwukrotnej inwentaryzacji przeprowadzonej dnia 30 listopada 2012r. i 5 grudnia 2012r. w sklepie stwierdzony został niedobór w kwocie 30.030,47 zł.

Przy zawarciu pierwszej umowy o pracę z dnia 3 kwietnia 2000r. pozwana wraz ze współpracownikiem M. Ł. podpisała weksel in blanco mający zabezpieczać ewentualne roszczenia powoda w stosunku do niej. Poręczycielem wekslowym został mąż powódki H. M. oraz nieżyjący już J. S..

Poręczyciele poręczyli pokrycie ewentualnego długu pozwanej wynikłego z nierozliczenia się przez nią z przyjętych do sklepu towarów, urządzeń i gotówki lub spowodowanie innej szkody na stanowisku sprzedawcy w sklepie w T. bądź na innym stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną.

W ocenie Sądu pierwszej instancji powództwo w niniejszej sprawie oparte o weksel nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd uznał, że brak jest podstaw prawnych do wiązania odpowiedzialności wekslowej pozwanej co do jej odpowiedzialności za niedobór powstały z umowy o pracę w roku 2008, gdy tymczasem weksel związany był jedynie z umową o pracę zawartą w dniu 3 kwietnia 2000r.

Sąd uznał, iż w sprawie brak dowodów, które uzasadniałyby przyjęcie argumentacji powoda co do charakteru weksla i treści oświadczenia wekslowego. Sąd uznał, iż weksel, na który powołał się powód jest nieważny.

Na poparcie swojego stanowiska Sąd Rejonowy w Biłgoraju powołał wyrok Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2011r. II PK 159/10, wg którego wystawienie weksla gwarancyjnego mającego służyć zabezpieczeniu roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika w mieniu pracodawcy pozostaje w sprzeczności z przepisami prawa pracy i weksel taki należy uznać za nieważny z mocy prawa.

Nieważność weksla w oparciu o treść art. 18 § 2 kp w związku z art. 114 – 127 kp wyłącza też działanie art. 32 ustawy z 28 kwietnia 1936r. prawo wekslowe (Dz. U. Nr 37 poz. 282 z późn. zm.), a tym samym odpowiedzialność poręczyciela.

Nadto w ocenie Sądu stosownie do treści art. 10 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936r. prawo wekslowe dłużnik wekslowy zobowiązany z tytułu weksla niezupełnego przez wierzyciela uzupełnionego i nie puszczonego jeszcze w obieg może podnosić wobec wierzyciela zarzuty oparte o zawarte pomiędzy stronami porozumienie określające zasady, według których weksel może zostać wypełniony, a w ocenie Sądu deklaracja wekslowa z dnia 3 kwietnia 2000r. nie uprawniała powoda do uzupełnienia weksla mającego umożliwić mu dochodzenie jego roszczeń ani przeciwko pozwanej R. M. jako wystawcy weksla, ani przeciwko H. M. jako poręczycielowi wekslowemu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając wyrok w całości wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie pełnej sumy dochodzonej pozwem.

Apelujący zarzucił Sądowi:

- obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 10 ustawy prawo wekslowe przez przyjęcie, że powód nie był uprawniony do uzupełnienia weksla w chwili jego wystawienia wobec braku jaki wynikł z inwentaryzacji towarów,

- błędną wykładnię art. 18 § 2 kp w związku z art. 114 – 127 kp i uznanie, że przepisy te skutkują nieważność weksla z mocy prawa, gdy tymczasem weksel miał służyć zabezpieczeniu roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika w mieniu pracodawcy,

- naruszenie przepisów prawa procesowego art. 72 § 3 kpc i 72 § 2 kpc i dokonanie oceny i orzeczenie w oparciu o przepisy Części Pierwszej Tytuł VII Dział III Kpc gdy zastosowanie w sprawie przepisów o postępowaniu odrębnym było niedopuszczalne,

- art. 233 § 1 kpc przez dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego a polegającą na daniu wiary zeznaniom pozwanej mimo przedłożenia przez powoda deklaracji wekslowej o treści odmiennej od zeznań pozwanej,

- sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, że weksel in blanco wystawiony przez pozwanych w 2000r. nie odnosi się do braków towarowych jakie spowodowała pozwana w sklepie powoda w (...).

Sąd Okręgowy w Zamościu zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie a zrzuty skarżącego są bezpodstawne.

Tutejszy Sąd podziela tak ustalenia Sądu Rejonowego w Biłgoraju poczynione w niniejszej sprawie jak też pełną argumentację prawną, którą posłużył się Sąd pierwszej instancji dla uzasadnienia swojego stanowiska.

Przywołane przez Sąd Rejonowy ustalenia jak i argumentację prawną tut. Sąd przyjmuje za własną.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego przez Sąd pierwszej instancji dokonana przez tut. Sąd nie potwierdza zarzutu przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów.

Sąd prawidłowo ocenił dowody z dokumentów jakimi były kolejne umowy o pracę zawierane z pozwaną R. M. jak też znaczenie weksla in blanco podpisanego przez pozwaną przy zawarciu pierwszej umowy o pracę.

Zeznania pozwanej w tej kwestii mają wbrew zarzutom apelacji drugorzędne znaczenie w sprawie i nie one zadecydowały o uznaniu niezasadności roszczenia opartego o weksel.

Sąd pierwszej instancji w niniejszym procesie po przekazaniu sprawy przez Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych do rozpoznania jako rzeczowo i miejscowo właściwemu Sądowi Rejonowemu Wydziałowi Cywilnemu postanowieniem z dnia 15 lutego 2013r. rozpoznał sprawę wg reguł przewidzianych przepisami kodeksu postępowania cywilnego zastrzeżonymi dla postępowania procesowego zwykłego nie będącego postępowaniem odrębnym.

Pozwanymi w niniejszej sprawie są podmioty, których odpowiedzialność wywodzi powód z weksla co do pozwanej z tytułu niedoboru związanego ze stosunku pracy zabezpieczonych wekslem in blanco zaś w stosunku do pozwanego H. M. jako poręczyciela wekslowego.

Art. 72 § 3 kpc w związku z art. 72 § 2 kpc wyłącza stosowanie przepisów o postępowaniu odrębnym w stosunku do podmiotów, dla których postępowanie to jest właściwe gdy łączy je współuczestnictwo materialne z podmiotem nie objętym postępowaniem odrębnym.

Niewątpliwie w sytuacji skierowania żądania jedynie przeciwko pozwanej R. M. ze stosunku pracy właściwy byłby do rozpoznania takiego roszczenia Sąd pracy w trybie zastrzeżonym dla postępowania odrębnego przewidzianego w Dziale III Tytuł VII Księgi Pierwszej Kpc. Objęcie jednym pozwem roszczeń skierowanych tak do osoby w ramach stosunku pracy i drugiej osoby, co do której tryb odrębny nie mógł być zastosowany nakazywało uznanie się niewłaściwym przez Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych i przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Rejonowemu Wydziałowi Cywilnemu bowiem sprawa nie mogła być uznana jako pracownicza.

Sąd pierwszej instancji w ramach sprawy cywilnej ocenił ważność weksla i w tym kontekście posłużył się jedynie przepisami prawa materialnego z zakresu prawa pracy stosując przepisy prawa procesowego cywilnego należącego do postępowania zwykłego.

Zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 72 § 3 kpc i 72 § 2 kpc jest całkowicie chybiony.

Sąd Okręgowy w Zamościu w pełni identyfikuje się z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z 26 stycznia 2011r. w sprawie sygn. akt II PK 159/10 OSN 2012/7-8/87.

Wystawienie weksla gwarancyjnego mającego służyć zabezpieczeniu roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika w mieniu pracodawcy pozostaje w sprzeczności z przepisami prawa pracy i skutkuje nieważnością weksla.

Art. 18 § 2 kp jak i art. 114 – 127 kp regulują tryb dochodzenia roszczeń pracowniczych, warunki i granice odpowiedzialności materialnej pracowniczej. Odpowiedzialność wekslowa czyniłaby obejście przepisów prawa pracy i dawałaby możliwość uproszczonego trybu dochodzenia roszczeń przez pracodawcę ze stosunku pracy w pełnej wysokości. Czynność prawna sprzeczna z prawem bądź mająca na celu obejście prawa jest czynnością nieważną w myśl art. 58 § 1 kc. Tak więc weksel, na którym powód opiera swoje powództwo w stosunku do pozwanej R. M. jest nieważny bowiem miał na celu wprowadzenie szerszej odpowiedzialności pozwanej za szkodę mogącą powstać w powierzonym jej mieniu w ramach stosunku pracy.

Nadto w ocenie tut. Sądu, Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił brak mocy wiążącej spornego weksla do odpowiedzialności pozwanej R. M. za szkody powstałe w okresie trwającej umowy o pracę zawartej pomiędzy stronami w dniu 2 stycznia 2008r. na stanowisku sprzedawcy w sklepie w T..

Bezsprzecznie niedobór stwierdzony w oparciu o inwentaryzację przeprowadzoną w roku 2012 dotyczył odpowiedzialności pracowniczej wyprowadzonej z wykonywania umowy o pracę z 2 stycznia 2008r.

Poza stwierdzeniem nieważności weksla podnieść należy, że brak było jakichkolwiek podstaw do uznania, że umowa o odpowiedzialności materialnej podpisana przez pozwaną i wspólnie z nią zatrudnionym M. Ł., przy zawarciu pierwszej umowy o pracę na czas określony od 3 kwietnia do 30 września 2000r. – rozciąga się na wszystkie późniejsze umowy o pracę, które z pozwaną zawierał powód. Treść sporządzonej umowy o pracę, umowy o odpowiedzialności materialnej, podpisanego weksla in blanco i deklaracji wekslowej dowodzi w sposób nie budzący wątpliwości, iż owe zabezpieczenia dotyczyły konkretnej umowy zakreślonej normami czasowymi. Brak więc było podstaw prawnych do powołania się przez powoda na odpowiedzialność wekslową pozwanych co do okresu powstałego niedoboru nie związanego z pierwszą umową o pracę pozwanej.

Tak więc apelacja powoda kwestionująca uprawnienie Sądu cywilnego do oceny ważności weksla nie może być uznana za słuszną.

Mając powyższe na względzie na mocy art. 385 kpc Sąd Okręgowy w Zamościu orzekł jak w sentencji.