Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2013 r.

Sąd Rejonowy w Zgorzelcu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Justyna Szczyrba

Protokolant: Agnieszka Zabagło

na rozprawie po rozpoznaniu w dniu 3.10.2013 r. w Zgorzelcu sprawy

z powództwa: S. K.

przeciwko: Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki S. K. kwotę 74.000 zł (siedemdziesiąt cztery tysiące złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 8 września 2010 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 7.735,82 zł (siedem tysięcy siedemset trzydzieści pięć 82/100 złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

III.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zgorzelcu kwotę 2.200 zł (dwa tysiące dwieście złotych) tytułem brakującej opłaty od pozwu.

Sygn. akt I C 1124/12

UZASADNIENIE

Powódka S. K. wniosła o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 30.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 08.09.2010 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania.

W uzasadnieniu żądania podała, że na skutek powodzi z dnia 7.08.2010 r. uszkodzeniu uległ budynek mieszkalny położony w P. przy ul. (...) (...) stanowiący jej współwłasność. Budynek objęty był ubezpieczeniem na podstawie umowy zawartej z pozwanym w dniu 28.07.2010 r. W trakcie postępowania likwidacyjnego pozwany odmówił wypłaty odszkodowania powołując się na zapis o "klauzuli powodziowej", oznaczający brak odpowiedzialności ubezpieczyciela za szkody w ramach ryzyka "powódź" powstałe w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy ubezpieczenia. Powódka podniosła, że w chwili podpisywania wniosku i zawierania umowy nie była informowana o jakiejkolwiek klauzuli czasowo wyłączającej odpowiedzialność pozwanego i dopiero po podpisaniu przez nią wniosku nieznana jej osoba dopisała odręcznie treść "do polisy ma zastosowanie klauzula powodziowa". Powódka w oparciu o kosztorys prac remontowych sporządzony przez W. P. oszacowała wartość prac remontowych niezbędnych do przywrócenia budynku do stanu sprzed powodzi na kwotę 115.465,08 zł, ale pierwotnie powództwo ograniczyła do kwoty 30.000 zł. W toku procesu - pismem z dnia 21.06.2013 r. (k. 194) rozszerzyła żądanie pozwu do kwoty 74.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8.09.2010 r. do dnia zapłaty.

Pozwany w odpowiedzi na pozew (k. 79 - 82) wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Podkreślił, iż podstawę jego odpowiedzialności stanowi wniosek o zawarcie indywidualnego ubezpieczenia budynków i lokali prywatnych Pod własnym dachem, potwierdzony polisą ubezpieczenia budynku/lokalu prywatnego Pod własnym dachem nr (...) wraz z ogólnymi warunkami ubezpieczenia budynków i lokali oraz klauzulą powodziową zatwierdzoną uchwałą Zarządu (...) S.A. nr (...). W klauzuli tej zastrzeżono, że odpowiedzialność pozwanego w zakresie zdarzenia ubezpieczeniowego "powódź" rozpoczyna się po upływie 14 dni od daty zawarcia umowy ubezpieczenia wskazanej w polisie, a szkoda w niniejszej sprawie wystąpiła w dziesiątym dniu od dnia obowiązywania umowy. Wskazał, że powódka przed zawarciem umowy ubezpieczenia była informowana o treści tej klauzuli i o różnicy między treścią umowy, a o.w.u., a więc nie naruszył art. 812 § 8 kc. Jednocześnie pozwany zaprzeczył wysokości szkody poniesionej przez powódkę, wskazując iż maksymalnie wyniosła ona 34.810,17 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka S. K. jest współwłaścicielką budynku mieszkalnego położonego w P. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Zgorzelcu prowadzi księgę wieczystą (...). Jest to budynek mieszkalny jednorodzinny, w zabudowie szeregowej, dwukondygnacyjny, wybudowany około 1930 r., poddany generalnemu remontowi w 2005 r. (odpis z księgi wieczystej k. 9 - 14, opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa lądowego K. L. k. 149)

Strony w dniu 28.07.2010 r. za pośrednictwem agenta ubezpieczeniowego A. M. P. zawarły umowę ubezpieczenia budynków i lokali prywatnych Pod własnym dachem, potwierdzoną polisą nr (...). Jako przedmiot ubezpieczenia wskazano budynek mieszkalny ubezpieczony według wartości odtworzeniowej do sumy ubezpieczenia 100.000 zł. Umowa została zawarta na okres od 29.07.2010 do 28.07.2011 r. Integralną część umowy stanowiły: wniosek o zawarcie umowy ubezpieczenia nr (...) i ogólne warunki ubezpieczenia budynków i lokali prywatnych Pod własnym dachem zatwierdzone uchwałą Zarządu (...) S.A. nr (...) z dnia 11.07.2007 r. wraz z aneksem nr (...) zatwierdzonym uchwałą Zarządu T. A. Polska nr (...) z dnia 06.12.2007 r. oraz aneksem nr (...) zatwierdzonym uchwałą zarządu (...) S.A. nr (...) z dnia 24.07.2008 r. Projekt wniosku o zawarcie indywidualnego ubezpieczenia oraz polisę ubezpieczenia budynku przygotowywała A. M., która po wydrukowaniu wniosku, pod jego treścią dopisała ręcznie: "do polisy ma zastosowanie klauzula powodziowa." Powódka nie została poinformowana pisemnie o różnicy pomiędzy treścią umowy, a ogólnymi warunkami ubezpieczenia. Otrzymała oryginał polisy, kopię wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia i ogólne warunki ubezpieczenia w formie książeczki oraz w zapisie CD, nie dostała natomiast tekstu klauzuli powodziowej. (polisa wraz z wnioskiem o zawarcie umowy k. 120, zeznania świadków M. P. k.123, 124, A. M. k. 129, 130, przesłuchanie powódki k.130)

Klauzula powodziowa została zatwierdzona uchwałą zarządu pozwanej nr (...) w brzmieniu: "Odpowiedzialność (...) Polska w zakresie zdarzenia ubezpieczeniowego zdefiniowanego w o.w.u. jako "powódź" rozpoczyna się po upływie 14 dni od daty zawarcia umowy ubezpieczenia, wskazanej w polisie." Klauzula miała zastosowanie do umów ubezpieczenia budynków prywatnych, zawieranych od dnia 20 maja 2010 r. (klauzula powodziowa k.84) Stosownie do § 1 ust. 4 ogólnych warunków ubezpieczenia wprowadzenie do umowy ubezpieczenia postanowień dodatkowych lub odmiennych od o.w.u. wymagało formy pisemnej i przyjęcia tych postanowień przez obie strony umowy pod rygorem nieważności. Różnicę pomiędzy treścią umowy ubezpieczenia, a o.w.u. A. zobowiązał się przedstawić ubezpieczającemu na piśmie przed zawarciem umowy.

Zgodnie z § 18 ust. 1 i 11 ogólnych warunków ubezpieczenia - wysokość szkody jest ustalana odpowiednio według wartości odtworzeniowej lub rzeczywistej, a A. przyznaje odszkodowanie na konieczne koszty naprawy lub odtworzenia ubezpieczonego budynku na podstawie przedłożonych przez ubezpieczonego: kosztorysu opracowanego zgodnie z zasadami kalkulacji kosztów naprawy stosowanymi w budownictwie - przy ustaleniu dotychczasowych wymiarów, konstrukcji i materiałów, przy czym przez zasady kalkulacji i ustalania cen w budownictwie rozumie się "Środowiskowe metody kosztorysowania robót budowlanych" wydane przez wyspecjalizowane jednostki w zakresie budownictwa. (ogólne warunki ubezpieczenia budynków i lokali prywatnych Pod własnym dachem k. 95 - 114)

W dniu 7.08.2010 r. w B. i P. miała miejsce powódź, w wyniku której uszkodzeniu uległ budynek mieszkalny należący do powódki. (okoliczność bezsporna) Poziom zalania wyniósł 1,80 m n.p.p. w pomieszczeniach piwnicznych i 70 cm na parterze. W wyniku działania powodzi zalaniu uległy: sufity, posadzki i ściany piwnicy, tynki ścienne piwnicy do pełnej wysokości, tynki sufitów na całej powierzchni, tynki ścienne parteru do wysokości zalania 0,70 m + 0,40 m z tytułu zawilgoceń w wyniku podciągania kapilarnego wilgoci, okładziny ścienne piwnic, okładziny ścienne panelami PCV, powłoki malarskie ścian piwnic i parteru, stolarka drzwiowa wewnętrzna (6 + 2 kpl) i zewnętrzna (2 kpl), stolarka okienna PCV (3 sztuki), elewacja budynku, frontowa i ogrodowa, węzeł cieplny c.o. i c.w.u., grzejniki c.o. i urządzenia osprzętu sanitarnego. (opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa lądowego K. L. k. 150) Kiedy W. P. we wrześniu ubiegłego roku wykonał pomiary wilgotności w nieruchomości powódki przy użyciu aparatu P. T. 600, to stwierdził, iż wilgotność przekracza dopuszczalne normy, gdyż w pomieszczeniach piwnicznych wynosiła 140 jednostek, a ściana jest uznawana za suchą, kiedy pomiar wskazuje poniżej 40 jednostek. Powódka osuszała tynki przez okres dwóch miesięcy, zarówno bezpośrednio po powodzi, jak i w 2012 r. Powódka po powodzi częściowo zrealizowała prace remontowe w zakresie elementów wykończeniowych i instalacyjnych zalanych pomieszczeń budynku. (zeznania świadka W. P. k. 124, przesłuchanie powódki k. 130)

Wysokość szkody w budynku mieszkalnym powódki położonym w P., przy ul. (...), wyniosła na poziomie średnich cen rynkowych III kwartału 2010 r. (...) Promocja dla województwa (...) według kalkulacji wartości odtworzeniowej 104.146,00 zł brutto, z czego wartość materiałów 26.999,98 zł, sprzętu 42.790,55 zł i sprzętu 34.355,62 zł. (opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa lądowego K. L. wraz z kosztorysem k. 147 - 168, wyjaśnienia biegłego złożone na rozprawie 3.10.2013 r. k. 208).

Powódka w dniu 8.08.2010 r. zgłosiła szkodę pozwanemu, który w dniu 17.08.2010 r. dokonał oględzin zniszczeń, sporządzając protokół szkody i wyceniając szkodę na kwotę 34.810,27 zł . (akta szkody pozwanego w zapisie CD nr 241 - (...) k.82) Pozwany w dniu 21.09.2010 r. odmówił wypłaty odszkodowania, powołując się na treść klauzuli powodziowej, która - w jego ocenie - wykluczyła odpowiedzialność za szkodę, gdyż powódź wystąpiła w dziesiątym dniu od zawarcia umowy. (pismo pozwanego z dnia 21.09.2010 r. k. 29)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie: dokumentów, akt szkodowych pozwanego nr 241 - (...), opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa lądowego K. L., zeznań świadków: M. P., A. M., W. P. i przesłuchania powódki. Sąd uznał opinię biegłego sądowego z zakresu budownictwa lądowego K. L. za rzetelną, wiarygodną i logiczną i przyjął ją w całości za podstawę swoich ustaleń. Biegły na rozprawie w dniu 3.10.2013 r. w sposób szczegółowy, rzeczowy i przekonywujący ustosunkował się do zarzutów zgłoszonych przez pozwanego do opinii. Wyjaśnił, że niezależnie od wymiany posadzek należało przeprowadzić również osuszanie, gdyż pozycja ta obejmuje nie tylko stricte osuszanie posadzek, ale również całej warstwy stropu i posadzek na gruncie. Jednocześnie Sąd uznał za bezpodstawne zarzuty pozwanego, że osuszanie pomieszczeń przy użyciu osuszaczy kondensacyjnych odbywało się bezpłatnie przez Gminę, gdyż z zeznań świadka W. P. wynikało, że w budynku powódki po dwóch latach od powodzi nadal w pomieszczeniach piwnicznych utrzymywała się wilgoć, przekraczająca dopuszczalne normy. Tym samym nawet jeśli służby gminne pomagały przy osuszaniu, to pomoc ta była niewystarczająca do przywrócenia budynku do stanu sprzed powodzi. Sąd oddalił wniosek pozwanego o ponowne przeprowadzenie przez biegłego oględzin nieruchomości powódki celem określenia faktycznie poniesionych przez nią nakładów, gdyż obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowana dokonała naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić, a wysokość odszkodowania ustala się w oparciu o metodę kosztorysową. (por. wyrok SN z 16.05.2002r. V CKN 1273/00, wyrok SN z 07.08.2003r. IV CKN 387/01).

Sąd, zważył, co następuje:

Powództwo jako uzasadnione, należało uwzględnić w całości.

Podstawę materialną roszczenia powódki stanowił art. 471 k.c., zgodnie z którym dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Odpowiedzialność pozwanego wynika z art. 805 § 1 kc, zgodnie z którym ubezpieczyciel zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku.

Pozwany kwestionował swoją odpowiedzialność i przedmiotem sporu było również ustalenie wysokości odszkodowania, niemniej jednak zarzuty pozwanego były bezpodstawne.

Zgodnie z treścią art. 384 § 1 kc ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowny, w szczególności ogólne warunki umów, wzory umów, regulaminy - wiążą drugą stronę, jeżeli zostały jej doręczone przed zawarciem umowy. Powszechnie przyjmuje się, że regulacja wymogów skutecznego posłużenia się wzorcem umownym ma walor przepisów o charakterze iuris cogentis. Doręczenie wzorca powinno polegać na rzeczywistym wręczeniu drugiej stronie dokumentu z pełnym tekstem wzorca, czego nie może zastąpić ustna informacja o treści wzorca, ani wręczenie wyciągu z tej treści. W razie sprzeczności treści umowy z wzorcem umowy, strony są związane umową. (art. 385 § 1 kc) Ponadto stosownie do art. 812 § 8 kc różnicę między treścią umowy, a ogólnymi warunkami ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązany jest przedstawić ubezpieczającemu w formie pisemnej przed zawarciem umowy. W razie niedopełnienia tego obowiązku ubezpieczyciel nie może powoływać się na różnicę niekorzystną dla ubezpieczającego.

Zarówno z treści zeznań świadka A. M., jak i przesłuchania powódki jednoznacznie wynikało, że powódka nie została poinformowana pisemnie o różnicy między treścią umowy, a ogólnymi warunkami ubezpieczenia. Powódka zaprzeczyła, żeby doręczono jej treść tzw. klauzuli powodziowej, a świadek A. M. nie pamiętała tej okoliczności i twierdziła, że w tamtym czasie nie było to wymagane. Podobnie z treści wniosku o zawarcie indywidualnego ubezpieczenia budynku i polisy numer (...) nie wynika, iż powódka otrzymała klauzulę, mimo że potwierdzała podpisem otrzymanie innych dokumentów w tym owu wraz z aneksami. Należy również zwrócić uwagę, iż z treści klauzuli powodziowej nie wynika nawet, w jakiej dacie została podjęta przez zarząd pozwanej uchwała o jej zatwierdzeniu. Niedopełnienie wymagań związanych z doręczeniem wzorca powoduje tę konsekwencję, że nie dojdzie do zawarcia umowy „z użyciem wzorca”, brak bowiem będzie podstaw do przypisania drugiej stronie normatywnego konsensu. (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 07.12.2009 r. I ACz 968/09)

Z uwagi na powyższe należało stwierdzić, iż do stosunku ubezpieczenia z powódką nie mogła zostać zastosowana klauzula powodziowa, a tym samym pozwany ponosił odpowiedzialność za szkodę powstałą w majątku powódki na skutek powodzi z dnia 7.08.2010 r.

Wysokość odszkodowania należało ustalić w oparciu o opinię biegłego sądowego z zakresu budownictwa lądowego i infrastruktury budowlanej szkód górniczych K. L., przy czym górną granicę odpowiedzialności pozwanego stanowiła kwota sumy ubezpieczenia, czyli 100.000 zł. Powódka w toku procesu rozszerzyła powództwo do 74.000 zł i zgodnie, z tym żądaniem należało orzec, jak w sentencji wyroku.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c. Ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o szkodzie, a gdyby wyjaśnienie w tym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie powinno być wypłacone w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. (§ 17 ust. 4 owu, art. 817 kc). Pozwany miał możliwość wypłaty odszkodowania w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o szkodzie, a zatem o odsetkach należało orzec, zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 kpc, gdyż powódka wygrała proces. Na koszty procesu poniesione przez nią składa się: opłata od pozwu 1500 zł, koszty zastępstwa procesowego 3.600 zł, zgodnie z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, koszty dojazdu pełnomocnika na rozprawy w dniach: 15.11.2012 r., 20.12.2012 r., 18.06.2013 r. i 6.08.2013 r. na trasie J. - Z. - J. w wysokości 434,62 zł (tj. 130 km x 4 x 0,8358 zł/km) oraz koszty wynagrodzenia biegłego w wysokości 2.184,20 zł (k. 172 i 210) czyli łącznie 7.735,82 zł. Sąd nie uwzględnił kosztów dojazdu pełnomocnika na rozprawę w dniu 3.10.2013 r., gdyż wówczas powódka była reprezentowana przez pełnomocnika substytucyjnego (k.208 verte), a ponadto powódka otrzyma zwrot nadpłaconej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego w wysokości 815,80 zł. Z uwagi na to, iż nie została uiszczona brakująca opłata od rozszerzonego powództwa w wysokości 2.200 zł, kwotę tę należało pobrać od pozwanego stosownie do art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Mając powyższe na uwadze, należało orzec, jak w sentencji wyroku.